* *Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα
Μια από τις καλύτερες και πιο επιτυχημένες όπως μαρτυρεί η μέχρι στιγμής πορεία τους θεατρικές παραστάσεις του εφετινού καλοκαιριού είναι η «Μήδεια» του Ευρυπίδη σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη από κοινού με τον Μανώλη Δούνια με την Αθηνά Μαξίμου και τον ίδιο στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και τις Μυρτώ Αλικάκη και Γιώτα Νέγκα συν-κορυφαίες του χορού. Καθοριστικό στοιχείο της παράστασης αποτελεί η μουσική της που υπογράφει ο Δημήτρης Καμαρωτός με τον οποίο συνομίλησα για την «Μήδεια» αλλά και συνολικά για την μουσική προσέγγιση του στις αρχαίες τραγωδίες.
Ο πρωτοπόρος συνθέτης Δημήτρης Καμαρωτός έχει – ανάμεσα στα άλλα – μια πολύ μεγάλη διαδρομή στην μουσική για τα περισσότερα είδη θεάτρου και σε συνεργασία με εκλεκτούς σκηνοθέτες και ηθοποιούς αλλά και μια πολύχρονη ενασχόληση με άκρως καινοτόμες μουσικοθεατρικές παραστάσεις αρχαίων τραγωδιών ως προσωπικά projects του. Σε αυτή την περίπτωση δεν έγραψε απλά την μουσική αλλά δίδαξε φωνητικά τον μεικτό εννεαμελή χορό στον οποίο συμμετέχει και ο ίδιος ως μουσικός παίζοντας ζωντανά και επίσης επιμελήθηκε την συνολική ηχητική διάσταση της παράστασης.
Ποιες θα έλεγες ότι είναι οι κυριότερες διαφορές ανάμεσα στην μουσική σου για αυτή την τραγωδία σε σχέση με άλλες ανάλογες τις οποίες έγραψες στο παρελθόν;
Νομίζω ότι κάθε προσπάθεια που έχω κάνει να γράψω μουσική για αυτό το είδος θεάτρου με το οποίο μας συνδέουν πολλά αλλά δημιουργεί και πολλές προκλήσεις για το πως και γιατί ανεβαίνει σήμερα έχει ξεκινήσει κάθε φορά από διαφορετική βάση, με άλλα ζητούμενα και μέσα. Δεν είναι μόνο τα διαφορετικά έργα αλλά κυρίως οι διαφορετικές ματιές και στιγμές, τα άλλα δεδομένα και δυνατότητες που προτείνονται από άλλους σκηνοθέτες, χώρους και συνθήκες. Βέβαια υπάρχει και η προσωπική μου μετακίνηση ως προς το τι θεωρώ κύριο κάθε φορά. Σε αυτή την «Μήδεια» μια κύρια τεχνική/μουσική φροντίδα μου ήταν το πως μια πολύ καλή τραγουδίστρια όπως η Γιώτα Νέγκα θα μπορέσει να απελευθερώσει την εκφραστικότητά της υποστηρίζοντας πλήρως και με κρισιμότητα την θεατρική εξέλιξη της παράστασης. Παράλληλα στην φροντίδα της συνολικής δραματουργίας - που πάντα με απασχολεί, έβαλα σαν ζητούμενο - η παράσταση με όλα τα υλικά της (τον λόγο κύρια αλλά και την μουσική, είτε απευθείας εμπλεκόμενη με τον λόγο είτε ανεξάρτητη) να μπορέσει να δουλέψει σαν ένα μεγάλης διάρκειας μουσικό έργο. Εκεί η μορφή (τα μέρη και η εξέλιξή τους) καθορίζουν το αν και πόσο κρίσιμα θα επιδράσει το έργο σε αυτόν που το παρακολουθεί. Αυτό συγκεκριμένα με οδήγησε στο να αναπτύξω υλικά των στασίμων με μικρή διάρκεια και μεγάλες αντιθέσεις που προωθούν την αφήγηση άμεσα. Θα ήθελα μια παράσταση που - και με τα μέσα της μουσικής - να περάσει από μπροστά μας και μέσα μας σαν θεατές γρήγορα και ελαφρά, σαν αέρας, ανεξάρτητα από την δραματικότητα των αφηγουμένων. Τώρα, παρακολουθώντας την παράσταση στην εξέλιξή της, θα μπορέσω ίσως να δω κατά πόσο επιτεύχθηκε αυτό.
Η γνωστή ερώτηση σε σχέση με την θεατρική μουσική, ειδικά σε κάποιον σαν και εσένα που την αντιμετωπίζει τόσο τολμηρά και ανανεωτικά - επένδυση ή δομικό στοιχείο της παράστασης;
Όπως και αν την χαρακτηρίσει κάποιος που βλέπει την παράσταση απ’ έξω το κύριο ερώτημα για εμένα παραμένει: κατά πόσο χρειάζεται η μουσική και, αν ναι, με ποιο τρόπο θα πετύχει μια μεγάλη «μετακίνηση», ανεξάρτητα από τα μέσα που μπορεί να χρησιμοποιήσει. Αυτά μπορούν να είναι από λυρισμός ως εκρηκτικές και ηθελημένα «άτεχνες» παρεμβάσεις του ήχου. Όμως η ιδέα της μετατόπισης του σκηνικού συμβάντος σε μια άλλη διάσταση (ίσως μη προβλέψιμη από τον θεατή) παραμένει το κύριο για μένα. Η «ενίσχυση» με την μουσική του ενυπάρχοντος στο κείμενο δραματικού υλικού μου φαίνεται δευτερεύων και ίσως μειονεκτικός στόχος.
Το ότι η Γιώτα Νέγκα, μια λαϊκή ερμηνεύτρια, ήταν ήδη μέλος του θιάσου όταν ανέλαβες να γράψεις την μουσική λειτούργησε ως δημιουργική πρόκληση και ίσως σε έβαλε και σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση ή έκανες αυτό που ούτως ή άλλως θα έκανες;
Ήταν από την αρχή μια ευπρόσδεκτη και ενδιαφέρουσα δυνατότητα. Βλέπω θετικά τις ιδιαιτερότητες και προκλήσεις σε μια σχεδιαζόμενη παράσταση. Αν δεν υπάρχουν έχω δυσκολία να συμμετέχω και για αυτό τις τοποθετώ μόνος μου.
Αντιμετώπισες με διαφορετικό τρόπο από πλευράς γραφής κάθε μία από τις δύο κορυφαίες του χορού;
Αυτονόητα ναι αλλά και κάθε πρόσωπο (ηθοποιός, τραγουδιστής, μουσικός, performer, χορευτής) που συμμετέχει σε ένα τέτοιο σύνολο αντιμετωπίζεται από όλους και από εμένα με φροντίδα να αξιοποιηθούν όλες οι ιδιαιτερότητές του. Δουλεύω τα μέρη του χορού σαν εκφορά, μουσικότητα και κυρίως αυτό που λέω «μουσική νοήματος», μιας μουσικής δηλαδή που χρησιμοποιεί όλα τα μέσα για να εκπέμψει και να αποτυπώσει βαθύτερα το νόημα αυτού που εξελίσσεται μπροστά μας. Η Μυρτώ Αλικάκη και η Γιώτα Νέγκα είχαν διαφορετικά αλλά απόλυτα συμπληρωματικά υλικά. Με κριτήριο αυτή την αναγκαία συμπλήρωση του ενός από το άλλο χρησιμοποιούν το τραγούδι, την ελεγχόμενη προσωδία και τον ρυθμικά εκφερόμενο λόγο και οι δύο αλλά με φυσική τάση να μένουν περισσότερο εκεί που είναι ο κύριος εκφραστικός χώρος καθεμιάς.
Η μουσική σου έχει την μορφή «ηχητικού περιβάλλοντος» που συνήθως χρησιμοποιηθείς σε τέτοιες παραστάσεις ή αυτή τη φορά κινήθηκες σε πιο τυπικούς δρόμους «μελοποίησης»; Η μετάφραση συγκεκριμένα του Γιώργου Μπλάνα διαμόρφωσε σε ένα βαθμό υην προσέγγιση σου;
Φυσικά η μετάφραση είναι το βασικό υλικό με το οποίο δούλεψα. Η συγκεκριμένη φέρει μια ποίηση κάτω από την επιφάνεια αλλά και μια αμεσότητα ενός λόγου που ρέει πράγμα που με ενδιαφέρει πολύ γιατί βοηθάει στο να πάρει η παράσταση υψηλούς ρυθμούς και θερμοκρασίες. Αλλά η εξέλιξη όλης της παράστασης με πολύ πυκνό και μουσικό τρόπο, ανεξάρτητα από το αν μιλάμε για καθαρά μουσικά μέρη ή μονολόγους, απαιτούσε διαφορετική αντιμετώπιση του μεταφρασμένου κειμένου. Από την απλή και κύρια χρήση του όπως παραδόθηκε από τον μεταφραστή μέχρι την ύπαρξή του σαν νοηματικό περιβάλλον για να γράψω τους στίχους ενός αυτόνομου τραγουδιού. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν αντικαταστάθηκε το κείμενο, απλώς προστέθηκε το τραγούδι. Παράλληλα στην πυκνή μουσική εξέλιξη των στασίμων το υλικό της μετάφρασης γίνεται και ένα καθαρά μουσικό/οργανικό μέσο με τις επαναλήψεις και την διαπλοκή του λόγου πάνω στον λόγο.
Μίλησε μου για κάτι που κάνεις σε αυτή την παράσταση και δεν ξέρω πόσες άλλες έχεις συμβεί και διεθνώς. Μιλάω για τα ανεξάρτητα μεν από την αφήγηση τραγούδια, γραμμένα μάλιστα πάνω σε δικούς σου στίχους που όμως ενσωματώνονται στο αυθεντικό κείμενο και γίνονται μέρος του θεατρικού δρώμενου. Πώς προέκυψαν, ποια ήταν το κίνητρο που σε ώθησε να τα κάνεις και τι προσπαθείς να εκφράσεις συγκεκριμένα με αυτά;
Τα τραγούδια της Γιώτα Νέγκα που έγραψα δεν είναι «μουσικές παρενθέσεις» αλλά λειτουργικά μέρη της κύριας δραματικής εξέλιξης. Έρχονται μαζί με το πρόσωπο. Είναι ένας χορός από πολλά και διαφορετικά πρόσωπα, όχι πολλά που μιλούν, τραγουδούν, κινούνται σαν ένα. Αυτό το άλλο πρόσωπο (η συν-κορυφαία Γιώτα Νέγκα) φέρνει τον μελισματικό τρόπο έκφρασης και κυρίως αυτόν χρησιμοποιεί για την εμπλοκή της στην δράση.
Παίζεις ζωντανά στην παράσταση, ως μέλος του χορού μάλιστα,, κάτι που, με εξαίρεση τις παραστάσεις οι οποίες είναι δικές σου ιδέες κα με ένα επίσης δικό σου concept, έχεις πολύ καιρό να κάνεις. Τι σε έκανε να το αποφασίσεις και σε ποιο βαθμό επηρέασε, αν συνέβη αυτό, την σύνθεση της μουσικής σου για αυτό το έργο;
Ναι, αυτή η άμεση συμμετοχή μου μουσικά στην παράσταση δεν είναι κάτι που κάνω πάντα αλλά δεν είναι και η μόνη φορά. Πολλές φορές χειρίζομαι ήχους και παίζω όργανα στις παραστάσεις. Εκτός από τις δικές μου παραστάσεις όπου αυτό είναι δομικό στοιχείο και άλλες (όπως τα «Κυκλισμός του Τετραγώνου» του Καραντζά, «Φάουστ» του Μαρμαρινού, «Βάκχες» της Μπρούσκου, «Ευμενίδες» με την Στεφανία Γουλιώτη τα τελευταία χρόνια) ήταν σχεδιασμένες με το δικό μου ζωντανό παίξιμο, είτε μέσα είτε έξω από την σκηνή. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν δυο δεδομένα που το έκαναν αναγκαίο. Η συνοδεία των τραγουδιών της Γιώτα Νέγκα αλλά και η απόλυτη συνύπαρξη (σε επίπεδο κοινής αναπνοής) μεταξύ λόγου και μουσικού οργάνου σε πολλά μέρη των επεισοδίων.
Ποια είναι κατά τη γνώμη σου τα τρία κυριότερα στοιχεία αυτού του έργου του Ευρυπίδη και πώς επέλεξες να εκφράσεις καθένα;
Στο έργο αυτό έχω εμπλακεί ως μουσικός τρεις φορές φορές σε τριάντα χρόνια, κάθε μία από αυτές με διαφορετικές συνθήκες και συνδυασμούς συντελεστών. Πολλά έχουν ειπωθεί και γραφεί σαν αναλύσεις του έργου η προσωπική μου όμως απορία και επομένως περιοχή διερεύνησης επικεντρώνεται στα εξής:
Μια από τις καλύτερες και πιο επιτυχημένες όπως μαρτυρεί η μέχρι στιγμής πορεία τους θεατρικές παραστάσεις του εφετινού καλοκαιριού είναι η «Μήδεια» του Ευρυπίδη σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη από κοινού με τον Μανώλη Δούνια με την Αθηνά Μαξίμου και τον ίδιο στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και τις Μυρτώ Αλικάκη και Γιώτα Νέγκα συν-κορυφαίες του χορού. Καθοριστικό στοιχείο της παράστασης αποτελεί η μουσική της που υπογράφει ο Δημήτρης Καμαρωτός με τον οποίο συνομίλησα για την «Μήδεια» αλλά και συνολικά για την μουσική προσέγγιση του στις αρχαίες τραγωδίες.
Ο πρωτοπόρος συνθέτης Δημήτρης Καμαρωτός έχει – ανάμεσα στα άλλα – μια πολύ μεγάλη διαδρομή στην μουσική για τα περισσότερα είδη θεάτρου και σε συνεργασία με εκλεκτούς σκηνοθέτες και ηθοποιούς αλλά και μια πολύχρονη ενασχόληση με άκρως καινοτόμες μουσικοθεατρικές παραστάσεις αρχαίων τραγωδιών ως προσωπικά projects του. Σε αυτή την περίπτωση δεν έγραψε απλά την μουσική αλλά δίδαξε φωνητικά τον μεικτό εννεαμελή χορό στον οποίο συμμετέχει και ο ίδιος ως μουσικός παίζοντας ζωντανά και επίσης επιμελήθηκε την συνολική ηχητική διάσταση της παράστασης.
Ποιες θα έλεγες ότι είναι οι κυριότερες διαφορές ανάμεσα στην μουσική σου για αυτή την τραγωδία σε σχέση με άλλες ανάλογες τις οποίες έγραψες στο παρελθόν;
Νομίζω ότι κάθε προσπάθεια που έχω κάνει να γράψω μουσική για αυτό το είδος θεάτρου με το οποίο μας συνδέουν πολλά αλλά δημιουργεί και πολλές προκλήσεις για το πως και γιατί ανεβαίνει σήμερα έχει ξεκινήσει κάθε φορά από διαφορετική βάση, με άλλα ζητούμενα και μέσα. Δεν είναι μόνο τα διαφορετικά έργα αλλά κυρίως οι διαφορετικές ματιές και στιγμές, τα άλλα δεδομένα και δυνατότητες που προτείνονται από άλλους σκηνοθέτες, χώρους και συνθήκες. Βέβαια υπάρχει και η προσωπική μου μετακίνηση ως προς το τι θεωρώ κύριο κάθε φορά. Σε αυτή την «Μήδεια» μια κύρια τεχνική/μουσική φροντίδα μου ήταν το πως μια πολύ καλή τραγουδίστρια όπως η Γιώτα Νέγκα θα μπορέσει να απελευθερώσει την εκφραστικότητά της υποστηρίζοντας πλήρως και με κρισιμότητα την θεατρική εξέλιξη της παράστασης. Παράλληλα στην φροντίδα της συνολικής δραματουργίας - που πάντα με απασχολεί, έβαλα σαν ζητούμενο - η παράσταση με όλα τα υλικά της (τον λόγο κύρια αλλά και την μουσική, είτε απευθείας εμπλεκόμενη με τον λόγο είτε ανεξάρτητη) να μπορέσει να δουλέψει σαν ένα μεγάλης διάρκειας μουσικό έργο. Εκεί η μορφή (τα μέρη και η εξέλιξή τους) καθορίζουν το αν και πόσο κρίσιμα θα επιδράσει το έργο σε αυτόν που το παρακολουθεί. Αυτό συγκεκριμένα με οδήγησε στο να αναπτύξω υλικά των στασίμων με μικρή διάρκεια και μεγάλες αντιθέσεις που προωθούν την αφήγηση άμεσα. Θα ήθελα μια παράσταση που - και με τα μέσα της μουσικής - να περάσει από μπροστά μας και μέσα μας σαν θεατές γρήγορα και ελαφρά, σαν αέρας, ανεξάρτητα από την δραματικότητα των αφηγουμένων. Τώρα, παρακολουθώντας την παράσταση στην εξέλιξή της, θα μπορέσω ίσως να δω κατά πόσο επιτεύχθηκε αυτό.
Η γνωστή ερώτηση σε σχέση με την θεατρική μουσική, ειδικά σε κάποιον σαν και εσένα που την αντιμετωπίζει τόσο τολμηρά και ανανεωτικά - επένδυση ή δομικό στοιχείο της παράστασης;
Όπως και αν την χαρακτηρίσει κάποιος που βλέπει την παράσταση απ’ έξω το κύριο ερώτημα για εμένα παραμένει: κατά πόσο χρειάζεται η μουσική και, αν ναι, με ποιο τρόπο θα πετύχει μια μεγάλη «μετακίνηση», ανεξάρτητα από τα μέσα που μπορεί να χρησιμοποιήσει. Αυτά μπορούν να είναι από λυρισμός ως εκρηκτικές και ηθελημένα «άτεχνες» παρεμβάσεις του ήχου. Όμως η ιδέα της μετατόπισης του σκηνικού συμβάντος σε μια άλλη διάσταση (ίσως μη προβλέψιμη από τον θεατή) παραμένει το κύριο για μένα. Η «ενίσχυση» με την μουσική του ενυπάρχοντος στο κείμενο δραματικού υλικού μου φαίνεται δευτερεύων και ίσως μειονεκτικός στόχος.
Το ότι η Γιώτα Νέγκα, μια λαϊκή ερμηνεύτρια, ήταν ήδη μέλος του θιάσου όταν ανέλαβες να γράψεις την μουσική λειτούργησε ως δημιουργική πρόκληση και ίσως σε έβαλε και σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση ή έκανες αυτό που ούτως ή άλλως θα έκανες;
Ήταν από την αρχή μια ευπρόσδεκτη και ενδιαφέρουσα δυνατότητα. Βλέπω θετικά τις ιδιαιτερότητες και προκλήσεις σε μια σχεδιαζόμενη παράσταση. Αν δεν υπάρχουν έχω δυσκολία να συμμετέχω και για αυτό τις τοποθετώ μόνος μου.
Αντιμετώπισες με διαφορετικό τρόπο από πλευράς γραφής κάθε μία από τις δύο κορυφαίες του χορού;
Αυτονόητα ναι αλλά και κάθε πρόσωπο (ηθοποιός, τραγουδιστής, μουσικός, performer, χορευτής) που συμμετέχει σε ένα τέτοιο σύνολο αντιμετωπίζεται από όλους και από εμένα με φροντίδα να αξιοποιηθούν όλες οι ιδιαιτερότητές του. Δουλεύω τα μέρη του χορού σαν εκφορά, μουσικότητα και κυρίως αυτό που λέω «μουσική νοήματος», μιας μουσικής δηλαδή που χρησιμοποιεί όλα τα μέσα για να εκπέμψει και να αποτυπώσει βαθύτερα το νόημα αυτού που εξελίσσεται μπροστά μας. Η Μυρτώ Αλικάκη και η Γιώτα Νέγκα είχαν διαφορετικά αλλά απόλυτα συμπληρωματικά υλικά. Με κριτήριο αυτή την αναγκαία συμπλήρωση του ενός από το άλλο χρησιμοποιούν το τραγούδι, την ελεγχόμενη προσωδία και τον ρυθμικά εκφερόμενο λόγο και οι δύο αλλά με φυσική τάση να μένουν περισσότερο εκεί που είναι ο κύριος εκφραστικός χώρος καθεμιάς.
Η μουσική σου έχει την μορφή «ηχητικού περιβάλλοντος» που συνήθως χρησιμοποιηθείς σε τέτοιες παραστάσεις ή αυτή τη φορά κινήθηκες σε πιο τυπικούς δρόμους «μελοποίησης»; Η μετάφραση συγκεκριμένα του Γιώργου Μπλάνα διαμόρφωσε σε ένα βαθμό υην προσέγγιση σου;
Φυσικά η μετάφραση είναι το βασικό υλικό με το οποίο δούλεψα. Η συγκεκριμένη φέρει μια ποίηση κάτω από την επιφάνεια αλλά και μια αμεσότητα ενός λόγου που ρέει πράγμα που με ενδιαφέρει πολύ γιατί βοηθάει στο να πάρει η παράσταση υψηλούς ρυθμούς και θερμοκρασίες. Αλλά η εξέλιξη όλης της παράστασης με πολύ πυκνό και μουσικό τρόπο, ανεξάρτητα από το αν μιλάμε για καθαρά μουσικά μέρη ή μονολόγους, απαιτούσε διαφορετική αντιμετώπιση του μεταφρασμένου κειμένου. Από την απλή και κύρια χρήση του όπως παραδόθηκε από τον μεταφραστή μέχρι την ύπαρξή του σαν νοηματικό περιβάλλον για να γράψω τους στίχους ενός αυτόνομου τραγουδιού. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν αντικαταστάθηκε το κείμενο, απλώς προστέθηκε το τραγούδι. Παράλληλα στην πυκνή μουσική εξέλιξη των στασίμων το υλικό της μετάφρασης γίνεται και ένα καθαρά μουσικό/οργανικό μέσο με τις επαναλήψεις και την διαπλοκή του λόγου πάνω στον λόγο.
Μίλησε μου για κάτι που κάνεις σε αυτή την παράσταση και δεν ξέρω πόσες άλλες έχεις συμβεί και διεθνώς. Μιλάω για τα ανεξάρτητα μεν από την αφήγηση τραγούδια, γραμμένα μάλιστα πάνω σε δικούς σου στίχους που όμως ενσωματώνονται στο αυθεντικό κείμενο και γίνονται μέρος του θεατρικού δρώμενου. Πώς προέκυψαν, ποια ήταν το κίνητρο που σε ώθησε να τα κάνεις και τι προσπαθείς να εκφράσεις συγκεκριμένα με αυτά;
Τα τραγούδια της Γιώτα Νέγκα που έγραψα δεν είναι «μουσικές παρενθέσεις» αλλά λειτουργικά μέρη της κύριας δραματικής εξέλιξης. Έρχονται μαζί με το πρόσωπο. Είναι ένας χορός από πολλά και διαφορετικά πρόσωπα, όχι πολλά που μιλούν, τραγουδούν, κινούνται σαν ένα. Αυτό το άλλο πρόσωπο (η συν-κορυφαία Γιώτα Νέγκα) φέρνει τον μελισματικό τρόπο έκφρασης και κυρίως αυτόν χρησιμοποιεί για την εμπλοκή της στην δράση.
Παίζεις ζωντανά στην παράσταση, ως μέλος του χορού μάλιστα,, κάτι που, με εξαίρεση τις παραστάσεις οι οποίες είναι δικές σου ιδέες κα με ένα επίσης δικό σου concept, έχεις πολύ καιρό να κάνεις. Τι σε έκανε να το αποφασίσεις και σε ποιο βαθμό επηρέασε, αν συνέβη αυτό, την σύνθεση της μουσικής σου για αυτό το έργο;
Ναι, αυτή η άμεση συμμετοχή μου μουσικά στην παράσταση δεν είναι κάτι που κάνω πάντα αλλά δεν είναι και η μόνη φορά. Πολλές φορές χειρίζομαι ήχους και παίζω όργανα στις παραστάσεις. Εκτός από τις δικές μου παραστάσεις όπου αυτό είναι δομικό στοιχείο και άλλες (όπως τα «Κυκλισμός του Τετραγώνου» του Καραντζά, «Φάουστ» του Μαρμαρινού, «Βάκχες» της Μπρούσκου, «Ευμενίδες» με την Στεφανία Γουλιώτη τα τελευταία χρόνια) ήταν σχεδιασμένες με το δικό μου ζωντανό παίξιμο, είτε μέσα είτε έξω από την σκηνή. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν δυο δεδομένα που το έκαναν αναγκαίο. Η συνοδεία των τραγουδιών της Γιώτα Νέγκα αλλά και η απόλυτη συνύπαρξη (σε επίπεδο κοινής αναπνοής) μεταξύ λόγου και μουσικού οργάνου σε πολλά μέρη των επεισοδίων.
Ποια είναι κατά τη γνώμη σου τα τρία κυριότερα στοιχεία αυτού του έργου του Ευρυπίδη και πώς επέλεξες να εκφράσεις καθένα;
Στο έργο αυτό έχω εμπλακεί ως μουσικός τρεις φορές φορές σε τριάντα χρόνια, κάθε μία από αυτές με διαφορετικές συνθήκες και συνδυασμούς συντελεστών. Πολλά έχουν ειπωθεί και γραφεί σαν αναλύσεις του έργου η προσωπική μου όμως απορία και επομένως περιοχή διερεύνησης επικεντρώνεται στα εξής:
- Ο χειρισμός από τον ποιητή της κλιμάκωσης (τα πράγματα φαίνονται να φτάνουν στα όρια τους από την αρχή αλλά αυτά τα όρια διαστέλλονται συνεχώς).
- H πρόταση στην γραφή του έργου ενός εξωτερικού παραστασιακού χώρου (εκτός σκηνής επομένως μόνον ηχητικός χώρος).
- Η ίδια η Μήδεια, ένα πρόσωπο μύθου, που όμως εδώ ο ποιητή, το τοποθετεί σαν τραγικό πρόσωπο σε ακραίες συνθήκες και του δίνει μοναδικές ιδιότητες. Μια «ξένη» που λειτουργεί με δράση και αντίδραση σε ό,τι συμβαίνει.
- Όλη η σύλληψη της μουσικής, τα τραγούδια, τα στάσιμα και ο τρόπος που υλοποιήθηκαν από τον χορό επηρεάστηκαν από αυτά τα τρία, αλλά όχι μοναδικά, στοιχεία της εμπλοκής μου.
