«Έξω απ’ άδικο κι εβίβα βρε παιδιά…»
Πέρασαν από τότε 68 ολόκληρα χρόνια… Ήταν Σάββατο, 19 Μαρτίου του 1955 και ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Μανώλης Χιώτης με το μπουζούκι του, ο Γιάννης Τατασόπουλος με τον μπαγλαμά, ο Πάνος Πετσάς που έπαιξε κιθάρα και ο Σπύρος Αναγνώστου στο μπάσο, μπήκαν στο studio για να ηχογραφήσουν το «Έξω απ’άδικο». Ένα θαυμάσιο ζεϊμπέκικο του Χρήστου Κολοκοτρώνη, που κυκλοφόρησε σε δίσκο γραμμοφώνου His master’s voice (AO-5243 και HMV JOG-198 Αγγλίας). Τον Καζαντζίδη σιγοντάρησαν ο Μανώλης Χιώτης και η τότε σύζυγός του Ζωή Νάχη.
Χιώτης και Καζαντζίδης πρωτοσυναντήθηκαν δισκογραφικά στις αρχές του Νοέμβρη του 1954. Από τότε και μέχρι το «Έξω απ’άδικο» ηχογράφησαν μια σειρά τραγουδιών, με γνωστότερο όλων το περίφημο «Απόψε φίλα με» («Η τελευταία νύχτα»). Είναι ξεκάθαρο, ότι στα τραγούδια αυτά ο Καζαντζίδης είναι ακόμα επηρεασμένος από το φωνητικό του πρότυπο, τον Πρόδρομο Τσαουσάκη, αλλά με την παρότρυνση του Μανώλη Χιώτη, προσπαθεί να βρει τα «κέντρα» του και να μεταμορφωθεί ερμηνευτικά.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως από το 1954-55 και την καθιέρωση του Καζαντζίδη και μετά, ακολουθεί μια εντυπωσιακή, δισκογραφική πτώση του Πρόδρομου Τσαουσάκη. Είναι χαρακτηριστικό πως από το 1955 ως το 1960, που άλλαξε εταιρεία, ο Τσαουσάκης ηχογράφησε μόνο δώδεκα τραγούδια. Πέντε από αυτά το 1955, χρονιά στην οποία αναφερόμαστε σήμερα («Άνθρωπε ποιος θα σε νιώσει», «Άσε με να πεθάνω», «Είμαι εργάτης», «Οι αλυσίδες», «Χτύπα με μοίρα χτύπα με»).
«Θέλω να πεθάνω, γιατί… η κοινωνία με κατακρίνει…»
Δέκα μέρες μετά το «Έξω απ’άδικο», την Τρίτη 29 Μαρτίου 1955, ο Καζαντζίδης ηχογράφησε δυο τραγούδια. Το ένα ήταν το «Θέλω να πεθάνω», του Μπάμπη Μπακάλη και του Κώστα Βίρβου, με τους Μανώλη Χιώτη, στο μπουζούκι, Θόδωρο Δερβενιώτη στον μπαγλαμά, Πάνο Πετσά στην κιθάρα και Σπύρο Αναγνώστου στο μπάσο.
Το άλλο ήταν «Η κοινωνία» του Βασίλη Καραπατάκη (που έφυγε από τη ζωή τέτοιες μέρες, στις 27 Μαρτίου 1974) και του Χρήστου Κολοκοτρώνη, που ηχογραφήθηκε με την καταλυτική συμβολή του Χιώτη στη διαμόρφωση της εισαγωγής, τη διεύθυνση της ορχήστρας, στο μπουζούκι και, κυρίως, στη «διδασκαλία» του τραγουδιού στον ερμηνευτή. Συμμετείχαν επίσης οι τρεις μουσικοί που έπαιξαν και στο «Θέλω να πεθάνω».
Η «Κοινωνία» κυκλοφόρησε σε δίσκο 78 στροφών, στο όνομα της συζύγου του Κολοκοτρώνη Μέλπως Θεσσαλού, αποτελώντας την άλλη όψη του δίσκου με το «Έξω απ’άδικο». (Αργότερα εκδόθηκε και σε 45άρι HMV 7PG-2503 και HMV-2568 extended play και HMV 7PG-2961).
Η ηχογράφηση της «Κοινωνίας» δικαιολογεί και τον τίτλο του παρόντος πονήματος: «Ο Μανώλης Χιώτης “μεταμορφώνει” τον Στέλιο Καζαντζίδη». Ακούγοντας το «Έξω απ’άδικο» που βρίσκεται στην άλλη πλευρά του δίσκου ή το «Θέλω να πεθάνω» που ηχογραφήθηκε την ίδια μέρα, ένας μη «ψυλλιασμένος» ακροατής, που δεν έχει ιδέα περί τίνος πρόκειται, μπορεί κάλλιστα να θεωρήσει πως ακούει δύο, διαφορετικούς ερμηνευτές! Θυμάμαι και τη δική μου προσωπική εμπειρία, όταν, σε μικρή ηλικία, άκουσα για πρώτη φορά συνειδητά την «Κοινωνία» (από τη δεύτερη πλευρά του δίσκου «Καζαντζίδης» με την πορτοκαλί βελέντζα στο εξώφυλλο) κι έχοντας ήδη ακούσει ολόκληρη την πρώτη πλευρά και ολόκληρο το «Καζαντζίδης Νο 3» (με το κόκκινο εξώφυλλο), νόμισα, προς στιγμήν, πως πείραξα κατά λάθος τις στροφές ή πως χάλασε ο δίσκος!
Ακολούθησαν εκείνη την εποχή κι άλλα τραγούδια του Μανώλη Χιώτη με ανάλογο τρόπο ερμηνείας από τον Καζαντζίδη, όπως «Μια μέρα πριν πεθάνω», «Δώδεκα και πέντε», «Μη μου χαλάς τα γούστα μου», «Θεσσαλονίκη μου», «Βρε σαν τα χιόνια» κλπ.
Να αναφέρουμε για την ιστορία, πως ακολούθησαν ηχογραφήσεις της «Κοινωνίας» από τους Βαγγέλη Περπινιάδη (μια στροφή σε ποτ-πουρί με επιτυχίες του Χρήστου Κολοκοτρώνη), Αξιώτη Κεχαγιά, Γιάννη Τατασόπουλο, Μητσάκη Ορφανίδη, Τζιμ Αποστόλου, Ανδρέα Ζακυνθινάκη, Χριστόφορο Ζησούλη και Γιώτα Βέη, κάποιες από τις οποίες κυκλοφόρησαν στην Αμερική. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στην ηχογράφηση της Σωτηρίας Μπέλλου το 1971, που συμπεριλήφθηκε στον τέταρτο δίσκο της με τις επανεκτελέσεις των παλιών λαϊκών τραγουδιών στη Lyra. Όσο για το «Έξω απ’άδικο», το 1993 επαναφέρθηκε στην επικαιρότητα από τον Στέλιο Καζαντζίδη, για τις ανάγκες του «ζωντανού», διπλού δίσκου «Ένα γλέντι με τον Στελλάρα». Δίπλα του ήταν η «Πίτσα η Παπαδοπούλου η φωνάρα!»…
Υ.Γ: Στοιχεία για τις ακριβείς ημερομηνίες των ηχογραφήσεων και τους μουσικούς «αντλήθηκαν» από τις πολύτιμες καταγραφές του σπουδαίου ερευνητή Βαγγέλη Αρναουτάκη.
Πέρασαν από τότε 68 ολόκληρα χρόνια… Ήταν Σάββατο, 19 Μαρτίου του 1955 και ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Μανώλης Χιώτης με το μπουζούκι του, ο Γιάννης Τατασόπουλος με τον μπαγλαμά, ο Πάνος Πετσάς που έπαιξε κιθάρα και ο Σπύρος Αναγνώστου στο μπάσο, μπήκαν στο studio για να ηχογραφήσουν το «Έξω απ’άδικο». Ένα θαυμάσιο ζεϊμπέκικο του Χρήστου Κολοκοτρώνη, που κυκλοφόρησε σε δίσκο γραμμοφώνου His master’s voice (AO-5243 και HMV JOG-198 Αγγλίας). Τον Καζαντζίδη σιγοντάρησαν ο Μανώλης Χιώτης και η τότε σύζυγός του Ζωή Νάχη.
Χιώτης και Καζαντζίδης πρωτοσυναντήθηκαν δισκογραφικά στις αρχές του Νοέμβρη του 1954. Από τότε και μέχρι το «Έξω απ’άδικο» ηχογράφησαν μια σειρά τραγουδιών, με γνωστότερο όλων το περίφημο «Απόψε φίλα με» («Η τελευταία νύχτα»). Είναι ξεκάθαρο, ότι στα τραγούδια αυτά ο Καζαντζίδης είναι ακόμα επηρεασμένος από το φωνητικό του πρότυπο, τον Πρόδρομο Τσαουσάκη, αλλά με την παρότρυνση του Μανώλη Χιώτη, προσπαθεί να βρει τα «κέντρα» του και να μεταμορφωθεί ερμηνευτικά.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως από το 1954-55 και την καθιέρωση του Καζαντζίδη και μετά, ακολουθεί μια εντυπωσιακή, δισκογραφική πτώση του Πρόδρομου Τσαουσάκη. Είναι χαρακτηριστικό πως από το 1955 ως το 1960, που άλλαξε εταιρεία, ο Τσαουσάκης ηχογράφησε μόνο δώδεκα τραγούδια. Πέντε από αυτά το 1955, χρονιά στην οποία αναφερόμαστε σήμερα («Άνθρωπε ποιος θα σε νιώσει», «Άσε με να πεθάνω», «Είμαι εργάτης», «Οι αλυσίδες», «Χτύπα με μοίρα χτύπα με»).
«Θέλω να πεθάνω, γιατί… η κοινωνία με κατακρίνει…»
Δέκα μέρες μετά το «Έξω απ’άδικο», την Τρίτη 29 Μαρτίου 1955, ο Καζαντζίδης ηχογράφησε δυο τραγούδια. Το ένα ήταν το «Θέλω να πεθάνω», του Μπάμπη Μπακάλη και του Κώστα Βίρβου, με τους Μανώλη Χιώτη, στο μπουζούκι, Θόδωρο Δερβενιώτη στον μπαγλαμά, Πάνο Πετσά στην κιθάρα και Σπύρο Αναγνώστου στο μπάσο.
Το άλλο ήταν «Η κοινωνία» του Βασίλη Καραπατάκη (που έφυγε από τη ζωή τέτοιες μέρες, στις 27 Μαρτίου 1974) και του Χρήστου Κολοκοτρώνη, που ηχογραφήθηκε με την καταλυτική συμβολή του Χιώτη στη διαμόρφωση της εισαγωγής, τη διεύθυνση της ορχήστρας, στο μπουζούκι και, κυρίως, στη «διδασκαλία» του τραγουδιού στον ερμηνευτή. Συμμετείχαν επίσης οι τρεις μουσικοί που έπαιξαν και στο «Θέλω να πεθάνω».
Η «Κοινωνία» κυκλοφόρησε σε δίσκο 78 στροφών, στο όνομα της συζύγου του Κολοκοτρώνη Μέλπως Θεσσαλού, αποτελώντας την άλλη όψη του δίσκου με το «Έξω απ’άδικο». (Αργότερα εκδόθηκε και σε 45άρι HMV 7PG-2503 και HMV-2568 extended play και HMV 7PG-2961).
Η ηχογράφηση της «Κοινωνίας» δικαιολογεί και τον τίτλο του παρόντος πονήματος: «Ο Μανώλης Χιώτης “μεταμορφώνει” τον Στέλιο Καζαντζίδη». Ακούγοντας το «Έξω απ’άδικο» που βρίσκεται στην άλλη πλευρά του δίσκου ή το «Θέλω να πεθάνω» που ηχογραφήθηκε την ίδια μέρα, ένας μη «ψυλλιασμένος» ακροατής, που δεν έχει ιδέα περί τίνος πρόκειται, μπορεί κάλλιστα να θεωρήσει πως ακούει δύο, διαφορετικούς ερμηνευτές! Θυμάμαι και τη δική μου προσωπική εμπειρία, όταν, σε μικρή ηλικία, άκουσα για πρώτη φορά συνειδητά την «Κοινωνία» (από τη δεύτερη πλευρά του δίσκου «Καζαντζίδης» με την πορτοκαλί βελέντζα στο εξώφυλλο) κι έχοντας ήδη ακούσει ολόκληρη την πρώτη πλευρά και ολόκληρο το «Καζαντζίδης Νο 3» (με το κόκκινο εξώφυλλο), νόμισα, προς στιγμήν, πως πείραξα κατά λάθος τις στροφές ή πως χάλασε ο δίσκος!
Ακολούθησαν εκείνη την εποχή κι άλλα τραγούδια του Μανώλη Χιώτη με ανάλογο τρόπο ερμηνείας από τον Καζαντζίδη, όπως «Μια μέρα πριν πεθάνω», «Δώδεκα και πέντε», «Μη μου χαλάς τα γούστα μου», «Θεσσαλονίκη μου», «Βρε σαν τα χιόνια» κλπ.
Να αναφέρουμε για την ιστορία, πως ακολούθησαν ηχογραφήσεις της «Κοινωνίας» από τους Βαγγέλη Περπινιάδη (μια στροφή σε ποτ-πουρί με επιτυχίες του Χρήστου Κολοκοτρώνη), Αξιώτη Κεχαγιά, Γιάννη Τατασόπουλο, Μητσάκη Ορφανίδη, Τζιμ Αποστόλου, Ανδρέα Ζακυνθινάκη, Χριστόφορο Ζησούλη και Γιώτα Βέη, κάποιες από τις οποίες κυκλοφόρησαν στην Αμερική. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στην ηχογράφηση της Σωτηρίας Μπέλλου το 1971, που συμπεριλήφθηκε στον τέταρτο δίσκο της με τις επανεκτελέσεις των παλιών λαϊκών τραγουδιών στη Lyra. Όσο για το «Έξω απ’άδικο», το 1993 επαναφέρθηκε στην επικαιρότητα από τον Στέλιο Καζαντζίδη, για τις ανάγκες του «ζωντανού», διπλού δίσκου «Ένα γλέντι με τον Στελλάρα». Δίπλα του ήταν η «Πίτσα η Παπαδοπούλου η φωνάρα!»…
Υ.Γ: Στοιχεία για τις ακριβείς ημερομηνίες των ηχογραφήσεων και τους μουσικούς «αντλήθηκαν» από τις πολύτιμες καταγραφές του σπουδαίου ερευνητή Βαγγέλη Αρναουτάκη.
