Ο Ζωρζ Μουστακί γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1934 και πέθανε στη Νίκαια της Γαλλίας στις 23 Μαϊου του 2013
Σε όλη του την ζωή κουβαλούσε τον κοσμοπολιτισμό της Αλεξάνδρειας, κι αυτό αποτυπώθηκε και στα τραγούδια του.
Οι γονείς του ονομάζονταν Νεσίμ και Σάρα και κατάγονταν από την Κέρκυρα. Στην κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια είχαν ένα βιβλιοπωλείο, το «Cite de livre», που ήταν ένα από τα καλύτερα βιβλιοπωλεία της πόλης και έρχονταν σε επαφή με πολλές κουλτούρες. Στο σπίτι μιλούσαν κατά κανόνα ιταλικά, αλλά στους δρόμους με τα άλλα παιδιά μιλούσε αραβικά. Οι γονείς του έδωσαν στον μικρό Μουστακί και στις αδελφές του γαλλική παιδεία, βάζοντάς τον σε γαλλικό σχολείο. Όμως, δεν απαρνήθηκε τις ελληνικές ρίζες του αν και δεν έμαθε τη γλώσσα. Ο ίδιος λέει για την καταγωγή του σε συνέντευξή του:
«Έχω γεννηθεί στην Αλεξάνδρεια και έτσι έχω μια ιδιαίτερη ευαισθησία σε ό,τι ελληνικό έφεραν και έσπειραν οι Πτολεμαίοι στη γενέτειρά μου. Είμαι Έλληνας από πατέρα, μητέρα και παππού, με ρίζες στη Μικρά Ασία, τα Ιωάννινα, τη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα. Η Αλεξάνδρεια, αν και μου χάρισε τον κοσμοπολιτισμό των Πτολεμαίων, με απομάκρυνε από την ελληνικότητά μου. Η Αίγυπτος ζούσε τότε σ' ένα κοσμοπολίτικο, πολύγλωσσο παζάρι. Οι άνθρωποι επικοινωνούσαν σε πολλές γλώσσες - αραβικά, αγγλικά, γαλλικά. Η Αλεξάνδρεια με άνοιξε στον κόσμο... Οι πρόγονοί μου μιλούσαν όλοι ελληνικά. Η θεία μου η Ροζάντι μέχρι τα πέντε χρόνια της αρνιόταν να μιλήσει, έως τη μέρα που ήρθαν στο σπίτι συγγενείς από την Ιταλία. Από τότε, η θεία άρχισε να μιλάει, αλλά μόνο στα ιταλικά. Έτσι, εξαιτίας της επιλεκτικής αλαλίας της θείας μου, τα ελληνικά απαγορεύτηκαν στην οικογένειά μου και η γλώσσα του Δάντη έγινε η μητρική μου γλώσσα.»
Το 1951 πήγε στο Παρίσι και εντυπωσιάστηκε από τον τραγουδοποιό Ζωρζ Μπρασένς σε τέτοιο βαθμό ώστε άλλαξε το όνομά του από «Γιουσέφ» σε «Ζωρζ».
Κάπως έτσι άρχισε να γράφει τα πρώτα του τραγούδια που είχαν την τύχη να τραγουδηθούν από σπουδαίους Γάλλους τραγουδιστές. Ήταν, βέβαια, και εξαιρετικά τραγούδια. Ανάμεσα σε αυτά ήταν και το περίφημο «Milord» που έγινε μια από τις πολύ μεγάλες επιτυχίες της Edith Piaf, το «Gigi l' amoroso», το τραγούδι που καθιέρωσε την Dalida, το «La dame brune» που τραγούδησε η θρυλική Barbara, και πολλά άλλα που τραγούδησαν η Brigitte Fontaine, η France Gall, η Cindy Daniel, ο Herbert Pagani, η Francoise Hardy.
Για έναν χρόνο, συνδέθηκε ερωτικά με την Edith Piaf, εθνικό σύμβολο της Γαλλίας και οι γαλλικές εφημερίδες τον κατακρεούργησαν: η Liberation έγραψε για «έναν καταστροφικό, παρανοϊκό έρωτα μεταξύ ενός ζιγκολό και μιας γυναίκας».
Το 1966 επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα και όπως είπε ο ίδιος ένοιωσε να ξαναβρίσκει κάποιες από τις ρίζες του. Σαν αποτέλεσμα αυτού διασκεύασε και τραγούδησε αρκετά τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι με γαλλικά λόγια που έγραψε ο ίδιος. Στην δεκαετία του '60 αρχίζει να τραγουδά ο ίδιος τα τραγούδια του, ηχογραφώντας τον αριστουργηματικό «Μέτοικο», την «Μεσόγειο» και πολλά άλλα που τον έκαναν γνωστό σε όλη την Ευρώπη και τραγουδήθηκαν και στα ελληνικά.
Το 1970, μεσούσης της δικτατορίας, πρωταγωνίστησε μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη στην ταινία μικρού μήκους του Ροβήρου Μανθούλη «Είμαστε δυό», στην οποία τραγουδά στα γαλλικά, τα τραγούδια που έγραψε ο Μίκης στη φυλακή.
Σαν γνήσιος κοσμοπολίτης που ήταν, τραγούδησε και ηχογράφησε σε πολλές γλώσσες: γαλλικά, ιταλικά, ελληνικά, αραβικά, αγγλικά, πορτογαλικά και ισπανικά.
Στα ελληνικά ηχογράφησαν τραγούδια του η Μελίνα Μερκούρη, ο Αντώνης Καλογιάννης, ο Γιώργος Νταλάρας και η Βίκυ Μοσχολιού, ενώ ό ίδιος διάλεξε την Αρλέτα να τον συνοδέψει στις εμφανίσεις του στο παριζιάνικο Bombino.
Παράλληλα, μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, έγραψε τέσσερα βιβλία, ζωγράφισε και έγραψε μουσική για τον κινηματογράφο.
Στις 30 Μαϊου του 1996 το Γαλλικό κράτος του απένειμε τον τίτλο «Διοικητής του Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών», μια από τις πιο σημαντικές διακρίσεις που απονέμει η Γαλλία σε ανθρώπους που διέπρεψαν στον πολιτισμό.
Το 2013 στην τελευταία συνέντευξη που έδωσε είπε μεταξύ άλλων:
«Λυπάμαι που δεν τραγουδώ στο μπάνιο μου. Δεν λυπάμαι όμως που δεν τραγουδώ δημόσια. Έκανα τον γύρο. Τον γύρο του κόσμου και των αιθουσών, μεγάλων ή μικρών. Έζησα μαγικά πράγματα».
Ο Ζώρζ Μουστακί υπήρξε μια ποιητική φυσιογνωμία, ένας ταξιδιώτης του κόσμου, ένας κοσμοπολίτης που συνέδεσε τον απόηχο της μουσικής της ανατολής με την τζαζ και την γαλλική τραγουδοποιϊα, με στίχους που υπερασπιζόταν τα ιδανικά της αντίστασης, της ελευθερίας, της περιπλάνησης, των μεγάλων και χαμένων ερώτων της ζωής μας.
Σε όλη του την ζωή κουβαλούσε τον κοσμοπολιτισμό της Αλεξάνδρειας, κι αυτό αποτυπώθηκε και στα τραγούδια του.
Οι γονείς του ονομάζονταν Νεσίμ και Σάρα και κατάγονταν από την Κέρκυρα. Στην κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια είχαν ένα βιβλιοπωλείο, το «Cite de livre», που ήταν ένα από τα καλύτερα βιβλιοπωλεία της πόλης και έρχονταν σε επαφή με πολλές κουλτούρες. Στο σπίτι μιλούσαν κατά κανόνα ιταλικά, αλλά στους δρόμους με τα άλλα παιδιά μιλούσε αραβικά. Οι γονείς του έδωσαν στον μικρό Μουστακί και στις αδελφές του γαλλική παιδεία, βάζοντάς τον σε γαλλικό σχολείο. Όμως, δεν απαρνήθηκε τις ελληνικές ρίζες του αν και δεν έμαθε τη γλώσσα. Ο ίδιος λέει για την καταγωγή του σε συνέντευξή του:
«Έχω γεννηθεί στην Αλεξάνδρεια και έτσι έχω μια ιδιαίτερη ευαισθησία σε ό,τι ελληνικό έφεραν και έσπειραν οι Πτολεμαίοι στη γενέτειρά μου. Είμαι Έλληνας από πατέρα, μητέρα και παππού, με ρίζες στη Μικρά Ασία, τα Ιωάννινα, τη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα. Η Αλεξάνδρεια, αν και μου χάρισε τον κοσμοπολιτισμό των Πτολεμαίων, με απομάκρυνε από την ελληνικότητά μου. Η Αίγυπτος ζούσε τότε σ' ένα κοσμοπολίτικο, πολύγλωσσο παζάρι. Οι άνθρωποι επικοινωνούσαν σε πολλές γλώσσες - αραβικά, αγγλικά, γαλλικά. Η Αλεξάνδρεια με άνοιξε στον κόσμο... Οι πρόγονοί μου μιλούσαν όλοι ελληνικά. Η θεία μου η Ροζάντι μέχρι τα πέντε χρόνια της αρνιόταν να μιλήσει, έως τη μέρα που ήρθαν στο σπίτι συγγενείς από την Ιταλία. Από τότε, η θεία άρχισε να μιλάει, αλλά μόνο στα ιταλικά. Έτσι, εξαιτίας της επιλεκτικής αλαλίας της θείας μου, τα ελληνικά απαγορεύτηκαν στην οικογένειά μου και η γλώσσα του Δάντη έγινε η μητρική μου γλώσσα.»
Το 1951 πήγε στο Παρίσι και εντυπωσιάστηκε από τον τραγουδοποιό Ζωρζ Μπρασένς σε τέτοιο βαθμό ώστε άλλαξε το όνομά του από «Γιουσέφ» σε «Ζωρζ».
Κάπως έτσι άρχισε να γράφει τα πρώτα του τραγούδια που είχαν την τύχη να τραγουδηθούν από σπουδαίους Γάλλους τραγουδιστές. Ήταν, βέβαια, και εξαιρετικά τραγούδια. Ανάμεσα σε αυτά ήταν και το περίφημο «Milord» που έγινε μια από τις πολύ μεγάλες επιτυχίες της Edith Piaf, το «Gigi l' amoroso», το τραγούδι που καθιέρωσε την Dalida, το «La dame brune» που τραγούδησε η θρυλική Barbara, και πολλά άλλα που τραγούδησαν η Brigitte Fontaine, η France Gall, η Cindy Daniel, ο Herbert Pagani, η Francoise Hardy.
Για έναν χρόνο, συνδέθηκε ερωτικά με την Edith Piaf, εθνικό σύμβολο της Γαλλίας και οι γαλλικές εφημερίδες τον κατακρεούργησαν: η Liberation έγραψε για «έναν καταστροφικό, παρανοϊκό έρωτα μεταξύ ενός ζιγκολό και μιας γυναίκας».
Το 1966 επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα και όπως είπε ο ίδιος ένοιωσε να ξαναβρίσκει κάποιες από τις ρίζες του. Σαν αποτέλεσμα αυτού διασκεύασε και τραγούδησε αρκετά τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι με γαλλικά λόγια που έγραψε ο ίδιος. Στην δεκαετία του '60 αρχίζει να τραγουδά ο ίδιος τα τραγούδια του, ηχογραφώντας τον αριστουργηματικό «Μέτοικο», την «Μεσόγειο» και πολλά άλλα που τον έκαναν γνωστό σε όλη την Ευρώπη και τραγουδήθηκαν και στα ελληνικά.
Το 1970, μεσούσης της δικτατορίας, πρωταγωνίστησε μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη στην ταινία μικρού μήκους του Ροβήρου Μανθούλη «Είμαστε δυό», στην οποία τραγουδά στα γαλλικά, τα τραγούδια που έγραψε ο Μίκης στη φυλακή.
Σαν γνήσιος κοσμοπολίτης που ήταν, τραγούδησε και ηχογράφησε σε πολλές γλώσσες: γαλλικά, ιταλικά, ελληνικά, αραβικά, αγγλικά, πορτογαλικά και ισπανικά.
Στα ελληνικά ηχογράφησαν τραγούδια του η Μελίνα Μερκούρη, ο Αντώνης Καλογιάννης, ο Γιώργος Νταλάρας και η Βίκυ Μοσχολιού, ενώ ό ίδιος διάλεξε την Αρλέτα να τον συνοδέψει στις εμφανίσεις του στο παριζιάνικο Bombino.
Παράλληλα, μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, έγραψε τέσσερα βιβλία, ζωγράφισε και έγραψε μουσική για τον κινηματογράφο.
Στις 30 Μαϊου του 1996 το Γαλλικό κράτος του απένειμε τον τίτλο «Διοικητής του Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών», μια από τις πιο σημαντικές διακρίσεις που απονέμει η Γαλλία σε ανθρώπους που διέπρεψαν στον πολιτισμό.
Το 2013 στην τελευταία συνέντευξη που έδωσε είπε μεταξύ άλλων:
«Λυπάμαι που δεν τραγουδώ στο μπάνιο μου. Δεν λυπάμαι όμως που δεν τραγουδώ δημόσια. Έκανα τον γύρο. Τον γύρο του κόσμου και των αιθουσών, μεγάλων ή μικρών. Έζησα μαγικά πράγματα».
Ο Ζώρζ Μουστακί υπήρξε μια ποιητική φυσιογνωμία, ένας ταξιδιώτης του κόσμου, ένας κοσμοπολίτης που συνέδεσε τον απόηχο της μουσικής της ανατολής με την τζαζ και την γαλλική τραγουδοποιϊα, με στίχους που υπερασπιζόταν τα ιδανικά της αντίστασης, της ελευθερίας, της περιπλάνησης, των μεγάλων και χαμένων ερώτων της ζωής μας.
