Ο Τελευταίος Λυράρης της Σπιναλόγκα

Όταν το κολαστήριο του νησιού καταργήθηκε, συνέχισε να ζει μόνος του εκεί, τρώγοντας σαύρες και αγριόχορτα. Όταν οι αρχές τον έφεραν δια της βίας στον πολιτισμό δεν ξανάβγαλε μιλιά απ’ το στόμα του.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Το 1958 σε σκηνοθεσία της Λίλας Κουρκουνάκου, σενάριο του Βαγγέλη Χατζηγιάννη και μουσική του Δημήτρη Διαμαντόπουλου, γυρίζεται απ’ τη Μεσόγειος Φιλμ το «Νησί Της Σιωπής» με θέμα τη ζωή των λεπτών στη Σπιναλόγκα.

Πρωταγωνιστούσαν ο Ορέστης Μακρής, ο Γιώργος Καμπανέλλης, η Νίνα Σγουρίδου, ο Γιάννης Σπαρίδης.

Από το νησί έχουν αποχωρήσει και οι τελευταίοι πια ασθενείς αλλά το επίκαιρο κοινωνικό δράμα, αφήνει ασυγκίνητο το ευρύ κοινό, καθώς η σεζόν 1958/1959 θα κόψει μόλις 6 χιλιάδες εισιτήρια στους κινηματογράφους πρώτης προβολής Αθηνών, Πειραιών και προαστίων καταλήγοντας 44η σε σύνολο 51 ταινιών. Η «Αστέρω» που έχει την πρωτιά στο σχετικό πίνακα αγγίζει τις 140 χιλιάδες. Το θέμα του νησιού ήταν σίγουρα βαρύ, αλλά η ιστορία ενδιαφέρουσα, ενώ τα «σκηνοθετημένα» σημάδια των χανσενικών εμφανίζονταν ανεπαίσθητα. Παρ’ όλα αυτά το έργο, λόγω της ιδιαιτερότητάς ταξίδεψε την ίδια χρονιά στα φεστιβάλ της Βενετίας και του Σαν Φρανσίσκο. Σε ορισμένες σκηνές της ταινίας σε καφενείο του νησιού, βλέπουμε κάποιους κατοίκους του να γλεντούν τα βάσανά τους δίχως αύριο συνοδεία λύρας, λαούτου και πιάνου.

Δέκα χρόνια αργότερα ο 26άχρονος τότε σκηνοθέτης Werner Herzog, βρίσκεται στην Κρήτη για τα γυρίσματα της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του «Sign Of Life» (Σημάδια Ζωής). Ιδιότυπος κινηματογραφιστής και εκκεντρικός χαρακτήρας, ο Herzog έλκεται από το βίο του τελευταίου λυράρη της Σπιναλόγκα, που όταν το κολαστήριο του νησιού καταργήθηκε, εκείνος συνέχισε να ζει μόνος του εκεί, τρώγοντας σαύρες και αγριόχορτα. Όταν οι αρχές τον έφεραν δια της βίας στον πολιτισμό δεν ξανάβγαλε μιλιά απ’ το στόμα του και επικοινωνούσε με τον κόσμο μόνο με τη λύρα του που έπαιζε στα καφενεία. Έτσι ο Herzog αποφασίζει να φιλμάρει παράλληλα ένα ασπρόμαυρο πειραματικό μικρού μήκους φιλμ, διάρκειας 13 λεπτών με τίτλο «Letzte Worte» (Τελευταίες λέξεις) με κεντρικό πυρήνα τον ιδιόμορφο λυράρη.

Πρωταγωνιστής του ο φημισμένος ρεθυμνιώτης λυράρης Αντώνης Παπαδάκης ή Καρεκλάς που ο μύθος θέλει να πέρασε απ’ τη Σπιναλόγκα αν και δεν ήταν λεπρός όπως συνέβη και με πολλούς ακόμη υγιείς συγγενείς και φίλους των αρρώστων και όχι μόνο. Που τελειώνει η αλήθεια και που αρχίζει η μυθποπλασία κανείς από τους εμπλεκόμενους δεν έχει τοποθετηθεί με σαφήνεια. Πάντως στις «Τελευταίες Λέξεις» ο Καρεκλάς - που έχει μείνει στην ιστορία για την δεξιοτεχνική σούστα του - παίζει δαιμονισμένα με τη λύρα του και τραγουδά συρτό και πεντοζάλια ενώ τον συνοδεύει με μπουζούκι ο Λευτέρης Δασκάλιος. Κάποια στιγμή κάμερα εστιάζει στα πόδια του, υπονοώντας το πρόβλημά του, καθώς τα παπούτσια του είναι διαφορετικά. Το ένα κανονικό και το άλλο κατάλληλα φτιαγμένο για ανθρώπους με αναπηρίες. Βέβαια ο Herzog σε συνεντεύξεις που παραχώρησε κατά την επίσκεψή του στο 50 Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης τον Νοέμβρη του 2009 είχε δηλώσει ότι πολλά από το ντοκιμαντέρ είναι «μεταμφιεσμένα» έργα. Η ταινία τελειώνει με κοντινό πλάνο στον Καρεκλά που με που με έντονες κινήσεις των χεριών του αναφωνεί στο φακό: «Όχι, δεν λέω τίποτα… τελείωσα… έτσι γουστάρω… τελευταία μου λέξη…».

Ο Καρεκλάς σαν λυράρης γλέντησε κόσμο και ντουνιά κι είχε συμμετοχή στην δισκογραφία από τα χρόνια του ΄30, με ηχογραφήσεις σε δίσκους 78 στροφών. Ξακουστή έχει μείνει η ζυγιά (λύρα - μπουλγαρί) που συγκροτούσαν με τον Στέλιο Φουσταλιέρη.

Λέγεται ότι ήταν τύπος μποέμ και γλεντζές, γι αυτό και σκορπούσε τα χρήματα που κέρδιζε. Παρά το γεγονός ότι δοξάστηκε στα χρόνια της νιότης και της ωριμότητάς του, το φινάλε του ήταν τραγικό αφού έφτανε στο σημείο σε μεγάλη ηλικία να βγαίνει σφουγγαράδα στα καπηλειά για να ζήσει, ζητώντας βοήθεια από τους μερακλήδες, εισπράττοντας συχνά προσβολές και αδιαφορία από τους μη γνωρίζοντες.

Έσβησε στο άσυλο Ανιάτων Χανίων το 1980, σε ηλικία 87 χρονών.

Video

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!