Το 1987 κυκλοφόρησε από την ΕΜΙΑΛ, στη σειρά «Ο μουσικός θησαυρός της Columbia» μια ξεχωριστή συλλογή τραγουδιών του Βασίλη Τσιτσάνη με ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση με τίτλο «Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης τραγουδά Βασίλη Τσιτσάνη».
Ο δίσκος περιείχε δεκαέξι τραγούδια της συνεργασίας των δυο «θρύλων» του λαϊκού τραγουδιού:
1) Κάτσε ν' ακούσεις μια πενιά – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Βασίλης Τσιτσάνης (5-1-1960)
2) Μ' έβαλες στο μαυροπίνακα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (18-8-1956)
3) Εγώ είμαι το μπεγλέρι σου – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Νίκος Καλλέργης (24-11-1956)
4) Εβίβα βρε παιδιά – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Βασίλης Τσιτσάνης / Πίτσα Νέγκρι (2-8-1958)
5) Ο φλώρος – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Γιώτα Λύδια / Βασίλης Τσιτσάνης (11-7-1957)
6) Βάλτε τώρα που γυρίζει (Είμαι αγόρι και δεν κάνει) – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (23-1-1958)
7) Όταν συμβεί στα πέριξ – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Άννα Χρυσάφη / Βασίλης Τσιτσάνης (23-11-1965 / ανέκδοτη ηχογράφηση)
8) Γεια σου τσολιά μου – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Γεωργία Τζόυ (15-1-1957)
9) Πολιορκία (Το τραγούδι της Κύπρου) Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Αντώνης Ρεπάνης (4-2-1964)
10) Μια Κυριακή σε γνώρισα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Βούλα Γκίκα (18-6-1970 / ανέκδοτη ηχογράφηση)
11) Απ' τον καημό ξεχείλισα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Βασίλης Τσιτσάνης / Χαρούλα Λαμπράκη (5-3-1966)
12) Η Χριστίνα - Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Καίτη Θύμη (7-6-1960)
13) Δεν θέλω να ξενιτευτείς – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Σόνια Ίμβρου (4-2-1964)
14) Το γράμμα το ανώνυμο – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Αντώνης Ρεπάνης (5-1-1960)
15) Τρικαλινή τσαχπίνα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Πόλυ Πάνου / Βασίλης Τσιτσάνης (5-12-1961)
16) Κλαμένη ήρθες μια βραδιά – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Βούλα Γκίκα (18-6-1970 / ανέκδοτη ηχογράφηση)
Η επιμέλεια και η παραγωγή του δίσκου έγιναν από τον Δημήτρη Ράνιο.
Το σημείωμα στο οπισθόφυλλο του δίσκου αναφέρει τα εξής:
«Τσιτσάνης και Μπιθικώτσης - Η συνάντηση δυο θρύλων.
Κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας καριέρας του ο Βασίλης Τσιτσάνης συνεργάστηκε στο πάλκο και στη δισκογραφία με πολλούς και σπουδαίους ερμηνευτές του λαϊκού τραγουδιού. Ωστόσο, ξεχωριστή θέση στη δισκογραφία του Τσιτσάνη κατέχει η συνεργασία του με τον Μπιθικώτση, γιατί ο Γρηγόρης δεν ήταν κάποιος τυχαίος τραγουδιστής. Η φωνή και ο τρόπος ερμηνείας του είναι η συνισταμένη της γνήσιας λαϊκής έκφρασης που περικλείει κάτι απ' το μεράκι του Στράτου, τον καημό της Μπέλλου , τον λυγμό του Τσαουσάκη, αλλά επιπλέον έχει και την προσωπική του σφραγίδα: είναι η αρχοντιά και η λεβεντιά που χαρακτηρίζει και διακρίνει τον Μπιθικώτση.
Στην λαμπρή καριέρα του ο Γρηγόρης έχει τραγουδήσει τους μεγαλύτερους Έλληνες συνθέτες, αλλά κάθε συνεργασία του με τον Τσιτσάνη ήταν πάντα ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Αυτό οφείλεται, πέρα απ' την προσωπική μακρόχρονη φιλία τους και στο ότι ο Γρηγόρης γνώριζε καλά τι αξία είχε κάθε τραγούδι που υπέγραφε ο Τσιτσάνης και έβαζε έτσι όλη την εκφραστική του δύναμη και τεχνική για να το αποδώσει με τέτοια τελειότητα που θα ξεπερνούσε και αυτή τη φαντασία του δημιουργού του. Από το σύνολο των τραγουδιών της συνεργασίας τους διαλέξαμε αυτά τα 16 που περιέχει ο δίσκος αυτός, με σκοπό να τα διασώσουμε και να τα ξαναφέρουμε στην επικαιρότητα, αφού τα περισσότερα ήταν σπαρμένα σε σπάνιους και δυσεύρετους δίσκους 78 και 45 στροφών. Υπάρχουν επίσης και τρεις ανέκδοτες εκτελέσεις που κυκλοφορούν για πρώτη φορά στο δίσκο αυτό».
Ένα από τα τραγούδια της συνεργασίας τους, που δεν είχε επανακυκλοφορήσει μέχρι τότε και δεν συμπεριλήφθηκε στο lp «Ο Μπιθικώτσης τραγουδά Τσιτσάνη» είναι το «Δική μου για πάντα» (1964) με τον Μπιθικώτση και τη Σόνια Ίμβρου. Αργότερα βέβαια, στα χρόνια του ’90, βρήκε θέση τόσο σε συλλογές του Τσιτσάνη όσο και του Μπιθικώτση.
Στο τραγούδι «Απ’ τον καημό ξεχείλισα», για άγνωστο λόγο, κόπηκε η προεισαγωγή του τραγουδιού που υπήρχε στο 45άρι και μπαίνει κατευθείαν στο κυρίως θέμα. Αν δεν με απατά η μνήμη μου, δεν έχει επανεκδοθεί ολόκληρο σε κάποια μεταγενέστερη συλλογή. Στο video που ακολουθεί μπορείτε να το ακούσετε με την κομμένη εισαγωγή.
Ο δίσκος αργότερα κυκλοφόρησε και σε cd, το οποίο, όπως και το βινύλιο, είναι σήμερα αρκετά δυσεύρετα. Τα περισσότερα απ' αυτά τα τραγούδια ξανακυκλοφόρησαν το 1994 στον ένατο δίσκο της σειράς «Δισκογραφία Τσιτσάνη», που είχε τίτλο «Ο Μπιθικώτσης τραγουδάει Τσιτσάνη».
H συνεργασία τους ξεκίνησε το 1956, όταν ο Μπιθικώτσης θέλησε να ηχογραφήσει δυο τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, από την ταινία «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο», τα «Γαρύφαλλο στ’ αυτί» και «Είμαι άντρας», με τα οποία είχε ενθουσιαστεί. Όταν λοιπόν ζήτησε από τον Χατζιδάκι την άδειά του για να τα ξανατραγουδήσει, ο συνθέτης δέχτηκε με την προϋπόθεση να παίξει μπουζούκι ο Τσιτσάνης. Όπως και έγινε, με τα γνωστά αποτελέσματα…
Λίγο μετά, τον Αύγουστο του ’56, ο Μπιθικώτσης ηχογράφησε το «Μ’ έβαλες στο μαυροπίνακα», που ήταν το πρώτο τραγούδι του Τσιτσάνη που ερμήνευσε στη δισκογραφία. Ακολούθησε το «Σ’ όλα τα στέκια θα μπουκάρω» με την Καίτη Γκρέυ και τους Μπιθικώτση και Αντώνη Κλειδωνιάρη στις β’ φωνές, ενώ την ίδια χρονιά ο Μπιθικώτσης σιγοντάρησε την Καίτη Γκρέυ στο τσιφτετέλι «Εγώ είμαι το μπεγλέρι σου», το οποίο λίγο μετά ηχογράφησε και ο ίδιος, σαν πρώτη φωνή, συνοδευόμενος από τον Νίκο Καλλέργη.
Εκτός όμως από τα καινούργια τους τραγούδια Τσιτσάνης και Μπιθικώτσης, που στην προσωπική τους ζωή ήταν και κουμπάροι, ηχογράφησαν στη δεκαετία του ’60 μια σειρά τραγουδιών σε δεύτερη εκτέλεση, τα οποία (πλην του τραγουδιού «Τρικαλινή τσαχπίνα» δεν συμπεριλαμβάνονται στην παραπάνω συλλογή).
1) Η δροσούλα (1960) β’ φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
2) Στα Τρίκαλα στα δυο στενά (1960) β’ φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
3) Mες στην πολλή σκοτούρα μου (1961)
4) Δώδεκα η ώρα θα 'ρθω βρε Μαριώ (1961) β’ φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
5) Ότι κι αν πω δεν σε ξεχνώ (1962) β’ φωνή: Βούλα Γκίκα
Ένα απόσπασμα από μια διαφορετική, ανέκδοτη εκτέλεση από τη «Δροσούλα», ακουγόταν στην ταινία «Το σπίτι της ηδονής» ή «Αλήτης του λιμανιού» σε σκηνοθεσία Γιώργου Ζερβουλάκου (1961).
Εκείνη την εποχή ηχογράφησαν μαζί και τρία τραγούδια άλλων δημιουργών. Το 1960 «Το χρήμα δεν το λογαριάζω» του Μανώλη Χιώτη, για να ακολουθήσει το 1961 το «Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά» του Μάρκου Βαμβακάρη, με τις χαρακτηριστικές προσφωνήσεις στην αρχή της δεύτερης εισαγωγής:
- Μπιθικώτσης: «Γεια σου Τσιτσάνη με τη γλυκιά σου την πενιά!»
- Tσιτσάνης: «Γεια σου Γρηγόρη μου!»
Το 1962 ηχογράφησαν την «Άμαξα μες στη βροχή» των Απόστολου Χατζηχρήστου και Χαράλαμπου Βασιλειάδη, που το 1964 ακούστηκε στην ταινία του Φίλιππου Φυλακτού «Σε ποιον να πω τον πόνο μου».
Στη σειρά των επανεκτελέσεων των τραγουδιών του σε δίσκους 45 στροφών extended play (μεγαλύτερης διάρκειας δηλαδή), στις αρχές της δεκαετίας του ’60, ο Τσιτσάνης επανέφερε με τον Μπιθικώτση αρκετά από τα παλαιότερά του τραγούδια. Όλες αυτές οι εγγραφές (πλην του τραγουδιού «Τρικαλινή τσαχπίνα» που βρήκε θέση το 1987 στη συλλογή «Ο Μπιθικώτσης τραγουδά Τσιτσάνη»), εντάχθηκαν το 1968 στο «θρυλικό» μεγάλο δίσκο με τον τίτλο «Τσιτσάνης» και το εξώφυλλο με τα κλειδιά και τη φλοκάτη.
Στην πρώτη ηχογράφηση που πραγματοποίησε ο Τσιτσάνης στις 7 Δεκεμβρίου του 1960 γι ’αυτή τη σειρά των δίσκων, o ίδιος έπαιξε μπαγλαμά, ενώ μπουζούκι έπαιξε ο Μανώλης Χιώτης. Εκεί ο Μπιθικώτσης τραγούδησε:
1) Μπαξέ Τσιφλίκι - β’ φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
2) Αθηναίισσα - β’ φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
3) Χωρίσαμε ένα δειλινό - β’ φωνή: Καίτη Θύμη
4) Ντερμπεντέρισσα - β ’φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
Στις 5 Δεκεμβρίου 1961, ο Τσιτσάνης έγραψε οκτώ τραγούδια που κυκλοφόρησαν στο δεύτερο extended 45άρι με τους Κώστα Παπαδόπουλο και Λάκη Καρνέζη στα ακουστικά μπουζούκια. Οι ενορχηστρώσεις, οι διφωνίες και τριφωνίες είναι, για μία ακόμη φορά, υποδειγματικές. Εκεί ο Μπιθικώτσης συμμετείχε με πέντε τραγούδια στα οποία σιγοντάρησαν η Πόλυ Πάνου και ο Βασίλης Τσιτσάνης:
1) Αντιλαλούνε τα βουνά
2) Γιατί με ξύπνησες πρωί
3) Όμορφη Θεσσαλονίκη
4) Δεν με στεφανώνεσαι
5) Τρικαλινή τσαχπίνα
To τρίτο extended 45άρι του Τσιτσάνη ηχογραφήθηκε στις 27 Νοεμβρίου του 1962. Στην ίδια μορφή με τον δεύτερο δίσκο, μια πλευρά με ζεϊμπέκικα και μια με χασάπικα, πάλι με τα μπουζούκια του Παπαδόπουλου και του Καρνέζη να παίζουν ακουστικά και φυσικά με τη συμμετοχή του Μπιθικώτση.
1) Πάλιωσε το σακάκι μου - β’ φωνή: Boύλα Γκίκα
2) Σερσέ λα φαμ - β’ φωνή: Boύλα Γκίκα – Βασίλης Τσιτσάνης
3) Αραμπάς περνά - β’ φωνή: Καίτη Γκρέυ – Βασίλης Τσιτσάνης
Σε ρόλο συνθέτη αλλά και τραγουδιστή, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης έγραψε λίγο πριν, στις 11 Απριλίου του 1962 (σε 45άρι extended play) οκτώ τραγούδια, έξι από τα οποία ήταν δικές του συνθέσεις. Εκτός από αυτά ο Μπιθικώτσης τραγούδησε τον «Ζητιάνο της αγάπης», του Βασίλη Τσιτσάνη, αλλά και το «Ήθελα να ’μουνα πασάς» του Στέλιου Χρυσίνη. Μπουζούκια έπαιξαν οι πανταχού παρόντες Παπαδόπουλος και Καρνέζης. Το δισκάκι επανακυκλοφορεί ολόκληρο σε cd single το 2000.
Το 1963 κυκλοφόρησε ένα 45άρι extended play με 14 επιτυχίες σε στίχους του Χρήστου Κολοκοτρώνη. Ο Μπιθικώτσης με τον Μανώλη Χιώτη στο μπουζούκι και τις δεύτερες φωνές ηχογράφησαν μια στροφή από το «Βόλτα στην Ελλάδα» («Βόλο, Λάρισα, Καρδίτσα»). Και αυτό το δισκάκι επανακυκλοφόρησε σε cd single το 2000.
Δέκα χρόνια μετά, το 1973, ο Μπιθικώτσης συμμετείχε με τρία τραγούδια του τρικαλινού δημιουργού στο δίσκο «Τα ωραία του Τσιτσάνη» «Απ' τη μάνα μου διωγμένος», «Πέφτεις σε λάθη» (με τη φαρφίσα, στο πνεύμα της εποχής, σε πρώτο ρόλο) και «Βάρκα γιαλό», με δεύτερες φωνές τη Λιζέτα Νικολάου και τον συνθέτη.
Χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια για να ακουστεί τραγούδι του Τσιτσάνη με τον Μπιθικώτση στη δισκογραφία. Στις 19 Ιανουαρίου 1987 ο λαϊκός ερμηνευτής, με την Καίτη Γκρέυ, την Ελευθερία Αρβανιτάκη και την ορχήστρα του Τσιτσάνη εμφανίσθηκαν στην εκπομπή του Διονύση Σαββόπουλου «Ζήτω το ελληνικό τραγούδι». Στο δίσκο που κυκλοφόρησε στα τέλη του 1987, ο Μπιθικώτσης με την Γκρέυ τραγούδησαν (σε διαφορετική εκτέλεση από αυτή της εκπομπής) το «Κάνε λιγάκι υπομονή», «χαμηλόφωνα, σαν ύμνο γι’ αυτούς που αγαπήθηκαν αλλά δεν θα ξαναγυρίσουν», όπως λέει στην εισαγωγή του τραγουδιού ο Μπιθικώτσης.
Η τελευταία καταγραφή της φωνής του Μπιθικώτση σε τραγούδι του Τσιτσάνη σε δίσκο έγινε το 1992 στη συλλογή «Βασίλης Τσιτσάνης - Μοναδικές ερμηνείες» που κυκλοφόρησε από την MBI. Εκεί συμπεριλήφθηκε μια παλαιότερη ζωντανή ηχογράφηση του «Πάλιωσε το σακάκι μου» - με δεύτερη φωνή την Πόλυ Πάνου - από την αποχαιρετιστήρια συναυλία του Μπιθικώτση στο Ολυμπιακό Στάδιο στις 25 Ιουνίου 1984. Η διεύθυνση ορχήστρας ήταν του Σταύρου Ξαρχάκου. Ήταν τότε που, επηρεασμένος από τον πρόσφατο χαμό του Τσιτσάνη, δήλωσε πως σταματά το τραγούδι, λέγοντας χαρακτηριστικά πως στην κηδεία του Τσιτσάνη, είδε και την δική του κηδεία…
Δεν ξέρω αν υπάρχει λόγος να προσθέσω κάτι περισσότερο για τα τραγούδια της συνεργασίας αυτής. Νομίζω πως έχει πάρει τη θέση της στην ιστορία, αποτελώντας πλέον σημείο αναφοράς…
Υ.Γ: Πρωτοδημοσιεύθηκε στο Music Heaven τον Φλεβάρη του 2011. Σήμερα παρουσιάζεται διορθωμένο και εμπλουτισμένο με νέα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα.
Πηγές: Η δισκογραφία του Γρηγόρη Μπιθικώτση (επιμέλεια Βαγγέλης Αρναουτάκης) από το βιβλίο «Εγώ ο Σερ» (επιμέλεια Πάνου Γεραμάνη, εκδόσεις «Κοχλίας» 2002)
Τα τραγούδια του δίσκου:
Ο δίσκος περιείχε δεκαέξι τραγούδια της συνεργασίας των δυο «θρύλων» του λαϊκού τραγουδιού:
1) Κάτσε ν' ακούσεις μια πενιά – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Βασίλης Τσιτσάνης (5-1-1960)
2) Μ' έβαλες στο μαυροπίνακα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (18-8-1956)
3) Εγώ είμαι το μπεγλέρι σου – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Νίκος Καλλέργης (24-11-1956)
4) Εβίβα βρε παιδιά – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Βασίλης Τσιτσάνης / Πίτσα Νέγκρι (2-8-1958)
5) Ο φλώρος – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Γιώτα Λύδια / Βασίλης Τσιτσάνης (11-7-1957)
6) Βάλτε τώρα που γυρίζει (Είμαι αγόρι και δεν κάνει) – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (23-1-1958)
7) Όταν συμβεί στα πέριξ – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Άννα Χρυσάφη / Βασίλης Τσιτσάνης (23-11-1965 / ανέκδοτη ηχογράφηση)
8) Γεια σου τσολιά μου – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Γεωργία Τζόυ (15-1-1957)
9) Πολιορκία (Το τραγούδι της Κύπρου) Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Αντώνης Ρεπάνης (4-2-1964)
10) Μια Κυριακή σε γνώρισα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Βούλα Γκίκα (18-6-1970 / ανέκδοτη ηχογράφηση)
11) Απ' τον καημό ξεχείλισα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Βασίλης Τσιτσάνης / Χαρούλα Λαμπράκη (5-3-1966)
12) Η Χριστίνα - Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Καίτη Θύμη (7-6-1960)
13) Δεν θέλω να ξενιτευτείς – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Σόνια Ίμβρου (4-2-1964)
14) Το γράμμα το ανώνυμο – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Αντώνης Ρεπάνης (5-1-1960)
15) Τρικαλινή τσαχπίνα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Πόλυ Πάνου / Βασίλης Τσιτσάνης (5-12-1961)
16) Κλαμένη ήρθες μια βραδιά – Γρηγόρης Μπιθικώτσης / Βούλα Γκίκα (18-6-1970 / ανέκδοτη ηχογράφηση)
Η επιμέλεια και η παραγωγή του δίσκου έγιναν από τον Δημήτρη Ράνιο.
Η συνάντηση δυο θρύλων
Το σημείωμα στο οπισθόφυλλο του δίσκου αναφέρει τα εξής:
«Τσιτσάνης και Μπιθικώτσης - Η συνάντηση δυο θρύλων.
Κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας καριέρας του ο Βασίλης Τσιτσάνης συνεργάστηκε στο πάλκο και στη δισκογραφία με πολλούς και σπουδαίους ερμηνευτές του λαϊκού τραγουδιού. Ωστόσο, ξεχωριστή θέση στη δισκογραφία του Τσιτσάνη κατέχει η συνεργασία του με τον Μπιθικώτση, γιατί ο Γρηγόρης δεν ήταν κάποιος τυχαίος τραγουδιστής. Η φωνή και ο τρόπος ερμηνείας του είναι η συνισταμένη της γνήσιας λαϊκής έκφρασης που περικλείει κάτι απ' το μεράκι του Στράτου, τον καημό της Μπέλλου , τον λυγμό του Τσαουσάκη, αλλά επιπλέον έχει και την προσωπική του σφραγίδα: είναι η αρχοντιά και η λεβεντιά που χαρακτηρίζει και διακρίνει τον Μπιθικώτση.
Στην λαμπρή καριέρα του ο Γρηγόρης έχει τραγουδήσει τους μεγαλύτερους Έλληνες συνθέτες, αλλά κάθε συνεργασία του με τον Τσιτσάνη ήταν πάντα ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Αυτό οφείλεται, πέρα απ' την προσωπική μακρόχρονη φιλία τους και στο ότι ο Γρηγόρης γνώριζε καλά τι αξία είχε κάθε τραγούδι που υπέγραφε ο Τσιτσάνης και έβαζε έτσι όλη την εκφραστική του δύναμη και τεχνική για να το αποδώσει με τέτοια τελειότητα που θα ξεπερνούσε και αυτή τη φαντασία του δημιουργού του. Από το σύνολο των τραγουδιών της συνεργασίας τους διαλέξαμε αυτά τα 16 που περιέχει ο δίσκος αυτός, με σκοπό να τα διασώσουμε και να τα ξαναφέρουμε στην επικαιρότητα, αφού τα περισσότερα ήταν σπαρμένα σε σπάνιους και δυσεύρετους δίσκους 78 και 45 στροφών. Υπάρχουν επίσης και τρεις ανέκδοτες εκτελέσεις που κυκλοφορούν για πρώτη φορά στο δίσκο αυτό».
Οι λεπτομέρειες της συνεργασίας
Ένα από τα τραγούδια της συνεργασίας τους, που δεν είχε επανακυκλοφορήσει μέχρι τότε και δεν συμπεριλήφθηκε στο lp «Ο Μπιθικώτσης τραγουδά Τσιτσάνη» είναι το «Δική μου για πάντα» (1964) με τον Μπιθικώτση και τη Σόνια Ίμβρου. Αργότερα βέβαια, στα χρόνια του ’90, βρήκε θέση τόσο σε συλλογές του Τσιτσάνη όσο και του Μπιθικώτση.
Στο τραγούδι «Απ’ τον καημό ξεχείλισα», για άγνωστο λόγο, κόπηκε η προεισαγωγή του τραγουδιού που υπήρχε στο 45άρι και μπαίνει κατευθείαν στο κυρίως θέμα. Αν δεν με απατά η μνήμη μου, δεν έχει επανεκδοθεί ολόκληρο σε κάποια μεταγενέστερη συλλογή. Στο video που ακολουθεί μπορείτε να το ακούσετε με την κομμένη εισαγωγή.
Ο δίσκος αργότερα κυκλοφόρησε και σε cd, το οποίο, όπως και το βινύλιο, είναι σήμερα αρκετά δυσεύρετα. Τα περισσότερα απ' αυτά τα τραγούδια ξανακυκλοφόρησαν το 1994 στον ένατο δίσκο της σειράς «Δισκογραφία Τσιτσάνη», που είχε τίτλο «Ο Μπιθικώτσης τραγουδάει Τσιτσάνη».
H συνεργασία τους ξεκίνησε το 1956, όταν ο Μπιθικώτσης θέλησε να ηχογραφήσει δυο τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, από την ταινία «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο», τα «Γαρύφαλλο στ’ αυτί» και «Είμαι άντρας», με τα οποία είχε ενθουσιαστεί. Όταν λοιπόν ζήτησε από τον Χατζιδάκι την άδειά του για να τα ξανατραγουδήσει, ο συνθέτης δέχτηκε με την προϋπόθεση να παίξει μπουζούκι ο Τσιτσάνης. Όπως και έγινε, με τα γνωστά αποτελέσματα…
Λίγο μετά, τον Αύγουστο του ’56, ο Μπιθικώτσης ηχογράφησε το «Μ’ έβαλες στο μαυροπίνακα», που ήταν το πρώτο τραγούδι του Τσιτσάνη που ερμήνευσε στη δισκογραφία. Ακολούθησε το «Σ’ όλα τα στέκια θα μπουκάρω» με την Καίτη Γκρέυ και τους Μπιθικώτση και Αντώνη Κλειδωνιάρη στις β’ φωνές, ενώ την ίδια χρονιά ο Μπιθικώτσης σιγοντάρησε την Καίτη Γκρέυ στο τσιφτετέλι «Εγώ είμαι το μπεγλέρι σου», το οποίο λίγο μετά ηχογράφησε και ο ίδιος, σαν πρώτη φωνή, συνοδευόμενος από τον Νίκο Καλλέργη.
Εκτός όμως από τα καινούργια τους τραγούδια Τσιτσάνης και Μπιθικώτσης, που στην προσωπική τους ζωή ήταν και κουμπάροι, ηχογράφησαν στη δεκαετία του ’60 μια σειρά τραγουδιών σε δεύτερη εκτέλεση, τα οποία (πλην του τραγουδιού «Τρικαλινή τσαχπίνα» δεν συμπεριλαμβάνονται στην παραπάνω συλλογή).
1) Η δροσούλα (1960) β’ φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
2) Στα Τρίκαλα στα δυο στενά (1960) β’ φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
3) Mες στην πολλή σκοτούρα μου (1961)
4) Δώδεκα η ώρα θα 'ρθω βρε Μαριώ (1961) β’ φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
5) Ότι κι αν πω δεν σε ξεχνώ (1962) β’ φωνή: Βούλα Γκίκα
Ένα απόσπασμα από μια διαφορετική, ανέκδοτη εκτέλεση από τη «Δροσούλα», ακουγόταν στην ταινία «Το σπίτι της ηδονής» ή «Αλήτης του λιμανιού» σε σκηνοθεσία Γιώργου Ζερβουλάκου (1961).
Εκείνη την εποχή ηχογράφησαν μαζί και τρία τραγούδια άλλων δημιουργών. Το 1960 «Το χρήμα δεν το λογαριάζω» του Μανώλη Χιώτη, για να ακολουθήσει το 1961 το «Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά» του Μάρκου Βαμβακάρη, με τις χαρακτηριστικές προσφωνήσεις στην αρχή της δεύτερης εισαγωγής:
- Μπιθικώτσης: «Γεια σου Τσιτσάνη με τη γλυκιά σου την πενιά!»
- Tσιτσάνης: «Γεια σου Γρηγόρη μου!»
Το 1962 ηχογράφησαν την «Άμαξα μες στη βροχή» των Απόστολου Χατζηχρήστου και Χαράλαμπου Βασιλειάδη, που το 1964 ακούστηκε στην ταινία του Φίλιππου Φυλακτού «Σε ποιον να πω τον πόνο μου».
Στη σειρά των επανεκτελέσεων των τραγουδιών του σε δίσκους 45 στροφών extended play (μεγαλύτερης διάρκειας δηλαδή), στις αρχές της δεκαετίας του ’60, ο Τσιτσάνης επανέφερε με τον Μπιθικώτση αρκετά από τα παλαιότερά του τραγούδια. Όλες αυτές οι εγγραφές (πλην του τραγουδιού «Τρικαλινή τσαχπίνα» που βρήκε θέση το 1987 στη συλλογή «Ο Μπιθικώτσης τραγουδά Τσιτσάνη»), εντάχθηκαν το 1968 στο «θρυλικό» μεγάλο δίσκο με τον τίτλο «Τσιτσάνης» και το εξώφυλλο με τα κλειδιά και τη φλοκάτη.
Στην πρώτη ηχογράφηση που πραγματοποίησε ο Τσιτσάνης στις 7 Δεκεμβρίου του 1960 γι ’αυτή τη σειρά των δίσκων, o ίδιος έπαιξε μπαγλαμά, ενώ μπουζούκι έπαιξε ο Μανώλης Χιώτης. Εκεί ο Μπιθικώτσης τραγούδησε:
1) Μπαξέ Τσιφλίκι - β’ φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
2) Αθηναίισσα - β’ φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
3) Χωρίσαμε ένα δειλινό - β’ φωνή: Καίτη Θύμη
4) Ντερμπεντέρισσα - β ’φωνή: Βασίλης Τσιτσάνης
Στις 5 Δεκεμβρίου 1961, ο Τσιτσάνης έγραψε οκτώ τραγούδια που κυκλοφόρησαν στο δεύτερο extended 45άρι με τους Κώστα Παπαδόπουλο και Λάκη Καρνέζη στα ακουστικά μπουζούκια. Οι ενορχηστρώσεις, οι διφωνίες και τριφωνίες είναι, για μία ακόμη φορά, υποδειγματικές. Εκεί ο Μπιθικώτσης συμμετείχε με πέντε τραγούδια στα οποία σιγοντάρησαν η Πόλυ Πάνου και ο Βασίλης Τσιτσάνης:
1) Αντιλαλούνε τα βουνά
2) Γιατί με ξύπνησες πρωί
3) Όμορφη Θεσσαλονίκη
4) Δεν με στεφανώνεσαι
5) Τρικαλινή τσαχπίνα
To τρίτο extended 45άρι του Τσιτσάνη ηχογραφήθηκε στις 27 Νοεμβρίου του 1962. Στην ίδια μορφή με τον δεύτερο δίσκο, μια πλευρά με ζεϊμπέκικα και μια με χασάπικα, πάλι με τα μπουζούκια του Παπαδόπουλου και του Καρνέζη να παίζουν ακουστικά και φυσικά με τη συμμετοχή του Μπιθικώτση.
1) Πάλιωσε το σακάκι μου - β’ φωνή: Boύλα Γκίκα
2) Σερσέ λα φαμ - β’ φωνή: Boύλα Γκίκα – Βασίλης Τσιτσάνης
3) Αραμπάς περνά - β’ φωνή: Καίτη Γκρέυ – Βασίλης Τσιτσάνης
Σε ρόλο συνθέτη αλλά και τραγουδιστή, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης έγραψε λίγο πριν, στις 11 Απριλίου του 1962 (σε 45άρι extended play) οκτώ τραγούδια, έξι από τα οποία ήταν δικές του συνθέσεις. Εκτός από αυτά ο Μπιθικώτσης τραγούδησε τον «Ζητιάνο της αγάπης», του Βασίλη Τσιτσάνη, αλλά και το «Ήθελα να ’μουνα πασάς» του Στέλιου Χρυσίνη. Μπουζούκια έπαιξαν οι πανταχού παρόντες Παπαδόπουλος και Καρνέζης. Το δισκάκι επανακυκλοφορεί ολόκληρο σε cd single το 2000.
Το 1963 κυκλοφόρησε ένα 45άρι extended play με 14 επιτυχίες σε στίχους του Χρήστου Κολοκοτρώνη. Ο Μπιθικώτσης με τον Μανώλη Χιώτη στο μπουζούκι και τις δεύτερες φωνές ηχογράφησαν μια στροφή από το «Βόλτα στην Ελλάδα» («Βόλο, Λάρισα, Καρδίτσα»). Και αυτό το δισκάκι επανακυκλοφόρησε σε cd single το 2000.
Δέκα χρόνια μετά, το 1973, ο Μπιθικώτσης συμμετείχε με τρία τραγούδια του τρικαλινού δημιουργού στο δίσκο «Τα ωραία του Τσιτσάνη» «Απ' τη μάνα μου διωγμένος», «Πέφτεις σε λάθη» (με τη φαρφίσα, στο πνεύμα της εποχής, σε πρώτο ρόλο) και «Βάρκα γιαλό», με δεύτερες φωνές τη Λιζέτα Νικολάου και τον συνθέτη.
Χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια για να ακουστεί τραγούδι του Τσιτσάνη με τον Μπιθικώτση στη δισκογραφία. Στις 19 Ιανουαρίου 1987 ο λαϊκός ερμηνευτής, με την Καίτη Γκρέυ, την Ελευθερία Αρβανιτάκη και την ορχήστρα του Τσιτσάνη εμφανίσθηκαν στην εκπομπή του Διονύση Σαββόπουλου «Ζήτω το ελληνικό τραγούδι». Στο δίσκο που κυκλοφόρησε στα τέλη του 1987, ο Μπιθικώτσης με την Γκρέυ τραγούδησαν (σε διαφορετική εκτέλεση από αυτή της εκπομπής) το «Κάνε λιγάκι υπομονή», «χαμηλόφωνα, σαν ύμνο γι’ αυτούς που αγαπήθηκαν αλλά δεν θα ξαναγυρίσουν», όπως λέει στην εισαγωγή του τραγουδιού ο Μπιθικώτσης.
Η τελευταία καταγραφή της φωνής του Μπιθικώτση σε τραγούδι του Τσιτσάνη σε δίσκο έγινε το 1992 στη συλλογή «Βασίλης Τσιτσάνης - Μοναδικές ερμηνείες» που κυκλοφόρησε από την MBI. Εκεί συμπεριλήφθηκε μια παλαιότερη ζωντανή ηχογράφηση του «Πάλιωσε το σακάκι μου» - με δεύτερη φωνή την Πόλυ Πάνου - από την αποχαιρετιστήρια συναυλία του Μπιθικώτση στο Ολυμπιακό Στάδιο στις 25 Ιουνίου 1984. Η διεύθυνση ορχήστρας ήταν του Σταύρου Ξαρχάκου. Ήταν τότε που, επηρεασμένος από τον πρόσφατο χαμό του Τσιτσάνη, δήλωσε πως σταματά το τραγούδι, λέγοντας χαρακτηριστικά πως στην κηδεία του Τσιτσάνη, είδε και την δική του κηδεία…
Δεν ξέρω αν υπάρχει λόγος να προσθέσω κάτι περισσότερο για τα τραγούδια της συνεργασίας αυτής. Νομίζω πως έχει πάρει τη θέση της στην ιστορία, αποτελώντας πλέον σημείο αναφοράς…
Υ.Γ: Πρωτοδημοσιεύθηκε στο Music Heaven τον Φλεβάρη του 2011. Σήμερα παρουσιάζεται διορθωμένο και εμπλουτισμένο με νέα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα.
Πηγές: Η δισκογραφία του Γρηγόρη Μπιθικώτση (επιμέλεια Βαγγέλης Αρναουτάκης) από το βιβλίο «Εγώ ο Σερ» (επιμέλεια Πάνου Γεραμάνη, εκδόσεις «Κοχλίας» 2002)
