Η Μαργαρίτα Ζορμπαλά υπήρξε πάντα μια διακριτική παρουσία στον χώρο του ελληνικού τραγουδιού. Ερμηνεύτρια μεγάλων αποστάσεων, όπως απέδειξε ο χρόνος, δεν θέλησε ποτέ να αναλωθεί σε πρόσκαιρα πράγματα και μόδες. Αντίθετα, με τους δύο δίσκους που έκανε αφιερωμένους στο ελαφρό τραγούδι, έφερε η ίδια ξανά στην επιφάνεια τραγούδια πού κάποια από αυτά τουλάχιστον είχαν ξεχαστεί.
Τα τέλη της δεκαετίας του ’70 την βρήκαν να ηχογραφεί σε πρώτη εκτέλεση τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, ακολούθησαν δίσκοι με τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, παραδοσιακά ρώσικα τραγούδια σε ελληνικούς στίχους του σπουδαίου Γιάννη Ρίτσου, συνεργασίες με τον Σαββόπουλο, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, αλλά και τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα και την Λίνα Νικολακοπούλου αργότερα. Διάλεξε ως τόπο διαμονής της την Κύπρο και μια επιλεκτικότητα στις εμφανίσεις της που σπανίζει.
Στις 22 Οκτωβρίου, μαζί με τον Απόστολο Ρίζο, θα παρουσιάσουν στο θέατρο Ακροπόλ έναν αφιέρωμα στον Μάνο Λοϊζο. Ένα πρόγραμμα που έγινε sold out στην Κύπρο, και θα παρουσιαστεί και λίγο αργότερα στο Μέγαρο Μουσικής της Θεσσαλονίκης. Με αφορμή αυτό, βρεθήκαμε και κουβεντιάσαμε για παλιά και καινούργια.
Κυρία Ζορμπαλά να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας με την πιο κλισέ ερώτηση που σας έχουν υποβάλει ποτέ. Ή μάλλον με μια διαπίστωση. Ήσασταν και είστε μια τραγουδίστρια με σαφώς επιλεκτική στάση απέναντι στα καλλιτεχνικά δρώμενα των τελευταίων σαράντα περίπου χρόνων. Κάνατε μια σημαντική καριέρα, τραγουδήσατε σε σημαντικότατους δίσκους, συνεργαστήκατε με τους πιο αξιοσημείωτους ανθρώπους της εποχής, χωρίς να υπάρχει ίχνος φθοράς σε όλη αυτή σας την πορεία. Πως το καταφέρατε; Υπάρχει συνταγή;
-Δεν υπάρχει έτοιμη συνταγή σε οτιδήποτε στη ζωή καταφέρεις και σε όποιο επάγγελμα, πολύ περισσότερο στον καλλιτεχνικό χώρο. Σίγουρα όμως η αγάπη για αυτό που προσπαθείς η σκληρή δουλειά και η τύχη παίζουν καθοριστικό ρόλο.
Έχω μπροστά μου την σκηνή που αγόρασα σαν μαθητής τον δεύτερο δίσκο σας. Αν κάτι κάνω λάθος, διορθώστε με. Παραδοσιακά ρώσικα τραγούδια, μεταφερμένα στα ελληνικά από τον μεγάλο μας ποιητή Γιάννη Ρίτσο, συμμετείχε και η μητέρα σας, με μια ανεπιτήδευτη φωτογραφία στο εξώφυλλο ενός νεαρού κοριτσιού με μαζεμένα πίσω τα μαλλιά. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχετε αλλάξει και πολύ από τότε, αλλά αυτό που ήθελα να σας ρωτήσω είναι αν έχει μείνει κάτι από εκείνη την εποχή. Ήταν η εποχή που ο κόσμος τραγουδούσε τραγούδια των μεγάλων μας συνθετών βασισμένων σε στίχους των μεγάλων μας ποιητών, υπήρχε ο απόηχος της μεταπολίτευσης, υπήρχε η Σοβιετική Ένωση στην οποία γεννηθήκατε και μεγαλώσατε. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα από όλα αυτά, ούτε καν σαν απόηχος. Εσείς που τα ζήσατε τι θα λέγατε για όλα αυτά σήμερα;
- Δεν κάνετε κανένα λάθος ο δίσκος που μόλις αναφέρατε ήταν ο δεύτερος μου δίσκος στον κόσμο της δισκογραφίας. Τώρα ο συσχετισμός του τώρα με το τότε είναι μία δύσκολη εξίσωση.
Τα πράγματα άλλαξαν παγκόσμια σε όλους τους τομείς κατά πολύ, δεν θα ήταν δυνατόν να μείνει ανεπηρέαστος ο χώρος του πολιτισμού. Κάποιοι από εμάς εμμένουμε να υποστηρίζουμε το ρεπερτόριο των μεγάλων συνθετών και ποιητών, χωρίς να παύουμε να ανακαλύπτουμε και νέους αξιόλογους δημιουργούς που έχουν τα ίδια οράματα και βαδίζουν στα ίδια μονοπάτια.
Η νεότερη γενιά κατά κύριο λόγο και είναι αναμενόμενο ακολουθεί τα ξένα πρότυπα και δρώμενα, ακόμα και τον αγγλόφωνο στίχο πολύ συχνά επιλέγει, βρισκόμαστε άλλωστε στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι δεν ακούμε σημαντικά τραγούδια από τους νέους του σήμερα.
Πιστεύω όμως ότι ο δικός μας ρόλος παράλληλα με ότι σύγχρονο μας εκφράζει, είναι να συντηρεί και να στηρίζει τη παράδοση μας, τη γλώσσα μας, με στόχο να περνάει στις επόμενες γενιές.
Το πρώτο πράγμα που διάβασα για εσάς, πριν σας ακούσω να τραγουδάτε, ήταν ένα κομμάτι στην «Ελευθεροτυπία» που σας χαρακτήριζε σαν την Ελληνίδα Joan Baez, από άποψη ηχοχρώματος φωνής. Είστε από τις λίγες τραγουδίστριες εκείνης της εποχής που τραγουδήσατε Μάνο Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, σε πρώτη εκτέλεση, ώσπου αναβιώσατε την εποχή του ελαφρού τραγουδιού μέσα από τον ιστορικό δίσκο που κάνατε σε επιμέλεια και ενορχηστρώσεις του Λουκιανού Κηλαηδόνη. Συνεργαστήκατε με την αφρόκρεμα του ελληνικού τραγουδιού, τον Διονύση Σαββόπουλο, τον Κώστα Τριπολίτη, τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, λίγο αργότερα, την Μαριανίνα Κριεζή, τον Λάκη Παπαδόπουλο, τον Νίκο Ζούδιαρη, την Λίνα Νικολακοπούλου. Τι σας άφησαν αυτές οι συνεργασίες πέρα από ωραία τραγούδια;
-Κατ’ αρχήν με κολακεύει που με σύγκριναν κάποτε με την σπουδαία J .Baez όπως και ότι γνωρίζετε τόσο καλά όλη μου τη διαδρομή στο τραγούδι.
Αυτά που αποκόμισα στην μακρά αυτή διαδρομή είναι πολλά , κατά πρώτον μια τεράστια εμπειρία στον τρόπο και τον μουσικό δρόμο που κάθε συνθέτης θέλει να ακουστούν τα τραγούδια του.
Έμαθα πολλά από τους ποιητές και τους στιχουργούς, μου άνοιξαν ορίζοντες πάνω στην ελληνική ποίηση και τη λογοτεχνία, γιατί μη ξεχνάτε ότι μέχρι τα 17 μου χρόνια ζούσα και σπούδαζα στη Μόσχα, όσο και να κρατούσαμε στην οικογένεια την ελληνική γλώσσα και ιστορία, η καθημερινότητα μας ήταν άλλη.
Επιμένοντας στις επιλεκτικές σας εμφανίσεις ετοιμάσατε ένα αφιέρωμα στον σπουδαίο Μάνο Λοϊζο , που θα παρουσιάσετε στο θέατρο Ακροπόλ στις 22 Οκτωβρίου, τη ημέρα που γεννήθηκε ο συνθέτης. Μαζί σας θα είναι ο Απόστολος Ρίζος, την μουσική επιμέλεια αυτής της παραγωγής έκανε ο Νεοκλής Νεοφυτίδης, και το αξιοσημείωτο είναι πως αυτή την παράσταση την ξεκινήσατε από την Κύπρο, όπου δώσατε ήδη τέσσερεις sold out συναυλίες. Πείτε μας γιατί σκεφτήκατε να πείτε τραγούδια του Μάνου Λοϊζου και πώς στήθηκε αυτή η παραγωγή. Τον είχατε γνωρίσει προσωπικά;
-Τον Μάνο Λοϊζο τον είχα γνωρίσει προσωπικά λίγο, αλλά δεν πρόλαβα να συνεργαστώ μαζί του, δυστυχώς έφυγε πολύ νωρίς. Αν είχαν έρθει τα πράγματα διαφορετικά είμαι σίγουρη ότι θα συναντιόμαστε καλλιτεχνικά, θαυμάζω το έργο του και εδώ και χρόνια στα προγράμματα που εμφανίζομαι διαλέγω και ερμηνεύω τραγούδια του.
Η αφορμή να ξεκινήσει ένα ολοκληρωμένο αφιέρωμα στο έργο του από τη Κύπρο τον περασμένο Μάρτη είναι η Κυπριακή καταγωγή του και η επετειακή χρονιά των 40 χρόνων από το θάνατο του.
Ένοιωσα την ανάγκη να αφιερώσουμε στον σπουδαίο αυτόν δημιουργό μία ολοκληρωμένη παράσταση, έχοντας στο πλευρό μου τον Απόστολο Ρίζο έναν σημαντικό καλλιτέχνη της νεότερης γενιάς που έχει εδώ και χρόνια μια ιδιαίτερη σχέση με το έργου του Λοϊζου, και τον εξαίρετο ενορχηστρωτή και πιανίστα Νεοκλή Νεοφυτίδη ο οποίος πραγματικά πιστεύω ότι έφερε έναν νέο αέρα στον ήχο του συνθέτη, σεβόμενος απόλυτα τις μελωδικές του γραμμές. Μελέτησα πολύ τις ηχογραφήσεις του συνθέτη και είμαι πολύ ευτυχισμένη που πραγματοποιήθηκε αυτή μας η επιθυμία.
Επίσης είχα και έχω την αμέριστη συμπαράσταση του γραφείου που συνεργάζομαι πάνω από δύο δεκαετίες στη Κύπρο ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ - ΣΧΟΙΝΗΣ και του ίδιου του Μάριου Παπαδόπουλου και μου δίνεται η ευκαιρία τώρα να τον ευχαριστήσω και δημόσια, γιατί πάνω απ’ όλα είναι καλλιτέχνης ο ίδιος και σπουδαίος παραγωγός.
Τέλος επιλέξαμε να παρουσιαστεί η παράσταση μας στην Αθήνα στο θέατρο ΑΚΡΟΠΟΛ μετά από προτροπή της Μυρσίνης Λοϊζου που ήρθε στη Κύπρο την παρακολούθησε και η ίδια μας πρότεινε η ημέρα αυτή να είναι η 22 Οκτώβρη που ήταν τα γενέθλια του, θα γινόταν 85 ετών.
Και με μεγάλη μας χαρά στη συνέχεια στις 6 Νοέμβρη θα παρουσιάσουμε το αφιέρωμα αυτό στο Μέγαρο Μουσικής της Θεσσαλονίκης
Τα τελευταία χρόνια έχετε επιλέξει να ζήσετε στην Κύπρο και από εκεί ξεκινούν όλες σας οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Κρατώντας αυτή την , έστω, μικρή απόσταση από τα καλλιτεχνικά δρώμενα της Ελλάδας, τι ακούτε, τι βλέπετε; Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα που ακούσατε ή είδατε τελευταία;
-Δεν έχω να σας πω κάτι συγκεκριμένο αυτή τη στιγμή γιατί η πανδημία των 2,5 ετών μας εγκλώβισε όλους, μη σας πω μας δημιούργησε μία νέα καθημερινότητα που διαρκεί ακόμα παρότι ίσως γνωρίζετε ότι στη Κύπρο είναι συνεχείς οι μετακλήσεις μουσικών και θεατρικών παραστάσεων.
Θα ήθελα όμως εδώ να προσθέσω ότι επειδή αγαπώ πολύ τα ταξίδια σε κάθε νέο προορισμό όλα αυτά τα χρόνια το πρώτο που κάνω είναι να ακούω και να απολαμβάνω τη μουσική κουλτούρα κάθε τόπου.
Υπάρχει κάποιο καλλιτεχνικό σας απωθημένο; Κάτι που θα θέλατε πολύ να κάνετε και δεν το έχετε κάνει ήδη; Μια συνεργασία, ίσως, που δεν προέκυψε;
-Θα σας φανεί παράξενο που δεν αναφέρομαι σε κάποια συνεργασία που θα ήθελα, τα έφερε έτσι η ζωή που αν και έφυγα νωρίς για τη Κύπρο και από εκεί αλλά και στην Αθήνα τα προηγούμενα χρόνια αξιώθηκα να συναντήσω μεγάλους και σπουδαίους ερμηνευτές.
Παρότι δε, έχω τραγουδήσει στα μεγαλύτερα και πιο διάσημα θέατρα του κόσμου δύο επιθυμίες μου δεν έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα και τις επιζητώ, το Μικρό Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου και το θέατρο ΑΠΟΛΛΩΝ στην Ερμούπολη της Σύρου.
Υπάρχει κάποια ερώτηση που δεν σας έχουν κάνει ποτέ και, όμως, θα θέλατε να σας την κάνουν;
-Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ.
Πως βλέπετε τα πράγματα σήμερα; Τι αντιλαμβάνεστε ότι γίνεται στον κόσμο, στον πλανήτη εν έτη 2022; Πάμε μπροστά ή πίσω;
-Αυτή την εποχή όσο μπορώ να κρίνω, η κατάσταση παγκόσμια είναι χαώδης οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά όμως η ανθρωπότητα έχει και στο παρελθόν περάσει αντίστοιχες δύσκολες περιόδους και ελπίζω, όπως άλλωστε μας διδάσκει και η ιστορία ότι μετά το χάος έρχεται η αρμονία, η ανάπτυξη και η πολιτιστική ανανέωση.
Δίνετε την εντύπωση ανθρώπου με καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα, πέρα από το τραγούδι. Ασχοληθήκατε, μάλιστα και λίγο με το θέατρο. Αυτή την εποχή υπάρχει κάτι που είδατε ή διαβάσατε και θα θέλατε να το μοιραστείτε μαζί μας;
-Ασχολήθηκα πράγματι παλαιότερα και με το θέατρο σπούδασα στη δραματική του Εθνικού θεάτρου και πήρα μέρος σε κάποιες παραστάσεις, εξακολουθώ να το αγαπώ πολύ και να παρακολουθώ όσο συχνότερα μπορώ παραστάσεις.
Υπάρχουν όμως και άλλες καλλιτεχνικές μεγάλες αγάπες μου, το μπαλέτο και το καλλιτεχνικό πατινάζ που μέσα από τις συνδρομητικές πλατφόρμες μπορείς να δεις μεγάλες παραστάσεις. Επίσης η λογοτεχνία που πάντα ήταν μέρος της καθημερινότητας μου. Θαυμάζω τους σύγχρονους Λατινοαμερικάνους συγγραφείς όπως είναι ο Taibo, o G. Amado και ο L. Padura και το βιβλίο που τελευταία ξεχώρισα είναι δικό του και είναι «Οι Αιρετικοί».
Τέλος η ζωγραφική είναι μία τέχνη που με έχει κερδίσει από τη νεανική μου ηλικία και τελευταία επισκέφτηκα την Πινακοθήκη μας και ενθουσιάστηκα με τον κατάλογο των έργων αλλά και με την αναπαλαίωση του κτιρίου.
Ένα μάθημα που σας έδωσε η ζωή;
-Το μεγάλο μάθημα είναι ότι η ζωή είναι απόλυτα απρόβλεπτη και στα καλά και στα κακά και γι’ αυτό ταυτόχρονα είναι και τόσο συναρπαστική.
Αν , με έναν μαγικό τρόπο, ξεκινούσατε την ζωή σας και την πορεία σας στο τραγούδι από την αρχή, τι θα αλλάζατε;
-Εσείς πιστεύετε ότι θα έπρεπε να αλλάξω κάτι; Κατά τη ταπεινή δική μου γνώμη, όχι, δεν θα άλλαζα τίποτα. Αντίθετα ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλω για όσα μου προσφέρθηκαν και όσα μου προτάθηκαν.
Είναι σίγουρο ότι μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια της πορείας σας γνωρίσατε πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους. Αν σας ρωτούσα ποια προσωπικότητα που γνωρίσατε σας εντυπωσίασε πιο πολύ, ποιόν θα αναφέρατε;
-Δεν θα ήθελα να ξεχωρίσω κανέναν και καμία γιατί πραγματικά γνώρισα μεγάλες προσωπικότητες και η κάθε μία από αυτές έπαιξε σημαντικό ρόλο στη πορεία μου.
Τα τέλη της δεκαετίας του ’70 την βρήκαν να ηχογραφεί σε πρώτη εκτέλεση τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, ακολούθησαν δίσκοι με τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, παραδοσιακά ρώσικα τραγούδια σε ελληνικούς στίχους του σπουδαίου Γιάννη Ρίτσου, συνεργασίες με τον Σαββόπουλο, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, αλλά και τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα και την Λίνα Νικολακοπούλου αργότερα. Διάλεξε ως τόπο διαμονής της την Κύπρο και μια επιλεκτικότητα στις εμφανίσεις της που σπανίζει.
Στις 22 Οκτωβρίου, μαζί με τον Απόστολο Ρίζο, θα παρουσιάσουν στο θέατρο Ακροπόλ έναν αφιέρωμα στον Μάνο Λοϊζο. Ένα πρόγραμμα που έγινε sold out στην Κύπρο, και θα παρουσιαστεί και λίγο αργότερα στο Μέγαρο Μουσικής της Θεσσαλονίκης. Με αφορμή αυτό, βρεθήκαμε και κουβεντιάσαμε για παλιά και καινούργια.
Κυρία Ζορμπαλά να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας με την πιο κλισέ ερώτηση που σας έχουν υποβάλει ποτέ. Ή μάλλον με μια διαπίστωση. Ήσασταν και είστε μια τραγουδίστρια με σαφώς επιλεκτική στάση απέναντι στα καλλιτεχνικά δρώμενα των τελευταίων σαράντα περίπου χρόνων. Κάνατε μια σημαντική καριέρα, τραγουδήσατε σε σημαντικότατους δίσκους, συνεργαστήκατε με τους πιο αξιοσημείωτους ανθρώπους της εποχής, χωρίς να υπάρχει ίχνος φθοράς σε όλη αυτή σας την πορεία. Πως το καταφέρατε; Υπάρχει συνταγή;
-Δεν υπάρχει έτοιμη συνταγή σε οτιδήποτε στη ζωή καταφέρεις και σε όποιο επάγγελμα, πολύ περισσότερο στον καλλιτεχνικό χώρο. Σίγουρα όμως η αγάπη για αυτό που προσπαθείς η σκληρή δουλειά και η τύχη παίζουν καθοριστικό ρόλο.
Έχω μπροστά μου την σκηνή που αγόρασα σαν μαθητής τον δεύτερο δίσκο σας. Αν κάτι κάνω λάθος, διορθώστε με. Παραδοσιακά ρώσικα τραγούδια, μεταφερμένα στα ελληνικά από τον μεγάλο μας ποιητή Γιάννη Ρίτσο, συμμετείχε και η μητέρα σας, με μια ανεπιτήδευτη φωτογραφία στο εξώφυλλο ενός νεαρού κοριτσιού με μαζεμένα πίσω τα μαλλιά. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχετε αλλάξει και πολύ από τότε, αλλά αυτό που ήθελα να σας ρωτήσω είναι αν έχει μείνει κάτι από εκείνη την εποχή. Ήταν η εποχή που ο κόσμος τραγουδούσε τραγούδια των μεγάλων μας συνθετών βασισμένων σε στίχους των μεγάλων μας ποιητών, υπήρχε ο απόηχος της μεταπολίτευσης, υπήρχε η Σοβιετική Ένωση στην οποία γεννηθήκατε και μεγαλώσατε. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα από όλα αυτά, ούτε καν σαν απόηχος. Εσείς που τα ζήσατε τι θα λέγατε για όλα αυτά σήμερα;
- Δεν κάνετε κανένα λάθος ο δίσκος που μόλις αναφέρατε ήταν ο δεύτερος μου δίσκος στον κόσμο της δισκογραφίας. Τώρα ο συσχετισμός του τώρα με το τότε είναι μία δύσκολη εξίσωση.
Τα πράγματα άλλαξαν παγκόσμια σε όλους τους τομείς κατά πολύ, δεν θα ήταν δυνατόν να μείνει ανεπηρέαστος ο χώρος του πολιτισμού. Κάποιοι από εμάς εμμένουμε να υποστηρίζουμε το ρεπερτόριο των μεγάλων συνθετών και ποιητών, χωρίς να παύουμε να ανακαλύπτουμε και νέους αξιόλογους δημιουργούς που έχουν τα ίδια οράματα και βαδίζουν στα ίδια μονοπάτια.
Η νεότερη γενιά κατά κύριο λόγο και είναι αναμενόμενο ακολουθεί τα ξένα πρότυπα και δρώμενα, ακόμα και τον αγγλόφωνο στίχο πολύ συχνά επιλέγει, βρισκόμαστε άλλωστε στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι δεν ακούμε σημαντικά τραγούδια από τους νέους του σήμερα.
Πιστεύω όμως ότι ο δικός μας ρόλος παράλληλα με ότι σύγχρονο μας εκφράζει, είναι να συντηρεί και να στηρίζει τη παράδοση μας, τη γλώσσα μας, με στόχο να περνάει στις επόμενες γενιές.
Το πρώτο πράγμα που διάβασα για εσάς, πριν σας ακούσω να τραγουδάτε, ήταν ένα κομμάτι στην «Ελευθεροτυπία» που σας χαρακτήριζε σαν την Ελληνίδα Joan Baez, από άποψη ηχοχρώματος φωνής. Είστε από τις λίγες τραγουδίστριες εκείνης της εποχής που τραγουδήσατε Μάνο Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, σε πρώτη εκτέλεση, ώσπου αναβιώσατε την εποχή του ελαφρού τραγουδιού μέσα από τον ιστορικό δίσκο που κάνατε σε επιμέλεια και ενορχηστρώσεις του Λουκιανού Κηλαηδόνη. Συνεργαστήκατε με την αφρόκρεμα του ελληνικού τραγουδιού, τον Διονύση Σαββόπουλο, τον Κώστα Τριπολίτη, τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, λίγο αργότερα, την Μαριανίνα Κριεζή, τον Λάκη Παπαδόπουλο, τον Νίκο Ζούδιαρη, την Λίνα Νικολακοπούλου. Τι σας άφησαν αυτές οι συνεργασίες πέρα από ωραία τραγούδια;
-Κατ’ αρχήν με κολακεύει που με σύγκριναν κάποτε με την σπουδαία J .Baez όπως και ότι γνωρίζετε τόσο καλά όλη μου τη διαδρομή στο τραγούδι.
Αυτά που αποκόμισα στην μακρά αυτή διαδρομή είναι πολλά , κατά πρώτον μια τεράστια εμπειρία στον τρόπο και τον μουσικό δρόμο που κάθε συνθέτης θέλει να ακουστούν τα τραγούδια του.
Έμαθα πολλά από τους ποιητές και τους στιχουργούς, μου άνοιξαν ορίζοντες πάνω στην ελληνική ποίηση και τη λογοτεχνία, γιατί μη ξεχνάτε ότι μέχρι τα 17 μου χρόνια ζούσα και σπούδαζα στη Μόσχα, όσο και να κρατούσαμε στην οικογένεια την ελληνική γλώσσα και ιστορία, η καθημερινότητα μας ήταν άλλη.
Επιμένοντας στις επιλεκτικές σας εμφανίσεις ετοιμάσατε ένα αφιέρωμα στον σπουδαίο Μάνο Λοϊζο , που θα παρουσιάσετε στο θέατρο Ακροπόλ στις 22 Οκτωβρίου, τη ημέρα που γεννήθηκε ο συνθέτης. Μαζί σας θα είναι ο Απόστολος Ρίζος, την μουσική επιμέλεια αυτής της παραγωγής έκανε ο Νεοκλής Νεοφυτίδης, και το αξιοσημείωτο είναι πως αυτή την παράσταση την ξεκινήσατε από την Κύπρο, όπου δώσατε ήδη τέσσερεις sold out συναυλίες. Πείτε μας γιατί σκεφτήκατε να πείτε τραγούδια του Μάνου Λοϊζου και πώς στήθηκε αυτή η παραγωγή. Τον είχατε γνωρίσει προσωπικά;
-Τον Μάνο Λοϊζο τον είχα γνωρίσει προσωπικά λίγο, αλλά δεν πρόλαβα να συνεργαστώ μαζί του, δυστυχώς έφυγε πολύ νωρίς. Αν είχαν έρθει τα πράγματα διαφορετικά είμαι σίγουρη ότι θα συναντιόμαστε καλλιτεχνικά, θαυμάζω το έργο του και εδώ και χρόνια στα προγράμματα που εμφανίζομαι διαλέγω και ερμηνεύω τραγούδια του.
Η αφορμή να ξεκινήσει ένα ολοκληρωμένο αφιέρωμα στο έργο του από τη Κύπρο τον περασμένο Μάρτη είναι η Κυπριακή καταγωγή του και η επετειακή χρονιά των 40 χρόνων από το θάνατο του.
Ένοιωσα την ανάγκη να αφιερώσουμε στον σπουδαίο αυτόν δημιουργό μία ολοκληρωμένη παράσταση, έχοντας στο πλευρό μου τον Απόστολο Ρίζο έναν σημαντικό καλλιτέχνη της νεότερης γενιάς που έχει εδώ και χρόνια μια ιδιαίτερη σχέση με το έργου του Λοϊζου, και τον εξαίρετο ενορχηστρωτή και πιανίστα Νεοκλή Νεοφυτίδη ο οποίος πραγματικά πιστεύω ότι έφερε έναν νέο αέρα στον ήχο του συνθέτη, σεβόμενος απόλυτα τις μελωδικές του γραμμές. Μελέτησα πολύ τις ηχογραφήσεις του συνθέτη και είμαι πολύ ευτυχισμένη που πραγματοποιήθηκε αυτή μας η επιθυμία.
Επίσης είχα και έχω την αμέριστη συμπαράσταση του γραφείου που συνεργάζομαι πάνω από δύο δεκαετίες στη Κύπρο ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ - ΣΧΟΙΝΗΣ και του ίδιου του Μάριου Παπαδόπουλου και μου δίνεται η ευκαιρία τώρα να τον ευχαριστήσω και δημόσια, γιατί πάνω απ’ όλα είναι καλλιτέχνης ο ίδιος και σπουδαίος παραγωγός.
Τέλος επιλέξαμε να παρουσιαστεί η παράσταση μας στην Αθήνα στο θέατρο ΑΚΡΟΠΟΛ μετά από προτροπή της Μυρσίνης Λοϊζου που ήρθε στη Κύπρο την παρακολούθησε και η ίδια μας πρότεινε η ημέρα αυτή να είναι η 22 Οκτώβρη που ήταν τα γενέθλια του, θα γινόταν 85 ετών.
Και με μεγάλη μας χαρά στη συνέχεια στις 6 Νοέμβρη θα παρουσιάσουμε το αφιέρωμα αυτό στο Μέγαρο Μουσικής της Θεσσαλονίκης
Τα τελευταία χρόνια έχετε επιλέξει να ζήσετε στην Κύπρο και από εκεί ξεκινούν όλες σας οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Κρατώντας αυτή την , έστω, μικρή απόσταση από τα καλλιτεχνικά δρώμενα της Ελλάδας, τι ακούτε, τι βλέπετε; Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα που ακούσατε ή είδατε τελευταία;
-Δεν έχω να σας πω κάτι συγκεκριμένο αυτή τη στιγμή γιατί η πανδημία των 2,5 ετών μας εγκλώβισε όλους, μη σας πω μας δημιούργησε μία νέα καθημερινότητα που διαρκεί ακόμα παρότι ίσως γνωρίζετε ότι στη Κύπρο είναι συνεχείς οι μετακλήσεις μουσικών και θεατρικών παραστάσεων.
Θα ήθελα όμως εδώ να προσθέσω ότι επειδή αγαπώ πολύ τα ταξίδια σε κάθε νέο προορισμό όλα αυτά τα χρόνια το πρώτο που κάνω είναι να ακούω και να απολαμβάνω τη μουσική κουλτούρα κάθε τόπου.
Υπάρχει κάποιο καλλιτεχνικό σας απωθημένο; Κάτι που θα θέλατε πολύ να κάνετε και δεν το έχετε κάνει ήδη; Μια συνεργασία, ίσως, που δεν προέκυψε;
-Θα σας φανεί παράξενο που δεν αναφέρομαι σε κάποια συνεργασία που θα ήθελα, τα έφερε έτσι η ζωή που αν και έφυγα νωρίς για τη Κύπρο και από εκεί αλλά και στην Αθήνα τα προηγούμενα χρόνια αξιώθηκα να συναντήσω μεγάλους και σπουδαίους ερμηνευτές.
Παρότι δε, έχω τραγουδήσει στα μεγαλύτερα και πιο διάσημα θέατρα του κόσμου δύο επιθυμίες μου δεν έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα και τις επιζητώ, το Μικρό Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου και το θέατρο ΑΠΟΛΛΩΝ στην Ερμούπολη της Σύρου.
Υπάρχει κάποια ερώτηση που δεν σας έχουν κάνει ποτέ και, όμως, θα θέλατε να σας την κάνουν;
-Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ.
Πως βλέπετε τα πράγματα σήμερα; Τι αντιλαμβάνεστε ότι γίνεται στον κόσμο, στον πλανήτη εν έτη 2022; Πάμε μπροστά ή πίσω;
-Αυτή την εποχή όσο μπορώ να κρίνω, η κατάσταση παγκόσμια είναι χαώδης οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά όμως η ανθρωπότητα έχει και στο παρελθόν περάσει αντίστοιχες δύσκολες περιόδους και ελπίζω, όπως άλλωστε μας διδάσκει και η ιστορία ότι μετά το χάος έρχεται η αρμονία, η ανάπτυξη και η πολιτιστική ανανέωση.
Δίνετε την εντύπωση ανθρώπου με καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα, πέρα από το τραγούδι. Ασχοληθήκατε, μάλιστα και λίγο με το θέατρο. Αυτή την εποχή υπάρχει κάτι που είδατε ή διαβάσατε και θα θέλατε να το μοιραστείτε μαζί μας;
-Ασχολήθηκα πράγματι παλαιότερα και με το θέατρο σπούδασα στη δραματική του Εθνικού θεάτρου και πήρα μέρος σε κάποιες παραστάσεις, εξακολουθώ να το αγαπώ πολύ και να παρακολουθώ όσο συχνότερα μπορώ παραστάσεις.
Υπάρχουν όμως και άλλες καλλιτεχνικές μεγάλες αγάπες μου, το μπαλέτο και το καλλιτεχνικό πατινάζ που μέσα από τις συνδρομητικές πλατφόρμες μπορείς να δεις μεγάλες παραστάσεις. Επίσης η λογοτεχνία που πάντα ήταν μέρος της καθημερινότητας μου. Θαυμάζω τους σύγχρονους Λατινοαμερικάνους συγγραφείς όπως είναι ο Taibo, o G. Amado και ο L. Padura και το βιβλίο που τελευταία ξεχώρισα είναι δικό του και είναι «Οι Αιρετικοί».
Τέλος η ζωγραφική είναι μία τέχνη που με έχει κερδίσει από τη νεανική μου ηλικία και τελευταία επισκέφτηκα την Πινακοθήκη μας και ενθουσιάστηκα με τον κατάλογο των έργων αλλά και με την αναπαλαίωση του κτιρίου.
Ένα μάθημα που σας έδωσε η ζωή;
-Το μεγάλο μάθημα είναι ότι η ζωή είναι απόλυτα απρόβλεπτη και στα καλά και στα κακά και γι’ αυτό ταυτόχρονα είναι και τόσο συναρπαστική.
Αν , με έναν μαγικό τρόπο, ξεκινούσατε την ζωή σας και την πορεία σας στο τραγούδι από την αρχή, τι θα αλλάζατε;
-Εσείς πιστεύετε ότι θα έπρεπε να αλλάξω κάτι; Κατά τη ταπεινή δική μου γνώμη, όχι, δεν θα άλλαζα τίποτα. Αντίθετα ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλω για όσα μου προσφέρθηκαν και όσα μου προτάθηκαν.
Είναι σίγουρο ότι μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια της πορείας σας γνωρίσατε πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους. Αν σας ρωτούσα ποια προσωπικότητα που γνωρίσατε σας εντυπωσίασε πιο πολύ, ποιόν θα αναφέρατε;
-Δεν θα ήθελα να ξεχωρίσω κανέναν και καμία γιατί πραγματικά γνώρισα μεγάλες προσωπικότητες και η κάθε μία από αυτές έπαιξε σημαντικό ρόλο στη πορεία μου.
