Όλα αυτά στη Γιορτή του Απόδημου Ελληνισμού που διοργανώνεται στα Μακρίσια Ηλείας υπό τη φροντίδα του ραδιοφωνικού παραγωγού, στιχουργού και ηθοποιού Γιάννη Τζουανόπουλου.
Ποια είναι η σύνδεσή σου με το Στέλιο Καζαντζίδη και το μεγάλο και πολυδιάστατο ρεπερτόριο του;
Είναι μια σχέση ζωής. Βίωμα, τρόπος έκφρασης, αισθητικής και ήθους. Μεγάλωσα με τα τραγούδια που απέδωσε, διδάχτηκα από αυτά αλλά και από τον απαράμιλλο τρόπο ερμηνείας του.
Στο σπίτι δηλαδή αντηχούσε η φωνή του Στέλιου;
Ο Καζαντζίδης είναι η Φωνή όλων των Ελλήνων. Στο φτωχικό πατρικό μου το λαϊκό τραγούδι είχε περίοπτη θέση. Ο πατέρας μου και η μητέρα μου άκουγαν το Στέλιο και μαζί όλους τους άξιους συνοδοιπόρους του των χρόνων του ’50 και του ’60. Όμως εγώ, ένα παιδί της δεκαετίας του ’70 κόλλησα με τον Καζαντζίδη. Το ίδιο και ο αδελφός μου.
Ο λόγος;
Κοίταξε, ο πόνος, η ανέχεια που βιώναμε… έκανε αυτά τα τραγούδια απάγκιο, λιμάνι και την ίδια ώρα ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Πάνω απ’ όλα όμως είναι η αλήθεια του Καζαντίδη. Σε βάζει μέσα στην ιστορία που διηγείται. Αυτά που τραγουδάει τα νιώθεις στο πετσί και στην καρδιά σου.
Ένα παράδειγμα;
Τα τραγούδια της ξενιτειάς. Εγώ δεν έχω ζήσει το δράμα της, ούτε είχαμε κάποιον ξενιτεμένο στην οικογένεια. Κι όμως ανάμεσα στα πιο αγαπημένα μου τραγούδια είναι το «Ένα πιάτο άδειο στο τραπέζι» κι ένα άλλο ιδιαίτερο ζεϊμπέκικο με μια καταπληκτική εισαγωγή, το «Βαρέθηκα τα ξένα». Ήμουν 8 χρονών παιδάκι και με βάζανε σε γάμους, βαφτίσια και γλέντια να το τραγουδώ.
Τόσο μικρός και τραγουδούσες τόσο απαιτητικά τραγούδια;
Έλιωνα τις μεγάλες κασέτες… Έκλαιγα με τα τραγούδια αυτά.
Αυτές των 8 Track…
Ναι. Αυτές ήταν η μελέτη μου… Μπορώ να σου πως κατέχω σε βάθος τουλάχιστον το 90% των τραγουδιών του Στέλιου. Ξέρω δηλαδή όλους τους στίχους, το δωρικό τρόπο που τοποθετεί τη φωνή του, τις αναπνοές του. Η τεχνοτροπία του έχει αφήσει βαθιά αποτυπώματα πάνω μου, μέσα μου. Έμαθα σολφέζ ακούγοντάς τον και τραγουδώντας τον.
Στο σπίτι και στα γλέντια;
Και στα χωράφια. Προέρχομαι από μια αγροτική οικογένεια. Τα τραγούδια αυτά τα τραγουδούσαμε όταν δουλεύαμε, για να ξεγελάσουμε τον κάματο των βαριών γεωργικών εργασιών.
Από μικρός στη βιοπάλη, που λέει κι ο Καζαντζίδης στο τραγούδι του;
Από 8 ετών στο χωράφι κι από τα 10 στο μεροκάματο. Ταλαιπώρια. Πώς να μην σ’ αγγίξουνε η φωνή και τα τραγούδια του Καζαντζίδη. Θυμάμαι, την εποχή που ήταν σπάνιο να τον συναντήσεις, είχα κανονίσει μια ολόκληρη αποστολή για να τον ανταμώσω. Ξημεροβραδιαζόμουνα στη γειτονιά του στην Πεύκη αλλά δεν τα κατάφερα…
Και τώρα έφτασε η στιγμή να τραγουδήσεις σε μια παράσταση αποκλειστικά και μόνο Καζαντζίδη.
Νιώθω απέραντο σεβασμό και λατρεία, τόσο για το συγκεκριμένο ρεπερτόριο όσο και για τον ερμηνευτή. Τα τραγούδια αυτά τα υπογράφουν ανεπανάληπτοι δημιουργοί Θεωρώ υποχρέωσή μου να τα μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές. Και προς Θεού, δε επιθυμώ καν να μπω στην οποιαδήποτε διαδικασία σύγκρισης με τον αδιαμφισβήτητα ασύγκριτο Καζαντζίδη. Αισθάνομαι πραγματικά πολύ μικρός μπροστά του. Πάντως στη συναυλία δεν θα πω μόνο τα αναμενόμενα και συνηθισμένα. Θα σταθώ και σε σπάνιες, για τους νεότερους ακροατές στιγμές του Στέλιου μέσα από την πλούσια δισκογραφία του.
Αυτή η συναυλία σηματοδοτεί και μια στροφή δική σου;
Είμαι ικανοποιημένος από όσα έχω χτίσει αλλά και την αγάπη και εκτίμηση του κόσμου που έχω γευτεί. Αυτό που αλλάζει, αν θες, είναι η ωριμότητα που έρχεται με τα χρόνια. Οι εμπειρίες σε πλουτίζουν. Η ζωή δεν είναι σκάκι, όμως ονειρεύομαι συνεργασίες και καταθέσεις.
Όπως;
Δεν θα ήθελα να πω περισσότερα. Ελπίζω να ΄ρθουν δεξιά τα πράγματα και να υλοποιηθούν.
Τα καλύτερα έρχονται δηλαδή;
Μακάρι. Το σημαντικότερο είναι να λειτουργείς χωρίς δόλο και με ήθος.
*Οι φωτογραφίες είναι του Δημήτρη Ντελή, από το 3ο τεύχος του περιοδικού Όασις, σε συνέντευξη που παραχώρησε και τότε ο Γιάννης Πλούταρχος στον Κώστα Μπαλαχούτη.
Ποια είναι η σύνδεσή σου με το Στέλιο Καζαντζίδη και το μεγάλο και πολυδιάστατο ρεπερτόριο του;
Είναι μια σχέση ζωής. Βίωμα, τρόπος έκφρασης, αισθητικής και ήθους. Μεγάλωσα με τα τραγούδια που απέδωσε, διδάχτηκα από αυτά αλλά και από τον απαράμιλλο τρόπο ερμηνείας του.
Στο σπίτι δηλαδή αντηχούσε η φωνή του Στέλιου;
Ο Καζαντζίδης είναι η Φωνή όλων των Ελλήνων. Στο φτωχικό πατρικό μου το λαϊκό τραγούδι είχε περίοπτη θέση. Ο πατέρας μου και η μητέρα μου άκουγαν το Στέλιο και μαζί όλους τους άξιους συνοδοιπόρους του των χρόνων του ’50 και του ’60. Όμως εγώ, ένα παιδί της δεκαετίας του ’70 κόλλησα με τον Καζαντζίδη. Το ίδιο και ο αδελφός μου.
Ο λόγος;
Κοίταξε, ο πόνος, η ανέχεια που βιώναμε… έκανε αυτά τα τραγούδια απάγκιο, λιμάνι και την ίδια ώρα ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Πάνω απ’ όλα όμως είναι η αλήθεια του Καζαντίδη. Σε βάζει μέσα στην ιστορία που διηγείται. Αυτά που τραγουδάει τα νιώθεις στο πετσί και στην καρδιά σου.
Ένα παράδειγμα;
Τα τραγούδια της ξενιτειάς. Εγώ δεν έχω ζήσει το δράμα της, ούτε είχαμε κάποιον ξενιτεμένο στην οικογένεια. Κι όμως ανάμεσα στα πιο αγαπημένα μου τραγούδια είναι το «Ένα πιάτο άδειο στο τραπέζι» κι ένα άλλο ιδιαίτερο ζεϊμπέκικο με μια καταπληκτική εισαγωγή, το «Βαρέθηκα τα ξένα». Ήμουν 8 χρονών παιδάκι και με βάζανε σε γάμους, βαφτίσια και γλέντια να το τραγουδώ.
Τόσο μικρός και τραγουδούσες τόσο απαιτητικά τραγούδια;
Έλιωνα τις μεγάλες κασέτες… Έκλαιγα με τα τραγούδια αυτά.
Αυτές των 8 Track…
Ναι. Αυτές ήταν η μελέτη μου… Μπορώ να σου πως κατέχω σε βάθος τουλάχιστον το 90% των τραγουδιών του Στέλιου. Ξέρω δηλαδή όλους τους στίχους, το δωρικό τρόπο που τοποθετεί τη φωνή του, τις αναπνοές του. Η τεχνοτροπία του έχει αφήσει βαθιά αποτυπώματα πάνω μου, μέσα μου. Έμαθα σολφέζ ακούγοντάς τον και τραγουδώντας τον.
Στο σπίτι και στα γλέντια;
Και στα χωράφια. Προέρχομαι από μια αγροτική οικογένεια. Τα τραγούδια αυτά τα τραγουδούσαμε όταν δουλεύαμε, για να ξεγελάσουμε τον κάματο των βαριών γεωργικών εργασιών.
Από μικρός στη βιοπάλη, που λέει κι ο Καζαντζίδης στο τραγούδι του;
Από 8 ετών στο χωράφι κι από τα 10 στο μεροκάματο. Ταλαιπώρια. Πώς να μην σ’ αγγίξουνε η φωνή και τα τραγούδια του Καζαντζίδη. Θυμάμαι, την εποχή που ήταν σπάνιο να τον συναντήσεις, είχα κανονίσει μια ολόκληρη αποστολή για να τον ανταμώσω. Ξημεροβραδιαζόμουνα στη γειτονιά του στην Πεύκη αλλά δεν τα κατάφερα…
Και τώρα έφτασε η στιγμή να τραγουδήσεις σε μια παράσταση αποκλειστικά και μόνο Καζαντζίδη.
Νιώθω απέραντο σεβασμό και λατρεία, τόσο για το συγκεκριμένο ρεπερτόριο όσο και για τον ερμηνευτή. Τα τραγούδια αυτά τα υπογράφουν ανεπανάληπτοι δημιουργοί Θεωρώ υποχρέωσή μου να τα μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές. Και προς Θεού, δε επιθυμώ καν να μπω στην οποιαδήποτε διαδικασία σύγκρισης με τον αδιαμφισβήτητα ασύγκριτο Καζαντζίδη. Αισθάνομαι πραγματικά πολύ μικρός μπροστά του. Πάντως στη συναυλία δεν θα πω μόνο τα αναμενόμενα και συνηθισμένα. Θα σταθώ και σε σπάνιες, για τους νεότερους ακροατές στιγμές του Στέλιου μέσα από την πλούσια δισκογραφία του.
Αυτή η συναυλία σηματοδοτεί και μια στροφή δική σου;
Είμαι ικανοποιημένος από όσα έχω χτίσει αλλά και την αγάπη και εκτίμηση του κόσμου που έχω γευτεί. Αυτό που αλλάζει, αν θες, είναι η ωριμότητα που έρχεται με τα χρόνια. Οι εμπειρίες σε πλουτίζουν. Η ζωή δεν είναι σκάκι, όμως ονειρεύομαι συνεργασίες και καταθέσεις.
Όπως;
Δεν θα ήθελα να πω περισσότερα. Ελπίζω να ΄ρθουν δεξιά τα πράγματα και να υλοποιηθούν.
Τα καλύτερα έρχονται δηλαδή;
Μακάρι. Το σημαντικότερο είναι να λειτουργείς χωρίς δόλο και με ήθος.
*Οι φωτογραφίες είναι του Δημήτρη Ντελή, από το 3ο τεύχος του περιοδικού Όασις, σε συνέντευξη που παραχώρησε και τότε ο Γιάννης Πλούταρχος στον Κώστα Μπαλαχούτη.
