Την Ελένη Τσαλιγοπούλου την παρακολούθησα για πρώτη φορά ζωντανά στη λαϊκή μουσική σκηνή «Όνειρο» στη Θεσσαλονίκη. Η ίδια και οι μουσικοί που τη συντρόφευαν ήταν… όνομα και πράγμα (εννοώ τον τίτλο του μαγαζιού). Μαγεύτηκα. Έκτοτε την απόλαυσα επί σκηνής αρκετές φορές. Η φωνή της, ο τρόπος της, έχουν ρίζα βαθιά και πλούτο μπολιασμένο από μαστόρους ακριβούς, γι’ αυτό και ότι κι αν ερμηνεύει καταφέρνει να κάνει τη διαφορά και να συγκινεί. Αν και επειδή «το έχει», πάντα μου «λείπανε» στα κατοπινα χρόνια κι άλλες καθαρόαιμες λαϊκές στιγμές της.
Τώρα η Ελένη Τσαλιγοπούλου, μετά από αρκετές «ηλεκτρικές» και «mainstream» καταθέσεις επιστρέφει στις πηγές του λαϊκού τραγουδιού με ένα δίσκο αναφορά στον σπουδαίο Απόστολο Καλδάρα και μια σειρά παραστάσεων που θα εμπεριέχουν τον «αφρό» και την «ουσία» του ελληνικού τραγουδιού.
Πότε συναντάς για πρώτη φορά τον Απόστολο Καλδάρα;
Το 1989. Ένα χρόνο περίπου πριν πεθάνει.
Πως προέκυψε η γνωριμία σας;
Μέσω του γιου του, του Κώστα Καλδάρα με τον οποίο είμασταν συνεργάτες.
Σχεδιάζατε πράγματα;
Επρόκειτο να παρουσιάσουμε κάτι μαζί στο «Όνειρο» της Θεσσαλονίκης.
Το μαγαζί που έδρεπες δάφνες εκείνη την εποχή.
Είχαμε ξεκινήσει εκεί να κάνουμε αίσθηση αρκετά χρόνια νωρίτερα. Απ’ το 1984 περίπου στα ρεμπετάδικα της πόλης υπήρχε ένα ξεχωριστό κλίμα. Καταπληκτικοί μουσικοί όπως ο Μητρέζντης, ο Γκουβέντας, ο Χουλιάρας, ο Βαβάτσικας δημιουργούσαν μια μουσική πανδαισία που ο κόσμος απολάμβανε με την καρδιά του.
Τι ξεχωριστό έχει κατά τη γνώμη σου ο Καλδάρας ως δημιουργός;
Είναι ο μοναδικός λαϊκός συνθέτης που ξεκινώντας απ’ τη δεκαετία του ’40 ξεπέρασε τα όρια του και έφτασε μέχρι την έντεχνη γραφή με δίσκους ορόσημα, όπως η «Μικρά Ασία» και ο «Βυζαντινός Εσπερινός» στα χρόνια του ’70. Μαγικός δημιουργός σε όλες τις πτυχές. Η γνώση του πάνω στους λαϊκούς δρόμους και ο τρόπος που τους παντρεύει, περνώντας μαεστρικά απ’ τον έναν στον άλλο είναι κάτι μοναδικό. Και οι στίχοι που διάλεγε ήταν πάντα ιδιαίτεροι. Παρακολουθώντας το πως κινείται αναλόγως τις εποχές και όσα συμβαίνουν στην προσωπική του ζωή, που αποτυπώνονται στην τέχνη και τις επιλογές του, διαπιστώνεις μια συνεχή δημιουργική ωριμότητα.
Άκουγες λαϊκά τραγούδια στα παιδικά σου χρόνια;
Στη Νάουσα, το λαϊκό στοιχείο ήταν έντονο. Καλδάρας και βέβαια Τσιτσάνης, Ζαμπέτας, Χιώτης και άλλοι διαλεκτοί ήταν τα «υλικά» με τα οποία γλεντούσε κάθε οικογένεια. Στη συνοικιακή ταβέρνα των γονιών μου η μουσική δε σταματούσε λεπτό. Το λαϊκό τραγούδι έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην επικοινωνία των ανθρώπων. Όχι ότι έπαψε ποτέ να είναι καταλύτης. Το τραγούδι και σήμερα λειτουργεί αναλόγως, ειδικά στον τόπο μας. Μόνο που στη ζωή εκείνων των καιρών, η ανάγκη γι’ αυτό ήταν θαρρείς σαν την τροφή.
Απ’ το δισκογραφικό ξεκίνημά σου πάντως, τα τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα είχαν το δικό τους ρόλο στην πορεία σου. Και στο «Αφιέρωμα» σε εκείνον του 1990 και στο «Μισό Φεγγάρι» το 1992 με τον «Πυρετό» αλλά και «Στην εποχή του Ονείρου» το 1998 με το «Μην περιμένεις» πια, η ερμηνεία σου σε αυτά, συνέβαλλε στο να σε εκτιμήσει το ευρύ κοινό.
Μα δεν μπορείς να ξεφύγεις απ’ τον Καλδάρα. Είναι τόσο μεστός και μαζί πολυδιάστατος όσο και παραγωγικός δημιουργός, που θες δεν θες, θα καταλήξεις σε εκείνον, όπως και στους άλλους μεγάλους που ενδεικτικά ανέφερα νωρίτερα, και όχι μόνο σε αυτούς φυσικά.
Τώρα, στη δική σου ωριμότητα, πραγματοποιείς ένα νέο δίσκο με τραγούδια του. Προπομπός του η περίφημη «Φαντασία», μια κλασική θα έλεγα επιλογή. Θα υπάρχουν και εκπλήξεις στο άλμπουμ;
Η «Φαντασία» για μένα είναι ένα στοίχημα. Ένα τραγούδι που το… εμπεριέχουμε όλοι, χωρίς όμως να το τραγουδάμε πλέον. Δεν ξέρω πόσο καιρό έχει και να ξαναηχογραφηθεί. Είναι μια στιγμή που με έχει υπογραμμίσει κατά κάποιον τρόπο γιατί το λατρεύω, και για τη μουσική και για το λόγο του. Το τραγούδαγα συχνά με τον Γιώργο Νταλάρα, όταν εμφανιζόμουν με εκείνον. Σχετικά με το δίσκο, θέλουμε να κλείσουμε και τις τρεις εποχές δημιουργίας του Καλδάρα.
Έχεις συνοδοιπόρους σε αυτήν την προσπάθεια;
Τους εξαιρετικούς μουσικούς οι οποίοι είναι και δημιουργοί, και που με τη σειρά τους ανήκουν σε τρεις διαφορετικές γενιές. Αναφέρομαι στους Μανώλη Πάππο, Φώτη Σιώτα, Σπύρο Χατζηκωνσταντίνου και Άγη Παπαπαναγιώτου. Βγαίνει και η δική τους ματιά στο ηχογράφημα.
Λειτουργήσατε δηλαδή παρεΐστικα;
Εντελώς. Απ’ το «Μισό Φεγγάρι» είχα να ηχογραφήσω έτσι. Σε αρκετά τραγούδια παίζουμε όλοι μαζί. Το δουλέψαμε σπιτικά. Πρόβες με φαγοπότια και στούντιο στο σπίτι μου, στην Πάρνηθα.
Κάνεις ένα δίσκο με παλιό ρεπερτόριο για να ξεχρεώσεις χρέη της καρδιάς ή στρέφεσαι και σε αυτήν την απόφαση βλέποντας το νέο ρεπερτόριο να μην κεντράρει με την ίδια ευκολία στον κόσμο, σε σχέση με την τον τρόπο που «περνούσε»
τα προηγούμενα χρόνια;
Το έναυσμα μου το έδωσαν τα «παιδιά της κρίσης». Οι νέοι που τη βγάζουν στα σκαλοπάτια των πολυκατοικιών με 5 ευρώ χαρτζιλίκι. Αυτοί που στις μεγαλουπόλεις πλήττονται πάντα περισσότερο από τους ζόρικους καιρούς. Οι νεαροί μουσικοί που αγάπησαν το λαϊκό χωρίς να το γνωρίσουν και που θέλουνε να το μάθουν και να τραγουδήσουν με αυτό τους έρωτες και την καθημερινότητά τους. Που ρίχτηκαν με πάθος πάνω του. Και την ίδια ώρα και οι καταρτισμένοι καλλιτέχνες, νέοι μουσικοί και φωνές καταπληκτικές που το λατρεύουν. Όλα αυτά μου άνοιξαν την όρεξη να εμπλακώ ξανά με τους λαϊκούς δρόμους.
Στις μέρες μας τους όρους λαϊκό και λαϊκός καλλιτέχνης, τους έχουν οικειοποιηθεί ακόμα και πρόσωπα που δεν έχουν καμία σχέση μαζί τους. Και μαζί τους έχει «μπερδευτεί» και πολύς κόσμος.
Δεν εννοώ το τραγούδι της μεγάλης πίστας. Καλά κάνουν και όσοι το υπηρετούν και όσοι διασκεδάζουν με αυτό αλλά εγώ μιλάω για το λαϊκό που μάθαμε απ’ τους δασκάλους μας. Αυτό που θέλει την πίκρα του για να εκφραστεί. Οι νέοι λοιπόν χάραξαν ξανά το αυλάκι. Ορισμένοι μάλιστα με εντυπωσιάζουν με τις γνώσεις τους. Ξέρουν όλους τους δρόμους, τα ακόρντα… Πριν μερικά χρόνια για να πω ένα τραγούδι του Τούντα, ή ένα σε δρόμο χουζάμ, δεινοπαθούσα, γιατί πολλοί δεν τα ξέρανε. Είχαμε περάσει σε μια κατάσταση «αυτόματη»… Από εκεί που είμασταν στην κορυφή βρεθήκαμε στο ίσωμα. Είχε αλλάξει το μουσικό σύμπαν. Είχε δημιουργηθεί μια θολή εικόνα. Αλλά τώρα νομίζω πως γυρίσανε τα πράγματα.
Πάντως παράλληλα, πάρα πολλοί νέοι δεν έχουν ιδέα για τα λαϊκά, και ξέρουν απ’ έξω κι ανακατωτά τα «γαλλικά» της τραπ.
Η υπερβολή πάντα έχει ημερομηνία λήξης. Οι 16άρηδες θα γίνουν 26άρηδες. Οι νεολαίοι που αγαπούν τη μουσική, κι ας μην ξέρουν σήμερα τον Χατζιδάκι ή το Μάρκο, κάποια στιγμή θα καταλάβουν ότι όλα δεν είναι ίδια, και συνειδητά ή ενστικτωδώς θα στραφούν στο έργο τους. Η μουσική πάντα κινείται προς τη θετική πλευρά. Και σήμερα γεννιούνται αριστουργηματικά έργα σε όλον τον πλανήτη. Η ελληνική όμως μουσική και η ελληνική γλώσσα έχουν παγκόσμια αξία και αξεπέραστη ομορφιά, είναι ξόβεργα.
Στο δίσκο «πειράξατε» τις μελωδίες του Καλδάρα;
Ναι αλλά όχι μέσω της τεχνολογίας. Αφαιρετικά, μέσω της γνώσης.
Δηλαδή;
Κρατάμε την έμπνευση, την ουσία και την τεχνική του δημιουργού. Πάνω εκεί χτίζουμε τη δική μας αισθητική, τη δική μας ματιά στο έργο.
Το ίδιο θα κάνετε και στις ζωντανές εμφανίσεις στο Σταυρό του Νότου;
Στον Σταυρό του Νότου Plus. Διάλεξα το μικρότερο χώρο.
Γιατί;
Θέλω λίγους και αυτούς που πρέπει. Είναι πιο προσωπικό… Το έκανα το mainstream. Είμαι πλέον σε άλλη φάση. Αναζητώ το αίσθημα της μουσικής.
Το οποίο είχες εγκαταλείψει;
Όχι,πάντα δινόμουνα με την ψυχή μου αλλά κάποια πράγματα με προβληματίζανε και με μαγκώνανε. Για μια δεκαπενταετία και κυρίως το διάστημα 2000-2010 που εμφανιζόμουν σε μεγάλους χώρους δεν τα ήθελα τα λαϊκά.
Παράξενο μου ακούγεται.
Όχι τα τραγούδια σαν τραγούδια αλλά τη λειτουργία τους, αφού εκεί, τον πρώτο λόγο τον είχε η… εκτόνωση. Εγώ ήθελα άλλα και οι μαγαζότορες άλλα. Έπρεπε να λες τα ίδια και τα ίδια, αυτά που λέγαμε όλοι. Αυτά μας τόνιζαν θέλει ο κόσμος, αυτά παίξτε. Εγώ είμαι ερευνήτρια από πιτσιρίκα. Το έχω ψάξει σε βάθος το ρεμπέτικο, το σμυρνέικο, το λαϊκό. Μου αρέσει να κάνω τον κόσμο να τραγουδάει με την ψυχή του και όχι… να γίνεται τύφλα. Όταν όμως πήγαινα να περάσω στο πρόγραμμα ένα κομμάτι που γούσταρα και από κάτω δεν άνοιγε μύτη, που λένε, πληγωνόμουνα. Με έτρωγε. Γι’ αυτό και θέλω πλέον να αγγίξουμε αυτόν το θησαυρό, αφαιρετικά, πιο συναισθηματικά. Άλλωστε στο τέλος, το καταστάλαγμα, είναι το πραγματικό αίσθημα.
Έχει αρχίσει να δημιουργείται ένα τέτοιο ρεύμα, κι ας μην «φωνάζει» την παρουσία του.
Θέλω να πάρω μέρος σε αυτό. Είμαι θαυμάστρια αυτών των νέων καλλιτεχνών, στο είπα. Τους παραδέχομαι γιατί δίνονται ολότελα σε αυτήν την κατεύθυνση κι ας ξέρουν πως δύσκολα θα αποκομίσουν τα οφέλη που γεύτηκε η δική μου γενιά. Γι’ αυτό και κάθε Παρασκευή στο Σταυρό του Νότου Plus θα φιλοξενούμε και έναν καινούριο παιδί
Στην πρεμιέρα ποιος θα είναι μαζί σας;
Η Ιουλία Καραπατάκη.
Νομίζω έχει αρκετά κοινά στοιχεία με σένα όταν ξεκινούσες.
Το λες γι’ αυτό που εκπέμπει.
Και για τις ικανότητες και για τη γνώση του παλιού ρεπερτορίου που διαθέτει. Στο πρόγραμμα ο «Καλδάρας» θα είναι το κυρίως πιάτο;
Θα πιάνει ένα μεγάλο κομμάτι στο πρώτο μέρος. Εκεί θα έχουμε κλασικά λαϊκά απ’ τα παλιά μέχρι και τα χρόνια του ’70. Στο δεύτερο με ταξιδευτές το Μάνο και το Μίκη αρχικά θα φτάνουμε στους σύγχρονους καιρούς.
Ένα πανόραμα καλού τραγουδιού.
Ευτυχώς ο θησαυρός μας είναι μεγάλος. Αυτό όμως κάνει δύσκολη την επιλογή και δυστυχώς, μοιραία, μένουν εκτός αριστοτεχνήματα.
Συμμετέχεις στη διαμόρφωση του προγράμματος;
Ανέκαθεν. Ποτέ δεν ήμουν θεατής των παραστάσεών μου.
Σου έλειψε η σκηνή;
Κόντεψα να σκάσω!
Θα ταξιδέψετε τη «Λαϊκή Βραδινή»;
Πρώτα ο Θεός, θέλουμε το καλοκαίρι να τη σεργιανίσουμε.
Ευχαριστώ βαριά που χρωστάς;
Στους ανθρώπους που με επέλεξαν ή καλύτερα που έχουμε επιλεχθεί. Στους συνθέτες, τους στιχουργούς που γνώρισα, στους μουσικούς, στους ερμηνευτές. Σε όσους με βοήθησαν να αποκτήσω γνώση και αισθητική. Και σε ζωγράφους που συναναστράφηκα.
Γιατί ξεχωρίζεις τους τελευταίους;
Γιατί λειτουργούν με αληθινό αίσθημα, δίχως δεύτερη σκέψη. Με προσέγγισαν με απλότητα, ισχυρό μάθημα για μένα.
Σας φοβίζει κάτι;
Άνθρωπος είμαι, ναι, πολλά! Λιγότερα όμως απ’ όταν ήμουν νέα.
Τότε όμως εμάς που σε ακούγαμε μας έκανες να μην φοβόμαστε τίποτα.
Η μουσική είναι τρόπος για να ζω. Αν έχω αυτό, τότε είμαι καλυμμένη. Εμπεριέχει τα πάντα. Αγάπη, ερωτισμό, καλοσύνη, θετικά συναισθήματα.
Μια ευχή;
Να μη χάσουμε, με όσα μας τριγυρίζουν, την ανθρωπιά μας.
Τώρα η Ελένη Τσαλιγοπούλου, μετά από αρκετές «ηλεκτρικές» και «mainstream» καταθέσεις επιστρέφει στις πηγές του λαϊκού τραγουδιού με ένα δίσκο αναφορά στον σπουδαίο Απόστολο Καλδάρα και μια σειρά παραστάσεων που θα εμπεριέχουν τον «αφρό» και την «ουσία» του ελληνικού τραγουδιού.
Πότε συναντάς για πρώτη φορά τον Απόστολο Καλδάρα;
Το 1989. Ένα χρόνο περίπου πριν πεθάνει.
Πως προέκυψε η γνωριμία σας;
Μέσω του γιου του, του Κώστα Καλδάρα με τον οποίο είμασταν συνεργάτες.
Σχεδιάζατε πράγματα;
Επρόκειτο να παρουσιάσουμε κάτι μαζί στο «Όνειρο» της Θεσσαλονίκης.
Το μαγαζί που έδρεπες δάφνες εκείνη την εποχή.
Είχαμε ξεκινήσει εκεί να κάνουμε αίσθηση αρκετά χρόνια νωρίτερα. Απ’ το 1984 περίπου στα ρεμπετάδικα της πόλης υπήρχε ένα ξεχωριστό κλίμα. Καταπληκτικοί μουσικοί όπως ο Μητρέζντης, ο Γκουβέντας, ο Χουλιάρας, ο Βαβάτσικας δημιουργούσαν μια μουσική πανδαισία που ο κόσμος απολάμβανε με την καρδιά του.
Τι ξεχωριστό έχει κατά τη γνώμη σου ο Καλδάρας ως δημιουργός;
Είναι ο μοναδικός λαϊκός συνθέτης που ξεκινώντας απ’ τη δεκαετία του ’40 ξεπέρασε τα όρια του και έφτασε μέχρι την έντεχνη γραφή με δίσκους ορόσημα, όπως η «Μικρά Ασία» και ο «Βυζαντινός Εσπερινός» στα χρόνια του ’70. Μαγικός δημιουργός σε όλες τις πτυχές. Η γνώση του πάνω στους λαϊκούς δρόμους και ο τρόπος που τους παντρεύει, περνώντας μαεστρικά απ’ τον έναν στον άλλο είναι κάτι μοναδικό. Και οι στίχοι που διάλεγε ήταν πάντα ιδιαίτεροι. Παρακολουθώντας το πως κινείται αναλόγως τις εποχές και όσα συμβαίνουν στην προσωπική του ζωή, που αποτυπώνονται στην τέχνη και τις επιλογές του, διαπιστώνεις μια συνεχή δημιουργική ωριμότητα.
Άκουγες λαϊκά τραγούδια στα παιδικά σου χρόνια;
Στη Νάουσα, το λαϊκό στοιχείο ήταν έντονο. Καλδάρας και βέβαια Τσιτσάνης, Ζαμπέτας, Χιώτης και άλλοι διαλεκτοί ήταν τα «υλικά» με τα οποία γλεντούσε κάθε οικογένεια. Στη συνοικιακή ταβέρνα των γονιών μου η μουσική δε σταματούσε λεπτό. Το λαϊκό τραγούδι έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην επικοινωνία των ανθρώπων. Όχι ότι έπαψε ποτέ να είναι καταλύτης. Το τραγούδι και σήμερα λειτουργεί αναλόγως, ειδικά στον τόπο μας. Μόνο που στη ζωή εκείνων των καιρών, η ανάγκη γι’ αυτό ήταν θαρρείς σαν την τροφή.
Απ’ το δισκογραφικό ξεκίνημά σου πάντως, τα τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα είχαν το δικό τους ρόλο στην πορεία σου. Και στο «Αφιέρωμα» σε εκείνον του 1990 και στο «Μισό Φεγγάρι» το 1992 με τον «Πυρετό» αλλά και «Στην εποχή του Ονείρου» το 1998 με το «Μην περιμένεις» πια, η ερμηνεία σου σε αυτά, συνέβαλλε στο να σε εκτιμήσει το ευρύ κοινό.
Μα δεν μπορείς να ξεφύγεις απ’ τον Καλδάρα. Είναι τόσο μεστός και μαζί πολυδιάστατος όσο και παραγωγικός δημιουργός, που θες δεν θες, θα καταλήξεις σε εκείνον, όπως και στους άλλους μεγάλους που ενδεικτικά ανέφερα νωρίτερα, και όχι μόνο σε αυτούς φυσικά.
Τώρα, στη δική σου ωριμότητα, πραγματοποιείς ένα νέο δίσκο με τραγούδια του. Προπομπός του η περίφημη «Φαντασία», μια κλασική θα έλεγα επιλογή. Θα υπάρχουν και εκπλήξεις στο άλμπουμ;
Η «Φαντασία» για μένα είναι ένα στοίχημα. Ένα τραγούδι που το… εμπεριέχουμε όλοι, χωρίς όμως να το τραγουδάμε πλέον. Δεν ξέρω πόσο καιρό έχει και να ξαναηχογραφηθεί. Είναι μια στιγμή που με έχει υπογραμμίσει κατά κάποιον τρόπο γιατί το λατρεύω, και για τη μουσική και για το λόγο του. Το τραγούδαγα συχνά με τον Γιώργο Νταλάρα, όταν εμφανιζόμουν με εκείνον. Σχετικά με το δίσκο, θέλουμε να κλείσουμε και τις τρεις εποχές δημιουργίας του Καλδάρα.
Έχεις συνοδοιπόρους σε αυτήν την προσπάθεια;
Τους εξαιρετικούς μουσικούς οι οποίοι είναι και δημιουργοί, και που με τη σειρά τους ανήκουν σε τρεις διαφορετικές γενιές. Αναφέρομαι στους Μανώλη Πάππο, Φώτη Σιώτα, Σπύρο Χατζηκωνσταντίνου και Άγη Παπαπαναγιώτου. Βγαίνει και η δική τους ματιά στο ηχογράφημα.
Λειτουργήσατε δηλαδή παρεΐστικα;
Εντελώς. Απ’ το «Μισό Φεγγάρι» είχα να ηχογραφήσω έτσι. Σε αρκετά τραγούδια παίζουμε όλοι μαζί. Το δουλέψαμε σπιτικά. Πρόβες με φαγοπότια και στούντιο στο σπίτι μου, στην Πάρνηθα.
Κάνεις ένα δίσκο με παλιό ρεπερτόριο για να ξεχρεώσεις χρέη της καρδιάς ή στρέφεσαι και σε αυτήν την απόφαση βλέποντας το νέο ρεπερτόριο να μην κεντράρει με την ίδια ευκολία στον κόσμο, σε σχέση με την τον τρόπο που «περνούσε»
τα προηγούμενα χρόνια;
Το έναυσμα μου το έδωσαν τα «παιδιά της κρίσης». Οι νέοι που τη βγάζουν στα σκαλοπάτια των πολυκατοικιών με 5 ευρώ χαρτζιλίκι. Αυτοί που στις μεγαλουπόλεις πλήττονται πάντα περισσότερο από τους ζόρικους καιρούς. Οι νεαροί μουσικοί που αγάπησαν το λαϊκό χωρίς να το γνωρίσουν και που θέλουνε να το μάθουν και να τραγουδήσουν με αυτό τους έρωτες και την καθημερινότητά τους. Που ρίχτηκαν με πάθος πάνω του. Και την ίδια ώρα και οι καταρτισμένοι καλλιτέχνες, νέοι μουσικοί και φωνές καταπληκτικές που το λατρεύουν. Όλα αυτά μου άνοιξαν την όρεξη να εμπλακώ ξανά με τους λαϊκούς δρόμους.
Στις μέρες μας τους όρους λαϊκό και λαϊκός καλλιτέχνης, τους έχουν οικειοποιηθεί ακόμα και πρόσωπα που δεν έχουν καμία σχέση μαζί τους. Και μαζί τους έχει «μπερδευτεί» και πολύς κόσμος.
Δεν εννοώ το τραγούδι της μεγάλης πίστας. Καλά κάνουν και όσοι το υπηρετούν και όσοι διασκεδάζουν με αυτό αλλά εγώ μιλάω για το λαϊκό που μάθαμε απ’ τους δασκάλους μας. Αυτό που θέλει την πίκρα του για να εκφραστεί. Οι νέοι λοιπόν χάραξαν ξανά το αυλάκι. Ορισμένοι μάλιστα με εντυπωσιάζουν με τις γνώσεις τους. Ξέρουν όλους τους δρόμους, τα ακόρντα… Πριν μερικά χρόνια για να πω ένα τραγούδι του Τούντα, ή ένα σε δρόμο χουζάμ, δεινοπαθούσα, γιατί πολλοί δεν τα ξέρανε. Είχαμε περάσει σε μια κατάσταση «αυτόματη»… Από εκεί που είμασταν στην κορυφή βρεθήκαμε στο ίσωμα. Είχε αλλάξει το μουσικό σύμπαν. Είχε δημιουργηθεί μια θολή εικόνα. Αλλά τώρα νομίζω πως γυρίσανε τα πράγματα.
Πάντως παράλληλα, πάρα πολλοί νέοι δεν έχουν ιδέα για τα λαϊκά, και ξέρουν απ’ έξω κι ανακατωτά τα «γαλλικά» της τραπ.
Η υπερβολή πάντα έχει ημερομηνία λήξης. Οι 16άρηδες θα γίνουν 26άρηδες. Οι νεολαίοι που αγαπούν τη μουσική, κι ας μην ξέρουν σήμερα τον Χατζιδάκι ή το Μάρκο, κάποια στιγμή θα καταλάβουν ότι όλα δεν είναι ίδια, και συνειδητά ή ενστικτωδώς θα στραφούν στο έργο τους. Η μουσική πάντα κινείται προς τη θετική πλευρά. Και σήμερα γεννιούνται αριστουργηματικά έργα σε όλον τον πλανήτη. Η ελληνική όμως μουσική και η ελληνική γλώσσα έχουν παγκόσμια αξία και αξεπέραστη ομορφιά, είναι ξόβεργα.
Στο δίσκο «πειράξατε» τις μελωδίες του Καλδάρα;
Ναι αλλά όχι μέσω της τεχνολογίας. Αφαιρετικά, μέσω της γνώσης.
Δηλαδή;
Κρατάμε την έμπνευση, την ουσία και την τεχνική του δημιουργού. Πάνω εκεί χτίζουμε τη δική μας αισθητική, τη δική μας ματιά στο έργο.
Το ίδιο θα κάνετε και στις ζωντανές εμφανίσεις στο Σταυρό του Νότου;
Στον Σταυρό του Νότου Plus. Διάλεξα το μικρότερο χώρο.
Γιατί;
Θέλω λίγους και αυτούς που πρέπει. Είναι πιο προσωπικό… Το έκανα το mainstream. Είμαι πλέον σε άλλη φάση. Αναζητώ το αίσθημα της μουσικής.
Το οποίο είχες εγκαταλείψει;
Όχι,πάντα δινόμουνα με την ψυχή μου αλλά κάποια πράγματα με προβληματίζανε και με μαγκώνανε. Για μια δεκαπενταετία και κυρίως το διάστημα 2000-2010 που εμφανιζόμουν σε μεγάλους χώρους δεν τα ήθελα τα λαϊκά.
Παράξενο μου ακούγεται.
Όχι τα τραγούδια σαν τραγούδια αλλά τη λειτουργία τους, αφού εκεί, τον πρώτο λόγο τον είχε η… εκτόνωση. Εγώ ήθελα άλλα και οι μαγαζότορες άλλα. Έπρεπε να λες τα ίδια και τα ίδια, αυτά που λέγαμε όλοι. Αυτά μας τόνιζαν θέλει ο κόσμος, αυτά παίξτε. Εγώ είμαι ερευνήτρια από πιτσιρίκα. Το έχω ψάξει σε βάθος το ρεμπέτικο, το σμυρνέικο, το λαϊκό. Μου αρέσει να κάνω τον κόσμο να τραγουδάει με την ψυχή του και όχι… να γίνεται τύφλα. Όταν όμως πήγαινα να περάσω στο πρόγραμμα ένα κομμάτι που γούσταρα και από κάτω δεν άνοιγε μύτη, που λένε, πληγωνόμουνα. Με έτρωγε. Γι’ αυτό και θέλω πλέον να αγγίξουμε αυτόν το θησαυρό, αφαιρετικά, πιο συναισθηματικά. Άλλωστε στο τέλος, το καταστάλαγμα, είναι το πραγματικό αίσθημα.
Έχει αρχίσει να δημιουργείται ένα τέτοιο ρεύμα, κι ας μην «φωνάζει» την παρουσία του.
Θέλω να πάρω μέρος σε αυτό. Είμαι θαυμάστρια αυτών των νέων καλλιτεχνών, στο είπα. Τους παραδέχομαι γιατί δίνονται ολότελα σε αυτήν την κατεύθυνση κι ας ξέρουν πως δύσκολα θα αποκομίσουν τα οφέλη που γεύτηκε η δική μου γενιά. Γι’ αυτό και κάθε Παρασκευή στο Σταυρό του Νότου Plus θα φιλοξενούμε και έναν καινούριο παιδί
Στην πρεμιέρα ποιος θα είναι μαζί σας;
Η Ιουλία Καραπατάκη.
Νομίζω έχει αρκετά κοινά στοιχεία με σένα όταν ξεκινούσες.
Το λες γι’ αυτό που εκπέμπει.
Και για τις ικανότητες και για τη γνώση του παλιού ρεπερτορίου που διαθέτει. Στο πρόγραμμα ο «Καλδάρας» θα είναι το κυρίως πιάτο;
Θα πιάνει ένα μεγάλο κομμάτι στο πρώτο μέρος. Εκεί θα έχουμε κλασικά λαϊκά απ’ τα παλιά μέχρι και τα χρόνια του ’70. Στο δεύτερο με ταξιδευτές το Μάνο και το Μίκη αρχικά θα φτάνουμε στους σύγχρονους καιρούς.
Ένα πανόραμα καλού τραγουδιού.
Ευτυχώς ο θησαυρός μας είναι μεγάλος. Αυτό όμως κάνει δύσκολη την επιλογή και δυστυχώς, μοιραία, μένουν εκτός αριστοτεχνήματα.
Συμμετέχεις στη διαμόρφωση του προγράμματος;
Ανέκαθεν. Ποτέ δεν ήμουν θεατής των παραστάσεών μου.
Σου έλειψε η σκηνή;
Κόντεψα να σκάσω!
Θα ταξιδέψετε τη «Λαϊκή Βραδινή»;
Πρώτα ο Θεός, θέλουμε το καλοκαίρι να τη σεργιανίσουμε.
Ευχαριστώ βαριά που χρωστάς;
Στους ανθρώπους που με επέλεξαν ή καλύτερα που έχουμε επιλεχθεί. Στους συνθέτες, τους στιχουργούς που γνώρισα, στους μουσικούς, στους ερμηνευτές. Σε όσους με βοήθησαν να αποκτήσω γνώση και αισθητική. Και σε ζωγράφους που συναναστράφηκα.
Γιατί ξεχωρίζεις τους τελευταίους;
Γιατί λειτουργούν με αληθινό αίσθημα, δίχως δεύτερη σκέψη. Με προσέγγισαν με απλότητα, ισχυρό μάθημα για μένα.
Σας φοβίζει κάτι;
Άνθρωπος είμαι, ναι, πολλά! Λιγότερα όμως απ’ όταν ήμουν νέα.
Τότε όμως εμάς που σε ακούγαμε μας έκανες να μην φοβόμαστε τίποτα.
Η μουσική είναι τρόπος για να ζω. Αν έχω αυτό, τότε είμαι καλυμμένη. Εμπεριέχει τα πάντα. Αγάπη, ερωτισμό, καλοσύνη, θετικά συναισθήματα.
Μια ευχή;
Να μη χάσουμε, με όσα μας τριγυρίζουν, την ανθρωπιά μας.
