Γεννήθηκε το 1940 στην Ερμούπολη της Σύρου. Στην Αθήνα σπούδασε για τρία χρόνια και αποφοίτησε από τη Σχολή Θεάτρου Τέχνης του Κάρολου Κουν.Πολιτικοποιήθηκε μέσα από τα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου. Λίγο πριν τη χούντα «μετακόμισε» στο Λονδίνο και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Μετά την μεταπολίτευση επέστρεψε στην Ελλάδα.
Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές: «Μια γυναίκα» (Κέδρος 1978), «Ωδίνες» (Κέδρος 1983), «Αργά τ’ απόγευμα» (Καστανιώτης 1990), «Από τότε» (Πλανόδιον 1995), «Θα καπνίζω» (Γαβριηλίδης 2004), «Μια άδεια θέση» (Γαβριηλίδης 2011). Παράλληλα υπέγραψε και το «παιδικό» βιβλίο «Όταν μιλώ με τα παιχνίδια μου» (Γνώση 1983). Στίχους της μελοποίησαν ο Μίκης Θεοδωράκης (Χαιρετισμοί, Φαίδρα, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Ηλίας Ανδριόπουλος.
Δεν αναζήτησα περισσότερο την τύχη μου στο θέατρο γιατί είμαι και εγώ λίγο περίεργη. Θέλω να μου προσφέρεται απλόχερα το οτιδήποτε. Ποτέ δεν απαίτησα κάτι από πουθενά. Πήγα ωστόσο για λίγο στο Θέατρο του Διαμαντόπουλου όμως δεν προχώρησα ούτε εκεί. Παρόλα αυτά συνεργάστηκα με κάποιους θιάσους και έκανα ορισμένες περιοδείες, έπαιξα και σε δύο παιδικά θεατρικά έργα, όμως δεν ήταν αυτό που ήθελα, δεν είχα ονειρευτεί έτσι το θέατρο.
Δεν έγραφα τίποτα τότε. Συνεχώς όμως σκεφτόμουνα και κρατούσα σημειώσεις. Δεν ήμουν όμως ποτέ φιλόδοξη ούτε είχα καμία μανία. Ήταν όμως και η ίδια η ζωή που δεν με άφηνε. Επίσης, είχα και δυο μεγάλα «εμπόδια». Από τη μια μεριά ήταν ο Μάνος που τον θαύμαζα και τον θαυμάζω και από την άλλη ήταν ο άντρας μου ο οποίος έγραφε θεατρικά…
Όταν ο γιος μου μεγάλωσε έπρεπε να αποφασίσω αν θα παραμείνω στο εξωτερικό ή θα γυρίσω στην Ελλάδα. Τελικά λόγω του παιδιού επέστρεψα….
Άρχισα να κάνω διορθώσεις στη Γνώση όπου δούλευε και ο Μάνος. Μετά πήγα στην Καθημερινή όπου επίσης δούλευα ως διορθώτρια.
Το 1982 έπαιξα σε μια παράσταση του ιδιοφυούς Σπύρου Βραχωρίτη, στον «Ματωμένο Γάμο». Εγώ υποδύθηκα τη μάνα. Δεν είχα ντυθεί ως «γριά», όπως συνήθως παρουσιάζεται, καθώς η «μάνα» στο έργο ήταν νέα όπως και εγώ. Ήμουν στην αρχή ντυμένη μες τα κόκκινα και τα γαλάζια. Για να αρχίσω να λέω τους θρήνους μου ανέβαινα ξυπόλητη μια κορυφή περνώντας μέσα από αγκάθια και αγριόχορτα. Και ύστερα κατέβαινα κάτω. Ο Κουν είχε δει σκηνές από αυτή την παράσταση για αυτό και μου πρότεινε να παίξω στον «Ήχο του όπλου», στην τελευταία παράσταση που σκηνοθέτησε. Έπαιξα για τρεις σεζόν στην παράσταση. Τον πρώτο καιρό που κάναμε πρόβα, όταν ήμουν στη σκηνή, σταματούσε και μου έλεγε: «Μα γιατί; Γιατί δεν έκανες θέατρο; Γιατί δεν έμεινες εδώ;». Στα τελευταία του, όταν κάναμε την τελική πρόβα, ρωτούσε τον Αρμένη από το νοσοκομείο όπου βρισκόταν «Πώς ήταν η Αγγελική;». Αυτό είχε κάνει εντύπωση στον Αρμένη και σε μένα φυσικά.
Τα τραγούδια με τον Μαρκόπουλο, στο δίσκο του «Ορίζοντες», 1981, και με τον Ανδριόπουλο , στο δίσκο «Τα λόγια της αγάπης«, 1989, έχουν κυκλοφορήσει με αρκετά αλλαγμένους τους στίχους σε σχέση με αυτούς που τους είχα δώσει κι αυτό έγινε εν αγνοία μου. Αντίθετα ο Θεοδωράκης δεν άλλαξε ούτε ένα «και»… Ήθελαν και άλλοι συνθέτες να συνεργαστούμε όπως ο Νότης Μαυρουδης όμως δεν ήθελα πια να συνεργαστώ. Θυμάμαι κι έναν φίλο μου ποιητή ο οποίος όταν κυκλοφόρησαν τα τραγούδια μού είχε πει: «Αγγελική, δεν κάνει να γράφεις τραγούδια. Αυτό θα κάνει κακό στην ποίησή σου»…
Τότε μπορεί να συμβεί σε μια σπάνια ώρα η πρώτη λέξη ενός στίχου.
Και οι δικές μου εμπειρίες, όλα που έζησα διασχίζουν τη μνήμη μου νύχτα-μέρα. Και τα αντικείμενα -κι αυτά- αιχμαλωτίζουν τις αναμνήσεις.
Πηγή: www.poiein.gr
Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές: «Μια γυναίκα» (Κέδρος 1978), «Ωδίνες» (Κέδρος 1983), «Αργά τ’ απόγευμα» (Καστανιώτης 1990), «Από τότε» (Πλανόδιον 1995), «Θα καπνίζω» (Γαβριηλίδης 2004), «Μια άδεια θέση» (Γαβριηλίδης 2011). Παράλληλα υπέγραψε και το «παιδικό» βιβλίο «Όταν μιλώ με τα παιχνίδια μου» (Γνώση 1983). Στίχους της μελοποίησαν ο Μίκης Θεοδωράκης (Χαιρετισμοί, Φαίδρα, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Ηλίας Ανδριόπουλος.
Αγγελική Ελευθερίου – Η ζωή και το έργο της
Η ίδια σε αφήγησή της στον Σπύρο Αραβανή που παρουσιάζεται στο poiein.gr μιλάει για τη ζωή και το έργο της. Σταχυολογήσαμε ορισμένα χαρακτηριστικά αποσπάσματα:Η παιδική ηλικία στη Σύρο
Γεννήθηκα στην Ερμούπολη, στις 25 Ιανουαρίου 1940. Έζησα δύσκολα παιδικά χρόνια λόγω του πολέμου. Ο παππούς μου είχε ένα καφενείο όπου δούλευαν η μητέρα και η γιαγιά μου. Εγώ ήμουν το δεύτερο παιδί της οικογένειας. Πρώτος ήταν ο Μάνος και μετά από έμενα ο αδελφός μου, Στέλιος -ο οποίος δεν ζει πια- και η αδελφή μου, Λιλή. Από τη Σύρο φύγαμε βίαια όταν ήμουν δεκατριών χρόνων και ήρθαμε στην Αθήνα με τη μητέρα μας. Δεν είχα σχέση ούτε με τη λογοτεχνία ούτε με το θέατρο τότε. Μόνο στο σχολείο, στη Σύρο, όταν απήγγειλα ποιήματα έκλαιγαν…Τα χρόνια στην Αθήνα
Όταν ήρθαμε στην Αθήνα, τον πρώτο χρόνο δεν πήγα στο σχολείο γιατί έπρεπε να μένω στο σπίτι να προσέχω τα δυο μικρότερα αδέλφια μου αλλά και επειδή ο πατέρας μου ήθελε να γίνω ράφτρα. Στη γειτονιά μας όμως έμενε ένας παπάς από την Κρήτη και κάποια φορά ήρθε στο σπίτι μου και με ρώτησε αν ξέρω να γράφω γιατί δεν είχε τα γυαλιά του μαζί. Του έγραψα αυτά που ήθελε και εντυπωσιάστηκε από την καλλιγραφία μου… Τελικά γράψαμε γράμμα στον πατέρα μου για να με αφήσει και με τα πολλά παρακάλια με άφησε να πηγαίνω σχολείο. Ήμουν καλή μαθήτρια χωρίς να διαβάζω πολύ. Σε κάποια ποιήματα του Ρίτσου που υπήρχε σε ένα βιβλίο χρωστώ και την πολιτικοποίησή μου. Όταν τα διάβασα τρελάθηκα.Οι σπουδές στη Σχολή του Κουν
Μου άρεσε πάρα πολύ το θέατρο. Ο Κουν μου είχε και ιδιαίτερη αδυναμία. Ως δάσκαλος ήταν φοβερός. Δεν έλεγε πολλά. Ο τρόπος όμως που σε κοίταζε είτε σε ενθάρρυνε είτε σου έδειχνε πως χρειάζεσαι ακόμα δουλειά. Όποτε ερχόταν στο μάθημα απαραιτήτως θα με σήκωνε στο κομμάτι που μου είχε δώσει να μελετήσω. Αυτά όμως δημιουργούν και αντιζηλίες…Δεν αναζήτησα περισσότερο την τύχη μου στο θέατρο γιατί είμαι και εγώ λίγο περίεργη. Θέλω να μου προσφέρεται απλόχερα το οτιδήποτε. Ποτέ δεν απαίτησα κάτι από πουθενά. Πήγα ωστόσο για λίγο στο Θέατρο του Διαμαντόπουλου όμως δεν προχώρησα ούτε εκεί. Παρόλα αυτά συνεργάστηκα με κάποιους θιάσους και έκανα ορισμένες περιοδείες, έπαιξα και σε δύο παιδικά θεατρικά έργα, όμως δεν ήταν αυτό που ήθελα, δεν είχα ονειρευτεί έτσι το θέατρο.
Τα χρόνια στο εξωτερικό
Γύρω στα είκοσι πέντε μου χρόνια έφυγα για Λονδίνο, λίγο πριν τη Χούντα. Είχα ανακατευτεί με μια παρέα Αριστερών, μεγαλύτεροι από εμένα και είπαν ότι πρέπει να φύγουμε. Στο Λονδίνο δημιουργήθηκε ένας θίασος. Ήταν ο Μεμάς Σταύρου, ο Τίμος Περλέγκας, ο Φάνης Χηνάς (υπέροχος ηθοποιός και καλό παιδί που πέθανε πρόωρα) και άλλοι οι οποίοι ήρθαν και με βρήκαν για να συμμετάσχω και εγώ. Κάναμε μια περιοδεία στη Δυτική Γερμανία και στη Σοβιετική Ένωση. Όταν όμως γυρίσαμε στο Λονδίνο δεν μας δεχόντουσαν λόγω της δικτατορίας και έτσι πήγαμε στο Παρίσι. Εκεί έμεινα μέχρι την Μεταπολίτευση. Δούλευα ως παραδουλεύτρα. Είχα τότε και το γιο μου μωρό και τον έπαιρνα μαζί μου στο σπίτι όπου δούλευα…Δεν έγραφα τίποτα τότε. Συνεχώς όμως σκεφτόμουνα και κρατούσα σημειώσεις. Δεν ήμουν όμως ποτέ φιλόδοξη ούτε είχα καμία μανία. Ήταν όμως και η ίδια η ζωή που δεν με άφηνε. Επίσης, είχα και δυο μεγάλα «εμπόδια». Από τη μια μεριά ήταν ο Μάνος που τον θαύμαζα και τον θαυμάζω και από την άλλη ήταν ο άντρας μου ο οποίος έγραφε θεατρικά…
Όταν ο γιος μου μεγάλωσε έπρεπε να αποφασίσω αν θα παραμείνω στο εξωτερικό ή θα γυρίσω στην Ελλάδα. Τελικά λόγω του παιδιού επέστρεψα….
Άρχισα να κάνω διορθώσεις στη Γνώση όπου δούλευε και ο Μάνος. Μετά πήγα στην Καθημερινή όπου επίσης δούλευα ως διορθώτρια.
Τα πρώτα βιβλία και ο «Ήχος του όπλου»
Το 1978 κυκλοφόρησε το πρώτο μου ποιητικό βιβλίο από τον Κέδρο. Η πρώτη κριτική που διάβασα για βιβλίο μου ήταν από τον Τάσο Λειβαδίτη, στην εφημερίδα «Αυγή».Το 1982 έπαιξα σε μια παράσταση του ιδιοφυούς Σπύρου Βραχωρίτη, στον «Ματωμένο Γάμο». Εγώ υποδύθηκα τη μάνα. Δεν είχα ντυθεί ως «γριά», όπως συνήθως παρουσιάζεται, καθώς η «μάνα» στο έργο ήταν νέα όπως και εγώ. Ήμουν στην αρχή ντυμένη μες τα κόκκινα και τα γαλάζια. Για να αρχίσω να λέω τους θρήνους μου ανέβαινα ξυπόλητη μια κορυφή περνώντας μέσα από αγκάθια και αγριόχορτα. Και ύστερα κατέβαινα κάτω. Ο Κουν είχε δει σκηνές από αυτή την παράσταση για αυτό και μου πρότεινε να παίξω στον «Ήχο του όπλου», στην τελευταία παράσταση που σκηνοθέτησε. Έπαιξα για τρεις σεζόν στην παράσταση. Τον πρώτο καιρό που κάναμε πρόβα, όταν ήμουν στη σκηνή, σταματούσε και μου έλεγε: «Μα γιατί; Γιατί δεν έκανες θέατρο; Γιατί δεν έμεινες εδώ;». Στα τελευταία του, όταν κάναμε την τελική πρόβα, ρωτούσε τον Αρμένη από το νοσοκομείο όπου βρισκόταν «Πώς ήταν η Αγγελική;». Αυτό είχε κάνει εντύπωση στον Αρμένη και σε μένα φυσικά.
Η συνεργασία με τον Θεοδωράκη και τους άλλους συνθέτες
Η συνεργασία με τον Μίκη Θεοδωράκη ξεκίνησε από δική του πρωτοβουλία. Έψαχνε στίχους και του πρότειναν εμένα καθώς εκείνο το καλοκαίρι είχα γράψει διακόσια τραγούδια. Σφουγγάριζα σταματούσα και έγραφα. Τάιζα το παιδί, σταματούσα και έγραφα. Με πήρε στο τηλέφωνο και μου λέει: «Είμαι ο Μίκης Θεοδωράκης. Έμαθα οτι γράφεις στίχους για τραγούδια» Του απάντησα ότι αυτά τα γράφω για να παίζω, δεν είναι τίποτα. «Θα ήθελα να δω μερικά, τι σε πειράζει»… Έτσι, κυκλοφόρησαν οι «Χαιρετισμοί».Τα τραγούδια με τον Μαρκόπουλο, στο δίσκο του «Ορίζοντες», 1981, και με τον Ανδριόπουλο , στο δίσκο «Τα λόγια της αγάπης«, 1989, έχουν κυκλοφορήσει με αρκετά αλλαγμένους τους στίχους σε σχέση με αυτούς που τους είχα δώσει κι αυτό έγινε εν αγνοία μου. Αντίθετα ο Θεοδωράκης δεν άλλαξε ούτε ένα «και»… Ήθελαν και άλλοι συνθέτες να συνεργαστούμε όπως ο Νότης Μαυρουδης όμως δεν ήθελα πια να συνεργαστώ. Θυμάμαι κι έναν φίλο μου ποιητή ο οποίος όταν κυκλοφόρησαν τα τραγούδια μού είχε πει: «Αγγελική, δεν κάνει να γράφεις τραγούδια. Αυτό θα κάνει κακό στην ποίησή σου»…
Αντί Επιλόγου
Για έναν στίχο πρέπει κανείς να έχει δει πολλές πόλεις, ανθρώπους και πράγματα. Πρέπει να μπορεί να στρέφει τη σκέψη του πίσω. Σε δρόμους, σε απροσδόκητες συναντήσεις και σε αποχωρισμούς που περιμέναμε. Σε αρρώστιες που αρχίζουν παράξενα με βαθιές και βαριές αλλαγές. Σε μέρες ταξιδιών. Να έχουμε αναμνήσεις από ερωτικές νύχτες. Από κραυγές ετοιμόγεννων γυναικών. Να έχει κανείς παρασταθεί σε ετοιμοθάνατους. Να έχει καθίσει κοντά σε νεκρούς. Κι όλα αυτά να γίνουν αίμα μέσα μας. Βλέμμα και χειρονομίες. Και να μη ξεχωρίζουν από μας τους ίδιους.Τότε μπορεί να συμβεί σε μια σπάνια ώρα η πρώτη λέξη ενός στίχου.
Και οι δικές μου εμπειρίες, όλα που έζησα διασχίζουν τη μνήμη μου νύχτα-μέρα. Και τα αντικείμενα -κι αυτά- αιχμαλωτίζουν τις αναμνήσεις.
Πηγή: www.poiein.gr
