Αν ανοίξεις την πόρτα ενός κοινοβίου θα βρεις μέσα τον Νίκο Νικολαΐδη.
Αλήθεια η ψέματα; Όταν φυσά ο αέρας μανιασμένα και διαστίζεις ένα φαράγγι μόνος στο σκοτάδι, περπατάς μαζί του και δεν το ξέρεις. Αλήθεια ή ψέματα; Αν αδειάσεις ένα τασάκι με αποτσίγαρα θα δεις το πρόσωπό του στις στάχτες. Αλήθεια ή ψέματα; Αν βάλεις την Glendora στο πικάπ θα τραγουδήσει εκείνος ; Αλήθεια η ψέματα; Αν ψάξεις στ’ άστρα την μεγάλη και την μικρή άρκτο θα δεις το σχήμα μιας κούκλας του από την «Γλυκιά Συμμορία».
Αλήθεια ή ψέματα ; Αν πας βράδυ στο εγκαταλειμμένο Γκριν Παρκ κυκλοφορεί μέσα το φάντασμά του. Αλήθεια ή ψέματα ; Αν αλητέψεις ως την ελευθερία θα τον συναντήσεις. Αλήθεια ή ψέματα ; Η καλύτερη βόμβα σε συνδεσμολογία ταινίας την έχει φτιάξει ο Νίκος Νικολαΐδης. Αλήθεια ή ψέματα; Αν αγαπάς το σινεμά του ότι και να φανταστείς για εκείνον είναι αλήθεια. Ή ψέματα;
Επιλογές από την σελίδα που έχει «Οι Πολιτισμικοί Κληρονόμοι του Νίκου Νικολαΐδη» που έχει ανοίξει η σύζυγος του Μαρί –Λουίζ και είναι αφιερωμένη στον σπουδαίο Έλληνα κινηματογραφιστή.
«Μεγάλωσα με μύθους και αυτό μου έκανε πολύ καλό γιατί μεγάλωσα με κάποιους ήρωες που έκαναν επικίνδυνα πράγματα. Ή ήταν ολοκληρωτικά πιστοί σε μια γυναίκα για όλη τους τη ζωή ή είχαν εφτά φιλενάδες – διαλέγεις και παίρνεις. Γενικά, οι μύθοι μου πίστευαν στη φιλία και στις χαμένες υποθέσεις». Ν.Ν.
«Στη δεκαετία του ’50 ολόκληρη η Ελλάδα τότε έβγαινε από πόλεμο και μοιραία υπήρχε μια χάι διάθεση. Υπήρχε μια νεολαία αλλά μέσα στην Αθήνα υπήρχε μόνο ένα στέκι. Το Γκριν Παρκ. Όποιος ανήσυχος κώλος κυκλοφορούσε στην Αθήνα εκείνη την εποχή, όποιο μυαλό με σπυρί, εκεί μέσα το έβρισκες. Και οι ανήσυχοι εκείνης της εποχής ήταν όλοι κι όλοι εξήντα. Η Αθήνα ήταν μια μικρή πόλη, ήρεμη, ερωτική, γλυκιά. Μύριζε την άνοιξη, με πολύ λίγα αυτοκίνητα, με συμπεριφορές καθαρά ερωτικές, φλερτ που κράταγαν ένα-δύο μήνες πριν γίνουνε σχέσεις – η αργή διαδικασία του ονείρου δηλαδή – αγωνίες που δεν υπάρχουν πια στη ζωή μας. Σ’ εκείνο το χώρο – στον οποίον θα ήθελα κάποτε να γυρίσω μια ταινία – μαζευόντουσαν πολύ περίεργα άτομα, κοκότες πολυτελείας, ψιλοκλεφτρόνια που έκλεβαν αυτοκίνητα, έκανα μια βόλτα και μετά τα άφηναν γράφοντας συγνώμη επάνω. Εγώ κόλλησα σ’ αυτή την παρέα γιατί μεγαλόδειχνα. Ήμουν δεκατεσσάρων-δεκαπέντε χρονών. Μου έκανε εντύπωση που οι μεγάλοι με πρόσεχαν. Όταν πήγαιναν να γαμήσουν πούστηδες για να τ’ αρπάξουν, εμένα με βγάζανε απ’ το κόλπο. Τότε χορεύαμε και μπλουζ. Έπιανες το χέρι του κοριτσιού και σ’ αυτή την επαφή περνάγανε πράγματα μέσα σου, έτρεμες, ακουμπούσανε για πρώτη φορά τα σώματα κι άρχιζες να διαβάζεις σήματα, καταλάβαινες, είναι δικιά σου, δεν είναι, πότε θα είναι και διάφορα άλλα… Τότε είχαμε και τις γυναίκες-αναπτήρες.
Ήταν πολλές εκείνη την εποχή. Επίσης ζούσαμε και την πρώτη επανάσταση στην οικογένεια. Μην ξεχνάς ότι τότε η οικογένεια έβγαινε, και η μαμά με την κόρη φορούσαν το ίδιο ταγεράκι, την ίδια τσαντούλα, γοβάκι και γαντάκι, το ίδιο χτένισμα στο κομμωτήριο κι ο μπαμπάς έπαιρνε λίγο υφασματάκι παραπάνω για να ράψει κι ο πιτσιρικάς κουστούμι. Υπήρχαν τέτοια στερεότυπα. Αυτά κάποια στιγμή τινάχτηκαν στον αέρα. Όταν ήρθε «Ο Επαναστάτης Χωρίς Αιτία» ήταν ξεπερασμένος για μας. Τότε υπήρχαν κάποιοι κανόνες στον έρωτα, στη φιλία, στον τσακωμό, που έχουν εξαφανιστεί τώρα πια. Σήμερα έχουμε απολέσει τη διαδικασία. Τα πράγματα σήμερα δεν αρχίζουν καν, τελειώνουν πριν αρχίσουν». Ν.Ν
«Είχα την ευτυχία να ανήκω σ’ εκείνη τη γενιά της πρώτης αμφισβήτησης και της φυγής. Το σινεμά τότε κάλυπτε απόλυτα αυτά τα αιτήματα. Τους χειμώνες πήγαινα δυο φορές την εβδομάδα και τα καλοκαίρια τρεις. Τις υπόλοιπες μέρες έψαχνα για τα κορίτσια με τις προδιαγραφές θανάτου. Τότε υπήρχαν… Η πορεία μου προς τη Λάουρα άρχισε πολύ περίεργα, όπως συνέβαινε τότε, στα χρόνια της δεκαετίας του ’50. Ώρα 9 το βράδυ, και πέντε τσαμπουκάδες επιτίθενται στον 15χρονο τότε σκηνοθέτη, έξω από το TOP-HAT της Πατησίων. Κατορθώνω και ξεφεύγω και ζητάω βοήθεια από τους φίλους μου μέσα στο TOP-HAT. Βγαίνουν πέντε γομαράκια και ακολουθεί μία άγρια μάχη που δεν κράτησε πάνω από τρία λεπτά, με χαστούκια, μπουνιές, χτυπήματα με zippo, κοπανήματα πάνω στις λαμαρίνες των αυτοκινήτων, κλοτσιές στα κεφάλια και άλλα τέτοια, μέχρι που οι πέντε τσαμπουκάδες το ’βαλαν στα πόδια. Ταραγμένοι μετά όπως ήμασταν, δεν είχαμε διάθεση για χορό και έπειτα από πρόταση δική μου ξεκινήσαμε για σινεμά να δούμε τη Λάουρα, στον Έσπερο, ένα σινεμά απέναντι από το Αττικόν. Δυο ώρες μετά οι έξι φίλοι, καθισμένοι στο σκαλάκι του Εσπέρου, μπροστά από το κατεβασμένο διχτυωτό ρολό του σινεμά, μιλούσαμε έκθαμβοι για τη Λάουρα. Ήμασταν γδαρμένοι και ματωμένοι ακόμα από τον καβγά, με ρούχα σκισμένα και πρησμένα από τις γροθιές χέρια και μιλούσαμε για τη Λάουρα. Ήτανε ο Τάκης το γυάλινο μάτι, ο Μίλτος ο μποξέρ, ο Όλιβερ, ο Βάκης ο βέσπας και ο Μίμης ο Μπογκομόλετς, ήρωες όλοι τους του αυτοβιογραφικού μου μυθιστορήματος με τίτλο Γουρούνια Στον Άνεμο και φυσικά η Λάουρα που από τότε στοίχειωσε μέσα μου για να πάρει πάλι τη μορφή της «Βέρας που δεν έρχεται ποτέ» στο Singapore Sling, που μαζί με τον «Άνθρωπο Που Αγάπησε Ένα Πτώμα» συνιστούν τα βασικά μου μοτίβα σε ταινίες όπως Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα–Πρωινή Περίπολος–Singapore Sling–Θα Σε Δω Στην Κόλαση, Αγάπη μου και εν μέρει καλά καμουφλαρισμένα στο Ο Χαμένος Τα Παίρνει Όλα. Και μην ξεχνάμε ότι τρεις από τις ταινίες μου είναι αφιερωμένες σε «κάποια Βέρα τέλος πάντων»…» Ν.Ν.
«Όλες οι βλεννόρροιες θεραπεύονται, εκτός από την πρώτη. Ήταν ή εποχή που είχαμε άφθονο ροκ εν ρόλ, ελάχιστο σεξ και καθόλου ναρκωτικά. Παρ’ ολ’ αυτά νομίζω ότι δεν τα πήγαμε και τόσο άσχημα.»
«Το «διαφορετικό» και το «ενάντια» είναι ό,τι πιστεύουμε κι’ ό,τι έχουμε να κληροδοτήσουμε στην επόμενη γενιά. Ν.Ν.
«Μιλάω όταν έχω να πω κάτι σημαντικό. Ύστερα είμαι πολύ τεμπέλης. Πιστεύω ότι είμαι περισσότερο δημιουργικός στην τεμπελιά μου.» Ν.Ν.
«Ζω το σινεμά 24 ώρες το 24ωρο. Και όταν η ταινία της ζωής μου δεν είναι καλή, αλλάζω ζωή. Δεν χρειάζεται όλα αυτά να τα αποτυπώνω πάντα σε φιλμ.» Ν.Ν.
«Αυτό που δεν μου συγχωρούν δεν είναι η συνέπεια στις εμμονές μου, αλλά η εμμονή μου στη συνέπεια.» Ν.Ν.
«Με πείραζε η εξάρτηση... Σκέφτομαι μήπως πρόδωσα κάποιους ανθρώπους για να αισθάνομαι πιο μοναχικός, πιο ολοκληρωμένος, πιο ανεξάρτητος και πιο ελεύθερος να εκφραστώ.» Ν.Ν.
«Έχουν δίκιο οι αριστεροί να λένε ότι εγώ δεν εκπροσωπώ την γενιά του '50 - '60. Εγώ εκπροσωπώ κάποιους αληταράδες, κάποιους που δεν θέλαν σπίτι, δεν θέλαν πατέρα, δεν θέλαν μητέρα, δεν θέλαν σχέσεις οικονομικές με τους γνωστούς όρους, δεν θέλαν να τελειώσουν το σχολείο, δεν θέλαν να σπουδάσουν, δεν θέλαν να σταδιοδρομήσουν, δεν θέλαν να μπουν σε καλούπια, δεν θέλαν να κατεβούνε στους δρόμους και να φωνάζουν "Ζήτω η Κύπρος είναι Ελληνική" γιατί ξέραμε ότι η Κύπρος δεν θα γίνει ποτέ ελληνική.
Σε όλες τις γενιές υπάρχουν αυτοί που αμφισβητούνε...και εμείς αμφισβητούσαμε όχι τους αγώνες της αριστεράς, απλώς δεν μας ενδιέφερε, αλλά την προσπάθειά τους να μας περάσουν μέσα σ' ένα παιχνίδι που δεν μας αφορούσε» Ν.Ν.
«Συνεργάζομαι πάντα με ανθρώπους που σέβομαι και με σέβονται. Έτσι, οι διαφωνίες μας και οι καμιά φορά εξαιρετικά θορυβώδεις αντεγκλήσεις μας λαμβάνουν χώρα σ’ ένα επίπεδο ποιότητας και πάντα πάνω σε μια πλατφόρμα χιούμορ.» Ν.Ν.
«Εγώ δεν γούσταρα ν’αναπαυτώ κάτω από καμία καλλιτεχνική ταμπέλα. Και να σου πω και κάτι άλλο: Η μεγάλη επιτυχία της «Γλυκιάς Συμμορίας» μ’ενόχλησε αν θέλεις και λίγο.. Είμαι κάπως αυτοκαταστροφικός, έχω συνδέσει τον καλλιτέχνη με την αποτυχία.. Όταν νιώθω αναγνωρίσιμος λέω «όχι, ρε πούστη, δε μου αρέσει, πάμε πάλι πίσω..». Και αυτό είναι ένα σημείο που τσακωνόμαστε με τον Αγγελάκα. Μου λέει ότι έπρεπε να είχα εκμεταλλευτεί αυτή την κατάσταση, ότι είχα ένα κοινό και το έδιωξα.. Εντάξει, σ’αυτό το τελευταίο, ίσως και να’χει δίκιο. Ακόμα το σκέφτομαι... αλλά έτσι ένιωθα, δε μπορούσα να λειτουργήσω διαφορετικά. Ήταν συνειδητή επιλογή. Βρισκόμουν, θυμάμαι απέναντι από τον Αχιλλέα, ένα σινεμά στο οποίο η Συμμορία είχε σκίσει και καθώς κατέβαινα με το αυτοκίνητο σηκώνω τα μάτια μου και βλέπω με μεγάλα κεφαλαία γράμματα το όνομά μου. ΕΝΙΩΣΑ ΞΕΒΡΑΚΩΤΟΣ. Έβαλα το κεφάλι μου κάτω και έφυγα, μ’ενοχλούσε αυτή η έκθεση..» Ν.Ν.
«Οκτώ χρόνια πριν το τέλος του 20ου αιώνα, δεν θα ’θελα να επιβαρύνω την ήδη υπάρχουσα σύγχυση με την προσωπική μου θολή μαρτυρία. Επισημαίνω όμως τον απόλυτο θρίαμβο του κρατικού φασισμού, την οριστική εγκατάσταση του "στερεότυπου" και των μεταλλαγμένων και τέλος την επιτυχή μεταμόσχευση του τηλεοπτικού κοντρόλ-σύστεμ στον κοινωνικό κορμό." N.N.
«Θα περάσουμε μια εποχή όπου θα εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες των υπολογιστών, μέχρι του σημείου ο καθένας θα μπορεί να δημιουργεί τις δικές του ταινίες. Αυτό θα πάρει γύρω στα τριάντα χρόνια. Μετά θα ξαναγυρίσουμε σε μια avant guarde εποχή.» Ν.Ν.
«Βέβαια και χλεύασα τη χίπικη ιδεολογία έτσι όπως εκφράστηκε στον τόπο μας. Τουρισμό κάνανε. Ξέρεις τι σημαίνει να σε πλησιάζει μία ψιλομαστούρα κοντοκλώτσα της Β΄ Πανελλαδικής στο φουαγιέ της «Αλκυονίδας» και να σου πετάει ένα «Πάμε να κάνουμε κρεβάτι;». Καλά, μιλάμε για φρίκη. Ή ακόμα κάτι άλλες σιχαμένες μεγαλοαστές με ινδικά φορέματα τίγκα στο καθρεφτάκι, που μάζευαν υπογραφές για την ομάδα Μπάαντερ – Μάινχοφ! Πώς ν’ αντιμετωπίσεις τα κνιτάκια που ντε και καλά το ‘χανε δει χάι και την “ακούγανε” κάπου ανάμεσα Τζαβέλλα και Τζιμ Μόρισον. Άσε τους πατσουλί-Τσεγκουεβάρες και κάτι άλλες λινάτσες που κλείνονταν με τις βδομάδες, Αμπελόκηποι και Κολωνάκι, και πλάκωναν τα κέικ με χασισάκι και ναργιλέδες γαλατάτους και στο τέλος φρικάρανε και πλακωνόντουσαν με τα κατσαβίδια... Σιγά τις πύλες της ενόρασης!» N.N.
«Τα φεστιβάλ είναι μία εβαπορέ έκθεση της στέρησης, της στενομυαλιάς, της υποκρισίας και της αντίδρασης του ευρωπαϊκού πνεύματος. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ιάπωνας Τσουκαμότο (Tetsuo – Iron Man) δέχτηκε αυγά και χλεύη από το ειδικό κοινό του Φεστιβάλ των Κανών, όταν τόλμησε να ... εφαρμόσει μία εν ξηρώ χαλάουα πάνω στο σώμα του ευρωπαϊκού οράματος.» Ν.Ν.
«...δε θέλω να ’μαι πρώτος πουθενά – είμαι πρώτος από χέρι και σας έχω όλους γραμμένους στον πόιτσο μόι κουφάλες». Ν.Ν.
«Κινηματογράφος είναι η σχέση και η ποσότητα ανάμεσα στο σκοτάδι και στο φως». Ν.Ν.
«Είναι γνωστό ότι οι ταινίες μου και τα βιβλία μου είναι όχι προεκτάσεις της ζωής μου, αλλά αναπαραγωγές της. Γενικά, “τα κουρέλια” και κολυμπάνε και τραγουδάνε. Ακόμα!» N.N.
«Το σινεμά δεν είναι εκεί που βλέπετε, αλλά εκεί που δεν βλέπετε. Πάντα κάποιοι φροντίζουν να κοιτάτε σα λάθος κατεύθυνση. Aυτό το σινεμά που βλέπετε είναι δημιούργημα των Media, των υπουργείων, των συνδικαλιστών, των κριτικών, των παπαράτσι, των παραγόντων, των επιτροπών, του άξονα, των διαπλεκομένων, των διανομέων, των συμβιβασμένων, των μίζερων και των ατάλαντων, των κοσμικών στο Tριανόν καί του Ψυρρή, των αποχαυνομένων και των ευτελών, των αγράμματων και των αντιαισθητικών και όχι τελικά των σεναριογράφων και των σκηνοθετών, όχι των δημιουργών.
Πως να μιλήσει λοιπόν κανείς για το "άλλο" σινεμά και να γίνει κατανοητός από τούς gros -magnon. Πως να το ανακαλύψουν όταν το ίδιο αρνείται τη καθιέρωσή του και αυτοαναιρείται για να επιβιώσει.. Έτσι λοιπόν κυκλοφορεί ανεξέλεγκτο εκτός του κεντρικού ιστού και άτρωτο στην επιθετική αντιβίωση των προκρούστηδων. Συνεχίστε να κοιτάτε εκεί που οι διαχειριστές της σύγχυσης διατάζουν... Εκεί όπου το μάτι δεν πληγώνεται...» N.N.
«Δεν ξέρω τι είναι το νουάρ και φυσικά το νεο-νουάρ. Εγώ σινεμά έμαθα στο Μοντιάλ και στο Κοσμοπολίτ. Όμως πιστεύω ότι ο Δ. Βουτυράς και ο Μητσάκης είναι νουάρ, και να μην ξεχνάμε βέβαια και τον Π. Πικρό. Όσο για το νουάρ στο φιλμ, οι ρίζες του βρίσκονται στον κεντροευρωπαϊκό χώρο». Ν.Ν.
«Mπορούμε να ονομάσουμε τη δεκαετία του ’80 σαν την δεκαετία του πραγματικά ανεξάρτητου ελληνικού κιν/φου, ενός κινηματογράφου αμφισβήτησης, που ήρθε σε σκληρή ιδεολογική και πολιτιστική αντιπαράθεση με τον κατεστημένο πολιτικό κιν/φο, που εκπροσωπούσε την τότε αρτηριοσκλήρωση και ήταν το όργανο εφαρμογής της ιδεολογικής τρομοκρατίας της επίσημης αριστεράς, πάντα σέ στενή συνεργασία με την αμηχανία της δεξιάς.
Tυπικά μπορεί κανείς να ορίσει τή πρεμιέρα αυτής της ανεξάρτητης τάσης με τη προβολή της ταινίας μου "Tα Kουρέλια Tραγουδάνε Aκόμα", ταινία που, απαγορεύτηκε η προβολή της από τη τότε Δεξιά κυβέρνηση, με σκεπτικό δανεισμένο από τα επίσημα όργανα κριτικής παρέμβασης της αριστεράς. Ακλούθησε η πάλι δικιά μου "Γλυκιά Συμμορία" καί παράλληλα "Τα χρώματα της Ίριδας και οι Τεμπέληδες της Εύφορης Kοιλάδας" του Nίκου Παναγιωτόπουλου, "O εξόριστός στή Kεντρική Λεωφόρο" των Zερβού καί Φέρρη, "η Φόνισσα", η "Παραγγελία" και το "Nοκ- Aουτ" του Παύλου Tάσιου, "Το ταξίδι του μέλιτος και Οι απέναντι" του Γ. Πανουσόπουλου το "Προσοχή Kίνδυνος" του Γ. Σταμπουλόπουλου, οι ταινίες του Nίκου Περράκη και τα trash movie του Nίκου Zερβού καί άλλες πολλές για νά κλείσει η δεκαετία αυτή με την Πρωϊνή Περίπολο και τό Singapore Sling. - Νομίζω ότι οι νεώτεροι σκηνοθέτες οφείλουν πολλά σ' αυτή τη δουλειά των πραγματικά ανεξάρτητων Ελλήνων κινηματογραφιστών που δημιούργησαν μέσα σ' ένα εξαιρετικά εχθρικό περιβάλλον». Ν.Ν.
«Θα σου φανεί περίεργο, αλλά την τέχνη του casting τη γνώριζαν πολύ καλά οι ηθοποιοί με τους οποίους συνεργάστηκα. Αυτοί με απορρίπτουν ή με επιλέγουν. Εγώ απλά τους συστήνομαι». Ν.Ν
«Όσο για το τι συμβαίνει και δεν προχωράει η Eθνική Σχολή…. Σιγά που θα κάτσω τώρα να προβληματισθώ πάνω στη φιλοσοφία και τις εξαγγελίες του πολιτικού υπόκοσμου.
Aν είχαμε για μάνατζερ τον Mάκη τον Ψωμιάδη που έχει βρει ένα ιδιότυπο τρόπο να συναλλάσσεται με την πολιτεία ίσως τα καταφέρναμε ν’ αποκτήσουμε κάποτε Eθνική Σχολή Kιν/φου..
Aλλά μην τα ψάχνετε, όλοι οι από πάνω είναι σκέτα γομάρια. Άτομα αντιαισθητικά, αμόρφωτα και φυσικά αδιάφορα, ως γνήσια βλεννοδαίτα της εξουσίας.. Kοιτάξτε τις κοιλιές τους και θα δείτε πως καταναλώνουν και που αποθηκεύουν τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες τους...» Ν.Ν.
συγκεκριμένης θεματολογίας, αρνήθηκα να το ικανοποιήσω, όμως πιστεύω ότι τελικά χωρίσαμε αγαπημένα». Ν.Ν.
«Όταν έρχεται κάποιος κριτικός κινηματογράφου και μου λέει: «είσαι μεγάλος σκηνοθέτης, σε θαυμάζω, αλλά δεν μ’ αρέσουν τα θέματά σου», τότε καταλαβαίνεις ότι έχεις να κάνεις μ’ έναν ηλίθιο, γιατί μια σκηνοθεσία στήνεται πάνω σ’ ένα θέμα και σε μία θέση». Ν.Ν.
«Η κριτική έπαιξε καταστρεπτικό ρόλο κι αυτό φάνηκε απ΄τις ταινίες που γυρίστηκαν. Η αντίδραση στην Ελλάδα κρυβόταν πάντα κάτω από το αριστερούλικο κοστουμάκι (σαν τους μπάτσους με τα Adidas, το μούσι και το τζιν), όπου με ύφος μπλέιζερ πληροφορούσε όλους τους πικραμένους πως η τέχνη πρέπει να κινείται μέσα και κάτω από μια ορισμένη πολιτική ιδεολογία και φόρμα, ιδεολογία και φόρμα πάντοτε προσαρμοσμένη στην πνευματική αναπηρία και το τραυλό λεξιλόγιο των προστατευομένων της. Οι κριτικοί χρησιμοποίησαν τελικά τα σώματα των σκηνοθετών για να γυρίσουν τις δικές τους ταινίες κι αυτό το βρίσκω πολύ πρόστυχο». Ν.Ν.
«Το έργο μου έχει χτυπηθεί αλύπητα. Όσον αφορά τους κριτικούς, θα αναφέρω αυτό που διάβασα κάπου: «Όλοι οι άνθρωποι έχουν δύο επαγγέλματα. Το ένα το κάνουν για να ζήσουν, ενώ το άλλο είναι κριτικός κινηματογράφου.» Ν.Ν.
«Η σημερινή πολιτική πραγματικότητα έχει μετουσιωθεί σ’ ένα έργο συμβολικής και σουρεαλιστικής ποίησης. Και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο λειτουργεί ένα διαβολεμένο φιλμ - σοκ πάνω στον καμβά της απομόνωσης και του εγκλεισμού...Ταινίες - ταφόπετρα, τελευταία προειδοποίηση για τον ελάχιστο χρόνο που μας έχει απομείνει, που πάνω τους προβάλλονται η επερχόμενη καταστροφή και η αγωνία για την αλλοτρίωση του ανθρώπου, θέτοντας παράλληλα κρίσιμα ερωτήματα γύρω απ’ την εσωτερική και τη φυσιολογική μας επιβίωση. Ένα χρονολόγιο του τέλους του πολιτισμού και των θεσμών. Όλα ήταν ουτοπία και παγίδα και με τον σκηνοθέτη να κρατάει πάντα σταθερό το βλέμμα του προς τον εξουσιαστικό θεσμικό εχθρό που είναι πιο ορατός από τον εσωτερικό, τον βαθύτερο εαυτό μας...”, αυτό είναι ένα κολάζ από κείμενα διαφόρων κριτικών για την πρώτη τριλογία». Ν.Ν.
«Φριχτά δικαιωμένος που ο εφιάλτης προχωράει κατά κει που υπολόγιζα, δεν έχω να πω τίποτα άλλο.» Ν.Ν.
«Η δικιά μου η γενιά βγήκε μέσα από έναν παγκόσμιο πόλεμο κι άνοιξε τα μάτια της στα Δεκεμβριανά. Όταν κάποιος, όπως ήμουνα εγώ, σε ηλικία 4 ετών, είδε κάτω από τα παράθυρά του τανκς να ρίχνουν σπίτια, σκοτωμένα δεκαεξάχρονα παιδιά στις γωνίες, με το όπλο στο χέρι, μάχες με πολυβόλα ανάμεσα στο Στρέφη και τη Μπενάκη, τότε η μετεμφυλιακή κατάσταση μοιάζει με παράδεισο. Έπρεπε να ζήσουμε». N.N.
«Όταν ο άντρας βρεθεί σε αρμονία με τον εαυτό του, θα σταματήσει να φοβάται τις γυναίκες. Θα ηρεμήσει μόνο αν καταλάβει ότι είναι κάτι διαφορετικό από εκείνον, κάτι που συνεχώς μεταβάλλεται, που δεν μπαίνει σε καλούπια. Δεν τις μισώ τις γυναίκες για τις τεράστιες ικανότητές τους, απλώς λυπάμαι όταν βλέπω αυτά τα τόσο αξιοθαύμαστα πλάσματα να έχουν αλλοτριωθεί, να έχουν «σιδερωθεί». Αυτό με πειράζει πολύ». N.N.
«Το αρσενικό στήσιμο εκφράζεται με γυναικείο βλέμμα και το θηλυκό στήσιμο εφαρμόζει ανδρικό βλέμμα... Δεν είναι λίγες οι γυναίκες που δηλώνουν: Ξέρεις, μου αρέσει να είναι και λίγο αδελφή...» N.N.
«Οι γυναίκες στις ταινίες μου είναι πολύ όμορφες. Κι αυτό δεν αρέσει καμιά φορά.
Οι γυναίκες στις ταινίες μου φρόντισα πάντα να έχουν αντρικές συμπεριφορές.
Αναγνωρίζω στη γυναίκα το δικαίωμα να σκοτώσει, να βιάσει, να κλέψει, να δείρει, να πει ψέματα. Πιστεύω πιο πολύ στις γυναίκες από τους άντρες.
Εμένα μ' ενδιαφέρουν οι γυναίκες-σύντροφοι, που χωρίς να χάνουνε τη θηλυκότητά τους και χωρίς να ξεχνάνε ότι θα φέρουνε και παιδιά σε αυτόν τον κόσμο, θα μας βοηθήσουνε να προχωρήσουμε, μας αναπαράγουνε.
Πολύ σημαντικές». Ν.Ν.
«Την εποχή που ήθελα να βάλω βόμβες, δεν υπήρχε καμιά οργάνωση να με δεχτεί. Λοιπόν τις βόμβες τις έριξα με το Σίνγκαπουρ Σλινγκ, που έφερε τα πάνω κάτω, την Περίπολο και τη Συμμορία. Και αυτές δεν ήταν ταινίες του καναπέ.» Ν.Ν.
«Θα ήθελα όμως να δουν την "Πρωινή Περίπολο" άνθρωποι που η ζωή τους πήγε στραβά, που το πρωί έχουν τα βάσανά τους, τα παιδιά τους και το βράδυ ανοίγουν την τηλεόραση και μετά πάνε για ύπνο...Πιστεύω ότι αν μπορούσε κάποιος να τους ενεργοποιήσει και να τους σπρώξει σε μια τέτοια ταινία, δήθεν δύσκολη, θα είχαν να πούνε πολύ πιο ουσιαστικά πράγματα από τους νεσκαφέδες του Κολωνακίου.» Ν.Ν.
«Με όλες τις ταινίες μου είχα προβλήματα. Αλλά με τη Γλυκιά Συμμορία αγρίεψαν. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι κυκλοφορούν τόσες πνευματικές ξευτίλες σ’ αυτήν τη χώρα.» Ν.Ν.
«Η μουσική σε κάποια περίπτωση προϋπήρχε και με ενέπνευσε να δημιουργήσω σκηνές πάνω της – σκηνές που δεν υπήρχαν στο σενάριο. Σε άλλη περίπτωση ζήτησα, πριν γυρίσω την ταινία, να γραφτεί μουσική για κάποιες συγκεκριμένες σκηνές και έπειτα γύρισα τις σκηνές πάνω στη μουσική. Για παράδειγμα, η έξοδος του Τάκη Σπυριδάκη από τη φυλακή στη Γλυκιά συμμορία. Τροφοδότησα τον Χατζηνάσιο με φωτογραφίες της φυλακής, τις σκοπιές, τους συρμάτινους φράχτες πνιγμένους στα αγριόχορτα κι ακόμα την παλιά Κάντιλακ, τις φωτογραφίες των ηθοποιών και άλλα δευτερεύοντα στοιχεία. Αν δεν είχα αυτή τη μουσική, αποκλείεται να μου έβγαινε η σκηνή όπως την ήθελα. Στο The Zero Years η μουσική γράφτηκε πάνω στην εικόνα από τον Συμεών Ν. Με τον Νίκο Τουλιάτο στο Θα σε δω στην κόλαση, αγάπη μου δουλέψαμε με ένα συνδυασμό και των τριών περιπτώσεων» Ν.Ν.
«Η ταινία - τα Κουρέλια - χτυπήθηκε για την ιδεολογία της. Δεν είναι τυχαίο ότι το δεξιό τότε Υπουργείο Προεδρίας της Κυβερνήσεως, απαγόρευσε την προβολή με σκεπτικό δανεισμένο από 'προοδευτικές' εφημερίδες». Ν.Ν.
«Οι ήρωές μου δεν είναι ποτέ εύθραυστοι και ουδέποτε συντρίβονται. Απλώς επιλέγουν την αυτοδιάθεση, την αντιπαραγωγικότητα και τη μη κατανάλωση αγαθών και ιδεών… Πρέπει ο ήρωας να κουβαλάει μαζί και την αμφισβήτησή του και να διαλογίζεται μ’ αυτήν. Κι ακόμα να αυτοακυρώνεται και συνεχώς να επιδιώκει νέες μάχες στην προσπάθεια να κερδίσει πάλι την αυτοεκτίμησή του. Και αυτό είναι το ζητούμενο. Κι έπειτα, να μην ξεχνάμε και τη σχέση μου με το ίδιο το υλικό. Η αμφισβήτηση πρέπει να ’χει πολλούς αποδέκτες και τι το καλύτερο ν’ αρχίζεις από σένα τον ίδιο…» Ν.Ν.
«Όλες μου οι ταινίες ήταν λίγο πολύ προφητικές. Η «Περίπολος» λειτούργησε μόνο δύο μήνες σαν προφητική. Γιατί δύo μήνες μετά το τέλος των γυρισμάτων είχαμε το πυρηνικό επεισόδιο του Τσερνομπίλ. Αλλά αυτό αποτελεί το ένα σκέλος της. Είναι και μια ταινία που μιλάει για το σήμερα κι ας της λείπουν οι άνθρωποι. Είναι μια ταινία πάνω στη μοναξιά, στην έλλειψη επικοινωνίας, στη διάλυση που υπάρχει σήμερα». Ν.Ν.
ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Μια συνέντευξη - Αρχείο CINEMaD, 2003
«Φοβάμαι το θάνατο. Αυτό είναι εμφανές. Αυτή η έλλειψη αυτοδιάθεσης τη συγκεκριμένη στιγμή μ’ ενοχλεί. Αυτή η καθημερινή προδοσία. Γι’ αυτό, αυτοί που αυτοκτονούν δεν είναι παρά οι αρνητικοί ήρωες του συστήματος. Ποιοί θα καταναλώνουν και ποιοί θα υπηρετούν στο στρατό; Προτιμούν ένα σασί με διαφορετικές λαμαρίνες...» Ν.Ν.
«Νομίζω ότι τώρα ελευθερώθηκα και έχω αρχίσει ένα πολύ ωραίο διάλογο με το θάνατο – παλιά τον κοντράριζα πάρα πολύ, του έλεγα «φεύγω μόνος μου» - κι αυτό θα οδηγήσει κάπου ελπίζω» Ν.Ν.
«Οι νεκροί υπάρχουν ανάμεσά μας, η πόρτα με το «Άλλο» είναι πάντα ανοιχτή. Αυτό που με απασχολεί είναι η αγάπη, ότι αυτοί οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν μαζί ... Οι νεκροί πεθαίνουν άμα τους ξεχάσουμε, όμως τι είναι πέρα από εκεί; Εκεί αν αγαπάμε θα πάμε μαζί...» Ν.Ν.
Αλήθεια η ψέματα; Όταν φυσά ο αέρας μανιασμένα και διαστίζεις ένα φαράγγι μόνος στο σκοτάδι, περπατάς μαζί του και δεν το ξέρεις. Αλήθεια ή ψέματα; Αν αδειάσεις ένα τασάκι με αποτσίγαρα θα δεις το πρόσωπό του στις στάχτες. Αλήθεια ή ψέματα; Αν βάλεις την Glendora στο πικάπ θα τραγουδήσει εκείνος ; Αλήθεια η ψέματα; Αν ψάξεις στ’ άστρα την μεγάλη και την μικρή άρκτο θα δεις το σχήμα μιας κούκλας του από την «Γλυκιά Συμμορία».
Αλήθεια ή ψέματα ; Αν πας βράδυ στο εγκαταλειμμένο Γκριν Παρκ κυκλοφορεί μέσα το φάντασμά του. Αλήθεια ή ψέματα ; Αν αλητέψεις ως την ελευθερία θα τον συναντήσεις. Αλήθεια ή ψέματα ; Η καλύτερη βόμβα σε συνδεσμολογία ταινίας την έχει φτιάξει ο Νίκος Νικολαΐδης. Αλήθεια ή ψέματα; Αν αγαπάς το σινεμά του ότι και να φανταστείς για εκείνον είναι αλήθεια. Ή ψέματα;
Επιλογές από την σελίδα που έχει «Οι Πολιτισμικοί Κληρονόμοι του Νίκου Νικολαΐδη» που έχει ανοίξει η σύζυγος του Μαρί –Λουίζ και είναι αφιερωμένη στον σπουδαίο Έλληνα κινηματογραφιστή.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
«Μεγάλωσα με μύθους και αυτό μου έκανε πολύ καλό γιατί μεγάλωσα με κάποιους ήρωες που έκαναν επικίνδυνα πράγματα. Ή ήταν ολοκληρωτικά πιστοί σε μια γυναίκα για όλη τους τη ζωή ή είχαν εφτά φιλενάδες – διαλέγεις και παίρνεις. Γενικά, οι μύθοι μου πίστευαν στη φιλία και στις χαμένες υποθέσεις». Ν.Ν.
«Στη δεκαετία του ’50 ολόκληρη η Ελλάδα τότε έβγαινε από πόλεμο και μοιραία υπήρχε μια χάι διάθεση. Υπήρχε μια νεολαία αλλά μέσα στην Αθήνα υπήρχε μόνο ένα στέκι. Το Γκριν Παρκ. Όποιος ανήσυχος κώλος κυκλοφορούσε στην Αθήνα εκείνη την εποχή, όποιο μυαλό με σπυρί, εκεί μέσα το έβρισκες. Και οι ανήσυχοι εκείνης της εποχής ήταν όλοι κι όλοι εξήντα. Η Αθήνα ήταν μια μικρή πόλη, ήρεμη, ερωτική, γλυκιά. Μύριζε την άνοιξη, με πολύ λίγα αυτοκίνητα, με συμπεριφορές καθαρά ερωτικές, φλερτ που κράταγαν ένα-δύο μήνες πριν γίνουνε σχέσεις – η αργή διαδικασία του ονείρου δηλαδή – αγωνίες που δεν υπάρχουν πια στη ζωή μας. Σ’ εκείνο το χώρο – στον οποίον θα ήθελα κάποτε να γυρίσω μια ταινία – μαζευόντουσαν πολύ περίεργα άτομα, κοκότες πολυτελείας, ψιλοκλεφτρόνια που έκλεβαν αυτοκίνητα, έκανα μια βόλτα και μετά τα άφηναν γράφοντας συγνώμη επάνω. Εγώ κόλλησα σ’ αυτή την παρέα γιατί μεγαλόδειχνα. Ήμουν δεκατεσσάρων-δεκαπέντε χρονών. Μου έκανε εντύπωση που οι μεγάλοι με πρόσεχαν. Όταν πήγαιναν να γαμήσουν πούστηδες για να τ’ αρπάξουν, εμένα με βγάζανε απ’ το κόλπο. Τότε χορεύαμε και μπλουζ. Έπιανες το χέρι του κοριτσιού και σ’ αυτή την επαφή περνάγανε πράγματα μέσα σου, έτρεμες, ακουμπούσανε για πρώτη φορά τα σώματα κι άρχιζες να διαβάζεις σήματα, καταλάβαινες, είναι δικιά σου, δεν είναι, πότε θα είναι και διάφορα άλλα… Τότε είχαμε και τις γυναίκες-αναπτήρες.
Ήταν πολλές εκείνη την εποχή. Επίσης ζούσαμε και την πρώτη επανάσταση στην οικογένεια. Μην ξεχνάς ότι τότε η οικογένεια έβγαινε, και η μαμά με την κόρη φορούσαν το ίδιο ταγεράκι, την ίδια τσαντούλα, γοβάκι και γαντάκι, το ίδιο χτένισμα στο κομμωτήριο κι ο μπαμπάς έπαιρνε λίγο υφασματάκι παραπάνω για να ράψει κι ο πιτσιρικάς κουστούμι. Υπήρχαν τέτοια στερεότυπα. Αυτά κάποια στιγμή τινάχτηκαν στον αέρα. Όταν ήρθε «Ο Επαναστάτης Χωρίς Αιτία» ήταν ξεπερασμένος για μας. Τότε υπήρχαν κάποιοι κανόνες στον έρωτα, στη φιλία, στον τσακωμό, που έχουν εξαφανιστεί τώρα πια. Σήμερα έχουμε απολέσει τη διαδικασία. Τα πράγματα σήμερα δεν αρχίζουν καν, τελειώνουν πριν αρχίσουν». Ν.Ν
«Είχα την ευτυχία να ανήκω σ’ εκείνη τη γενιά της πρώτης αμφισβήτησης και της φυγής. Το σινεμά τότε κάλυπτε απόλυτα αυτά τα αιτήματα. Τους χειμώνες πήγαινα δυο φορές την εβδομάδα και τα καλοκαίρια τρεις. Τις υπόλοιπες μέρες έψαχνα για τα κορίτσια με τις προδιαγραφές θανάτου. Τότε υπήρχαν… Η πορεία μου προς τη Λάουρα άρχισε πολύ περίεργα, όπως συνέβαινε τότε, στα χρόνια της δεκαετίας του ’50. Ώρα 9 το βράδυ, και πέντε τσαμπουκάδες επιτίθενται στον 15χρονο τότε σκηνοθέτη, έξω από το TOP-HAT της Πατησίων. Κατορθώνω και ξεφεύγω και ζητάω βοήθεια από τους φίλους μου μέσα στο TOP-HAT. Βγαίνουν πέντε γομαράκια και ακολουθεί μία άγρια μάχη που δεν κράτησε πάνω από τρία λεπτά, με χαστούκια, μπουνιές, χτυπήματα με zippo, κοπανήματα πάνω στις λαμαρίνες των αυτοκινήτων, κλοτσιές στα κεφάλια και άλλα τέτοια, μέχρι που οι πέντε τσαμπουκάδες το ’βαλαν στα πόδια. Ταραγμένοι μετά όπως ήμασταν, δεν είχαμε διάθεση για χορό και έπειτα από πρόταση δική μου ξεκινήσαμε για σινεμά να δούμε τη Λάουρα, στον Έσπερο, ένα σινεμά απέναντι από το Αττικόν. Δυο ώρες μετά οι έξι φίλοι, καθισμένοι στο σκαλάκι του Εσπέρου, μπροστά από το κατεβασμένο διχτυωτό ρολό του σινεμά, μιλούσαμε έκθαμβοι για τη Λάουρα. Ήμασταν γδαρμένοι και ματωμένοι ακόμα από τον καβγά, με ρούχα σκισμένα και πρησμένα από τις γροθιές χέρια και μιλούσαμε για τη Λάουρα. Ήτανε ο Τάκης το γυάλινο μάτι, ο Μίλτος ο μποξέρ, ο Όλιβερ, ο Βάκης ο βέσπας και ο Μίμης ο Μπογκομόλετς, ήρωες όλοι τους του αυτοβιογραφικού μου μυθιστορήματος με τίτλο Γουρούνια Στον Άνεμο και φυσικά η Λάουρα που από τότε στοίχειωσε μέσα μου για να πάρει πάλι τη μορφή της «Βέρας που δεν έρχεται ποτέ» στο Singapore Sling, που μαζί με τον «Άνθρωπο Που Αγάπησε Ένα Πτώμα» συνιστούν τα βασικά μου μοτίβα σε ταινίες όπως Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα–Πρωινή Περίπολος–Singapore Sling–Θα Σε Δω Στην Κόλαση, Αγάπη μου και εν μέρει καλά καμουφλαρισμένα στο Ο Χαμένος Τα Παίρνει Όλα. Και μην ξεχνάμε ότι τρεις από τις ταινίες μου είναι αφιερωμένες σε «κάποια Βέρα τέλος πάντων»…» Ν.Ν.
ΣΚΕΨΕΙΣ
«Όλες οι βλεννόρροιες θεραπεύονται, εκτός από την πρώτη. Ήταν ή εποχή που είχαμε άφθονο ροκ εν ρόλ, ελάχιστο σεξ και καθόλου ναρκωτικά. Παρ’ ολ’ αυτά νομίζω ότι δεν τα πήγαμε και τόσο άσχημα.»
«Το «διαφορετικό» και το «ενάντια» είναι ό,τι πιστεύουμε κι’ ό,τι έχουμε να κληροδοτήσουμε στην επόμενη γενιά. Ν.Ν.
«Μιλάω όταν έχω να πω κάτι σημαντικό. Ύστερα είμαι πολύ τεμπέλης. Πιστεύω ότι είμαι περισσότερο δημιουργικός στην τεμπελιά μου.» Ν.Ν.
«Ζω το σινεμά 24 ώρες το 24ωρο. Και όταν η ταινία της ζωής μου δεν είναι καλή, αλλάζω ζωή. Δεν χρειάζεται όλα αυτά να τα αποτυπώνω πάντα σε φιλμ.» Ν.Ν.
«Αυτό που δεν μου συγχωρούν δεν είναι η συνέπεια στις εμμονές μου, αλλά η εμμονή μου στη συνέπεια.» Ν.Ν.
«Με πείραζε η εξάρτηση... Σκέφτομαι μήπως πρόδωσα κάποιους ανθρώπους για να αισθάνομαι πιο μοναχικός, πιο ολοκληρωμένος, πιο ανεξάρτητος και πιο ελεύθερος να εκφραστώ.» Ν.Ν.
«Έχουν δίκιο οι αριστεροί να λένε ότι εγώ δεν εκπροσωπώ την γενιά του '50 - '60. Εγώ εκπροσωπώ κάποιους αληταράδες, κάποιους που δεν θέλαν σπίτι, δεν θέλαν πατέρα, δεν θέλαν μητέρα, δεν θέλαν σχέσεις οικονομικές με τους γνωστούς όρους, δεν θέλαν να τελειώσουν το σχολείο, δεν θέλαν να σπουδάσουν, δεν θέλαν να σταδιοδρομήσουν, δεν θέλαν να μπουν σε καλούπια, δεν θέλαν να κατεβούνε στους δρόμους και να φωνάζουν "Ζήτω η Κύπρος είναι Ελληνική" γιατί ξέραμε ότι η Κύπρος δεν θα γίνει ποτέ ελληνική.
Σε όλες τις γενιές υπάρχουν αυτοί που αμφισβητούνε...και εμείς αμφισβητούσαμε όχι τους αγώνες της αριστεράς, απλώς δεν μας ενδιέφερε, αλλά την προσπάθειά τους να μας περάσουν μέσα σ' ένα παιχνίδι που δεν μας αφορούσε» Ν.Ν.
«Συνεργάζομαι πάντα με ανθρώπους που σέβομαι και με σέβονται. Έτσι, οι διαφωνίες μας και οι καμιά φορά εξαιρετικά θορυβώδεις αντεγκλήσεις μας λαμβάνουν χώρα σ’ ένα επίπεδο ποιότητας και πάντα πάνω σε μια πλατφόρμα χιούμορ.» Ν.Ν.
«Εγώ δεν γούσταρα ν’αναπαυτώ κάτω από καμία καλλιτεχνική ταμπέλα. Και να σου πω και κάτι άλλο: Η μεγάλη επιτυχία της «Γλυκιάς Συμμορίας» μ’ενόχλησε αν θέλεις και λίγο.. Είμαι κάπως αυτοκαταστροφικός, έχω συνδέσει τον καλλιτέχνη με την αποτυχία.. Όταν νιώθω αναγνωρίσιμος λέω «όχι, ρε πούστη, δε μου αρέσει, πάμε πάλι πίσω..». Και αυτό είναι ένα σημείο που τσακωνόμαστε με τον Αγγελάκα. Μου λέει ότι έπρεπε να είχα εκμεταλλευτεί αυτή την κατάσταση, ότι είχα ένα κοινό και το έδιωξα.. Εντάξει, σ’αυτό το τελευταίο, ίσως και να’χει δίκιο. Ακόμα το σκέφτομαι... αλλά έτσι ένιωθα, δε μπορούσα να λειτουργήσω διαφορετικά. Ήταν συνειδητή επιλογή. Βρισκόμουν, θυμάμαι απέναντι από τον Αχιλλέα, ένα σινεμά στο οποίο η Συμμορία είχε σκίσει και καθώς κατέβαινα με το αυτοκίνητο σηκώνω τα μάτια μου και βλέπω με μεγάλα κεφαλαία γράμματα το όνομά μου. ΕΝΙΩΣΑ ΞΕΒΡΑΚΩΤΟΣ. Έβαλα το κεφάλι μου κάτω και έφυγα, μ’ενοχλούσε αυτή η έκθεση..» Ν.Ν.
«Οκτώ χρόνια πριν το τέλος του 20ου αιώνα, δεν θα ’θελα να επιβαρύνω την ήδη υπάρχουσα σύγχυση με την προσωπική μου θολή μαρτυρία. Επισημαίνω όμως τον απόλυτο θρίαμβο του κρατικού φασισμού, την οριστική εγκατάσταση του "στερεότυπου" και των μεταλλαγμένων και τέλος την επιτυχή μεταμόσχευση του τηλεοπτικού κοντρόλ-σύστεμ στον κοινωνικό κορμό." N.N.
«Θα περάσουμε μια εποχή όπου θα εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες των υπολογιστών, μέχρι του σημείου ο καθένας θα μπορεί να δημιουργεί τις δικές του ταινίες. Αυτό θα πάρει γύρω στα τριάντα χρόνια. Μετά θα ξαναγυρίσουμε σε μια avant guarde εποχή.» Ν.Ν.
«Βέβαια και χλεύασα τη χίπικη ιδεολογία έτσι όπως εκφράστηκε στον τόπο μας. Τουρισμό κάνανε. Ξέρεις τι σημαίνει να σε πλησιάζει μία ψιλομαστούρα κοντοκλώτσα της Β΄ Πανελλαδικής στο φουαγιέ της «Αλκυονίδας» και να σου πετάει ένα «Πάμε να κάνουμε κρεβάτι;». Καλά, μιλάμε για φρίκη. Ή ακόμα κάτι άλλες σιχαμένες μεγαλοαστές με ινδικά φορέματα τίγκα στο καθρεφτάκι, που μάζευαν υπογραφές για την ομάδα Μπάαντερ – Μάινχοφ! Πώς ν’ αντιμετωπίσεις τα κνιτάκια που ντε και καλά το ‘χανε δει χάι και την “ακούγανε” κάπου ανάμεσα Τζαβέλλα και Τζιμ Μόρισον. Άσε τους πατσουλί-Τσεγκουεβάρες και κάτι άλλες λινάτσες που κλείνονταν με τις βδομάδες, Αμπελόκηποι και Κολωνάκι, και πλάκωναν τα κέικ με χασισάκι και ναργιλέδες γαλατάτους και στο τέλος φρικάρανε και πλακωνόντουσαν με τα κατσαβίδια... Σιγά τις πύλες της ενόρασης!» N.N.
«Τα φεστιβάλ είναι μία εβαπορέ έκθεση της στέρησης, της στενομυαλιάς, της υποκρισίας και της αντίδρασης του ευρωπαϊκού πνεύματος. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ιάπωνας Τσουκαμότο (Tetsuo – Iron Man) δέχτηκε αυγά και χλεύη από το ειδικό κοινό του Φεστιβάλ των Κανών, όταν τόλμησε να ... εφαρμόσει μία εν ξηρώ χαλάουα πάνω στο σώμα του ευρωπαϊκού οράματος.» Ν.Ν.
«...δε θέλω να ’μαι πρώτος πουθενά – είμαι πρώτος από χέρι και σας έχω όλους γραμμένους στον πόιτσο μόι κουφάλες». Ν.Ν.
ΣΙΝΕΜΑ
«Κινηματογράφος είναι η σχέση και η ποσότητα ανάμεσα στο σκοτάδι και στο φως». Ν.Ν.
«Είναι γνωστό ότι οι ταινίες μου και τα βιβλία μου είναι όχι προεκτάσεις της ζωής μου, αλλά αναπαραγωγές της. Γενικά, “τα κουρέλια” και κολυμπάνε και τραγουδάνε. Ακόμα!» N.N.
«Το σινεμά δεν είναι εκεί που βλέπετε, αλλά εκεί που δεν βλέπετε. Πάντα κάποιοι φροντίζουν να κοιτάτε σα λάθος κατεύθυνση. Aυτό το σινεμά που βλέπετε είναι δημιούργημα των Media, των υπουργείων, των συνδικαλιστών, των κριτικών, των παπαράτσι, των παραγόντων, των επιτροπών, του άξονα, των διαπλεκομένων, των διανομέων, των συμβιβασμένων, των μίζερων και των ατάλαντων, των κοσμικών στο Tριανόν καί του Ψυρρή, των αποχαυνομένων και των ευτελών, των αγράμματων και των αντιαισθητικών και όχι τελικά των σεναριογράφων και των σκηνοθετών, όχι των δημιουργών.
Πως να μιλήσει λοιπόν κανείς για το "άλλο" σινεμά και να γίνει κατανοητός από τούς gros -magnon. Πως να το ανακαλύψουν όταν το ίδιο αρνείται τη καθιέρωσή του και αυτοαναιρείται για να επιβιώσει.. Έτσι λοιπόν κυκλοφορεί ανεξέλεγκτο εκτός του κεντρικού ιστού και άτρωτο στην επιθετική αντιβίωση των προκρούστηδων. Συνεχίστε να κοιτάτε εκεί που οι διαχειριστές της σύγχυσης διατάζουν... Εκεί όπου το μάτι δεν πληγώνεται...» N.N.
«Δεν ξέρω τι είναι το νουάρ και φυσικά το νεο-νουάρ. Εγώ σινεμά έμαθα στο Μοντιάλ και στο Κοσμοπολίτ. Όμως πιστεύω ότι ο Δ. Βουτυράς και ο Μητσάκης είναι νουάρ, και να μην ξεχνάμε βέβαια και τον Π. Πικρό. Όσο για το νουάρ στο φιλμ, οι ρίζες του βρίσκονται στον κεντροευρωπαϊκό χώρο». Ν.Ν.
«Mπορούμε να ονομάσουμε τη δεκαετία του ’80 σαν την δεκαετία του πραγματικά ανεξάρτητου ελληνικού κιν/φου, ενός κινηματογράφου αμφισβήτησης, που ήρθε σε σκληρή ιδεολογική και πολιτιστική αντιπαράθεση με τον κατεστημένο πολιτικό κιν/φο, που εκπροσωπούσε την τότε αρτηριοσκλήρωση και ήταν το όργανο εφαρμογής της ιδεολογικής τρομοκρατίας της επίσημης αριστεράς, πάντα σέ στενή συνεργασία με την αμηχανία της δεξιάς.
Tυπικά μπορεί κανείς να ορίσει τή πρεμιέρα αυτής της ανεξάρτητης τάσης με τη προβολή της ταινίας μου "Tα Kουρέλια Tραγουδάνε Aκόμα", ταινία που, απαγορεύτηκε η προβολή της από τη τότε Δεξιά κυβέρνηση, με σκεπτικό δανεισμένο από τα επίσημα όργανα κριτικής παρέμβασης της αριστεράς. Ακλούθησε η πάλι δικιά μου "Γλυκιά Συμμορία" καί παράλληλα "Τα χρώματα της Ίριδας και οι Τεμπέληδες της Εύφορης Kοιλάδας" του Nίκου Παναγιωτόπουλου, "O εξόριστός στή Kεντρική Λεωφόρο" των Zερβού καί Φέρρη, "η Φόνισσα", η "Παραγγελία" και το "Nοκ- Aουτ" του Παύλου Tάσιου, "Το ταξίδι του μέλιτος και Οι απέναντι" του Γ. Πανουσόπουλου το "Προσοχή Kίνδυνος" του Γ. Σταμπουλόπουλου, οι ταινίες του Nίκου Περράκη και τα trash movie του Nίκου Zερβού καί άλλες πολλές για νά κλείσει η δεκαετία αυτή με την Πρωϊνή Περίπολο και τό Singapore Sling. - Νομίζω ότι οι νεώτεροι σκηνοθέτες οφείλουν πολλά σ' αυτή τη δουλειά των πραγματικά ανεξάρτητων Ελλήνων κινηματογραφιστών που δημιούργησαν μέσα σ' ένα εξαιρετικά εχθρικό περιβάλλον». Ν.Ν.
«Θα σου φανεί περίεργο, αλλά την τέχνη του casting τη γνώριζαν πολύ καλά οι ηθοποιοί με τους οποίους συνεργάστηκα. Αυτοί με απορρίπτουν ή με επιλέγουν. Εγώ απλά τους συστήνομαι». Ν.Ν
«Όσο για το τι συμβαίνει και δεν προχωράει η Eθνική Σχολή…. Σιγά που θα κάτσω τώρα να προβληματισθώ πάνω στη φιλοσοφία και τις εξαγγελίες του πολιτικού υπόκοσμου.
Aν είχαμε για μάνατζερ τον Mάκη τον Ψωμιάδη που έχει βρει ένα ιδιότυπο τρόπο να συναλλάσσεται με την πολιτεία ίσως τα καταφέρναμε ν’ αποκτήσουμε κάποτε Eθνική Σχολή Kιν/φου..
Aλλά μην τα ψάχνετε, όλοι οι από πάνω είναι σκέτα γομάρια. Άτομα αντιαισθητικά, αμόρφωτα και φυσικά αδιάφορα, ως γνήσια βλεννοδαίτα της εξουσίας.. Kοιτάξτε τις κοιλιές τους και θα δείτε πως καταναλώνουν και που αποθηκεύουν τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες τους...» Ν.Ν.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
«Από την πρώτη μου κιόλας ταινία και σεβόμενος κάποιες ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα μου, που πάντα μου δημιουργούσαν μία αξεπέραστη απέχθεια προς τους «χρηματοδότες», αποφάσισα ότι, αν έχω κάτι να πω, πρέπει να το πω έστω και με τον δικό μου ανάπηρο τρόπο. Έτσι, ξέρω ότι όλες μου οι ταινίες είναι «σχέδια» πάνω στις ταινίες που ήθελα να κάνω και συνειδητά επέλεξα αυτόν τον τρόπο, γιατί διαφορετικά δεν θα είχα γυρίσει ούτε καρέ. Και για να τελειώνουμε μ’ ένα μύθο που θέλει να υποστηρίζει ότι υπήρξα ένας από τους ευνοούμενος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, πρέπει να δηλώσω ότι 6 από τις ταινίες μου έγιναν με δικά μου χρήματα και με εξαιρετικά χαμηλό προϋπολογισμό (δανεικά, υποθήκες κτλ.) και μόνο 2 με συμμετοχή του ΕΚΚ. Όσο για το κοινό που απαιτούσε να μείνω κολλημένος στην παγίδα μιαςσυγκεκριμένης θεματολογίας, αρνήθηκα να το ικανοποιήσω, όμως πιστεύω ότι τελικά χωρίσαμε αγαπημένα». Ν.Ν.
ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΟΙ
«Όταν έρχεται κάποιος κριτικός κινηματογράφου και μου λέει: «είσαι μεγάλος σκηνοθέτης, σε θαυμάζω, αλλά δεν μ’ αρέσουν τα θέματά σου», τότε καταλαβαίνεις ότι έχεις να κάνεις μ’ έναν ηλίθιο, γιατί μια σκηνοθεσία στήνεται πάνω σ’ ένα θέμα και σε μία θέση». Ν.Ν.
«Η κριτική έπαιξε καταστρεπτικό ρόλο κι αυτό φάνηκε απ΄τις ταινίες που γυρίστηκαν. Η αντίδραση στην Ελλάδα κρυβόταν πάντα κάτω από το αριστερούλικο κοστουμάκι (σαν τους μπάτσους με τα Adidas, το μούσι και το τζιν), όπου με ύφος μπλέιζερ πληροφορούσε όλους τους πικραμένους πως η τέχνη πρέπει να κινείται μέσα και κάτω από μια ορισμένη πολιτική ιδεολογία και φόρμα, ιδεολογία και φόρμα πάντοτε προσαρμοσμένη στην πνευματική αναπηρία και το τραυλό λεξιλόγιο των προστατευομένων της. Οι κριτικοί χρησιμοποίησαν τελικά τα σώματα των σκηνοθετών για να γυρίσουν τις δικές τους ταινίες κι αυτό το βρίσκω πολύ πρόστυχο». Ν.Ν.
«Το έργο μου έχει χτυπηθεί αλύπητα. Όσον αφορά τους κριτικούς, θα αναφέρω αυτό που διάβασα κάπου: «Όλοι οι άνθρωποι έχουν δύο επαγγέλματα. Το ένα το κάνουν για να ζήσουν, ενώ το άλλο είναι κριτικός κινηματογράφου.» Ν.Ν.
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
«Η σημερινή πολιτική πραγματικότητα έχει μετουσιωθεί σ’ ένα έργο συμβολικής και σουρεαλιστικής ποίησης. Και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο λειτουργεί ένα διαβολεμένο φιλμ - σοκ πάνω στον καμβά της απομόνωσης και του εγκλεισμού...Ταινίες - ταφόπετρα, τελευταία προειδοποίηση για τον ελάχιστο χρόνο που μας έχει απομείνει, που πάνω τους προβάλλονται η επερχόμενη καταστροφή και η αγωνία για την αλλοτρίωση του ανθρώπου, θέτοντας παράλληλα κρίσιμα ερωτήματα γύρω απ’ την εσωτερική και τη φυσιολογική μας επιβίωση. Ένα χρονολόγιο του τέλους του πολιτισμού και των θεσμών. Όλα ήταν ουτοπία και παγίδα και με τον σκηνοθέτη να κρατάει πάντα σταθερό το βλέμμα του προς τον εξουσιαστικό θεσμικό εχθρό που είναι πιο ορατός από τον εσωτερικό, τον βαθύτερο εαυτό μας...”, αυτό είναι ένα κολάζ από κείμενα διαφόρων κριτικών για την πρώτη τριλογία». Ν.Ν.
«Φριχτά δικαιωμένος που ο εφιάλτης προχωράει κατά κει που υπολόγιζα, δεν έχω να πω τίποτα άλλο.» Ν.Ν.
«Η δικιά μου η γενιά βγήκε μέσα από έναν παγκόσμιο πόλεμο κι άνοιξε τα μάτια της στα Δεκεμβριανά. Όταν κάποιος, όπως ήμουνα εγώ, σε ηλικία 4 ετών, είδε κάτω από τα παράθυρά του τανκς να ρίχνουν σπίτια, σκοτωμένα δεκαεξάχρονα παιδιά στις γωνίες, με το όπλο στο χέρι, μάχες με πολυβόλα ανάμεσα στο Στρέφη και τη Μπενάκη, τότε η μετεμφυλιακή κατάσταση μοιάζει με παράδεισο. Έπρεπε να ζήσουμε». N.N.
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
«Όταν ο άντρας βρεθεί σε αρμονία με τον εαυτό του, θα σταματήσει να φοβάται τις γυναίκες. Θα ηρεμήσει μόνο αν καταλάβει ότι είναι κάτι διαφορετικό από εκείνον, κάτι που συνεχώς μεταβάλλεται, που δεν μπαίνει σε καλούπια. Δεν τις μισώ τις γυναίκες για τις τεράστιες ικανότητές τους, απλώς λυπάμαι όταν βλέπω αυτά τα τόσο αξιοθαύμαστα πλάσματα να έχουν αλλοτριωθεί, να έχουν «σιδερωθεί». Αυτό με πειράζει πολύ». N.N.
«Το αρσενικό στήσιμο εκφράζεται με γυναικείο βλέμμα και το θηλυκό στήσιμο εφαρμόζει ανδρικό βλέμμα... Δεν είναι λίγες οι γυναίκες που δηλώνουν: Ξέρεις, μου αρέσει να είναι και λίγο αδελφή...» N.N.
«Οι γυναίκες στις ταινίες μου είναι πολύ όμορφες. Κι αυτό δεν αρέσει καμιά φορά.
Οι γυναίκες στις ταινίες μου φρόντισα πάντα να έχουν αντρικές συμπεριφορές.
Αναγνωρίζω στη γυναίκα το δικαίωμα να σκοτώσει, να βιάσει, να κλέψει, να δείρει, να πει ψέματα. Πιστεύω πιο πολύ στις γυναίκες από τους άντρες.
Εμένα μ' ενδιαφέρουν οι γυναίκες-σύντροφοι, που χωρίς να χάνουνε τη θηλυκότητά τους και χωρίς να ξεχνάνε ότι θα φέρουνε και παιδιά σε αυτόν τον κόσμο, θα μας βοηθήσουνε να προχωρήσουμε, μας αναπαράγουνε.
Πολύ σημαντικές». Ν.Ν.
ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ
«Την εποχή που ήθελα να βάλω βόμβες, δεν υπήρχε καμιά οργάνωση να με δεχτεί. Λοιπόν τις βόμβες τις έριξα με το Σίνγκαπουρ Σλινγκ, που έφερε τα πάνω κάτω, την Περίπολο και τη Συμμορία. Και αυτές δεν ήταν ταινίες του καναπέ.» Ν.Ν.
«Θα ήθελα όμως να δουν την "Πρωινή Περίπολο" άνθρωποι που η ζωή τους πήγε στραβά, που το πρωί έχουν τα βάσανά τους, τα παιδιά τους και το βράδυ ανοίγουν την τηλεόραση και μετά πάνε για ύπνο...Πιστεύω ότι αν μπορούσε κάποιος να τους ενεργοποιήσει και να τους σπρώξει σε μια τέτοια ταινία, δήθεν δύσκολη, θα είχαν να πούνε πολύ πιο ουσιαστικά πράγματα από τους νεσκαφέδες του Κολωνακίου.» Ν.Ν.
«Με όλες τις ταινίες μου είχα προβλήματα. Αλλά με τη Γλυκιά Συμμορία αγρίεψαν. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι κυκλοφορούν τόσες πνευματικές ξευτίλες σ’ αυτήν τη χώρα.» Ν.Ν.
«Η μουσική σε κάποια περίπτωση προϋπήρχε και με ενέπνευσε να δημιουργήσω σκηνές πάνω της – σκηνές που δεν υπήρχαν στο σενάριο. Σε άλλη περίπτωση ζήτησα, πριν γυρίσω την ταινία, να γραφτεί μουσική για κάποιες συγκεκριμένες σκηνές και έπειτα γύρισα τις σκηνές πάνω στη μουσική. Για παράδειγμα, η έξοδος του Τάκη Σπυριδάκη από τη φυλακή στη Γλυκιά συμμορία. Τροφοδότησα τον Χατζηνάσιο με φωτογραφίες της φυλακής, τις σκοπιές, τους συρμάτινους φράχτες πνιγμένους στα αγριόχορτα κι ακόμα την παλιά Κάντιλακ, τις φωτογραφίες των ηθοποιών και άλλα δευτερεύοντα στοιχεία. Αν δεν είχα αυτή τη μουσική, αποκλείεται να μου έβγαινε η σκηνή όπως την ήθελα. Στο The Zero Years η μουσική γράφτηκε πάνω στην εικόνα από τον Συμεών Ν. Με τον Νίκο Τουλιάτο στο Θα σε δω στην κόλαση, αγάπη μου δουλέψαμε με ένα συνδυασμό και των τριών περιπτώσεων» Ν.Ν.
«Η ταινία - τα Κουρέλια - χτυπήθηκε για την ιδεολογία της. Δεν είναι τυχαίο ότι το δεξιό τότε Υπουργείο Προεδρίας της Κυβερνήσεως, απαγόρευσε την προβολή με σκεπτικό δανεισμένο από 'προοδευτικές' εφημερίδες». Ν.Ν.
«Οι ήρωές μου δεν είναι ποτέ εύθραυστοι και ουδέποτε συντρίβονται. Απλώς επιλέγουν την αυτοδιάθεση, την αντιπαραγωγικότητα και τη μη κατανάλωση αγαθών και ιδεών… Πρέπει ο ήρωας να κουβαλάει μαζί και την αμφισβήτησή του και να διαλογίζεται μ’ αυτήν. Κι ακόμα να αυτοακυρώνεται και συνεχώς να επιδιώκει νέες μάχες στην προσπάθεια να κερδίσει πάλι την αυτοεκτίμησή του. Και αυτό είναι το ζητούμενο. Κι έπειτα, να μην ξεχνάμε και τη σχέση μου με το ίδιο το υλικό. Η αμφισβήτηση πρέπει να ’χει πολλούς αποδέκτες και τι το καλύτερο ν’ αρχίζεις από σένα τον ίδιο…» Ν.Ν.
«Όλες μου οι ταινίες ήταν λίγο πολύ προφητικές. Η «Περίπολος» λειτούργησε μόνο δύο μήνες σαν προφητική. Γιατί δύo μήνες μετά το τέλος των γυρισμάτων είχαμε το πυρηνικό επεισόδιο του Τσερνομπίλ. Αλλά αυτό αποτελεί το ένα σκέλος της. Είναι και μια ταινία που μιλάει για το σήμερα κι ας της λείπουν οι άνθρωποι. Είναι μια ταινία πάνω στη μοναξιά, στην έλλειψη επικοινωνίας, στη διάλυση που υπάρχει σήμερα». Ν.Ν.
ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Μια συνέντευξη - Αρχείο CINEMaD, 2003
ΘΑΝΑΤΟΣ
«Γενικά με ενδιαφέρουν τα άτομα που τα πηγαίνουν πολύ άσχημα με τον εαυτό τους, πού μισούν πολύ, πού αγαπάνε μόνο μια φορά στη ζωή τους και έχουν συνεχή διάλογο με τον θάνατό τους» Ν.Ν.«Φοβάμαι το θάνατο. Αυτό είναι εμφανές. Αυτή η έλλειψη αυτοδιάθεσης τη συγκεκριμένη στιγμή μ’ ενοχλεί. Αυτή η καθημερινή προδοσία. Γι’ αυτό, αυτοί που αυτοκτονούν δεν είναι παρά οι αρνητικοί ήρωες του συστήματος. Ποιοί θα καταναλώνουν και ποιοί θα υπηρετούν στο στρατό; Προτιμούν ένα σασί με διαφορετικές λαμαρίνες...» Ν.Ν.
«Νομίζω ότι τώρα ελευθερώθηκα και έχω αρχίσει ένα πολύ ωραίο διάλογο με το θάνατο – παλιά τον κοντράριζα πάρα πολύ, του έλεγα «φεύγω μόνος μου» - κι αυτό θα οδηγήσει κάπου ελπίζω» Ν.Ν.
«Οι νεκροί υπάρχουν ανάμεσά μας, η πόρτα με το «Άλλο» είναι πάντα ανοιχτή. Αυτό που με απασχολεί είναι η αγάπη, ότι αυτοί οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν μαζί ... Οι νεκροί πεθαίνουν άμα τους ξεχάσουμε, όμως τι είναι πέρα από εκεί; Εκεί αν αγαπάμε θα πάμε μαζί...» Ν.Ν.
