Φύλο και παραδοσιακή μουσική στην περιοχή της Καρδίτσας.
Το βιβλίο «Από το Χοροστάσι στην Πίστα», μια έρευνα για την παραδοσιακή μουσική μέσα από την οπτική του φύλου και μια σπουδή για το φύλο με επίκεντρο τη μουσική, της Σόνιας Κοζιού (Διδάκτορας Ανθρωπολογίας της Μουσικής) παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Παλαιάς Βουλής στις 22 Ιανουαρίου 2017.
Η Βασιλική Καρακώστα είχε τη χαρά να βρεθεί ανάμεσα σε εκλεκτούς καλεσμένους και να τραγουδήσει τρία τραγούδια, με επίκεντρο τη γυναίκα της έκφρασης και της υπέρβασης.
Ομιλητές - παρουσιαστές:
- Λάμπρος Λιάβας, καθηγητής Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
- Γκασούκα Μαρία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου
- Αυδίκος Ευάγγελος, Καθηγητής Λαογραφίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
- Καλογιάννη Αθανασία, Θεατρολόγος - Ηθοποιός
- Καρακώστα Βασιλική, Ερμηνεύτρια - Μουσικός
- Βιντιάδης Μηνάς, Συγγραφέας - Δημοσιογράφος
- Παύλος Κάβουρας, Καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
- Δρ. Στέφανος Κούτρας, Πρόεδρος Ομοσπονδίας Θεσσαλικών Σωματείων Αττικής
Αν και σχετικά όψιμα, έχει πια συνειδητοποιηθεί ότι η κατανόηση του φύλου αποτελεί παράγοντα ουσιώδους σημασίας για την ερμηνεία ενός μουσικού πολιτισμού. Παρότι όμως αρκετές εργασίες επικεντρώθηκαν στη διερεύνηση της αμφίδρομης σχέσης ανάμεσα στην ιδεολογία μιας κοινωνίας για τα φύλα και στη μουσική σκέψη και πρακτική, στον ελλαδικό χώρο δεν υπήρξε μέχρι πρόσφατα το ανάλογο ενδιαφέρον.
Αυτός ο τόμος θέτει σχετικά ερωτήματα, προσεγγίζοντας την παραδοσιακή μουσική, τον χορό και το τραγούδι ως συμβολικούς τόπους όπου οι ταυτότητες του φύλου όχι μόνο αναπαρίστανται, αλλά και κατασκευάζονται, επιβεβαιώνονται και μερικές φορές αμφισβητούνται. Σημαντική άλλωστε είναι η συνεισφορά αυτής της έρευνας στην ανάδειξη της επαγγελματικής παρουσίας των γυναικών στον χώρο του δημοτικού τραγουδιού.
Από τις πολυάριθμες φωνές που ενσωματώνονται σ' αυτή την εθνογραφία, το ενδιαφέρον εστιάζεται σε τέσσερις γυναίκες που αφηγούνται τη ζωή τους και μοιράζονται τη σχέση τους με τη μουσική και τον κόσμο. Τέσσερις γυναίκες που βιώνουν τη μουσική απλά και φυσικά, σαν συνέχεια της πολιτισμικής τους καταγωγής, ή καταφεύγουν σ' αυτήν για να επικοινωνήσουν και να εκφραστούν, να κοινωνικοποιηθούν, ακόμα και να πολιτικοποιηθούν, ή απλώς να βιοποριστούν.
Μια έρευνα για την παραδοσιακή μουσική μέσα από την οπτική του φύλου και μια σπουδή για το φύλο με επίκεντρο τη μουσική. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Πρόλογος: Η αρχή του προβληματισμού - η αρχή του ταξιδιού
- Εισαγωγή
Μελετώντας το φύλο
Το φύλο στην ελληνική εθνογραφία
Το φύλο στην εθνομουσικολογία
Το δημοτικό τραγούδι στην περιοχή Καρδίτσας: προσεγγίσεις
Η «θεωρία της πρακτικής»: η εφαρμογή της στην εθνομουσικολογία και στην παρούσα μελέτη
Τέσσερις γυναίκες αφηγούνται τη ζωή τους - η βιογραφική μέθοδος
Γυναικεία ματιά - γυναικεία γραφή
Από την έρευνα στη γραφή: μεθοδολογικές επιλογές
- Ζώντας την παράδοση
Γενικά
Έμφυλη ιδεολογία
Το γυναικείο διαλογικό τραγούδι: μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου
Το σεργιάνι: ποιητική και ρητορική της θηλυκότητας
Περιγραφή της επιτέλεσης
Η επιτέλεση του φύλου
Το σεργιάνι του Λυκοβγιάννη: αναστοχασμός περί μητρότητας
Τραγουδώντας τα συναισθήματα
Ο κόσμος της Αναστασιάς
Διαδικασίες μάθησης
Επαγγελματίες μουσικοί
Οι «λόγοι» της παραγγελιάς
Προσωπικές επιλογές
Προκαταλήψεις, διαπραγματεύσεις και άφωνα μοντέλα
Σήμερα: μουσικός ρόλος και εκφραστικές δυνατότητες
Τα συγκερασμένα μου αυτιά
- Συγκρότηση σχέσεων ταυτότητας και ετερότητας μέσα από το αντάρτικο δημοτικό τραγούδι
Γενικά
Η γυναίκα στην Αντίσταση
Από την Κατοχή στον Εμφύλιο
Η βιοϊστορία μέσα από τη διαπλοκή λόγων
Ο λόγος της απώλειας - πρώτη φάση
Ο λόγος της απώλειας - δεύτερη φάση. Η ποίηση αναπαριστά την πραγματικότητα
Ο λόγος της απώλειας - τρίτη φάση
Τραγουδώντας την ιστορία
Πολιτισμική ταυτότητα και πολιτικές αντιπαραθέσεις
Γάμος εν μέσω Κατοχής
Εμφύλιος. Ενώπιον του εκτελεστικού αποσπάσματος
Γάμος μεταπολεμικός
Το ζεϊμπέκικο του πρώην υπουργού
Ο μουσικός λόγος της ηχογράφησης. Ένας συμβολισμός
Επίλογος: μια αναστοχαστική συνάντηση
- Παρουσιάζοντας την παράδοση
Ως προς το πλαίσιο
Επάγγελμα «καλλιτέχνης»
Το «βάπτισμα του πυρός»
Μουσική, μουσικοί και ακροατήριο
Η κατασκευή του αντρισμού μέσω χορευτικών πρακτικών
«Να μιλήσω λίγο πιο ελεύθερα τώρα;»
Η γνώμη των αντρών
Ξενιτιά, θάνατος, μουσική
- Μουσική, χορός και φύλο
Σχετικά με την εθνογραφική μέθοδο
Από την τελετουργία στην παράσταση. Το σκηνικό ενός σύγχρονου γάμου και οι εκφραστικές δυνατότητες των γυναικών
Χορευτικές πρακτικές και συγκρότηση του φύλου
Το τσιφτετέλι και ο αισθησιακός χορός των γυναικών
Η ρητορική του ζεϊμπέκικου
Τραγουδώντας στο παρόν
Συμπεράσματα
Βιβλιογραφία
Φωτογραφίες
Το βιβλίο «Από το Χοροστάσι στην Πίστα», μια έρευνα για την παραδοσιακή μουσική μέσα από την οπτική του φύλου και μια σπουδή για το φύλο με επίκεντρο τη μουσική, της Σόνιας Κοζιού (Διδάκτορας Ανθρωπολογίας της Μουσικής) παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Παλαιάς Βουλής στις 22 Ιανουαρίου 2017.
Η Βασιλική Καρακώστα είχε τη χαρά να βρεθεί ανάμεσα σε εκλεκτούς καλεσμένους και να τραγουδήσει τρία τραγούδια, με επίκεντρο τη γυναίκα της έκφρασης και της υπέρβασης.
Ομιλητές - παρουσιαστές:
- Λάμπρος Λιάβας, καθηγητής Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
- Γκασούκα Μαρία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου
- Αυδίκος Ευάγγελος, Καθηγητής Λαογραφίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
- Καλογιάννη Αθανασία, Θεατρολόγος - Ηθοποιός
- Καρακώστα Βασιλική, Ερμηνεύτρια - Μουσικός
- Βιντιάδης Μηνάς, Συγγραφέας - Δημοσιογράφος
- Παύλος Κάβουρας, Καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
- Δρ. Στέφανος Κούτρας, Πρόεδρος Ομοσπονδίας Θεσσαλικών Σωματείων Αττικής
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Αν και σχετικά όψιμα, έχει πια συνειδητοποιηθεί ότι η κατανόηση του φύλου αποτελεί παράγοντα ουσιώδους σημασίας για την ερμηνεία ενός μουσικού πολιτισμού. Παρότι όμως αρκετές εργασίες επικεντρώθηκαν στη διερεύνηση της αμφίδρομης σχέσης ανάμεσα στην ιδεολογία μιας κοινωνίας για τα φύλα και στη μουσική σκέψη και πρακτική, στον ελλαδικό χώρο δεν υπήρξε μέχρι πρόσφατα το ανάλογο ενδιαφέρον.
Αυτός ο τόμος θέτει σχετικά ερωτήματα, προσεγγίζοντας την παραδοσιακή μουσική, τον χορό και το τραγούδι ως συμβολικούς τόπους όπου οι ταυτότητες του φύλου όχι μόνο αναπαρίστανται, αλλά και κατασκευάζονται, επιβεβαιώνονται και μερικές φορές αμφισβητούνται. Σημαντική άλλωστε είναι η συνεισφορά αυτής της έρευνας στην ανάδειξη της επαγγελματικής παρουσίας των γυναικών στον χώρο του δημοτικού τραγουδιού.
Από τις πολυάριθμες φωνές που ενσωματώνονται σ' αυτή την εθνογραφία, το ενδιαφέρον εστιάζεται σε τέσσερις γυναίκες που αφηγούνται τη ζωή τους και μοιράζονται τη σχέση τους με τη μουσική και τον κόσμο. Τέσσερις γυναίκες που βιώνουν τη μουσική απλά και φυσικά, σαν συνέχεια της πολιτισμικής τους καταγωγής, ή καταφεύγουν σ' αυτήν για να επικοινωνήσουν και να εκφραστούν, να κοινωνικοποιηθούν, ακόμα και να πολιτικοποιηθούν, ή απλώς να βιοποριστούν.
Μια έρευνα για την παραδοσιακή μουσική μέσα από την οπτική του φύλου και μια σπουδή για το φύλο με επίκεντρο τη μουσική. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Πρόλογος: Η αρχή του προβληματισμού - η αρχή του ταξιδιού
- Εισαγωγή
Μελετώντας το φύλο
Το φύλο στην ελληνική εθνογραφία
Το φύλο στην εθνομουσικολογία
Το δημοτικό τραγούδι στην περιοχή Καρδίτσας: προσεγγίσεις
Η «θεωρία της πρακτικής»: η εφαρμογή της στην εθνομουσικολογία και στην παρούσα μελέτη
Τέσσερις γυναίκες αφηγούνται τη ζωή τους - η βιογραφική μέθοδος
Γυναικεία ματιά - γυναικεία γραφή
Από την έρευνα στη γραφή: μεθοδολογικές επιλογές
- Ζώντας την παράδοση
Γενικά
Έμφυλη ιδεολογία
Το γυναικείο διαλογικό τραγούδι: μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου
Το σεργιάνι: ποιητική και ρητορική της θηλυκότητας
Περιγραφή της επιτέλεσης
Η επιτέλεση του φύλου
Το σεργιάνι του Λυκοβγιάννη: αναστοχασμός περί μητρότητας
Τραγουδώντας τα συναισθήματα
Ο κόσμος της Αναστασιάς
Διαδικασίες μάθησης
Επαγγελματίες μουσικοί
Οι «λόγοι» της παραγγελιάς
Προσωπικές επιλογές
Προκαταλήψεις, διαπραγματεύσεις και άφωνα μοντέλα
Σήμερα: μουσικός ρόλος και εκφραστικές δυνατότητες
Τα συγκερασμένα μου αυτιά
- Συγκρότηση σχέσεων ταυτότητας και ετερότητας μέσα από το αντάρτικο δημοτικό τραγούδι
Γενικά
Η γυναίκα στην Αντίσταση
Από την Κατοχή στον Εμφύλιο
Η βιοϊστορία μέσα από τη διαπλοκή λόγων
Ο λόγος της απώλειας - πρώτη φάση
Ο λόγος της απώλειας - δεύτερη φάση. Η ποίηση αναπαριστά την πραγματικότητα
Ο λόγος της απώλειας - τρίτη φάση
Τραγουδώντας την ιστορία
Πολιτισμική ταυτότητα και πολιτικές αντιπαραθέσεις
Γάμος εν μέσω Κατοχής
Εμφύλιος. Ενώπιον του εκτελεστικού αποσπάσματος
Γάμος μεταπολεμικός
Το ζεϊμπέκικο του πρώην υπουργού
Ο μουσικός λόγος της ηχογράφησης. Ένας συμβολισμός
Επίλογος: μια αναστοχαστική συνάντηση
- Παρουσιάζοντας την παράδοση
Ως προς το πλαίσιο
Επάγγελμα «καλλιτέχνης»
Το «βάπτισμα του πυρός»
Μουσική, μουσικοί και ακροατήριο
Η κατασκευή του αντρισμού μέσω χορευτικών πρακτικών
«Να μιλήσω λίγο πιο ελεύθερα τώρα;»
Η γνώμη των αντρών
Ξενιτιά, θάνατος, μουσική
- Μουσική, χορός και φύλο
Σχετικά με την εθνογραφική μέθοδο
Από την τελετουργία στην παράσταση. Το σκηνικό ενός σύγχρονου γάμου και οι εκφραστικές δυνατότητες των γυναικών
Χορευτικές πρακτικές και συγκρότηση του φύλου
Το τσιφτετέλι και ο αισθησιακός χορός των γυναικών
Η ρητορική του ζεϊμπέκικου
Τραγουδώντας στο παρόν
Συμπεράσματα
Βιβλιογραφία
Φωτογραφίες
