Φυσικά -το γνωρίζουν, ελπίζω αρκετοί - και δεν είμαι επαγγελματίας του είδους, του γραψίματος, δηλαδή. Και πολύ περισσότερο της κριτικής βιβλίου. Όμως… όμως τελευταία… «και παπάς έγινες Δημήτρη». Το ακούω αυτό. «Έτσι τάφερε η…» (βάλτε εσείς την λέξη που προτιμάτε).
Διαβάστε, λοιπόν, τι στην καρδιά ένιωσα και γιατί έγραψα αυτό που έγραψα αμέσως, αυθόρμητα και ντρέτα. Είπαμε δεν είμαι και κριτικός βιβλίου. Όλα, όμως, όταν είναι από καρδιάς… γίνονται.
Ο λόγος για το καινούργιο «πολύ ωραίον» βιβλιο – βιογραφία «Γιώργος Μαργαρίτης, ο Λαϊκός Τραγουδιστής» που έγραψε ο πολύπειρος, πολύ καλός στο είδος, συγγραφέας Κώστας Μπαλαχούτης. Και που κυκλοφόρησε αυτές τις ημέρες από τις εκδόσεις ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ.
Μην περιμένετε, λοιπόν, εδώ και από εμένα, τώρα βαρύγδουπα σχόλια, διανοουμενίστικες αναλύσεις και μεταφυσικές ερμηνείες. Αυτό… θα μου ήταν πολύ εύκολο. Σχεδόν αντιγραφή θα έκανα. Πως λέει, να δεις, κάτι ανάλογο, ο Καβάφης στο ποίημα του, «Εν Δήμω της Μικράς Ασίας…;» για αντίστοιχες, προηγηθείσες και «επαναλαμβανόμενες ιστορίες» επιτυχημένων ανδρών;
«Τ’ όνομα μόνον ν’ αλλαχθεί…
Όλο το κείμενον ταιριάζει ωραία…
Στον νικητήν, τον ενδοξότατον…
Και τα λοιπά και τα λοιπά. Λαμπρά ταιριάζουν όλα…».
Αυτό θα έκανα. «Ξεπατικούρα» από κάπου. Και θα τελείωνα γρήγορα, εύκολα και με βραβεία. Όμως…. αμ δε. Όμως… αμ δε, που το βιβλίο του Γιώργη Μαργαρίτη μοιάζει με κάποιο άλλο και μπορεί να αντιμετωπισθεί με τέτοια ευκολία και τόση απλοϊκότητα. Είναι δύσκολος ο Μαργαρίτης. Πολύ. Όπως οι αλήθειες του. Και είναι που δεν βρέθηκε τυχαία (α, ρε παππού Βάρναλη…. Πανταχού παρών) ο Γιώργος… ο σπουργίτης, «από την σβουνιά του δρόμου…» (Ήχος … Ομόνοιας…) «στην κορφή της ροδακινιάς» (Μέγαρο Μουσικής). Παρά την για δεκαετίες -κάτι ξέρω από τα μέσα και εγώ- αφ’ υψηλού αντιμετώπισή του από την … νομενκλατούρα της δισκογραφίας.
Το ‘χει πιάσει καλά το θέμα ο πολύπειρος, ικανός και του μέτρου Κώστας Μπαλαχούτης. Ξέρει πως δεν μεταφέρει «στο χαρτί» Βίους Αγίων. Και το αφήνει τόσο... όσο. Κι ο Γιώργος ξεδιπλώνει έτσι, τις αληθινές του αλήθειες τόσο αληθινά και κοφτερά που βγάζουν σπαθιά και λάβα ηφαιστείων τα λόγια του. Διαλέγει, συνειδητά και συχνά τ’ αλώνια αντί τα σαλόνια, ο Γιώργος.
Δεν ωραιοποιεί τίποτα. Δεν κρύβει τίποτα. Μας «μαθαίνει» τον κόσμο της νύχτας. Μας μαθαίνει τον κόσμο της «ημέρας». Ρουμάνια και κακοτράχαλα χωράφια οι αδυναμίες του. Που λέγονται. Που προβάλλονται. Που γράφονται. Από το κελί «τριάντα τρία» τα περισσότερα. Για να γιατρέψουν, να καλοπορέψουν… Παθός, μαθός, σου λέει.
Μεγάλος τραγουδιστής ο Γιώργος Μαργαρίτης; Τι δεν ξέρετε, τώρα; Τι δεν καταλαβαίνετε, τώρα; Τι περιμένετε να σας πει ένας -ευκαιριακός κριτικός βιβλίου… εγώ- και φίλος του καλός και παλιός;
Ο συντάκτης του παρόντος, στις τραγουδιστικές του προτιμήσεις δηλώνει και είναι φανατικός Μπιθικωτσικός! Ένα σας λέω, μόνο… Ακούστε τον Μαργαρίτη να τραγουδάει την «Δραπετσώνα» όπως εγώ τον άκουσα το καλοκαίρι που πέρασε, στη Σκύρο. Ρίγος… τίποτε άλλο! Ρίγος… Γιατί, έτσι, με την «Δραπετσώνα» (και όχι μόνο) ο Γιώργος; Ψάξτε το…, στα πρώτα του βήματα. Στα χώματα του κάμπου… στο τσιμεντένιο στρώμα.
Και ούτε που θα σημείωνα εγώ εδώ, τελικά αν είναι και πόσο μεγάλος τραγουδιστής και άνθρωπος ο Γιώργος. Βγαίνουν όλα απλά και άμεσα μέσα από διηγήσεις και ιστορήσεις του ίδιου… που μεταφέρει τόσο πειστικά και παραστατικά ο Κώστας Μπαλαχούτης στο βιβλίο του Γιώργου. Στο βιβλίο που σε ξεκουράζει και που σε θυμώνει μαζί. Γιατί, αυτό το βιβλίο -δεν το είπαμε, να το πούμε- δεν είναι ουδέτερο. Άνευρο, άοσμο, στρογγυλό. Περιέχει -λίγο το ‘χεις;- αυθεντικά, το Γιώργο… Και σε αυτό τα κατάφερε -δύσκολο πολύ- μια χαρά ο συγγραφέας. Και ο Γιώργος να κρατάει πάντα και για πάσαν αιτία και αφορμή «τις καβάτζες του».
Και με το συμπάθιο, τώρα, εδώ παρακαλώ, για μια μικρή… παρέκκλιση του δεοντολογικού. Όχι, άσχετη, όμως. Στο βιβλίο μου «Με αφορμή την Columbia - η ιστορία της βιομηχανίας της δισκογραφίας στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΨΜ, σχολιάστηκα δυσμενώς από μεγαλόσχημους του… συναφιού, γιατί έχω αφιερώσει –κακώς κατ’ αυτούς- μια ενότητα στους «αφανείς» συναδέλφους μου που εργάσθηκαν σκληρά στη Δισκογραφία. Μάλιστα! Ζόρικο πράμα, αν δεν το ξέρετε, η Δισκογραφία.
Και τι παρατηρώ, αγαπητοί, με ξεχωριστή ικανοποίηση, καθώς διαβάζω το βιβλίο του Γιώργου Μαργαρίτη. Που καλώς, πολύ καλώς, καταγράφει, επίσης με αγάπη και σαφήνεια ο συγγραφέας. Μεγάλο μέρος των διηγήσεων του Γιώργου είναι αφιερωμένο, με συγκίνηση πολύ, στους αφανείς παλιούς συνοδοιπόρους του στο συνάφι και στη ζωή. Τιμάει, και εδώ, χωρίς μιζέρια, με τα λόγια του, κατά το πρέπον και πλέον, όλους που τον βοήθησαν. Όλους που του συμπαραστάθηκαν από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Με τρυφερότητα και με αγάπη τους τοποθετεί συχνά, πυκνά στο ίδιο βάθρο που τοποθετεί και τους μεγάλους και επώνυμους του συναφιού. Δείγμα, κι αυτό τρανό, της αληθινής μαγκιάς, του βλάμη, του Γιώργου. Γραμμένης, όμως, τώρα.
Αυτός είναι ο Γιώργος Μαργαρίτης. Αυθεντικός, λαϊκός, σεβαστικός. Ένας απλός, καθημερινός άνθρωπος. Που δεν θέλει να ξεχωρίζει… Γι’ αυτό και ξεχωρίζει, κόντρα σε «σοφιστί» και διανοουμενί…» της δισκογραφίας, που για δεκαετίες -κάτι… θυμάμαι κι εγώ, το είπαμε, από τα «μέσα»- στρουθοκαμηλίζανε ψηλομύτικα αγνοώντας την αλήθεια, το αυθεντικό, την γνησιότητα. Τον μοναδικό, σήμερα (τώρα το … αποδέχονται. Εσύ, Θέ μου, φύλαξέ με από τους «Ιανούς») γνήσιο διάδοχο των Πατριαρχών του ελληνικού μας τραγουδιού.
Αυτά γράφονται στο βιβλίο του Γιώργου Μαργαρίτη, που, είπαμε, φρόντισε με πολύ αγάπη ο Κώστας Μπαλαχούτης. Για ένα τραγουδιστή που δεν τραγουδάει τον λόγο μόνο… αλλά τραγουδάει, κύρια, το αίσθημα, την καρδιά, την ψυχή του λόγου. Όπως - δείτε την σχέση- και ο μεγάλος Ολλανδός εξπρεσιονιστής ζωγράφος Βαν Γκογκ… που, αντίστοιχα, δεν ζωγράφιζε ποτέ, τα τοπία με τα χρώματα που έβλεπε αλλά ζωγράφιζε, με μέγιστη ένταση, το αίσθημα που εισέπραττε από τα χρώματα που έβλεπε. «Έτσι» τραγουδάει κι ο Γιώργος.
Αυτά λοιπόν για το «πολύ ωραίον βιβλίον» του «πολύ ωραίου» Γιώργου Μαργαρίτη. Και είναι λίγα… πολύ λίγα.
*Ο Δημήτρης Φεργάδης δε μένει πια εδώ... Υπήρξε ιστορικό στέλεχος της Βιομηχανίας της ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑΣ σε ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ και MINOS – EMI. Συγγραφέας του βιβλίου «Με αφορμή την ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ - Η Βιομηχανία της δισκογραφίας στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα» (Εκδόσεις ΚΨΜ).
Διαβάστε, λοιπόν, τι στην καρδιά ένιωσα και γιατί έγραψα αυτό που έγραψα αμέσως, αυθόρμητα και ντρέτα. Είπαμε δεν είμαι και κριτικός βιβλίου. Όλα, όμως, όταν είναι από καρδιάς… γίνονται.
Ο λόγος για το καινούργιο «πολύ ωραίον» βιβλιο – βιογραφία «Γιώργος Μαργαρίτης, ο Λαϊκός Τραγουδιστής» που έγραψε ο πολύπειρος, πολύ καλός στο είδος, συγγραφέας Κώστας Μπαλαχούτης. Και που κυκλοφόρησε αυτές τις ημέρες από τις εκδόσεις ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ.
Μην περιμένετε, λοιπόν, εδώ και από εμένα, τώρα βαρύγδουπα σχόλια, διανοουμενίστικες αναλύσεις και μεταφυσικές ερμηνείες. Αυτό… θα μου ήταν πολύ εύκολο. Σχεδόν αντιγραφή θα έκανα. Πως λέει, να δεις, κάτι ανάλογο, ο Καβάφης στο ποίημα του, «Εν Δήμω της Μικράς Ασίας…;» για αντίστοιχες, προηγηθείσες και «επαναλαμβανόμενες ιστορίες» επιτυχημένων ανδρών;
«Τ’ όνομα μόνον ν’ αλλαχθεί…
Όλο το κείμενον ταιριάζει ωραία…
Στον νικητήν, τον ενδοξότατον…
Και τα λοιπά και τα λοιπά. Λαμπρά ταιριάζουν όλα…».
Αυτό θα έκανα. «Ξεπατικούρα» από κάπου. Και θα τελείωνα γρήγορα, εύκολα και με βραβεία. Όμως…. αμ δε. Όμως… αμ δε, που το βιβλίο του Γιώργη Μαργαρίτη μοιάζει με κάποιο άλλο και μπορεί να αντιμετωπισθεί με τέτοια ευκολία και τόση απλοϊκότητα. Είναι δύσκολος ο Μαργαρίτης. Πολύ. Όπως οι αλήθειες του. Και είναι που δεν βρέθηκε τυχαία (α, ρε παππού Βάρναλη…. Πανταχού παρών) ο Γιώργος… ο σπουργίτης, «από την σβουνιά του δρόμου…» (Ήχος … Ομόνοιας…) «στην κορφή της ροδακινιάς» (Μέγαρο Μουσικής). Παρά την για δεκαετίες -κάτι ξέρω από τα μέσα και εγώ- αφ’ υψηλού αντιμετώπισή του από την … νομενκλατούρα της δισκογραφίας.
Το ‘χει πιάσει καλά το θέμα ο πολύπειρος, ικανός και του μέτρου Κώστας Μπαλαχούτης. Ξέρει πως δεν μεταφέρει «στο χαρτί» Βίους Αγίων. Και το αφήνει τόσο... όσο. Κι ο Γιώργος ξεδιπλώνει έτσι, τις αληθινές του αλήθειες τόσο αληθινά και κοφτερά που βγάζουν σπαθιά και λάβα ηφαιστείων τα λόγια του. Διαλέγει, συνειδητά και συχνά τ’ αλώνια αντί τα σαλόνια, ο Γιώργος.
Δεν ωραιοποιεί τίποτα. Δεν κρύβει τίποτα. Μας «μαθαίνει» τον κόσμο της νύχτας. Μας μαθαίνει τον κόσμο της «ημέρας». Ρουμάνια και κακοτράχαλα χωράφια οι αδυναμίες του. Που λέγονται. Που προβάλλονται. Που γράφονται. Από το κελί «τριάντα τρία» τα περισσότερα. Για να γιατρέψουν, να καλοπορέψουν… Παθός, μαθός, σου λέει.
Μεγάλος τραγουδιστής ο Γιώργος Μαργαρίτης; Τι δεν ξέρετε, τώρα; Τι δεν καταλαβαίνετε, τώρα; Τι περιμένετε να σας πει ένας -ευκαιριακός κριτικός βιβλίου… εγώ- και φίλος του καλός και παλιός;
Ο συντάκτης του παρόντος, στις τραγουδιστικές του προτιμήσεις δηλώνει και είναι φανατικός Μπιθικωτσικός! Ένα σας λέω, μόνο… Ακούστε τον Μαργαρίτη να τραγουδάει την «Δραπετσώνα» όπως εγώ τον άκουσα το καλοκαίρι που πέρασε, στη Σκύρο. Ρίγος… τίποτε άλλο! Ρίγος… Γιατί, έτσι, με την «Δραπετσώνα» (και όχι μόνο) ο Γιώργος; Ψάξτε το…, στα πρώτα του βήματα. Στα χώματα του κάμπου… στο τσιμεντένιο στρώμα.
Και ούτε που θα σημείωνα εγώ εδώ, τελικά αν είναι και πόσο μεγάλος τραγουδιστής και άνθρωπος ο Γιώργος. Βγαίνουν όλα απλά και άμεσα μέσα από διηγήσεις και ιστορήσεις του ίδιου… που μεταφέρει τόσο πειστικά και παραστατικά ο Κώστας Μπαλαχούτης στο βιβλίο του Γιώργου. Στο βιβλίο που σε ξεκουράζει και που σε θυμώνει μαζί. Γιατί, αυτό το βιβλίο -δεν το είπαμε, να το πούμε- δεν είναι ουδέτερο. Άνευρο, άοσμο, στρογγυλό. Περιέχει -λίγο το ‘χεις;- αυθεντικά, το Γιώργο… Και σε αυτό τα κατάφερε -δύσκολο πολύ- μια χαρά ο συγγραφέας. Και ο Γιώργος να κρατάει πάντα και για πάσαν αιτία και αφορμή «τις καβάτζες του».
Και με το συμπάθιο, τώρα, εδώ παρακαλώ, για μια μικρή… παρέκκλιση του δεοντολογικού. Όχι, άσχετη, όμως. Στο βιβλίο μου «Με αφορμή την Columbia - η ιστορία της βιομηχανίας της δισκογραφίας στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΨΜ, σχολιάστηκα δυσμενώς από μεγαλόσχημους του… συναφιού, γιατί έχω αφιερώσει –κακώς κατ’ αυτούς- μια ενότητα στους «αφανείς» συναδέλφους μου που εργάσθηκαν σκληρά στη Δισκογραφία. Μάλιστα! Ζόρικο πράμα, αν δεν το ξέρετε, η Δισκογραφία.
Και τι παρατηρώ, αγαπητοί, με ξεχωριστή ικανοποίηση, καθώς διαβάζω το βιβλίο του Γιώργου Μαργαρίτη. Που καλώς, πολύ καλώς, καταγράφει, επίσης με αγάπη και σαφήνεια ο συγγραφέας. Μεγάλο μέρος των διηγήσεων του Γιώργου είναι αφιερωμένο, με συγκίνηση πολύ, στους αφανείς παλιούς συνοδοιπόρους του στο συνάφι και στη ζωή. Τιμάει, και εδώ, χωρίς μιζέρια, με τα λόγια του, κατά το πρέπον και πλέον, όλους που τον βοήθησαν. Όλους που του συμπαραστάθηκαν από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Με τρυφερότητα και με αγάπη τους τοποθετεί συχνά, πυκνά στο ίδιο βάθρο που τοποθετεί και τους μεγάλους και επώνυμους του συναφιού. Δείγμα, κι αυτό τρανό, της αληθινής μαγκιάς, του βλάμη, του Γιώργου. Γραμμένης, όμως, τώρα.
Αυτός είναι ο Γιώργος Μαργαρίτης. Αυθεντικός, λαϊκός, σεβαστικός. Ένας απλός, καθημερινός άνθρωπος. Που δεν θέλει να ξεχωρίζει… Γι’ αυτό και ξεχωρίζει, κόντρα σε «σοφιστί» και διανοουμενί…» της δισκογραφίας, που για δεκαετίες -κάτι… θυμάμαι κι εγώ, το είπαμε, από τα «μέσα»- στρουθοκαμηλίζανε ψηλομύτικα αγνοώντας την αλήθεια, το αυθεντικό, την γνησιότητα. Τον μοναδικό, σήμερα (τώρα το … αποδέχονται. Εσύ, Θέ μου, φύλαξέ με από τους «Ιανούς») γνήσιο διάδοχο των Πατριαρχών του ελληνικού μας τραγουδιού.
Αυτά γράφονται στο βιβλίο του Γιώργου Μαργαρίτη, που, είπαμε, φρόντισε με πολύ αγάπη ο Κώστας Μπαλαχούτης. Για ένα τραγουδιστή που δεν τραγουδάει τον λόγο μόνο… αλλά τραγουδάει, κύρια, το αίσθημα, την καρδιά, την ψυχή του λόγου. Όπως - δείτε την σχέση- και ο μεγάλος Ολλανδός εξπρεσιονιστής ζωγράφος Βαν Γκογκ… που, αντίστοιχα, δεν ζωγράφιζε ποτέ, τα τοπία με τα χρώματα που έβλεπε αλλά ζωγράφιζε, με μέγιστη ένταση, το αίσθημα που εισέπραττε από τα χρώματα που έβλεπε. «Έτσι» τραγουδάει κι ο Γιώργος.
Αυτά λοιπόν για το «πολύ ωραίον βιβλίον» του «πολύ ωραίου» Γιώργου Μαργαρίτη. Και είναι λίγα… πολύ λίγα.
*Ο Δημήτρης Φεργάδης δε μένει πια εδώ... Υπήρξε ιστορικό στέλεχος της Βιομηχανίας της ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑΣ σε ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ και MINOS – EMI. Συγγραφέας του βιβλίου «Με αφορμή την ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ - Η Βιομηχανία της δισκογραφίας στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα» (Εκδόσεις ΚΨΜ).
