Διαβάσαμε: «Μισό Παιδί» του Αυγούστου Κορτώ (Πατάκης)

Ακόμα ένα μυθιστόρημα που διαφέρει
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Ο Αύγουστος Κορτώ παραμένει σταθερή αξία στον χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας. Κάθε του καινούργιο βιβλίο είναι διαφορερικό από τα προηγούμενα, αλλά όλα έχουν ένα κοινό σημείο: την διαφορετικότητα.

Διαβάζοντας το ΄΄Μισό παιδί΄΄, θυμήθηκα κάποια δικά του λόγια που είπε σε μια συνέντευξη εδώ, στο Ογδοο, πριν αρκετούς μήνες: ΄΄Οι άνθρωποι που περνούν του λιναριού τα πάθη και μολαταύτα επιβιώνουν είναι μεγάλη πρόκληση για μένα: θέλω να καταδυθώ στις στιγμές του πιο μεγάλου πόνου τους, να αποτυπώσω και να μοιραστώ τη φρίκη και τη βία που υφίστανται, σχεδόν σαν να είναι χρέος μου: αφού σ' έφερα σ' αυτή τη θέση, δεν θα σε εγκαταλείψω.΄΄Και στην διαπίστωση ενός άλλου δημοσιογράφου : ΄΄Γράφετε, μεταξύ άλλων, για θέματα ταμπού: τρέλα, ερωτικά βίτσια, αυτοκτονία΄΄, απάντησε: «Η ζωή μου τα σέρβιρε - εγώ τα πιάτα διακοσμώ».

Τα θυμήθηκα όλα αυτά διαβάζοντας το καινούργιο του βιβλίο. Όχι γιατί είναι πιο σκληρό από τα προηγούμενα, αλλά γιατί η ματιά του Αύγουστου Κορτώ ζουμάρει εκεί που η ματιά κάποιου άλλου απλά θα προσπερνούσε.

Η υπόθεση του βιβλίου του ακούγεται σκληρή, αλλά δεν είναι. Είναι μια ματιά κατανόησης απέναντι σε όλα αυτά που βρίσκονται εκεί έξω στον κόσμο και τις πιο πολλές φορές κάνουμε ότι δεν τα βλέπουμε. Ο συγγραφέας γράφει προς το τέλος του βιβλίου:΄΄Ο Φίλιππος δεν ήταν βέβαιος πως θα ξεσπούσε όντως τέτοιος πόλεμος, ίσως γιατί ο ίδιος πίστευε ότι το φύλο του Αντώνη δεν είχε σημασία. Οι σκοτεινές σελίδες της ζωής του –απ’ τη σκιά του πατέρα του και το στίγμα των παιδικών του φόβων, μέχρι το έγκλημα στη σπηλιά- ήταν γραμμένες απ’ το χέρι συνηθισμένων ανθρώπων. Το κτήνος της διπλανής πόρτας ήταν μια πραγματικότητα διαχρονική, που πάντα έβρισκε το στόχο της, κι άλλαζε μόνο προσωπείο: χτές η φυλή, σήμερα το φύλο, αύριο κάτι άλλο- το καινούργιο θύμα, αιχμάλωτο μιας αλλιώτικης αδυναμίας. Οσο το αίμα κυλάει- σε οργισμένες καρδιές, σε στραβά κεφάλια-, τόσο θα χύνεται΄΄.

Αυτό είναι το κρυμένο νόημα στα περισσότερα, ίσως, βιβλία του Αύγουστου Κορτώ. Στο ΄΄Μισό παιδί΄΄ η ματιά του εστιάζει στα εκτός χάρτη προάστεια της Θεσσαλονίκης, εκεί που το νταλαβέρι με τα ναρκωτικά είναι καθημερινότητα, στην φτώχεια, σε ένα παιδί που γεννιέται και μεγαλώνει μέσα σε όλα αυτά, χωρίς κανείς να μπορεί να του απαντήσει γιατί, σε μιά νεαρή γυναίκα ,που μέσα σε αυτές τις συνθήκες εξαθλίωσης, γίνεται μάνα, που βάζει την αγάπη για το παιδί της πάνω απ’ όλα. Το σκηνικό που στήνεται η υπόθεση είναι το Χρυσοδέντρι, ένα χωριό της βόρειας Ελλάδας, σχεδόν ξεχασμένο από τον Θεό, μέχρι που γίνεται το κακό. Τότε το ανακαλύπτουν οι τηλεοπτικές κάμερες, και μέσω αυτών και η υπόλοιπη Ελλάδα. Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο:

΄΄Ο Αντώνης Ράπτης, δεκαεφτά χρονώ αγόρι, αιματοκύλισε το Χρυσοδέντρι, μπήκε στην τάξη του μονοθέσιου σχολείου μ’ ένα κλεμμένο πολυβόλο, σκότωσε τον δάσκαλο κι όλους σχεδόν τους φίλους του, κι έπειτα αυτοπυρπολήθηκε. Το μακελειό συντάραξε το ακριτικό χωριουδάκι, αλλά η αστυνομία έκλεισε τον φάκελο εν τάχει- το τι συνέβη ήταν φώς φανάρι. Αλλο ένα πειραγμένο σκατόπαιδο που, με αφορμή μιά ερωτική απογοήτευση, έκανε τη ζήλεια του φονικό όπλο. Ομως ο άνεμος της ενοχής τραντάζει ακόμη τα δέντρα του χωριού. Η μάνα του δράστη ξέρει ότι ο δολοφόνος κι ο γιός της δεν ήταν το ίδιο πρόσωπο. Το μόνο θύμα της υπόθεσης που έχει ακόμη τις αισθήσεις του πασχίζει να αρθρώσει την αλήθεια. Κι οι ψυχές των νεκρών μαθητών φωνάζουν, σκυλοτρώγονται, κρατούν καλά το μυστικό τους.

Ο Φίλιππος Σέξτος, συλλέκτης μαρτυριών κι ερασιτέχνης γραφιάς, ταξιδεύει στο χαροκαμένο Χρυσοδέντρι. Κάτι στην όλη υπόθεση δεν τον αφήνει σε ησυχία: πρέπει να μιλήσει με τους γονείς, με τα αδέρφια, με τη Μάρω, την πλέον τραγική απ’ τις μητέρες. Οταν ένα παιδί σκοτώνει άλλα παιδιά, εξακολουθεί να είναι παιδί; Κι όταν το αίμα χύνεται άδικα, ποιά είναι η πρώτη αδικία, η ρίζα του κακού;΄΄

Η ρίζα του κακού δεν είναι βαθειά κρυμμένη, κι ας έχει ρίζες βαθειές. Λίγο να σκάψεις στο χώμα, την βρίσκεις μπροστά σου. Μόνο που οι σημερινές κοινωνίες , αντί να σκάψουν, ρίχνουν λίγο ακόμα παραπάνω χώμα, για να την κρύψουν ακόμα περισσότερο. Η διαφορετικότητα τρομάζει. Ο,τι δεν είναι κατ’ εικόνα και ομοίωση της τρέχουσας αξιακής πραγματικότητας, πρέπει να κρύβεται, να μη φαίνεται, γιατί ενοχλεί την ομοιομορφία που έχει επιβληθεί. Πολύ περισσότερο σε ένα μικρό ακριτικό χωριό, που γνωρίζει ο ένας τον άλλο.

Ο Αύγουστος Κορτώ έγραψε ένα μυθιστόρημα για την βία, που προέρχεται από τη φτώχεια, από την διαφορετικότητα, από όλα αυτά που δεν είναι σαν κι εμάς. Κάθε τι που διαφέρει προκαλεί. Μπορεί, όπως γράφει ο ίδιος, να είναι η φυλή, το φύλο, οτιδήποτε βγαίνει από τα περιθώρια του καθωσπρεπισμού μιάς κοινωνίας που αδυνατεί να πετάξει από πάνω της τις προκαταλήψεις που της έχουν φορτώσει. Κι όλα αυτά λειτουργούν συσωρευτικά. Μαζεύονται, μέχρι να γίνει η έκρηξη. Το μόνο που μένει σταθερό είναι η αγαπη της μάνας:΄΄Η Μάρω είχε διαλέξει τη μικρότερη από τις προδοσίες, κι είχε αρνηθεί τα πάντα. Ηταν κολυμβητής, μπορείνα ήθελε να βελτιώσει τις επιδόσεις του, τόσοι και τόσοι αθλητές το κάνουν, κι επιπλέον , ο πατέρας του...είμαστε χρόνια σε διάσταση, αλλά υπήρξαμε κι οι δυό θύματα ενδοοικογενειακής βίας....Λόγια, λόγια, ούτε ήξερε τι έλεγε. Η μοναδική της έγνοια ήταν το σώμα του Αντώνη- όχι το΄΄πτώμα΄΄! Ποτέ το ΄΄πτώμα΄΄! Πτώματα έχουν οιάλλοι, το αγόρι μου έχει σώμα, κι ας είναι κακοπαθημένο-, που το ‘χαν πάρει για νεκροτομή. Ο πάτερ Λευτέρης απ’ τον Κόρακα της είχε πεί ότι θα έθαβε το αγόρι της κανονικά, κι ας είχε κάνει ό,τι είχε κάνει-Αφετε τα παιδία...,- μα είχε ξεσηκωθεί το χωριό. Δυό μέρες αργότερα . θα της το πέταγαν πάλι στο κατώφλι, ακόμα πιό μισό, γεμάτο χώματα. Απ’ την ταφή του στον κήπο, τη μεταφύτευση της μικρής, φουντωτής τριανταφυλλιάς, δε θα απέμενε ανάμνηση: μόνο δυό ραγισμένα νύχια, και μερικές πληγές απ’ τα αγκάθια. Είχε νιώσει καθόλου ντροπή στη διάρκεια της κατάθεσης; Είχε πονέσει τα αδικοσκοτωμένα παιδιά; Είχε κατηγορήσει, εξόν από τη μοίρα, τον ίδιο τον φονιά-τον γιό της; Και ναι και όχι. Αν το μέλλον πλάθεται σαν κιούπι απ’τα χέρια του παρελθόντος, πως να το ψέξεις, έτσι και βγεί στραβό; Κακός ήταν ο πλάστης: ο πατέρας, η μάνα, τα παιδικά του χρόνια. Οχι εσύ. Εσύ, ποτέ!΄΄

Ο Αύγουστος Κορτώ έγραψε ακόμα ένα μυθιστόρημα που διαφέρει. Η θεματολογία του διαφέρει, η ουσία του γραψίματός του παραμένει σταθερή. Η κρυμένη αλήθεια, πέρα από τον παραμορφωτικό καθρέφτη της κοινωνίας, είναι πάντα μέσα στην αναζήτησή του. Οι διαφορετικοί και οι κατατρεγμένοι αυτού του κόσμου είναι πάντα η προτεραιότητά του. Αλλο πράγμα ο θύτης και άλλο πράγμα το θύμα, ακόμα κι αν αυτοί οι ρόλοι καμιά φορά μπερδεύονται. Στο ΄΄Μισό παιδί΄΄ συναντάμε αυτή την πραγματικότητα που νομίζουμε ότι είναι μακριά μας, κι όμως, μπορεί να είναι δίπλα μας και να μην έχουμε πάρει χαμπάρι. Ο,τι δεν συμβαίνει σε εμάς, δεν σημαίνει ό,τι δεν υπάρχει.

Υπάρχουν επίσης οι φωνές των σκοτωμένων παιδιών, σαν χορός αρχαίας τραγωδίας. Καί ένας αφηγητής, ο Φίλιππος Σέξτος, που έσως επειδή έχει δεί κι αυτός πολλά στη ζωή του,κατανοεί τα ανθρώπινα.

Για το βιβλίο έγραψαν:

΄΄Το μυθιστόρημα στήνεται αριστοτεχνικά ως μια ιστορία μυστήριου με ζηλευτή μαεστρία. Ο συγγραφέας, το δίχως άλλο γνωρίζει το θέμα του, είναι καταιγιστικός με υψηλή αίσθηση του χιούμορ, ακόμα κι όταν αυτό είναι πικρό και δεν αντέχεται. Περιγράφει το περιθώριο με αποκαλυπτική ευκρίνεια (μαστροπούς, εμπόριο ναρκωτικών, κτηνώδη απανθρωπιά, τον βούρκο των ψυχισμών) και τον μάταιο αγώνα να ξεφύγεις, να ξετρυπώσεις από αυτό το λαγούμι στο φως. Ξέρει την σκοτεινιά των χαμένων ψυχών από την μέσα μεριά, με την κλειδωμένη απ’ έξω πόρτα. Ξενοφών Μπρουντζάκης-Το Ποντίκι.


΄Ένα συγκλονιστικό βιβλίο! Ένα βιβλίο τόσο μα τόσο καλό που δε θες να το κλείσεις! Ο Κορτώ έχει το χάρισμα να γράφει πηγαία και αληθινά. Να γράφει αλήθειες, να γράφει και να συνεπαίρνει νου και καρδιά!

Η πλοκή αγωνιώδης… η ιστορία καθηλωτική.. οι χαρακτήρες ολοκληρωμένοι και το τέλος… απροσδόκητο!

Μια ιστορία μυστηρίου που δεν μένει μόνο στη λύση του γρίφου αλλά προχωρά σε σύνθετα μονοπάτια ψυχογραφησης. Οι ήρωες γκρεμίζονται, δικαιολογούνται αλλά η ηθική ευθύνη θα τους βαραίνει για πάντα.΄΄Βικτώρια Τσιγγέλη-vivlio-life.gr

΄΄Ο Κορτώ σκιαγραφεί ένα τοπίο σωματικής και ψυχολογικής βίας που άλλες φορές είναι οφθαλμοφανές και ξεριζώνει την καρδιά των θυμάτων κι άλλες υποβόσκει και κατατρώει την ψυχή τους.
Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος έχει πει πως αγαπημένος σου συγγραφέας είναι αυτός που σε κάνει να θέλεις κι εσύ να γράψεις. Που σε κάνει να θέλεις να πιάσεις χαρτί και μολύβι και να αραδιάσεις με τον ίδιο ιλιγγιώδη τρόπο τις σκέψεις σου και τη φαντασία σου. Να ξεχυθείς στο ορμητικό ποτάμι της αφήγησης ώσπου να σε ξεβράσει στην απέραντη θάλασσα της λύτρωσης.
Αυτό είναι για μένα ο Αύγουστος Κορτώ. Ενας συγγραφέας με αξιοζήλευτο ταλέντο στη ροή της αφήγησης που, σαν αφήνεσαι στο ρεύμα της, βρίσκεσαι σε τοπία και καταστάσεις χαράς, γέλιου, συγκίνησης, πόνου, λύτρωσης από τη μία σελίδα στην άλλη, πολλές φορές και από την μιαν αράδα στην άλλη.΄΄Θανάσης Πάνου-Η Εφημερίδα των Συντακτών.
΄΄Μια σύγχρονη τραγωδία με επίκεντρο εμμονές, σταθερές, εκείνο το δολοφονικό «κοινώς αποδεκτό» που επιμένει επιδεικτικά να αγνοεί το μεγάλο μυστήριο της ζωής κι όλο το ταπεινώνει και το σακατεύει.΄΄Ελένη Γκίκα-Fractal

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!