Ο Γιώργος Σωτήρχαινας γεννήθηκε στη Λιβαδειά το 1893 και ανήκε σε ευκατάστατη οικογένεια κτηματιών και κτηνοτρόφων (1).
Ο ίδιος στις αρχές της 10ετίας του ’30 θεωρούνταν επίλεκτο μέλος της τοπικής κοινωνίας. Στις 18 Ιουλίου 1930, στις 8 το βράδυ στη Λιβαδειά, άγνωστοι απήγαγαν το μικρό Λουκά Στάμου. Ο πατέρας του μικρού πήρε ένα γράμμα όπου οι απαγωγείς ζητούσαν λύτρα 800.000 δραχμές. Το ποσό βρέθηκε και στάλθηκε στο σημείο που είχε καθοριστεί. Μα ο μικρός Στάμου δεν απελευθερώθηκε, είχε εκτελεστεί.
Όμως για λόγους πολιτικών αντιπαραθέσεων, οι αντίπαλοί του Γιώργου Σωτήρχαινα μεταξύ αυτών και οι πολιτικοί Κίνιας και Κουτσοπέταλος, όπως ο ίδιος κατήγγειλε, τον ενέπλεξαν στην απαγωγή και εξαφάνιση του μικρού παιδιού.
Οι αρχές συνέλαβαν ως υπόπτους τους τον Γιώργο Σωτήρχαινα, τον Γ. Μπάλα, τον Τζαμτζή, τον Μπρίνο, τον Ν. Δανιήλ ή Παπα-Δανιήλ, τον Ναπολέοντα Λουκά και τον Γ. Ζαχαρία. Ο Μπρίνος κατέδωσε πως απαγωγείς ήσαν ο Γιώργος Σωτήρχαινας και ο Γ. Ζαχαρίας.
Το έγκλημα μετά από ανακρίσεις διαλευκάνθηκε, μα ποτέ κανείς δεν έμαθε πώς εκτελέστηκε ο μικρός Στάμου.
Μέσα σε κλίμα έντασης, άρχισε η επεισοδιακή δίκη στις 18 Ιουνίου του 1931 και μετά από πολλές διακοπές και αντιπαραθέσεις το Κακουργοδικείο Πειραιώς καταδίκασε τους Γιώργο Σωτήρχαινα, Ναπολέοντα Λουκά και Ν. Δανιήλ ή Παπα-Δανιήλ σε θάνατο.
Οι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν στις φυλακές της Αίγινας, αφού έκαναν προσφυγή στον Άρειο Πάγο. Ενώ εκκρεμούσε η προσφυγή, οι αντίπαλοί του, εκμεταλλεύτηκαν την παραίτηση της κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου και στις 2 Ιουνίου του 1932, δώδεκα ημέρες μετά την παραίτηση, αποβιβάστηκε στην Αίγινα ειδικό απόσπασμα της Χωροφυλακής, για να εκτελέσει τους κρατούμενους θανατοποινίτες. Μετά από μικρή στάση των κρατουμένων, που δεν ήθελαν να παραδώσουν τον Σωτήρχαινα, με παρέμβαση του ίδιου, οδηγήθηκαν το πρωί της 3ης Ιουνίου του 1932 στον τόπο της εκτελέσεως.
Οι παρόντες στην εκτέλεση αναφέρουν ότι στο δρόμο του μαρτυρίου, ο Σωτήρχαινας και ο Δανιήλ τραγουδούσαν μια δική τους διασκευή του γνωστού τραγουδιού «Έβγα μανούλα να με δεις» με τους παρακάτω στίχους:
Έβγα μανούλα να με δεις και να με καμαρώσεις, / Με πάν’(ε) οι χωροφύλακες, τα χέρια σταυρωμένα, / Μου ’χουν λυτάρια δώδεκα, (α)λυσσίδες δεκαπέντε, / Πάνε να με σκοτώσουνε, στης Αίγινας τα πεύκα, // Έβγα μανούλα να με δεις και να με καμαρώσεις, / Να μη με πάν(ε) στη Λιβαδειά, μηδέ σε πολιτεία, / Γιατ’(ι) έχω εχθρούς και χαίρονται, φίλους και με λυπούνται.
Η εκτέλεση των τριών, έγινε στα πεύκα της Αίγινας, κοντά στο εκκλησάκι της Φανερωμένης στις 5 και 12΄ το πρωί της Παρασκευής 3 Ιουνίου του 1932. Η τελευταία του επιθυμία, να ταφεί στη Λιβαδειά, δεν πραγματοποιήθηκε. Το γεγονός της καταδίκης του Σωτήρχαινα χωρίς σαφείς αποδείξεις καθώς και η παράνομη εκτέλεσή του, απασχόλησε για καιρό τον τύπο της εποχής. Ταυτόχρονα δημιουργήθηκε ένας θρύλος για τον άδικο θάνατο ενός παλικαριού, σαν τον Γιώργο Σωτήρχαινα.
Αμέσως μετά την εκτέλεσή του γράφτηκαν τέσσερα τραγούδια για αυτόν και κυκλοφόρησαν σε δίσκους 78 στροφών, από τους γνωστότερους συνθέτες και τραγουδιστές της εποχής.
1. Με τον Γιώργο Παπασιδέρη, το τραγούδι «Ο Σωτήρχαινας», του Κώστα Καρίπη. Δίσκος HMV ΑΟ 2139 του 1933. Στο κλαρίνο ο Κώστας Γιαούζος.
2. Με τον Γιώργο Μεϊντανά, σε μια από τις λιγοστές προπολεμικές του ηχογραφήσεις στις 78 στροφές. Δίσκος COLUMBIA DG 2037 του 1934.
3. Επίσης με τον Γιώργο Παπασιδέρη. Δίσκος COLUMBIA DG 2155 του 1934, δημιουργία του Κ. Ρουμελιώτη με τον Νίκο Τζάρα στο κλαρίνο.
4. Με τον Γ. Καραβέλλη και κλαρίνο τον Νικήτα Κωτσόπουλο. Δίσκος PARLOPHONE B-21748 του 1934.
Το τραγούδι σε μια από τις εκδοχές του, επαναφέρθηκε στις 33 στροφές από τον Δημοσθένη Βλαχαγγέλη, με το κλαρίνο του Βάιου Μαλλιάρα. Δίσκος LP MELOPHONE SMEL 28 του 1974.
Επίσης το τραγούδησε ξεχωριστά και ο μεγάλος Τάκης Καρναβάς στο δίσκο του με τον Βασίλη Σούκα το 1979.
Υπάρχουν ακόμη εκτελέσεις με τους Τάκη Παναγιωτόπουλο, Τασία Βέρρα, Παναγιώτη Λάλεζα
Ο Γιώργος Παπασιδέρης στην πρώτη εκτέλεσή του, σε σύνθεση του Κ. Καρίπη τραγούδησε τους παρακάτω στίχους:
Θρήνεται κλαίγει η Λιβαδειά, πενθοφορεί στα μαύρα, / Για τη τρομάρα, π(ου) ακούσαν, στης Αίγενας τα πεύκα. / Σκότωσαν τον, ωρέ Σωτήρχαινα, τον Γιώργο τον λεβέντη, / Κλάψτε χωριά, της Λιβαδειάς.
Στο βιβλίο «Ληστρικά τραγούδια»(2) καταγράφεται το τραγούδι με τον Σωτήρχαινα με τους παρακάτω στίχους:
Έβγα μανούλα μ’ να με ιδεις και να με καμαρώσεις, / τα πως με πάει η αρβανιτιά με τους χωροφυλάκους / πάνε να με κρεμάσουνε στις Αίγινας τα πεύκα, / με αλυσίδες στο λαιμό με σίδερα στα χέρια, / εμένα το Σωτήρχαινα το πιο καλό παιδί σου. // Έβγα μανούλα μ’ να τους πεις να τους παρακαλέσεις / να μη με παν από χωριά ουδ’ από πολιτείες, / γιατ’ έχω εχτρούς που χαίρονται φίλους που με λυπούνται. // Κλαίει θρηνεί η Λιβαδειά πενθοφορεί στα μαύρα, / Σκότωσαν το Σωτήρχαινα το Γιώργο το λεβέντη.
1. Σχόλια του Παν. Κουνάδη που περιέχονται στο βιβλιαράκι που συνοδεύει το CD «Λειβαδιά» της σειράς Αρχείο Ελληνικής Δισκογραφίας ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ.
2. Δημήτρης Χρ. Χαλατσάς. Έκδοση Εστία 2000.
Πηγή: rebetiko.sealabs.net
* Η φωτογραφία - πορτραίτο του Γιώργου Σωτήρχαινα είναι απ’ το βιβλίο του Αριστείδη Κ. Ρούσσαρη «Η Λεβαδειά στο Δημοτικό Τραγούδι» (2002)
**Τα δημοσιεύματα είναι απ’ τη mixanitouxronou
Ο ίδιος στις αρχές της 10ετίας του ’30 θεωρούνταν επίλεκτο μέλος της τοπικής κοινωνίας. Στις 18 Ιουλίου 1930, στις 8 το βράδυ στη Λιβαδειά, άγνωστοι απήγαγαν το μικρό Λουκά Στάμου. Ο πατέρας του μικρού πήρε ένα γράμμα όπου οι απαγωγείς ζητούσαν λύτρα 800.000 δραχμές. Το ποσό βρέθηκε και στάλθηκε στο σημείο που είχε καθοριστεί. Μα ο μικρός Στάμου δεν απελευθερώθηκε, είχε εκτελεστεί.
Όμως για λόγους πολιτικών αντιπαραθέσεων, οι αντίπαλοί του Γιώργου Σωτήρχαινα μεταξύ αυτών και οι πολιτικοί Κίνιας και Κουτσοπέταλος, όπως ο ίδιος κατήγγειλε, τον ενέπλεξαν στην απαγωγή και εξαφάνιση του μικρού παιδιού.
Οι αρχές συνέλαβαν ως υπόπτους τους τον Γιώργο Σωτήρχαινα, τον Γ. Μπάλα, τον Τζαμτζή, τον Μπρίνο, τον Ν. Δανιήλ ή Παπα-Δανιήλ, τον Ναπολέοντα Λουκά και τον Γ. Ζαχαρία. Ο Μπρίνος κατέδωσε πως απαγωγείς ήσαν ο Γιώργος Σωτήρχαινας και ο Γ. Ζαχαρίας.
Το έγκλημα μετά από ανακρίσεις διαλευκάνθηκε, μα ποτέ κανείς δεν έμαθε πώς εκτελέστηκε ο μικρός Στάμου.
Μέσα σε κλίμα έντασης, άρχισε η επεισοδιακή δίκη στις 18 Ιουνίου του 1931 και μετά από πολλές διακοπές και αντιπαραθέσεις το Κακουργοδικείο Πειραιώς καταδίκασε τους Γιώργο Σωτήρχαινα, Ναπολέοντα Λουκά και Ν. Δανιήλ ή Παπα-Δανιήλ σε θάνατο.
Οι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν στις φυλακές της Αίγινας, αφού έκαναν προσφυγή στον Άρειο Πάγο. Ενώ εκκρεμούσε η προσφυγή, οι αντίπαλοί του, εκμεταλλεύτηκαν την παραίτηση της κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου και στις 2 Ιουνίου του 1932, δώδεκα ημέρες μετά την παραίτηση, αποβιβάστηκε στην Αίγινα ειδικό απόσπασμα της Χωροφυλακής, για να εκτελέσει τους κρατούμενους θανατοποινίτες. Μετά από μικρή στάση των κρατουμένων, που δεν ήθελαν να παραδώσουν τον Σωτήρχαινα, με παρέμβαση του ίδιου, οδηγήθηκαν το πρωί της 3ης Ιουνίου του 1932 στον τόπο της εκτελέσεως.
Οι παρόντες στην εκτέλεση αναφέρουν ότι στο δρόμο του μαρτυρίου, ο Σωτήρχαινας και ο Δανιήλ τραγουδούσαν μια δική τους διασκευή του γνωστού τραγουδιού «Έβγα μανούλα να με δεις» με τους παρακάτω στίχους:
Έβγα μανούλα να με δεις και να με καμαρώσεις, / Με πάν’(ε) οι χωροφύλακες, τα χέρια σταυρωμένα, / Μου ’χουν λυτάρια δώδεκα, (α)λυσσίδες δεκαπέντε, / Πάνε να με σκοτώσουνε, στης Αίγινας τα πεύκα, // Έβγα μανούλα να με δεις και να με καμαρώσεις, / Να μη με πάν(ε) στη Λιβαδειά, μηδέ σε πολιτεία, / Γιατ’(ι) έχω εχθρούς και χαίρονται, φίλους και με λυπούνται.
Η εκτέλεση των τριών, έγινε στα πεύκα της Αίγινας, κοντά στο εκκλησάκι της Φανερωμένης στις 5 και 12΄ το πρωί της Παρασκευής 3 Ιουνίου του 1932. Η τελευταία του επιθυμία, να ταφεί στη Λιβαδειά, δεν πραγματοποιήθηκε. Το γεγονός της καταδίκης του Σωτήρχαινα χωρίς σαφείς αποδείξεις καθώς και η παράνομη εκτέλεσή του, απασχόλησε για καιρό τον τύπο της εποχής. Ταυτόχρονα δημιουργήθηκε ένας θρύλος για τον άδικο θάνατο ενός παλικαριού, σαν τον Γιώργο Σωτήρχαινα.
Αμέσως μετά την εκτέλεσή του γράφτηκαν τέσσερα τραγούδια για αυτόν και κυκλοφόρησαν σε δίσκους 78 στροφών, από τους γνωστότερους συνθέτες και τραγουδιστές της εποχής.
1. Με τον Γιώργο Παπασιδέρη, το τραγούδι «Ο Σωτήρχαινας», του Κώστα Καρίπη. Δίσκος HMV ΑΟ 2139 του 1933. Στο κλαρίνο ο Κώστας Γιαούζος.
2. Με τον Γιώργο Μεϊντανά, σε μια από τις λιγοστές προπολεμικές του ηχογραφήσεις στις 78 στροφές. Δίσκος COLUMBIA DG 2037 του 1934.
3. Επίσης με τον Γιώργο Παπασιδέρη. Δίσκος COLUMBIA DG 2155 του 1934, δημιουργία του Κ. Ρουμελιώτη με τον Νίκο Τζάρα στο κλαρίνο.
4. Με τον Γ. Καραβέλλη και κλαρίνο τον Νικήτα Κωτσόπουλο. Δίσκος PARLOPHONE B-21748 του 1934.
Το τραγούδι σε μια από τις εκδοχές του, επαναφέρθηκε στις 33 στροφές από τον Δημοσθένη Βλαχαγγέλη, με το κλαρίνο του Βάιου Μαλλιάρα. Δίσκος LP MELOPHONE SMEL 28 του 1974.
Επίσης το τραγούδησε ξεχωριστά και ο μεγάλος Τάκης Καρναβάς στο δίσκο του με τον Βασίλη Σούκα το 1979.
Υπάρχουν ακόμη εκτελέσεις με τους Τάκη Παναγιωτόπουλο, Τασία Βέρρα, Παναγιώτη Λάλεζα
Ο Γιώργος Παπασιδέρης στην πρώτη εκτέλεσή του, σε σύνθεση του Κ. Καρίπη τραγούδησε τους παρακάτω στίχους:
Θρήνεται κλαίγει η Λιβαδειά, πενθοφορεί στα μαύρα, / Για τη τρομάρα, π(ου) ακούσαν, στης Αίγενας τα πεύκα. / Σκότωσαν τον, ωρέ Σωτήρχαινα, τον Γιώργο τον λεβέντη, / Κλάψτε χωριά, της Λιβαδειάς.
Στο βιβλίο «Ληστρικά τραγούδια»(2) καταγράφεται το τραγούδι με τον Σωτήρχαινα με τους παρακάτω στίχους:
Έβγα μανούλα μ’ να με ιδεις και να με καμαρώσεις, / τα πως με πάει η αρβανιτιά με τους χωροφυλάκους / πάνε να με κρεμάσουνε στις Αίγινας τα πεύκα, / με αλυσίδες στο λαιμό με σίδερα στα χέρια, / εμένα το Σωτήρχαινα το πιο καλό παιδί σου. // Έβγα μανούλα μ’ να τους πεις να τους παρακαλέσεις / να μη με παν από χωριά ουδ’ από πολιτείες, / γιατ’ έχω εχτρούς που χαίρονται φίλους που με λυπούνται. // Κλαίει θρηνεί η Λιβαδειά πενθοφορεί στα μαύρα, / Σκότωσαν το Σωτήρχαινα το Γιώργο το λεβέντη.
1. Σχόλια του Παν. Κουνάδη που περιέχονται στο βιβλιαράκι που συνοδεύει το CD «Λειβαδιά» της σειράς Αρχείο Ελληνικής Δισκογραφίας ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ.
2. Δημήτρης Χρ. Χαλατσάς. Έκδοση Εστία 2000.
Πηγή: rebetiko.sealabs.net
* Η φωτογραφία - πορτραίτο του Γιώργου Σωτήρχαινα είναι απ’ το βιβλίο του Αριστείδη Κ. Ρούσσαρη «Η Λεβαδειά στο Δημοτικό Τραγούδι» (2002)
**Τα δημοσιεύματα είναι απ’ τη mixanitouxronou
