Ο Vinicio Capossela είναι ένας από τους πιο γνωστούς τραγουδοποιούς της Ιταλίας. Πολύπλευρη καλλιτεχνική προσωπικότητα, είναι επίσης ποιητής και μυθιστοριογράφος. Είναι γνωστός για τους εξαιρετικά πρωτότυπους και ποιητικούς στίχους των τραγουδιών του. Πολλά από αυτά αντλούν από τις παραδόσεις της ιταλικής λαϊκής μουσικής, ιδιαίτερα εκείνα της γενέτειρας των γονιών του, της επαρχίας της Καμπανίας.
Το μουσικό του στυλ έχει συγκριθεί με αυτό του Tom Waits, και ο ίδιος έχει μεταφέρει στα ιταλικά τραγούδια του Bob Dylan.
Σε κάποιο από τα ταξίδια του στην Ελλάδα ήρθε σε επαφή με το ρεμπέτικο και γοητεύτηκε ιδιαίτερα από τα τραγούδια του Μάρκου Βαμβακάρη. Είναι γνωστό ότι το ρεμπέτικο, σαν είδος μουσικής, έχει αναγνωριστεί από όλους τους μουσικολόγους σε όλο τον κόσμο σαν ένα από τα είδη αστικού τραγουδιού που χαρακτήρισε την μουσική του 20ου αιώνα. Σε μια έρευνα με τίτλο «τα μπλούζ των πόλεων», το ρεμπέτικο, το tango, τα fados, τα μπλούζ, το γαλλικό chanson και τα βερολινέζικα τραγούδια του καμπαρέ, έχουν χαρακτηριστεί σαν αστικό είδος μουσικής που απεικονίζουν την μουσική του αιώνα που πέρασε. Το ρεμπέτικο, λοιπόν, έχει πολλούς θαυμαστές σε όλο τον πλανήτη. Δεν είναι λίγες οι φορές που ξένοι σημαντικοί μουσικοί έχουν ασχοληθεί μαζί του και σε επίπεδο έρευνας και σε επίπεδο ζωντανής ακρόασης.
Ο Vinicio Capassela είναι ένας από αυτούς, και το 2012 έκανε έναν δίσκο με τίτλο Rebetico Gymnastas, που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει ασκήσεις πάνω στο ρεμπέτικο, όπου ανάμεσα στα άλλα ηχογράφησε και την θρυλική «Φραγκοσυριανή» του Μάρκου Βαμβακάρη με ιταλικά λόγια που έγραψε ο ίδιος και τίτλο «Contratto per Karelias».
Ο ίδιος ο τραγουδοποιός μιλώντας για τη σχέση του με το ρεμπέτικο είπε σε μια συνέντευξή του στην Σταυρούλα Πουλημένη: «Πάνω απ' όλα είναι μια μουσική πολύ αισθαντική... Κατά τη γνώμη μου το ρεμπέτικο είναι πολιτική μουσική επειδή εκφράζει μια θέση, έναν άλλο τρόπο να αντιληφθεί κανείς τη ζωή του, έναν άλλο τρόπο συμπεριφοράς. Και αυτό ναι, είναι πολιτική, το πως φερόμαστε ο ένας στον άλλον. Αν και προσωπικά πιστεύω πως είναι μια μουσική βαθιά αναρχική αν και ατομιστική. Οι ρεμπέτες είναι σαν επαναστάτες χωρίς επανάσταση. Αυτό το είδος αναρχισμού, και ίσως νιχιλισμού, αυτό το είδος του απόλυτου ατομικισμού το βρίσκω πολύ ανθρώπινο και ταυτόχρονα πολύ πολιτικό. Θα ήθελα ωστόσο να προσθέσω ότι κατά τη γνώμη μου το ρεμπέτικο είναι πιο κοντά στην ποίηση παρά στην πολιτική και αυτό για εμένα είναι επαναστατικό. Όταν ακούς τους παλιούς να τραγουδάνε με αυτή την ένρινη φωνή, αισθάνεσαι κάτι το πρωτόγονο. Μοιάζει σαν κάτι που κάνει αντίσταση στην πράξη, είναι η αντίσταση που κάνει η ποίηση στην μετατροπή των ανθρώπων σε αριθμούς».
Και στην ερώτηση τι είναι αυτό που ενώνει το ρεμπέτικο, τα μπλούζ και την τζαζ, απάντησε: «Η οδύνη. Ο νταλκάς».
Ο Vinicio Capossela ήρθε στην Ελλάδα, βρήκε Έλληνες μουσικούς και μαζί τους προχώρησε στην ηχογράφηση του δίσκου. Έτσι, ακούμε να παίζουν μαζί του ο Ντίνος Χατζηϊορδάνου φυσαρμόνικα, ο Βασίλης Μασσαλάς μπαγλαμά, ο Σταμάτης Γάνιαρης κρουστά και ο γνωστός σε όλους μας Μανώλης Πάππος. Ο δίσκος κυκλοφόρησε σε όλη την Ευρώπη και πήρε πολύ καλές κριτικές.
Ακολούθησε το γύρισμα ενός ντοκυμαντέρ από τον ίδιο με τίτλο «Ιndebito», μια ταινία για το χρέος αλλά και για την μουσική στην Ελλάδα της κρίσης. Το γιατί το εξηγεί ο ίδιος: «Γιατί ήθελα να καταλάβω. Αυτή ήταν η πρώτη μου αγάπη..., αναφέρομαι αποκλειστικά στην μουσική. Όμως τα τελευταία δύο χρόνια, από το 2012 και έπειτα, ένιωσα πως έπρεπε να το καταλάβω από πιο κοντά αυτό που συνέβαινε εδώ. Γιατί αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα δεν είναι κάτι ξέχωρο από αυτό που συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, ή ακόμη και στην Ιταλία. Αντίθετα, είναι ένα βήμα επιπλέον σε μια πορεία που μας αφορά όλους. Αναρωτιόμουν λοιπόν, τι σημαίνει να παίζει κανείς μια μουσική, που έχει μια πτυχή κοινωνικής αντίστασης, σε μια χρονική περίοδο που η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική αλλά είναι και μια κρίση ταυτότητας.
Μου φαινόταν πως έπρεπε να καταλάβω κατά κάποιο τρόπο, τι σήμαιναν αυτά τα παλιά ρεμπέτικα τραγούδια σε μια δύσκολη στιγμή, μια στιγμή κρίσης και γιατί αυτή η μουσική όχι μόνο παραμένει ακόμη ζωντανή αλλά υπάρχει όλο και περισσότερος κόσμος που ασχολείται μαζί της.
Μου έλεγε ένα παιδί, ένας λάτρης αυτής της μουσικής πως μέχρι πριν 2-3 χρόνια μόνο εκείνος το έκανε αυτό αλλά πλέον υπάρχουν και άλλοι, υπάρχει και στους κοινωνικούς χώρους, κάτι σαν ένα είδος ταβερνοπάνκ, και αυτοί οι πανκ παίζουνε παλιά κομμάτια. Αυτή η ιστορία μου φαίνεται σαν ένα καλό παράδειγμα αντίστασης μέσω του πολιτισμού. Και αυτό το πράγμα συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα γιατί δεν υπάρχει κάποια μουσική αυτού του είδους στην Ιταλία ή σε άλλες χώρες. Όμως δεν αφορά μόνο την Ελλάδα ακριβώς γιατί είναι μια περίπτωση εμβληματική».
«Αντίσταση μέσω του πολιτισμού», χαρακτήρισε την ενασχόλησή του με το ρεμπέτικο ο Ιταλός τραγουδοποιός, και μένει σε εμάς, τους Έλληνες, να καταλάβουμε ποια είναι τα κομμάτια του ελληνικού πολιτισμού, εκτός από τα αρχαία, που μπορεί να ενδιαφέρουν τους νοήμονες πολίτες της υπόλοιπης ανθρωπότητας σήμερα. Η ελληνική μουσική είναι σίγουρα ένα από αυτά. Και όταν λέμε ελληνική μουσική, καλό είναι να γνωρίζουμε ποια είναι η καλή ελληνική μουσική. Τα τραγούδια που γίνονται επιτυχίες σήμερα στην Ελλάδα και ακούγονται σε διάφορες απαστράπτουσες πίστες, σίγουρα δεν είναι.
Και ο νοών νοήτω.
Το μουσικό του στυλ έχει συγκριθεί με αυτό του Tom Waits, και ο ίδιος έχει μεταφέρει στα ιταλικά τραγούδια του Bob Dylan.
Σε κάποιο από τα ταξίδια του στην Ελλάδα ήρθε σε επαφή με το ρεμπέτικο και γοητεύτηκε ιδιαίτερα από τα τραγούδια του Μάρκου Βαμβακάρη. Είναι γνωστό ότι το ρεμπέτικο, σαν είδος μουσικής, έχει αναγνωριστεί από όλους τους μουσικολόγους σε όλο τον κόσμο σαν ένα από τα είδη αστικού τραγουδιού που χαρακτήρισε την μουσική του 20ου αιώνα. Σε μια έρευνα με τίτλο «τα μπλούζ των πόλεων», το ρεμπέτικο, το tango, τα fados, τα μπλούζ, το γαλλικό chanson και τα βερολινέζικα τραγούδια του καμπαρέ, έχουν χαρακτηριστεί σαν αστικό είδος μουσικής που απεικονίζουν την μουσική του αιώνα που πέρασε. Το ρεμπέτικο, λοιπόν, έχει πολλούς θαυμαστές σε όλο τον πλανήτη. Δεν είναι λίγες οι φορές που ξένοι σημαντικοί μουσικοί έχουν ασχοληθεί μαζί του και σε επίπεδο έρευνας και σε επίπεδο ζωντανής ακρόασης.
Ο Vinicio Capassela είναι ένας από αυτούς, και το 2012 έκανε έναν δίσκο με τίτλο Rebetico Gymnastas, που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει ασκήσεις πάνω στο ρεμπέτικο, όπου ανάμεσα στα άλλα ηχογράφησε και την θρυλική «Φραγκοσυριανή» του Μάρκου Βαμβακάρη με ιταλικά λόγια που έγραψε ο ίδιος και τίτλο «Contratto per Karelias».
Ο ίδιος ο τραγουδοποιός μιλώντας για τη σχέση του με το ρεμπέτικο είπε σε μια συνέντευξή του στην Σταυρούλα Πουλημένη: «Πάνω απ' όλα είναι μια μουσική πολύ αισθαντική... Κατά τη γνώμη μου το ρεμπέτικο είναι πολιτική μουσική επειδή εκφράζει μια θέση, έναν άλλο τρόπο να αντιληφθεί κανείς τη ζωή του, έναν άλλο τρόπο συμπεριφοράς. Και αυτό ναι, είναι πολιτική, το πως φερόμαστε ο ένας στον άλλον. Αν και προσωπικά πιστεύω πως είναι μια μουσική βαθιά αναρχική αν και ατομιστική. Οι ρεμπέτες είναι σαν επαναστάτες χωρίς επανάσταση. Αυτό το είδος αναρχισμού, και ίσως νιχιλισμού, αυτό το είδος του απόλυτου ατομικισμού το βρίσκω πολύ ανθρώπινο και ταυτόχρονα πολύ πολιτικό. Θα ήθελα ωστόσο να προσθέσω ότι κατά τη γνώμη μου το ρεμπέτικο είναι πιο κοντά στην ποίηση παρά στην πολιτική και αυτό για εμένα είναι επαναστατικό. Όταν ακούς τους παλιούς να τραγουδάνε με αυτή την ένρινη φωνή, αισθάνεσαι κάτι το πρωτόγονο. Μοιάζει σαν κάτι που κάνει αντίσταση στην πράξη, είναι η αντίσταση που κάνει η ποίηση στην μετατροπή των ανθρώπων σε αριθμούς».
Και στην ερώτηση τι είναι αυτό που ενώνει το ρεμπέτικο, τα μπλούζ και την τζαζ, απάντησε: «Η οδύνη. Ο νταλκάς».
Ο Vinicio Capossela ήρθε στην Ελλάδα, βρήκε Έλληνες μουσικούς και μαζί τους προχώρησε στην ηχογράφηση του δίσκου. Έτσι, ακούμε να παίζουν μαζί του ο Ντίνος Χατζηϊορδάνου φυσαρμόνικα, ο Βασίλης Μασσαλάς μπαγλαμά, ο Σταμάτης Γάνιαρης κρουστά και ο γνωστός σε όλους μας Μανώλης Πάππος. Ο δίσκος κυκλοφόρησε σε όλη την Ευρώπη και πήρε πολύ καλές κριτικές.
Ακολούθησε το γύρισμα ενός ντοκυμαντέρ από τον ίδιο με τίτλο «Ιndebito», μια ταινία για το χρέος αλλά και για την μουσική στην Ελλάδα της κρίσης. Το γιατί το εξηγεί ο ίδιος: «Γιατί ήθελα να καταλάβω. Αυτή ήταν η πρώτη μου αγάπη..., αναφέρομαι αποκλειστικά στην μουσική. Όμως τα τελευταία δύο χρόνια, από το 2012 και έπειτα, ένιωσα πως έπρεπε να το καταλάβω από πιο κοντά αυτό που συνέβαινε εδώ. Γιατί αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα δεν είναι κάτι ξέχωρο από αυτό που συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, ή ακόμη και στην Ιταλία. Αντίθετα, είναι ένα βήμα επιπλέον σε μια πορεία που μας αφορά όλους. Αναρωτιόμουν λοιπόν, τι σημαίνει να παίζει κανείς μια μουσική, που έχει μια πτυχή κοινωνικής αντίστασης, σε μια χρονική περίοδο που η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική αλλά είναι και μια κρίση ταυτότητας.
Μου φαινόταν πως έπρεπε να καταλάβω κατά κάποιο τρόπο, τι σήμαιναν αυτά τα παλιά ρεμπέτικα τραγούδια σε μια δύσκολη στιγμή, μια στιγμή κρίσης και γιατί αυτή η μουσική όχι μόνο παραμένει ακόμη ζωντανή αλλά υπάρχει όλο και περισσότερος κόσμος που ασχολείται μαζί της.
Μου έλεγε ένα παιδί, ένας λάτρης αυτής της μουσικής πως μέχρι πριν 2-3 χρόνια μόνο εκείνος το έκανε αυτό αλλά πλέον υπάρχουν και άλλοι, υπάρχει και στους κοινωνικούς χώρους, κάτι σαν ένα είδος ταβερνοπάνκ, και αυτοί οι πανκ παίζουνε παλιά κομμάτια. Αυτή η ιστορία μου φαίνεται σαν ένα καλό παράδειγμα αντίστασης μέσω του πολιτισμού. Και αυτό το πράγμα συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα γιατί δεν υπάρχει κάποια μουσική αυτού του είδους στην Ιταλία ή σε άλλες χώρες. Όμως δεν αφορά μόνο την Ελλάδα ακριβώς γιατί είναι μια περίπτωση εμβληματική».
«Αντίσταση μέσω του πολιτισμού», χαρακτήρισε την ενασχόλησή του με το ρεμπέτικο ο Ιταλός τραγουδοποιός, και μένει σε εμάς, τους Έλληνες, να καταλάβουμε ποια είναι τα κομμάτια του ελληνικού πολιτισμού, εκτός από τα αρχαία, που μπορεί να ενδιαφέρουν τους νοήμονες πολίτες της υπόλοιπης ανθρωπότητας σήμερα. Η ελληνική μουσική είναι σίγουρα ένα από αυτά. Και όταν λέμε ελληνική μουσική, καλό είναι να γνωρίζουμε ποια είναι η καλή ελληνική μουσική. Τα τραγούδια που γίνονται επιτυχίες σήμερα στην Ελλάδα και ακούγονται σε διάφορες απαστράπτουσες πίστες, σίγουρα δεν είναι.
Και ο νοών νοήτω.
