Σαν σήμερα...
Στις 24 Φεβρουαρίου 1934 γεννήθηκε στο συνοικισμό της Ελευθερούπολης, δίπλα στη Νέα Ιωνία, από γονείς πρόσφυγες από τη Σμύρνη, η σπουδαία Γιώτα Λύδια…
«Ο Άκης Πάνου ήταν το κάτι άλλο»
«Λίγο πριν σταματήσω να δισκογραφώ τραγούδια και να εμφανίζομαι στα κέντρα είχα τη χαρά και την τιμή να τραγουδήσω δημιουργίες του Άκη Πάνου. Ο Άκης ήταν στην Κολούμπια όλη την ώρα με τις δικές του φωνοληψίες. Ήταν κολλητός με τον Παπαδόπουλο και τον Καρνέζη που ήταν και μόνιμοι εκτελεστές στα τραγούδια του. Είχαμε γνωριστεί, τα λέγαμε… Κι εκείνος μου έδειχνε μεγάλη αδυναμία. Αυτός ο άνθρωπος ήταν το κάτι άλλο. Τα τραγούδια του ήταν πολύ προσεγμένα. Δεν έγραφε τραγούδια στο πόδι.
Πρώτα έπρεπε να νιώσει εκείνος τι θα νιώσει ο ακροατής που θα το ακούσει και μετά το πέρναγε το τραγούδι. Για να μάθω το “Η πιο μεγάλη ώρα”, πήγα με τον άντρα μου τον Κώστα στο σπίτι του, σε ένα υπόγειο στα Πατήσια που είχε ειδικά για πρόβες και για να γράφει τραγούδια. Δεν ξέρω τι είχε πάθει με αυτό το τραγούδι, του άρεσε τόσο πολύ που ήταν συγκλονισμένος. Επρόκειτο για ένα πρωτοποριακό για την εποχή του τραγούδι με πολύ δυνατό θέμα. Το είχε μελετήσει γερά. Ο Άκης ήξερε σε ποιον ερμηνευτή έπρεπε να δώσει το κάθε κομμάτι. Μου άρεσε κι εμένα πάρα πολύ αυτό το τραγούδι. Κατάλαβα ότι θα γίνει σημαδιακό για την πορεία μου.
Βεβαίως και τ’άλλα τραγούδια του που είπα μ’αρέσανε πολύ, όπως το “Θα μου φύγεις κι εσύ και θ’ αλλάξει η ζωή”, ένα υπέροχο βαλς, τρομερό, αλλά και το εκπληκτικό ζεϊμπέκικο “Γλυκό φαρμάκι”. Με άρπαζαν οι στίχοι και οι μελωδίες του. Το ίδιο συνέβαινε και με τα τραγούδια του Σούκα που τραγούδησα την ίδια πάνω-κάτω εποχή και στη συνέχεια. Ο Πάνου ήταν καλό παιδί και σοβαρός άνθρωπος, ευγενικότατος κι ευχάριστος στις συζητήσεις του. Θυμάμαι στη φωνοληψία που κουνούσε τα χέρια του, δείχνοντας την ευχαρίστησή του: “Γιωτάκι μου”, μου έλεγε. Κρίμα που κι ο Πάνου αργότερα, αλλά κι εγώ είχαμε “παγώσει” λίγο στις σχέσεις με την Κολούμπια και δεν ξανασυνεργαστήκαμε. Αλλά πάλι ίσως γι’αυτό το σύντομο σμίξιμό μας να έχει αυτή την αξία και τη διαχρονικότητα».
Με αυτά τα λόγια - συζητώντας με τον Κώστα Μπαλαχούτη - η Γιώτα Λύδια περιγράφει τη μικρή, αλλά ουσιαστική συνεργασία της με τον Άκη Πάνου. Όπως αποτυπώθηκε στις λιγοστές, σχετικά, συνεντεύξεις του, αμοιβαία ήταν και η εκτίμηση του Άκη Πάνου προς την Γιώτα Λύδια.
Συνθέτης και ερμηνεύτρια πρωτοσυναντήθηκαν δισκογραφικά το 1960, με το συρτό «Θάλασσα τι μου ‘χεις κάνει» (συνδημιουργία του Άκη Πάνου με τον Μπάμπη Δαλιάνη). Μέχρι το 1968 συνηχογράφησαν δέκα τραγούδια, ένα από τα οποία δεν κυκλοφόρησε ποτέ. Ήταν ο καρσιλαμάς «Ποιο κύμα και ποια θάλασσα», που, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχω στη διάθεσή μου, ηχογραφήθηκε στις 27 Μαΐου 1965 με τη Γιώτα Λύδια και την Βούλα Γκίκα στα σεγόντα.
Στα τραγούδια αυτά συνόδευσαν τη Γιώτα Λύδια, κάνοντας τις δεύτερες φωνές, ο Μανώλης Χιώτης, η Βούλα Γκίκα, η Χαρούλα Λαμπράκη, ο Γιώργος Χατζηαντωνίου, αλλά και ο ίδιος ο Άκης Πάνου, ενώ αυτό που ακούστηκε περισσότερο, ιδιαίτερα μετά την επανεκτέλεσή του από τη Δήμητρα Γαλάνη το 1992, ήταν το χασάπικο «Η πιο μεγάλη ώρα», στους στίχους του οποίου ο Άκης Πανου περιέγραψε την ερωτική πράξη, όπως, ποτέ άλλοτε, δεν κατάφερε να περιγράψει κανένας στιχουργός, λαϊκός και μη.
1)Θάλασσα τι μου ‘χεις κάνει (Μπάμπης Δαλιάνης – Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Αντώνης Κλειδωνιάρης (Διεύθυνση ορχήστρας: Θόδωρος Δερβενιώτης / Columbia SCDG-2790, 1960)
2) Του χωρισμού η ώρα (Μπάμπης Δαλιάνης – Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Μανώλης Χιώτης (HMV 7PG-3396, 1964)
3) Ποιο κύμα και ποια θάλασσα (Γρηγόρης Μπιθικώτσης – Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Βούλα Γκίκα (Ακυκλοφόρητο, 1965)
4) Η μισή ντροπή δική σου (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Χαρούλα Λαμπράκη (Columbia SCDG-3666, 1967)
5) Θα περάσει κι αυτό (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια (Columbia SCDG-3730, Odeon CGRA-2810, Columbia (AU) SCDGO-3730, 1967)
6) Γύρισ’εκείνος π’αγαπώ (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Άκης Πάνου (Columbia SCDG-3731, Odeon CGRA-2811, Columbia (AU) SCDGO-3731, 1967)
(Στo ηχητικό, ο Άκης Πάνου αναφέρεται στο συγκεκριμένο τραγούδι σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και μεταδόθηκε το 1983 σε 4 μέρη, στο πλαίσιο της εκπομπής «Οι δημιουργοί παρουσιάζουν» σε επιμέλεια της Έφης Μεταλληνού. Η εκπομπή επαναμεταδόθηκε στις 10 Απριλίου 2019 σε επιμέλεια Σιδερή Πρίντεζη).
7) Η πιο μεγάλη ώρα (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια (HMV 7PG-3681, 1967)
8) Ξύπνησα αγάπη μου (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Γιώργος Χατζηαντωνίου (HMV 7PG-3681, 1967)
9) Ολόκληρη ζωή (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια (Columbia SCDG-3783, 1968)
10) Γλυκό φαρμάκι (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια (Columbia SCDG-3783, 1968)
*Πηγή: Κώστας Μπαλαχούτης: «Γιώτα Λύδια - Η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα» («Ελληνικά γράμματα» 2006)
Στις 24 Φεβρουαρίου 1934 γεννήθηκε στο συνοικισμό της Ελευθερούπολης, δίπλα στη Νέα Ιωνία, από γονείς πρόσφυγες από τη Σμύρνη, η σπουδαία Γιώτα Λύδια…
«Ο Άκης Πάνου ήταν το κάτι άλλο»
«Λίγο πριν σταματήσω να δισκογραφώ τραγούδια και να εμφανίζομαι στα κέντρα είχα τη χαρά και την τιμή να τραγουδήσω δημιουργίες του Άκη Πάνου. Ο Άκης ήταν στην Κολούμπια όλη την ώρα με τις δικές του φωνοληψίες. Ήταν κολλητός με τον Παπαδόπουλο και τον Καρνέζη που ήταν και μόνιμοι εκτελεστές στα τραγούδια του. Είχαμε γνωριστεί, τα λέγαμε… Κι εκείνος μου έδειχνε μεγάλη αδυναμία. Αυτός ο άνθρωπος ήταν το κάτι άλλο. Τα τραγούδια του ήταν πολύ προσεγμένα. Δεν έγραφε τραγούδια στο πόδι.
Πρώτα έπρεπε να νιώσει εκείνος τι θα νιώσει ο ακροατής που θα το ακούσει και μετά το πέρναγε το τραγούδι. Για να μάθω το “Η πιο μεγάλη ώρα”, πήγα με τον άντρα μου τον Κώστα στο σπίτι του, σε ένα υπόγειο στα Πατήσια που είχε ειδικά για πρόβες και για να γράφει τραγούδια. Δεν ξέρω τι είχε πάθει με αυτό το τραγούδι, του άρεσε τόσο πολύ που ήταν συγκλονισμένος. Επρόκειτο για ένα πρωτοποριακό για την εποχή του τραγούδι με πολύ δυνατό θέμα. Το είχε μελετήσει γερά. Ο Άκης ήξερε σε ποιον ερμηνευτή έπρεπε να δώσει το κάθε κομμάτι. Μου άρεσε κι εμένα πάρα πολύ αυτό το τραγούδι. Κατάλαβα ότι θα γίνει σημαδιακό για την πορεία μου.
Βεβαίως και τ’άλλα τραγούδια του που είπα μ’αρέσανε πολύ, όπως το “Θα μου φύγεις κι εσύ και θ’ αλλάξει η ζωή”, ένα υπέροχο βαλς, τρομερό, αλλά και το εκπληκτικό ζεϊμπέκικο “Γλυκό φαρμάκι”. Με άρπαζαν οι στίχοι και οι μελωδίες του. Το ίδιο συνέβαινε και με τα τραγούδια του Σούκα που τραγούδησα την ίδια πάνω-κάτω εποχή και στη συνέχεια. Ο Πάνου ήταν καλό παιδί και σοβαρός άνθρωπος, ευγενικότατος κι ευχάριστος στις συζητήσεις του. Θυμάμαι στη φωνοληψία που κουνούσε τα χέρια του, δείχνοντας την ευχαρίστησή του: “Γιωτάκι μου”, μου έλεγε. Κρίμα που κι ο Πάνου αργότερα, αλλά κι εγώ είχαμε “παγώσει” λίγο στις σχέσεις με την Κολούμπια και δεν ξανασυνεργαστήκαμε. Αλλά πάλι ίσως γι’αυτό το σύντομο σμίξιμό μας να έχει αυτή την αξία και τη διαχρονικότητα».
Με αυτά τα λόγια - συζητώντας με τον Κώστα Μπαλαχούτη - η Γιώτα Λύδια περιγράφει τη μικρή, αλλά ουσιαστική συνεργασία της με τον Άκη Πάνου. Όπως αποτυπώθηκε στις λιγοστές, σχετικά, συνεντεύξεις του, αμοιβαία ήταν και η εκτίμηση του Άκη Πάνου προς την Γιώτα Λύδια.
Συνθέτης και ερμηνεύτρια πρωτοσυναντήθηκαν δισκογραφικά το 1960, με το συρτό «Θάλασσα τι μου ‘χεις κάνει» (συνδημιουργία του Άκη Πάνου με τον Μπάμπη Δαλιάνη). Μέχρι το 1968 συνηχογράφησαν δέκα τραγούδια, ένα από τα οποία δεν κυκλοφόρησε ποτέ. Ήταν ο καρσιλαμάς «Ποιο κύμα και ποια θάλασσα», που, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχω στη διάθεσή μου, ηχογραφήθηκε στις 27 Μαΐου 1965 με τη Γιώτα Λύδια και την Βούλα Γκίκα στα σεγόντα.
Στα τραγούδια αυτά συνόδευσαν τη Γιώτα Λύδια, κάνοντας τις δεύτερες φωνές, ο Μανώλης Χιώτης, η Βούλα Γκίκα, η Χαρούλα Λαμπράκη, ο Γιώργος Χατζηαντωνίου, αλλά και ο ίδιος ο Άκης Πάνου, ενώ αυτό που ακούστηκε περισσότερο, ιδιαίτερα μετά την επανεκτέλεσή του από τη Δήμητρα Γαλάνη το 1992, ήταν το χασάπικο «Η πιο μεγάλη ώρα», στους στίχους του οποίου ο Άκης Πανου περιέγραψε την ερωτική πράξη, όπως, ποτέ άλλοτε, δεν κατάφερε να περιγράψει κανένας στιχουργός, λαϊκός και μη.
1)Θάλασσα τι μου ‘χεις κάνει (Μπάμπης Δαλιάνης – Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Αντώνης Κλειδωνιάρης (Διεύθυνση ορχήστρας: Θόδωρος Δερβενιώτης / Columbia SCDG-2790, 1960)
2) Του χωρισμού η ώρα (Μπάμπης Δαλιάνης – Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Μανώλης Χιώτης (HMV 7PG-3396, 1964)
3) Ποιο κύμα και ποια θάλασσα (Γρηγόρης Μπιθικώτσης – Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Βούλα Γκίκα (Ακυκλοφόρητο, 1965)
4) Η μισή ντροπή δική σου (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Χαρούλα Λαμπράκη (Columbia SCDG-3666, 1967)
5) Θα περάσει κι αυτό (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια (Columbia SCDG-3730, Odeon CGRA-2810, Columbia (AU) SCDGO-3730, 1967)
6) Γύρισ’εκείνος π’αγαπώ (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Άκης Πάνου (Columbia SCDG-3731, Odeon CGRA-2811, Columbia (AU) SCDGO-3731, 1967)
(Στo ηχητικό, ο Άκης Πάνου αναφέρεται στο συγκεκριμένο τραγούδι σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και μεταδόθηκε το 1983 σε 4 μέρη, στο πλαίσιο της εκπομπής «Οι δημιουργοί παρουσιάζουν» σε επιμέλεια της Έφης Μεταλληνού. Η εκπομπή επαναμεταδόθηκε στις 10 Απριλίου 2019 σε επιμέλεια Σιδερή Πρίντεζη).
7) Η πιο μεγάλη ώρα (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια (HMV 7PG-3681, 1967)
8) Ξύπνησα αγάπη μου (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια – Γιώργος Χατζηαντωνίου (HMV 7PG-3681, 1967)
9) Ολόκληρη ζωή (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια (Columbia SCDG-3783, 1968)
10) Γλυκό φαρμάκι (Άκης Πάνου) Γιώτα Λύδια (Columbia SCDG-3783, 1968)
*Πηγή: Κώστας Μπαλαχούτης: «Γιώτα Λύδια - Η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα» («Ελληνικά γράμματα» 2006)
