«Οι στίχοι του Δεύτερου στον Ιανό»
Ανατρέχοντας στο αρχείο την επομένη της «φυγής» του Μάνου Ελευθερίου, στάθηκα με νοσταλγία σε μια εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε πριν από εντεκάμιση χρόνια στο κέντρο της Αθήνας και που είχα την τύχη να παρακολουθήσω από κοντά...
Την Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2007, στο πλαίσιο των αφιερωμάτων του Δευτέρου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας στους Έλληνες στιχουργούς, με τίτλο «Οι στίχοι του Δεύτερου στον Ιανό», πραγματοποιήθηκε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Μάνο Ελευθερίου, στον κατάμεστο χώρο εκδηλώσεων του βιβλιοπωλείου «Ιανός» της οδού Σταδίου. Την παρουσίαση της εκδήλωσης έκανε η Μαρίνα Λαχανά και τραγούδησαν (με σειρά εμφανίσεως) η Γλυκερία, ο Γιώργος Μεράντζας, η Μαρία Κουγιουμτζή, ο Γιάννης Χαρούλης, ο Κώστας Λειβαδάς, η Ελένη Τσαλιγοπούλου, ο Μπάμπης Στόκας και ο Γιώργος Νταλάρας.
Για τον Μάνο Ελευθερίου μίλησαν ο συλλέκτης και συμμαθητής του Λεωνίδας Αγγέλου, ο στιχουργός και ραδιοφωνικός παραγωγός Κώστας Κωτούλας, ο εκδότης και ποιητής Θανάσης Νιάρχος, ο συνθέτης Γιώργος Ανδρέου, ο καρδιοχειρουργός Σωτήρης Πράπας, οι στιχουργοί - ποιητές Ηλίας Κατσούλης, Θοδωρής Γκόνης, Μιχάλης Γκανάς, ο Φοίβος Δεληβοριάς και ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ενώ, εκτός προγράμματος, είπαν δυο λόγια οι δυο αδερφές του Μάνου Ελευθερίου Αγγελική και Λιλή Ελευθερίου.
Όπως αποκάλυψε ο Μάνος Ελευθερίου, λίγο πριν ακουστεί το θρυλικό τραγούδι «Τα λόγια και τα χρόνια» σε μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου, οι στίχοι δεν έχουν καμία σχέση με τα γεγονότα και την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο τον Νοέμβρη του ’73 (όπως έχει μεταφερθεί στα κατοπινά χρόνια), αλλά σχετίζονται με τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς στην Θεσσαλονίκη το 1963. Ενδιαφέρον είχε επίσης η ιστορία που αφηγήθηκε ο Κώστας Κωτούλας, σχετικά με τον τρόπο που γράφτηκε η περίφημη «Μαρκίζα» σε μουσική του Γιάννη Σπανού.
Υπεύθυνος των ενορχηστρώσεων ήταν ο Γιάννης Παπαζαχαριάκης, που έπαιξε κιθάρα. Έπαιξαν επίσης οι μουσικοί: Γιώργος Παπαχριστούδης (πιάνο), Μανώλης Καραντίνης (μπουζούκι), Μίμης Ντούτσουλης (μπάσο), Ντάσο Κούρτι (ακορντεόν).
Στο «Κάτω απ’ τη μαρκίζα» έπαιξε πιάνο ο Γιώργος Ανδρέου, ενώ στα τραγούδια του έπαιξε πιάνο ο Κώστας Λειβαδάς.
Ακούστηκαν τα τραγούδια:
1) Άλλος για Χίο τράβηξε (μουσική: Δήμος Μούτσης) Γλυκερία
2) Τα κουρέλια (Θανάσης Πολυκανδριώτης) Γλυκερία
3) Γράμματα στο πέλαγος (Χρήστος Νικολόπουλος) Γλυκερία
4) Σ’ αυτή τη γειτονιά (Μίκης Θεοδωράκης) Γλυκερία
5) Η διαθήκη (Χρήστος Νικολόπουλος) Γλυκερία
6) Δίκοπη ζωή (Θάνος Μικρούτσικος) Γιώργος Μεράντζας
7) Στα χρόνια της υπομονής (Σταύρος Κουγιουμτζής) Μαρία Κουγιουμτζή
8) Μαλαματένια λόγια (Γιάννης Μαρκόπουλος) Γιάννης Χαρούλης
9) Τα λόγια και τα χρόνια (Γιάννης Μαρκόπουλος) Γιάννης Χαρούλης
10) Ο Άμλετ της σελήνης (Θάνος Μικρούτσικος) Γιάννης Χαρούλης
11) Ατέλειωτη εκδρομή (Θανάσης Γκαϊφύλλιας) Κώστας Λειβαδάς
12) Οι φίλοι μας (Κώστας Λειβαδάς) Κώστας Λειβαδάς
13) Μεταξουργείο (Κώστας Λειβαδάς) Ελένη Τσαλιγοπούλου
14) Κορμί χωρίς ψυχή (Κώστας Λειβαδάς) Ελένη Τσαλιγοπούλου
15) Κάτω απ’ τη μαρκίζα (Γιάννης Σπανός) Ελένη Τσαλιγοπούλου
16) Στων αγγέλων τα μπουζούκια (Χρήστος Νικολόπουλος) Ελένη Τσαλιγοπούλου
17) Το τρένο φεύγει στις οχτώ (Μίκης Θεοδωράκης) Μπάμπης Στόκας
18) Ποιος τη ζωή μου (Μίκης Θεοδωράκης) Μπάμπης Στόκας
19) Του κάτω κόσμου τα πουλιά (Σταύρος Κουγιουμτζής) Γιώργος Νταλάρας
20) Στους μπαξέδες (Εις μνήμην) (Δήμος Μούτσης) Γιώργος Νταλάρας
21) Οι ελεύθεροι κι ωραίοι (Σταύρος Κουγιουμτζής) Γιώργος Νταλάρας
22) Παραπονεμένα λόγια (Γιάννης Μαρκόπουλος) Γιώργος Νταλάρας
Ακούστε το αφιέρωμα
Στο video που ακολουθεί μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το αφιέρωμα, όπως μεταδόθηκε ζωντανά από το Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. (Η φωτογραφία του Μάνου Ελευθερίου είναι του Γιάννη Βελισσαρίδη).
Στο παρακάτω video μπορείτε να ακούσετε τα πέντε τραγούδια που ερμήνευσε η Γλυκερία στην αρχή της εκδήλωσης.
Στο τρίτο video έχετε την ευκαιρία να ακούσετε το τελευταίο μέρος του αφιερώματος με την εμφάνιση του Γιώργου Νταλάρα.
Υ.Γ: Ιδιαίτερες ευχαριστίες στο φίλο και συνεργάτη Μάκη Ιωακειμίδη για τη βοήθειά του.
