Η χορωδία String Theory στην Βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής

Η …ρηχή γοητεία της μπουρζουαζίας!
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
*Γράφει ο Θάνος Μαντζάνας

Το μουσικό(θεατρικό) αναλόγιο του Γιώργου Πατεράκη «Και εσείς πώς τα περνάτε;» που παίχτηκε μόλις τρεις βραδιές στην Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Μεγάρου Μουσικής ήταν μια παράσταση με άποψη, υψηλή αισθητική και με άφθονο «υπόγειο» μεν αλλά και σαρωτικό χιούμορ.

Όσοι/ες παρακολουθούμε την διαδρομή του Γιώργου Πατεράκη ξέρουμε ότι εμπνέεται από πράγματα που ούτε θα περνούσαν ποτέ από το μυαλό άλλου/ης δημιουργού ως πηγή έμπνευσης. Αυτή τη φορά ήταν μις σειρά επιστολών που γράφτηκαν στην Αθήνα και την Αλεξάνδρεια από τα μέσα της δεκαετίας του ’30 μέχρι περίπου τα τέλη εκείνης του ’40 και έφτασαν με κάποιος τρόπο στα χέρια του.
 DSC0119 5
Πρόκειται συγκεκριμένα για την αλληλογραφία των παιδιών δύο εύπορων (και…πολύτεκνων) αθηναϊκών οικογενειών που διατηρούσαν φιλικές σχέσεις οι οποίες συνεχίστηκαν ακόμα και όταν η μία από τις δύο οικογένειες μετοίκισε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Πόσο ενδιαφέρον μπορεί να παρουσιάζει σήμερα η αλληλογραφία μια ομάδας ανθρώπων από τα μέσα της εφηβικής ηλικίας μέχρι και τα τριάντα τους περίπου στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα; Ελάχιστο ως και καθόλου, είναι η απάντηση. Οσο παράδοξο και αν φαίνεται όμως αυτή η ακριβώς η ματαιότητα του είναι που εμπεριέχεται στις επιστολές κάποιων πλουσιόπαιδων μιας άλλης εποχής, πολύ διαφορετικής από την σημερινή, ήταν η αρχική ώθηση για τον Γιώργο Πατεράκη για να δημιουργήσει το «Και εσείς πώς τα περνάτε;». Ακόμα περισσότερο ίσως όμως να ήταν το ότι, καλώς ή κακώς, αν αλλάξεις κάποιες λέξεις σε αρκετά από αυτά τα κείμενα που γράφτηκαν σε χαρτί πριν σχεδόν έναν αιώνα θα μπορούσαν να είναι μηνύματα ή αναρτήσεις ανθρώπων της ίδιας περίπου ηλικίας σήμερα.

Η παράσταση είχε την ευφυή φόρμα μιας σειράς τραγουδιών από το String Theory ή τρεις μονωδούς (δύο γυναίκες και έναν άντρα) ή και τον συνδυασμό αυτών με εμβόλιμη όμως την ανάγνωση αποσπασμάτων των επιστολών από τρία μέλη της χορωδίας, επίσης δύο γυναίκες και έναν άντρα. Καθώς τα αποσπάσματα ακολουθούσαν χρονολογική σειρά μας έδιναν την ευκαιρία να παρατηρήσουμε το πώς ξεκίνησε η σχέση αυτών των δύο ομάδων ανθρώπων και πώς διαμορφώθηκε στην πορεία του χρόνου.

Τα παιδιά των δύο οικογενειών τα συνέδεε αληθινή φιλία και καθένας και καθεμία αγαπούσε ειλικρινά τους υπόλοιπους και τις υπόλοιπες. Επίσης είχαν κοινά ενδιαφέροντα, πριν από όλα την μουσική καθώς σχεδόν όλοι και όλες σπούδαζαν κάποιο όργανο. Το θέμα ήταν ότι δεν είχαν πολλά άλλα κοινά ενδιαφέροντα ούτε απέκτησαν στη συνέχεια.

Αναλογικά το μεγαλύτερο μέρος των αποσπασμάτων που διαβάστηκαν είχαν ως περιεχόμενο ωραίες κοινές αναμνήσεις, από εξόδους, εκδρομές και χορούς. Ελάχιστα όμως άλλαξε αυτό στην πάροδο του χρόνου, δέκα χρόνια αργότερα μιλούσαν για τα ίδια πάνω - κάτω πράγματα.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η σχέση, η φιλία τους δεν προχώρησε, δεν εξελίχθηκε, δεν έγινε βαθύτερη, παρέμεινε εκεί που ήταν στην αρχή. Η αιτία για αυτό είναι ότι όλοι και όλες δεν ωρίμασαν καθόλου, στα τριάντα είχαν ακόμα τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς κακομαθημένων δεκαπεντάχρονων πλουσιόπαιδων.
 DSC0183 17
Από αυτές τις επιτολές όμως εξάγονται και πολλά χρήσιμα συμπεράσματα όχι μόνο για τις δύο οικογένειες αλλά συνολικά για την ελληνική κοινωνία της εποχής. Ιδιαίτερα αποκαλυπτικές είναι οι επιστολές της οικογένειας που πήγε στην Αίγυπτο. Είναι φανερό ότι τα μέλη της δεν κατάφεραν καν να συλλάβουν το τι σήμαινε για όσους/ες έμειναν στην Ελλάδα, ακόμα και για τους φίλους και τις φίλες τους, ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος και στη συνέχεια η Κατοχή.

Επίσης ιδίως τα κορίτσια αυτής της οικογένειας εκφράζουν, χαριτωμένα και παιγνιωδώς ίσως, έναν στυγνό ρατσισμό απέναντι στους/στις κατοίκους της Αιγύπτου, τους «αραπάδες» όπως τους αποκαλούν. Ακόμα ένα από τα αγόρια αυτής της οικογένειας γράφοντας, με πολύ ευαισθησία πρέπει να πούμε, για το πόσο του κόστισε ο θάνατος του «μεγάλου ανδρός» Ιωάννη Μεταξά ομολογεί, δίχως καν να το συνειδητοποιεί πιθανότατα, ότι είναι φασίστας.

Το οξύμωρο ότι αντί στο πέρασμα του χρόνου να συμβεί το λογικό και αναμενόμενο συνέβη το ακριβώς αντίθετο, η σχέση των μεν με τους δε και το αντίστροφο γίνεται ολοένα και πιο ρηχή. Αυτό σημαίνει ότι κάποια αποσπάσματα, χωρίς φυσικά να το επιδιώκουν καθόλου οι επιστολογράφοι, είναι εξαιρετικά αστεία. Δεν μπορούσες ας πούμε να μη γελάσεις όταν μια από τις κοπέλες της Αιγύπτου έγραφε σε αυτούς και αυτές της Αθήνας πόσο μεγάλη σημασία είχε για εκείνη η φιλία τους για να συμπληρώσει η ίδια αμέσως μετά «ακόμα και αν έχουμε να συναντηθούμε πάνω από δέκα χρόνια». Κανέναν και καμία αλήθεια δεν απασχόλησε ποτέ το ερώτημα αν είχε απομείνει οτιδήποτε στοιχειωδώς ουσιιώδες από αυτή την φιλία;

Κορμός της παράστασης ήταν δέκα έξι τραγούδια, εκτός από πέντε συνθέσεις του Γιώργου Πατεράκη σε δικούς του στίχους όπως το συνηθίζει. Οι διασκευές, επίσης όπως πάντα, ήταν μικρότερες η μεγαλύτερες εκτελέσεις, τόσο ως προς την επιλογή όσο και ως προς την αντιμετώπιση τους. Τα «Το Τριαντάφυλλο» και «Στην Οδό Του Μπλαμαντό», αμφότερα του Μάνου Χατζιδάκι και παιγμένα κοντά στις αυθεντικές εκτελέσεις τους, συνέβαλλαν σίγουρα στο νοσταλγικό κλίμα που ήταν μια από τις επιδιώξεις του δημιουργού για το «Και εσείς πώς τα περνάτε;».

Αναμφίβολα όμως δεν περίμενες να ακούσεις το «Μικρή Μου Μέλισσα» την μουσική και τους στίχους του οποίου είχε γράψει ο ερμηνευτής του Κώστας Μπίγαλης (!) και μάλιστα ενορχηστρωμένο ως πολυφωνικό chorale. Ούτε, ακόμα περισσότερο, το bubblegum «Simon Says» των 1910 Fruitgum Company στην πολύ πιο γνωστή βέβαια εκδοχή του ως «Τρελοκόριτσο| από τους Charms, επίσης με την μορφή chorale αλλά αυτή τη φορά με τα στοιχεία του αμερικανικoύ doo -wop της δεκαετίας του ΄50 να κυριαρχούν. Για όποιον/α τέλος γνωρίζει την μεθοδολογία κα τον τρόπο με τον οποίος εργάζεται ο Γ. Πατεράκης η επιλογή της επτανησιακής καντάδας «Παρ’ Την Καρδιά Μου» για φινάλε ήταν το σχόλιο του για όσα είχαν προηγηθεί στην παράσταση.

Ανάμεσα στα έντεκα υπόλοιπα υπήρχαν κάποια συνθετικά διαμάντια, κυρίως τα «Το Σχολείο», «Η Γέννηση» και «False Verse». Εξαιρετικά προσεχτικά προετοιμασμένη από την μεσόφωνο Ιωάννα Φόρτη η πιο πολυάριθμη από άλλες φορές μεικτή χορωδία String Theory απέδωσε κυριολεκτικά άψογα υπό την διεύθυνση του ιδρυτή και καλλιτεχνικού διευθυντή της ο οποίος φυσικά είναι ο Γιώργος Πατεράκης. Αριστοι και οι τρεις σολίστ, η σοπράνο Εύα Λούκα με την οποία ο δημιουργός συνεργάζεται μόνιμα, η Μαρία Παπαγεωργίου και ο Φίλιππος Βαζάκας.

Οι Ελισσαίος Βλάχος, Χαρά Δημητριάδη και Λίλα Σκαραμαγκά ανέγνωσαν τα αποσπάσματα από τις επιστολές με την δέουσα θεατρικότητα αλλά και μια εσκεμμένη αποστασιοποίηση η οποία τους προστάτευσε από περιττές υπερβολές.

Αντίθετα με προηγούμενες φορές ο διεθνώς καταξιωμένος σολίστ Γιώργος Πατεράκης αυτή τη φορά επικεντρώθηκε στη διεύθυνση και άφησε το πιάνο στην Κατερίνα Γρηγοριάδου που τον αναπλήρωσε επαρκέστατα και επάξια. Μαζί με την κιθάρα και το μαντολίνο του Σπύρου Ηλιάδη αλλά διατηρώντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο μεγαλύτερο μέρος της διάρκειας το πιάνο ήταν η λιτότερη ακόμα από άλλες φορές ενορχήστρωση, κάτι που αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της τεχνοτροπίας του δημιουργού. Τραγούδια δηλαδή που συνδυάζουν με τον πιο απροσδόκητο τρόπο στοιχεία από τα πλέον αντιφατικά μεταξύ τους ιδιώματα με λιτές και πάντα αυστηρά ακουστικές ενορχηστρώσεις και έχοντας στο κέντρο τους την ανθρώπινη φωνή, στην μονωδιακή ή την χορωδιακή εκδοχή της.

Τα αποσπάσματα δύο από τις τελευταίες επιστολές από τ9ν Αίγυπτο αναφέρονται αποκλειστικά στο τι ψώνια έκανε μια από τις κοπέλες. Από την Αίγυπτο όμως είναι και το τελευταίο απόσπασμα στο οποίο ένα από τα αγόρια της οικογένειας παρέθετε μια λίστα από διάφορά πράγματα που αγόρασαν για αυτούς και αυτές στην Αθήνα.

Μια σειρά από πράγματα και οι τιμές τους, αυτό και μόνον είναι το περιεχόμενο του συγκεκριμένου γράμματος το οποίο θα μπορούσε πολύ ωραία να είναι και τιμοκατάλογος καταστήματος. Αυτό έχει πια απομείνει από την όποια φιλία υπήρχε κάποτε. ένας τιμοκατάλογος. Η ρηχότητα των συναισθημάτων και η έλλειψη, αν όχι το κενό, της διανοητικής διαδικασίας έχουν δώσει τη θέση τους στο μόνο που θα ήταν δυνατό, τα υλικά αγαθά. Τότε αλλά και τώρα πάλι, μια ατέρμονα επαναλαμβανόμενη διαδικασία, επαναφέροντας το διαχρονικό ερώτημα του Εριχ Φρομ, να έχεις ή να είσαι;

Ο Γιώργος Πατεράκης και όλη η ομάδα του String Theory είναι, είναι πάρα πολλά. Για αυτό και, κόντρα στα κελεύσματα αλλά και τη διάχυτη διάθεση της εποχής που, ακόμα περισσότερο από άλλες, φωνάζει για όλο και περισσότερα υλικά αγαθά, επιμένουν στο πνεύμα και την ψυχή. Με παραστάσεις τέτοιου ταλέντου, αρτιότητας, ουσίας, ευφυίας, ομορφιάς και υποδειγματικής αισθητικής όσο το «Και εσείς πώς τα περνάτε;». Θα τα πούμε στην επόμενη που ελπίζω να μην αργήσει τόσο πολύ όσο αυτή…

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!