«Δεύτερη ζωή δεν έχει…»
Τον Δεκέμβρη του 1996 κυκλοφόρησε ο εξαίσιος δίσκος του Δημήτρη Παπαδημητρίου με την Ελευθερία Αρβανιτάκη, με τίτλο «Τραγούδια για τους μήνες», με δεκατρία ποιήματα της Σαπφούς, του Οδυσσέα Ελύτη, του Κώστα Καρυωτάκη, της Μαρίας Πολυδούρη, του Μιχάλη Γκανά και μελοποιημένα δημοτικά δίστιχα. Δεύτερες φωνές έκανε ο Γιώργος Μάκρας ενώ τον δίσκο συμπλήρωναν δυο οργανικά.
Η ενορχήστρωση έγινε από τον Δημήτρη Παπαδημητρίου που έπαιξε κλασική και ηλεκτροκλασική κιθάρα, μαντολίνο, πλήκτρα, τζουρά και πιάνο. Μαζί του έπαιξαν οι Βασίλης Γκίνος (ακορντεόν), Σπύρος Γκούμας (μπουζούκι, τζουρά, μπαγλαμά), Τάσος Διακογιώργης (σαντούρι), Γιάννης Ζευγώλης (βιολί), Βαγγέλης Ζωγράφος (κόντρα μπάσο), Έντυ Καλογερόπουλος (φαγκότο), Βαγγέλης Καρίπης (κρουστά), Σωτήρης Λεμονίδης (πιάνο), Μαρία Μπιλντέα (άρπα), Αντώνης Μιτζέλος (ακουστική κιθάρα), Μανώλης Πάππος (μπουζούκι, ούτι), Θύμιος Παπαδόπουλος (κλαρίνο, φλάουτο baroque), Αχιλλέας Περσίδης (λαούτο, κιθάρες) και Βαγγέλης Σκούρας (κόρνο). Η ηχογράφηση έγινε στο Studio Sierra από τον Παναγιώτη Πετρονικολό και πρόσθετες ηχογραφήσεις έγιναν από τους Τάσο Μπακασιέτα και Μανώλη Ολλανδέζο. Η διεύθυνση παραγωγής έγινε από την Ελευθερία Αρβανιτάκη, τον Δημήτρη Παπαδημητρίου και τον Κώστα Καλημέρη.
Ο δίσκος κυκλοφόρησε από την Polygram σε μια συλλεκτική έκδοση βινυλίου, πάνω σε ένα αντίγραφο μικρού πικάπ, ενώ ιδιαίτερα καλαίσθητη ήταν και η έκδοση του cd, με το artwork του Πέτρου Παράσχη και τα εικαστικά του Γιάννη Κόττη. Το 2000, τέσσερα χρόνια μετά την κυκλοφορία του album, πέντε κομμάτια από τις πρόβες, από το αρχείο του Δημήτρη Παπαδημητρίου, κυκλοφόρησαν σε ένα cd από το περιοδικό «Δίφωνο», με τίτλο «Η γ’ πλευρά του δίσκου “Τραγούδια για τους μήνες”».
Μνήμες Ελευθερίας…
Στις 17 Ιανουαρίου 2009 η Ελευθερία Αρβανιτάκη μου παραχώρησε μια συνέντευξη, όπου, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε και στο πώς γεννήθηκαν τα «Τραγούδια για τους μήνες».
- Το 1996 κάνεις τον δίσκο με τον Παπαδημητρίου, «Τραγούδια για τους μήνες», που για μένα είναι ο πιο ολοκληρωμένος σου. Θα τον έλεγα λαϊκό δίσκο. Και άφησε και πολλά τραγούδια… Διαχρονικός δίσκος…
- Μα είναι λαϊκός δίσκος. Και πολλές πωλήσεις…Πάνω από 110.000
- Θα ήθελα να μου πεις δυο λόγια για εκείνη τη συνεργασία.
- Να σου πω πολλά, όχι μόνο δυο λόγια. Με τον Δημήτρη συναντηθήκαμε για να κάνουμε κάποια τραγούδια για την τηλεόραση, για την «Αναστασία». Υπήρξε μια χημεία μεγάλη και μια φιλία πια, πέραν της μουσικής. Τον Δημήτρη τον ήξερα, διότι ήξερα πολύ καλά τις μουσικές του για τον κινηματογράφο που ήταν εκπληκτικές. Η συνάντησή μας αυτή τότε και μένα και της Λίνας της Νικολακοπούλου με τον Δημήτρη άφησε «στίγματα» και «αποτυπώματα» γερά. Εκείνη την εποχή ετοίμαζα «Τα κορμιά και τα μαχαίρια». Είχα αποφασίσει μετά το «Μένω εκτός», να συναντηθώ με τον Αra Dinkjian και να κάνουμε έναν ολόκληρο δίσκο παρέα. Κι εκεί ζήτησα από τον Δημήτρη να αναλάβει την παραγωγή του ήχου και να κάνουμε μαζί την παραγωγή του δίσκου. Η πρώτη μας συνεργασία λοιπόν ήταν στα «Κορμιά και τα μαχαίρια» όπου ο Δημήτρης αναλαμβάνει τις ενορχηστρώσεις. Και ενώ δουλεύαμε για αυτή τη δουλειά, ετοιμάζαμε σιγά-σιγά τα «Τραγούδια για τους μήνες». Κάποια απ’ αυτά τα είχε ήδη ο Δημήτρης, μου τα έπαιξε και είπα «Ο.k». Θα ήταν πολύ πιο φυσικό να ‘βγαζα τον επόμενο δίσκο και να’τανε πάλι κοντά στο κλίμα που βγάλαμε τότε με τον Αra Dinkjian. Εκεί ήταν εντυπωσιακός ο ήχος και εντυπωσιακή ήταν και η επιτυχία του δίσκου αυτού. Επειδή μ’ αρέσει να «πηδάω» , να κάνω άλλα πράγματα, να αλλάζω, να μη γίνεται συνέχεια το ίδιο κι επειδή βεβαίως είχα συνδεθεί πάρα πολύ με κάποια τραγούδια που είχα ακούσει τότε από τον Δημήτρη, αρχίζουμε και δουλεύουμε αυτό το άλμπουμ. O Δημήτρης είναι μια πολύ σπουδαία περίπτωση, είναι ένας πολύ σπουδαίος μουσικός, ένας άνθρωπος βαθιά μορφωμένος με πολύ καλές σπουδές, αλλά αυτό δεν λέει τίποτα γιατί πάνω απ ’όλα είναι το ταλέντο του και η ευφυΐα του. …
… Ο δίσκος του Παπαδημητρίου είναι ένας έντεχνος δίσκος ο οποίος έχει βιολιά κλπ, δεν είναι λαϊκός δίσκος, είναι λαϊκό αίσθημα. Δεν είναι λαϊκός δίσκος με μπουζούκια, κιθάρες, πιάνα και μπάσα. Που είναι ένας άλλος ήχος πάρα πολύ ωραίος, αλλά είναι μιας άλλης χρονικής περιόδου, έτσι; Τα χρόνια έρχονται και ο κάθε καινούργιος καλλιτέχνης που θα βγει, κουβαλάει και μία μεγαλύτερη πληροφορία ήχων. Ζει σε ένα περιβάλλον λοιπόν, το οποίο αλλάζει. Σ’ αυτές τις αλλαγές επάνω θα υπάρχουν κι αλλαγές στον ήχο και πολλές φορές αυτά είναι πολύ ενδιαφέροντα. Μπορεί να αναπαραχθεί, αλλά θα είναι «τουριστικό». Ακόμα και στην «Οπισθοδρομική» όταν παίζαμε, δεν μιμηθήκαμε έναν τρόπο. Τα παίξαμε πολύ πιο νεανικά, πολύ πιο «μπιτάτα», πολύ πιο διαφορετικά. Δεν αντιγράψαμε κάτι…Βάλαμε και την προσωπική μας αισθητική εκεί. Και δεν μπορεί να συνεχίσει αλλιώς , δεν μπορείς να είσαι συνέχεια σ’ ένα πράγμα το οποίο αφορά άλλες δεκαετίες. Αυτό αλλάζει…
Στο video μπορείτε να ακούσετε το απόσπασμα της συνέντευξης της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, μαζί με το «Παράπονο» σε μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου και ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη.
Τον Δεκέμβρη του 1996 κυκλοφόρησε ο εξαίσιος δίσκος του Δημήτρη Παπαδημητρίου με την Ελευθερία Αρβανιτάκη, με τίτλο «Τραγούδια για τους μήνες», με δεκατρία ποιήματα της Σαπφούς, του Οδυσσέα Ελύτη, του Κώστα Καρυωτάκη, της Μαρίας Πολυδούρη, του Μιχάλη Γκανά και μελοποιημένα δημοτικά δίστιχα. Δεύτερες φωνές έκανε ο Γιώργος Μάκρας ενώ τον δίσκο συμπλήρωναν δυο οργανικά.
Η ενορχήστρωση έγινε από τον Δημήτρη Παπαδημητρίου που έπαιξε κλασική και ηλεκτροκλασική κιθάρα, μαντολίνο, πλήκτρα, τζουρά και πιάνο. Μαζί του έπαιξαν οι Βασίλης Γκίνος (ακορντεόν), Σπύρος Γκούμας (μπουζούκι, τζουρά, μπαγλαμά), Τάσος Διακογιώργης (σαντούρι), Γιάννης Ζευγώλης (βιολί), Βαγγέλης Ζωγράφος (κόντρα μπάσο), Έντυ Καλογερόπουλος (φαγκότο), Βαγγέλης Καρίπης (κρουστά), Σωτήρης Λεμονίδης (πιάνο), Μαρία Μπιλντέα (άρπα), Αντώνης Μιτζέλος (ακουστική κιθάρα), Μανώλης Πάππος (μπουζούκι, ούτι), Θύμιος Παπαδόπουλος (κλαρίνο, φλάουτο baroque), Αχιλλέας Περσίδης (λαούτο, κιθάρες) και Βαγγέλης Σκούρας (κόρνο). Η ηχογράφηση έγινε στο Studio Sierra από τον Παναγιώτη Πετρονικολό και πρόσθετες ηχογραφήσεις έγιναν από τους Τάσο Μπακασιέτα και Μανώλη Ολλανδέζο. Η διεύθυνση παραγωγής έγινε από την Ελευθερία Αρβανιτάκη, τον Δημήτρη Παπαδημητρίου και τον Κώστα Καλημέρη.
Ο δίσκος κυκλοφόρησε από την Polygram σε μια συλλεκτική έκδοση βινυλίου, πάνω σε ένα αντίγραφο μικρού πικάπ, ενώ ιδιαίτερα καλαίσθητη ήταν και η έκδοση του cd, με το artwork του Πέτρου Παράσχη και τα εικαστικά του Γιάννη Κόττη. Το 2000, τέσσερα χρόνια μετά την κυκλοφορία του album, πέντε κομμάτια από τις πρόβες, από το αρχείο του Δημήτρη Παπαδημητρίου, κυκλοφόρησαν σε ένα cd από το περιοδικό «Δίφωνο», με τίτλο «Η γ’ πλευρά του δίσκου “Τραγούδια για τους μήνες”».
Μνήμες Ελευθερίας…
Στις 17 Ιανουαρίου 2009 η Ελευθερία Αρβανιτάκη μου παραχώρησε μια συνέντευξη, όπου, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε και στο πώς γεννήθηκαν τα «Τραγούδια για τους μήνες».
- Το 1996 κάνεις τον δίσκο με τον Παπαδημητρίου, «Τραγούδια για τους μήνες», που για μένα είναι ο πιο ολοκληρωμένος σου. Θα τον έλεγα λαϊκό δίσκο. Και άφησε και πολλά τραγούδια… Διαχρονικός δίσκος…
- Μα είναι λαϊκός δίσκος. Και πολλές πωλήσεις…Πάνω από 110.000
- Θα ήθελα να μου πεις δυο λόγια για εκείνη τη συνεργασία.
- Να σου πω πολλά, όχι μόνο δυο λόγια. Με τον Δημήτρη συναντηθήκαμε για να κάνουμε κάποια τραγούδια για την τηλεόραση, για την «Αναστασία». Υπήρξε μια χημεία μεγάλη και μια φιλία πια, πέραν της μουσικής. Τον Δημήτρη τον ήξερα, διότι ήξερα πολύ καλά τις μουσικές του για τον κινηματογράφο που ήταν εκπληκτικές. Η συνάντησή μας αυτή τότε και μένα και της Λίνας της Νικολακοπούλου με τον Δημήτρη άφησε «στίγματα» και «αποτυπώματα» γερά. Εκείνη την εποχή ετοίμαζα «Τα κορμιά και τα μαχαίρια». Είχα αποφασίσει μετά το «Μένω εκτός», να συναντηθώ με τον Αra Dinkjian και να κάνουμε έναν ολόκληρο δίσκο παρέα. Κι εκεί ζήτησα από τον Δημήτρη να αναλάβει την παραγωγή του ήχου και να κάνουμε μαζί την παραγωγή του δίσκου. Η πρώτη μας συνεργασία λοιπόν ήταν στα «Κορμιά και τα μαχαίρια» όπου ο Δημήτρης αναλαμβάνει τις ενορχηστρώσεις. Και ενώ δουλεύαμε για αυτή τη δουλειά, ετοιμάζαμε σιγά-σιγά τα «Τραγούδια για τους μήνες». Κάποια απ’ αυτά τα είχε ήδη ο Δημήτρης, μου τα έπαιξε και είπα «Ο.k». Θα ήταν πολύ πιο φυσικό να ‘βγαζα τον επόμενο δίσκο και να’τανε πάλι κοντά στο κλίμα που βγάλαμε τότε με τον Αra Dinkjian. Εκεί ήταν εντυπωσιακός ο ήχος και εντυπωσιακή ήταν και η επιτυχία του δίσκου αυτού. Επειδή μ’ αρέσει να «πηδάω» , να κάνω άλλα πράγματα, να αλλάζω, να μη γίνεται συνέχεια το ίδιο κι επειδή βεβαίως είχα συνδεθεί πάρα πολύ με κάποια τραγούδια που είχα ακούσει τότε από τον Δημήτρη, αρχίζουμε και δουλεύουμε αυτό το άλμπουμ. O Δημήτρης είναι μια πολύ σπουδαία περίπτωση, είναι ένας πολύ σπουδαίος μουσικός, ένας άνθρωπος βαθιά μορφωμένος με πολύ καλές σπουδές, αλλά αυτό δεν λέει τίποτα γιατί πάνω απ ’όλα είναι το ταλέντο του και η ευφυΐα του. …
… Ο δίσκος του Παπαδημητρίου είναι ένας έντεχνος δίσκος ο οποίος έχει βιολιά κλπ, δεν είναι λαϊκός δίσκος, είναι λαϊκό αίσθημα. Δεν είναι λαϊκός δίσκος με μπουζούκια, κιθάρες, πιάνα και μπάσα. Που είναι ένας άλλος ήχος πάρα πολύ ωραίος, αλλά είναι μιας άλλης χρονικής περιόδου, έτσι; Τα χρόνια έρχονται και ο κάθε καινούργιος καλλιτέχνης που θα βγει, κουβαλάει και μία μεγαλύτερη πληροφορία ήχων. Ζει σε ένα περιβάλλον λοιπόν, το οποίο αλλάζει. Σ’ αυτές τις αλλαγές επάνω θα υπάρχουν κι αλλαγές στον ήχο και πολλές φορές αυτά είναι πολύ ενδιαφέροντα. Μπορεί να αναπαραχθεί, αλλά θα είναι «τουριστικό». Ακόμα και στην «Οπισθοδρομική» όταν παίζαμε, δεν μιμηθήκαμε έναν τρόπο. Τα παίξαμε πολύ πιο νεανικά, πολύ πιο «μπιτάτα», πολύ πιο διαφορετικά. Δεν αντιγράψαμε κάτι…Βάλαμε και την προσωπική μας αισθητική εκεί. Και δεν μπορεί να συνεχίσει αλλιώς , δεν μπορείς να είσαι συνέχεια σ’ ένα πράγμα το οποίο αφορά άλλες δεκαετίες. Αυτό αλλάζει…
Στο video μπορείτε να ακούσετε το απόσπασμα της συνέντευξης της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, μαζί με το «Παράπονο» σε μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου και ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη.
