Ήταν το βράδυ της 26ης Ιανουαρίου του 2012 όταν στα στούντιο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και στη συναυλία αφιέρωμα στο Γιάννη Σπανό, που έγινε στα πλαίσια των αφιερωμάτων του Δευτέρου Προγράμματος στους Έλληνες συνθέτες, ανακοινώθηκε πως επίκειται η έκδοση ενός δίσκου με μελοποιημένα ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη από το Σπανό, με ερμηνευτή το Μανώλη Μητσιά. Ακούστηκε μάλιστα κι ένα από αυτά τα τραγούδια, το «Ομνύει». Το Σάββατο 1 Ιουνίου λοιπόν κυκλοφόρησε μαζί με «ΤΑ ΝΕΑ» το cd «Πλησιάζοντας τον Καβάφη» με τα 14 μελοποιημένα ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή.
1) Ομνύει
2) Επέστρεφε
3) Τα παράθυρα
4) Μακρυά
5) Κεριά
6) Για να ‘ρθουν
7) Μονοτονία
8) Μισή ώρα
9) Έτσι πολύ ατένισα
10) Οι τέσσερις τοίχοι της κάμαρας μου
11) Σεπτέμβρης του 1903
12) Δέησις
13) Τα τελειωμένα
14) Φωνές
Η ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας είναι του Γιώργου Παγιάτη, ο οποίος έπαιξε πιάνο, πλήκτρα και μεταλλόφωνο. Έπαιξαν επίσης οι Μανώλης Καραντίνης: μαντολίνο, λαούτο, Μανώλης Ανδρουλιδάκης: κλασσική, ακουστική κιθάρα, Άγγελος Παπαδάτος: κοντραμπάσο, Έλενα Κισελιόβα: βιολί, Χάρης Γκίτζιος: βιόλα, Δημήτρης Κοτταρίδης: τσέλο, Γρηγόρης Συντρίδης: τύμπανα-κρουστά, Ανδρέας Παππάς: κρουστά, Ρήγας Σαριτζιώτης: φλάουτο, σαξόφωνο, Τίνα Δεσύλλα: όμποε, Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος: κλαρίνο, νέι. Η ηχογράφηση και η μίξη έγιναν στο studio Sierra από το Γιώργο Καρυώτη. Η διεύθυνση παραγωγής ήταν του Γιώργου Μακράκη και ο συντονισμός έκδοσης του Άγγελου Σφακιανάκη. Η παραγωγή έγινε από την «Μικρός Ήρως». Στο σκίτσο του εξωφύλλου είναι ο Κωσταντίνος Καβάφης σε αχρονολόγητο σχέδιο από τον Γιάννη Κεφαλληνό.
Συνθέτης και τραγουδιστής λοιπόν, ανταμώνουν μετά από πολλά χρόνια, ύστερα από μια συνεργασία που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ,από τα πρώτα βήματα της πορείας του τραγουδιστή και άφησε πολλά και σημαντικά τραγούδια, όπως «Ο τρελός», «Το Μαρικάκι», «Το Φεγγάρι», «Πού να βρω ένα ζεϊμπέκικο», «Επειδή σ’αγαπώ», «Ποτέ ξανά» και άλλα… Και πιστεύω πως είναι ευτύχημα όταν συνεργάζονται ξανά, καλλιτέχνες τέτοιου βεληνεκούς, που γράψανε τη δική τους ιστορία στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού.
Στο ένθετο του cd ο Μανώλης Μητσιάς σημειώνει: Θερμές ευχαριστίες στον αδελφικό μου φίλο Τάκη Χριστοφίδη γιατί χάρη στην πολιτιστική του ευαισθησία εκδίδεται αυτό το cd.
Ενώ ο Κώστας Γεωργουσόπουλος αναφέρεται εκτενώς στην ουσία της συγκεκριμένης δουλειάς: Επί τέλους, να, που ο Καβάφης τραγουδιέται και δεν είναι ένα μουσικό συγκεχυμένο ακροβατικό γύμνασμα, μια διανοητική άσκηση ύφους και ένα μουσικό σόφισμα. Ο Γιάννης Σπανός γεννημένος μελωδός ανακάλυψε στα ερωτικά ποιήματα του Καβάφη την καταγωγική τους λυρική ρίζα: τη Σαπφώ, τον Ανακρέοντα, την «Παιδική μούσα» των τολμηρών Αλεξανδρινών επιγραμμάτων της Ελληνιστικής εποχής και τα ερωτικά δίστιχα του δημοτικού τραγουδιού. Συνάμα ο κοσμοπολίτης Καβάφης βρήκε στον Ελληνοπαρισινό Σπανό την απαραίτητη ατμόσφαιρα του. Τα σκοτεινά μπαρ της Νέας Ορλεάνης, τα καταγώγεια του λιμανιού με την Τζαζ αλλά και τα θλιμμένα ρεμπέτικα του υπαρξιακού πένθους. Οφείλουμε λοιπόν στον Γιάννη Σπανό, μετά τις «Ανθολογίες» του με τους μεγάλους «Ελάσσονες» ποιητές που τραγουδήσαμε την αποκατάσταση του Καβάφη στο «μαζί» του Ελληνικού ποιητικού γαλαξία. Από την άλλη ο Καβάφης για να τραγουδηθεί θέλει ιδανικές φωνές κι αγαπημένες και βρίσκω την ερμηνεία του Μανώλη Μητσιά ίσως την πλέον ώριμη της πλούσιας σε ποιοτικές επιλογές ορειβασίας του στην κορυφογραμμή της νεοελληνικής ιστορίας των λυρικών αποδόσεων. Μέγα μάθημα πώς η λέξη των ποιητών γίνεται ρυθμός και πως ο ρυθμός απογειώνεται σε μέλος και πως το μέλος σε αγωγή ψυχών.
Κώστας Γεωργουσόπουλος | Μάρτιος 2013
Συμφωνώ και διαφωνώ με τα γραφόμενα του κ. Γεωργουσόπουλου. Είναι γεγονός πως ο Καβάφης είναι ο πιο δύσκολος και απρόσιτος ποιητής για μελοποίηση. Και η συγκεκριμένη εργασία του Γιάννη Σπανού, είναι ίσως αυτή που θα κάνει τα ποιήματα του Καβάφη πιο προσιτά στο πλατύ κοινό. Δεν ξέρω όμως, αν ακόμα και αυτά τα πιο «εύκολα» κομμάτια μπορούν να τραγουδηθούν από τον κόσμο. Όντως τραγουδιούνται και μάλιστα πολύ ωραία από τον Μητσιά. Άλλωστε ο ερμηνευτής αποτελεί σταθερή αξία στο είδος. Πιστεύω όμως, κρίνοντας πάντα με προσωπικά κριτήρια, πως είναι δύσκολο να τραγουδηθεί ένας στίχος που λέει, για παράδειγμα: «Ομνύει κάθε τόσο ν’αρχίσει πιο καλή ζωή, αλλ’ όταν έλθ’ η νύχτα με τες δικές της συμβουλές…» ή «Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες…», ακόμα και όταν η μουσική είναι κανταδόρικη… Με λίγα λόγια, συμπεραίνω πως οι μελωδίες του Σπανού είναι οι πιο προσιτές που έχουν γραφτεί μέχρι τώρα πάνω στον Καβάφη, αλλά και πάλι, λόγω της γλώσσας, είναι δύσκολο να τραγουδηθούν σε μια παρέα ή ακόμα και κατά μόνας…
1) Ομνύει
2) Επέστρεφε
3) Τα παράθυρα
4) Μακρυά
5) Κεριά
6) Για να ‘ρθουν
7) Μονοτονία
8) Μισή ώρα
9) Έτσι πολύ ατένισα
10) Οι τέσσερις τοίχοι της κάμαρας μου
11) Σεπτέμβρης του 1903
12) Δέησις
13) Τα τελειωμένα
14) Φωνές
Η ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας είναι του Γιώργου Παγιάτη, ο οποίος έπαιξε πιάνο, πλήκτρα και μεταλλόφωνο. Έπαιξαν επίσης οι Μανώλης Καραντίνης: μαντολίνο, λαούτο, Μανώλης Ανδρουλιδάκης: κλασσική, ακουστική κιθάρα, Άγγελος Παπαδάτος: κοντραμπάσο, Έλενα Κισελιόβα: βιολί, Χάρης Γκίτζιος: βιόλα, Δημήτρης Κοτταρίδης: τσέλο, Γρηγόρης Συντρίδης: τύμπανα-κρουστά, Ανδρέας Παππάς: κρουστά, Ρήγας Σαριτζιώτης: φλάουτο, σαξόφωνο, Τίνα Δεσύλλα: όμποε, Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος: κλαρίνο, νέι. Η ηχογράφηση και η μίξη έγιναν στο studio Sierra από το Γιώργο Καρυώτη. Η διεύθυνση παραγωγής ήταν του Γιώργου Μακράκη και ο συντονισμός έκδοσης του Άγγελου Σφακιανάκη. Η παραγωγή έγινε από την «Μικρός Ήρως». Στο σκίτσο του εξωφύλλου είναι ο Κωσταντίνος Καβάφης σε αχρονολόγητο σχέδιο από τον Γιάννη Κεφαλληνό.
Συνθέτης και τραγουδιστής λοιπόν, ανταμώνουν μετά από πολλά χρόνια, ύστερα από μια συνεργασία που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ,από τα πρώτα βήματα της πορείας του τραγουδιστή και άφησε πολλά και σημαντικά τραγούδια, όπως «Ο τρελός», «Το Μαρικάκι», «Το Φεγγάρι», «Πού να βρω ένα ζεϊμπέκικο», «Επειδή σ’αγαπώ», «Ποτέ ξανά» και άλλα… Και πιστεύω πως είναι ευτύχημα όταν συνεργάζονται ξανά, καλλιτέχνες τέτοιου βεληνεκούς, που γράψανε τη δική τους ιστορία στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού.
Στο ένθετο του cd ο Μανώλης Μητσιάς σημειώνει: Θερμές ευχαριστίες στον αδελφικό μου φίλο Τάκη Χριστοφίδη γιατί χάρη στην πολιτιστική του ευαισθησία εκδίδεται αυτό το cd.
Ενώ ο Κώστας Γεωργουσόπουλος αναφέρεται εκτενώς στην ουσία της συγκεκριμένης δουλειάς: Επί τέλους, να, που ο Καβάφης τραγουδιέται και δεν είναι ένα μουσικό συγκεχυμένο ακροβατικό γύμνασμα, μια διανοητική άσκηση ύφους και ένα μουσικό σόφισμα. Ο Γιάννης Σπανός γεννημένος μελωδός ανακάλυψε στα ερωτικά ποιήματα του Καβάφη την καταγωγική τους λυρική ρίζα: τη Σαπφώ, τον Ανακρέοντα, την «Παιδική μούσα» των τολμηρών Αλεξανδρινών επιγραμμάτων της Ελληνιστικής εποχής και τα ερωτικά δίστιχα του δημοτικού τραγουδιού. Συνάμα ο κοσμοπολίτης Καβάφης βρήκε στον Ελληνοπαρισινό Σπανό την απαραίτητη ατμόσφαιρα του. Τα σκοτεινά μπαρ της Νέας Ορλεάνης, τα καταγώγεια του λιμανιού με την Τζαζ αλλά και τα θλιμμένα ρεμπέτικα του υπαρξιακού πένθους. Οφείλουμε λοιπόν στον Γιάννη Σπανό, μετά τις «Ανθολογίες» του με τους μεγάλους «Ελάσσονες» ποιητές που τραγουδήσαμε την αποκατάσταση του Καβάφη στο «μαζί» του Ελληνικού ποιητικού γαλαξία. Από την άλλη ο Καβάφης για να τραγουδηθεί θέλει ιδανικές φωνές κι αγαπημένες και βρίσκω την ερμηνεία του Μανώλη Μητσιά ίσως την πλέον ώριμη της πλούσιας σε ποιοτικές επιλογές ορειβασίας του στην κορυφογραμμή της νεοελληνικής ιστορίας των λυρικών αποδόσεων. Μέγα μάθημα πώς η λέξη των ποιητών γίνεται ρυθμός και πως ο ρυθμός απογειώνεται σε μέλος και πως το μέλος σε αγωγή ψυχών.
Κώστας Γεωργουσόπουλος | Μάρτιος 2013
Συμφωνώ και διαφωνώ με τα γραφόμενα του κ. Γεωργουσόπουλου. Είναι γεγονός πως ο Καβάφης είναι ο πιο δύσκολος και απρόσιτος ποιητής για μελοποίηση. Και η συγκεκριμένη εργασία του Γιάννη Σπανού, είναι ίσως αυτή που θα κάνει τα ποιήματα του Καβάφη πιο προσιτά στο πλατύ κοινό. Δεν ξέρω όμως, αν ακόμα και αυτά τα πιο «εύκολα» κομμάτια μπορούν να τραγουδηθούν από τον κόσμο. Όντως τραγουδιούνται και μάλιστα πολύ ωραία από τον Μητσιά. Άλλωστε ο ερμηνευτής αποτελεί σταθερή αξία στο είδος. Πιστεύω όμως, κρίνοντας πάντα με προσωπικά κριτήρια, πως είναι δύσκολο να τραγουδηθεί ένας στίχος που λέει, για παράδειγμα: «Ομνύει κάθε τόσο ν’αρχίσει πιο καλή ζωή, αλλ’ όταν έλθ’ η νύχτα με τες δικές της συμβουλές…» ή «Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες…», ακόμα και όταν η μουσική είναι κανταδόρικη… Με λίγα λόγια, συμπεραίνω πως οι μελωδίες του Σπανού είναι οι πιο προσιτές που έχουν γραφτεί μέχρι τώρα πάνω στον Καβάφη, αλλά και πάλι, λόγω της γλώσσας, είναι δύσκολο να τραγουδηθούν σε μια παρέα ή ακόμα και κατά μόνας…
