Σαν σήμερα…
Στις 28 Φεβρουαρίου 1954 έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 36 χρονών, η Στέλλα Χασκίλ, η «Σαλονικιά» ή «Θεσσαλονικιά», όπως ήταν το παρατσούκλι της, που οφείλεται στην πόλη που γεννήθηκε το 1918…
Το 1934 η «μικρή Εβραιοπούλα από τη Θεσσαλονίκη» (όπως την χαρακτηρίζει ο Παναγιώτης Κουνάδης), ηχογράφησε τα τέσσερα πρώτα τραγούδια της, δυο από τα οποία ήταν μανέδες, σαν Στέλλα Γαέγου, που ήταν το πατρικό της επίθετο, ενώ το 1947 ηχογράφησε το πρώτο τραγούδι με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο «Χασκίλ» (από το επώνυμο του συζύγου της Ιακώβ Ιεχασκέλ). Ήταν οι «Σεβιλλιάνες» του Γιώργου Λαύκα.
Στο σύντομο βίο της η Στέλλα Χασκίλ πρόλαβε να ηχογραφήσει 106 τραγούδια σαν πρώτη φωνή και 33 κάνοντας σεγόντο, σε τραγούδια σημαντικών λαϊκών δημιουργών όπως οι Βασίλης Τσιτσάνης, Μάρκος Βαμβακάρης, Απόστολος Καλδάρας, Μανώλης Χιώτης, Γιώργος Μητσάκης, Χαράλαμπος Βασιλειάδης, Σπύρος Περιστέρης, Γιώργος Λαύκας, Σπύρος Καλφόπουλος, Κώστας Μάνεσης, Μπάμπης Μπακάλης, Γεράσιμος Κλουβάτος, Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Σταύρος Τζουανάκος, Απόστολος Χατζηχρήστος, Πάνος Πετσάς, Γιάννης Σταμούλης, Γιάννης Τατασόπουλος, Νίκος Ρούτσος, Μίνως Μάτσας, Γιώργος Μανισαλής, Νίκος Ρούτσος, Γιάννης Λελάκης, Κώστας Βίρβος, Οδυσσέας Μοσχονάς και άλλοι…
«Stella’s Haskil Βelcantos»
Τον Σεπτέμβρη του 2020 κυκλοφόρησε ένα ξεχωριστό δισκογραφικό αφιέρωμα στη Στέλλα Χασκίλ, με τίτλο «Stella’s Haskil Belcantos», με δεκαπέντε τραγούδια που «σφράγισε» με τις ερμηνείες της, τραγουδημένα, αυτή τη φορά, από τη μεσόφωνο Αναστασία Χριστοφιλάκη και τη συμμετοχή της Ντένιας Κουρούση, της Ανθούλας Μίχου, της Χαρούλας Τσαλπαρά και του Μπάμπη Βελισσάριου.
Τις ορχήστρες επιμελήθηκαν ο Κυριάκος Γκουβέντας και ο Νίκος Τατασόπουλος, που συμμετείχαν στην ηχογράφηση, παίζοντας βιολί και μπουζούκι αντίστοιχα, μαζί με μια δυνατή ομάδα μουσικών, όπως είναι οι Θοδωρής Πετρόπουλος (μπουζούκι), Βαγγέλης Βοττέας (βιολί), Νίκος Μήλας (βιολί), Αλέξανδρος Καμπουράκης (ακορντεόν), Δήμος Βουγιούκας (ακορντεόν), Χάρις Τσαλπαρά (πιάνο), Γιάννης Τσέρτος (πιάνο), Γιώργος Φουντούκος (κιθάρα, ούτι), Ιωάννα Ρήγα (σαντούρι), Δάφνη Μέγγου (κλαρίνο), Γιάννης Πλαγιαννάκος (κοντραμπάσο), Εύη Κανέλλου (κρουστά), Ελένη Γιαννοπούλου (καστανιέτες), Γιώργος Παπαδογιάννης (κλασική κιθάρα) και Έφη Σαράντη (κλασική κιθάρα).
Η πλούσια έκδοση φέρει τη σφραγίδα του γιου του Μάριου Ιεχασκέλ, γιου του Ιάκωβου Ιεχασκέλ, ο οποίος εδώ και πολλά χρόνια συγκεντρώνει, με σεβασμό κι αγάπη, πληροφορίες και υλικό για τη ζωή και την καριέρα της Στέλλας Χασκίλ.
Στην έκδοση συνέβαλλε επίσης καθοριστικά ο σπουδαίος Παναγιώτης Κουνάδης, που υπογράφει ένα πεντασέλιδο κείμενο σχετικά με τις διαδρομές της Στέλλας Χασκίλ, της Νατάσας Χριστοφιλάκη και τους συντελεστές του δίσκου.
Τα τραγούδια του δίσκου
1) Φωτιές τα τσιγγάνικα μάτια (Ιακώβ – Ζακ – Ιεχασκέλ, 1949) Αναστασία Χριστοφιλάκη
2) Το ραντεβουδάκι (Ιακώβ – Ζακ – Ιεχασκέλ, 1947) Αναστασία Χριστοφιλάκη & Μπάμπης Βελισσάριος
3) Καραβάνι – Τσιγγάνικη καρδιά (Σπύρος Περιστέρης, 1947) Αναστασία Χριστοφιλάκη & Μπάμπης Βελισσάριος
4) Μάγες ομορφιές (Στέλλα Χασκίλ, 1948) Αναστασία Χριστοφιλάκη
5) Μες στη χασάπικη αγορά (Μάρκος Βαμβακάρης, 1947) Αναστασία Χριστοφιλάκη
6) Μαζί σου ξεμυαλίστηκα (Μανώλης Χιώτης, 1949) Αναστασία Χριστοφιλάκη & Μπάμπης Βελισσάριος
7) Εσύ σουλτάνα μου (Στέλλα Χασκίλ – Χαράλαμπος Βασιλειάδης, 1948) Ντένια Κουρούση
8) Γιατί να φύγεις μακριά (Βασίλης Τσιτσάνης – Χαράλαμπος Βασιλειάδης, 1947) Αναστασία Χριστοφιλάκη & Μπάμπης Βελισσάριος
9) Προύσα (Γενί Τσαρσί) (Γιάννης Σταμούλης, 1951) Ανθούλα Μίχου & Νίκος Τατασόπουλος
10) Σαμπάχ μανές (Παραδοσιακό, 1934) Αναστασία Χριστοφιλάκη
11) Έφυγες με παράτησες (Ιακώβ – Ζακ – Ιεχασκέλ, 1949) Αναστασία Χριστοφιλάκη
12) Τι κι αν είμαστε φτωχοί (Στέλλα Χασκίλ, 1948) Χαρούλα Τσαλπαρά
13) Στη ζωή μας που κυλά (Bekledim De Gelmedin) (Παραδοσιακό Τουρκίας, στίχοι: Χαράλαμπος Βασιλειάδης, 1948) Μπάμπης Βελισσάριος
14) Μακπουλέ (Μανώλης Χιώτης – Γιώργος Μητσάκης, 1948) Αναστασία Χριστοφιλάκη
15) Adio Kerida (Σεφαραδίτικο, 1942) Αναστασία Χριστοφιλάκη
Όπως αναφέρει στο κείμενό του ο Παναγιώτης Κουνάδης, σε δεκαπέντε, περίπου, ετικέτες δίσκων γραμμοφώνου, φέρονται εξ ολοκλήρου σαν δημιουργοί ο Ιάκωβος (Ζακ) Ιεχασκέλ ή η Στέλλα Χασκίλ. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Κουνάδη, συζητώντας με τον Ιάκωβο Ιεχασκέλ, του αποκάλυψε πως πρόκειται για «συνομωσία» του Χαράλαμπου Βασιλειάδη, ο οποίος ήθελε με αυτό τον τρόπο να βοηθήσει οικονομικά τόσο εκείνους όσο και άλλους, φροντίζοντας να ανταλλάσσει στίχους με τους συνθέτες, ώστε να εισπράττουν όλα τα πνευματικά δικαιώματα.
H ηχογράφηση έγινε στο studio Sierra από τον Γιώργο Καρυώτη, το mastering από τον Χρήστο Ζορμπά, το εξώφυλλο επιμελήθηκε η Κατερίνα Παγμαντίδου, η καλλιτεχνική επιμέλεια ήταν του Μάριου Ιεχασκέλ, η παραγωγή του Παναγιώτη Ρουμανέα, ενώ ο δίσκος κυκλοφόρησε από την Protasis Music.
Με αγάπη για το ρεμπέτικο…
Όπως αναφέρεται στο βιογραφικό της, η μεσόφωνος Αναστασία Χριστοφιλάκη γεννήθηκε στην Ολλανδία και σπούδασε χορό στην Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης και τραγούδι στο Ωδείο Αθηνών.
Έλαβε δίπλωμα από το Απολλώνιο Ωδείο (τάξη Κώστα Πασχάλη), είναι απόφοιτη του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, διετέλεσε μέλος της χορωδίας της Ε.Ρ.Τ. από το 1994 μέχρι το 1999 και από τότε είναι μέλος της χορωδίας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, όπου ερμήνευσε μικρούς σολιστικούς ρόλους.
Η αγάπη της για το ρεμπέτικο ξεκίνησε από τα παιδικά της χρόνια μέσω του θείου της Γιώργη Χριστοφιλάκη, θεατρικού συγγραφέα και συλλέκτη του ρεμπέτικου. Έχει συνεργαστεί με την Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας Βόλου και την Εστουδιαντίνα «Παναγιώτης Βαϊνδιρλής», καθώς και τη Μαντολινάτα Εξαρχείων «Διονύσιος Λαυράγκας» όπου της δόθηκε η ευκαιρία να δουλέψει με εκλεκτούς λαϊκούς καλλιτέχνες. Επίσης έχει συμμετάσχει σε εκλεκτά μουσικά σχήματα και έχει κάνει προσωπικές εμφανίσεις σε επιλεγμένους μουσικούς χώρους και στέκια με ευρύ ρεπερτόριο.
Η Στέλλα Χασκίλ «αλλιώς»…
Αν είχα τη δυνατότητα να δώσω ένα τίτλο σε αυτό τον δίσκο, θα ήταν «Η Στέλλα Χασκίλ αλλιώς». Ίσως να μην είναι ιδιαίτερα πρωτότυπος, αλλά νομίζω πως αντικατοπτρίζει πλήρως το περιεχόμενο, τόσο για τις ενορχηστρώσεις, όσο και για τις διαφορετικές, σε σχέση με τις πρώτες, ερμηνείες της Αναστασίας Χριστοφιλάκη, που παραπέμπουν περισσότερο στο λυρικό τραγούδι. Εξαίρεση, ίσως, αποτελούν τα τραγούδια με τους άλλους ερμηνευτές, που πλησιάζουν περισσότερο τον λαϊκό ήχο των παλιών ηχογραφήσεων. Σε κάθε περίπτωση, έχουμε μια δουλειά που παρουσιάζει διπλό ενδιαφέρον, ενορχηστρωτικό και ερμηνευτικό.
(Μοναδικό μείον της έκδοσης, είναι η αναγραφή της τελευταίας σελίδας του ένθετου με τους συντελεστές, αποκλειστικά στα αγγλικά).
Δεν ξέρω αν χρειάζεται να προσθέσω κάτι περισσότερο. Άλλωστε, στη λίστα που ακολουθεί μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο τον δίσκο...
Στις 28 Φεβρουαρίου 1954 έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 36 χρονών, η Στέλλα Χασκίλ, η «Σαλονικιά» ή «Θεσσαλονικιά», όπως ήταν το παρατσούκλι της, που οφείλεται στην πόλη που γεννήθηκε το 1918…
Το 1934 η «μικρή Εβραιοπούλα από τη Θεσσαλονίκη» (όπως την χαρακτηρίζει ο Παναγιώτης Κουνάδης), ηχογράφησε τα τέσσερα πρώτα τραγούδια της, δυο από τα οποία ήταν μανέδες, σαν Στέλλα Γαέγου, που ήταν το πατρικό της επίθετο, ενώ το 1947 ηχογράφησε το πρώτο τραγούδι με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο «Χασκίλ» (από το επώνυμο του συζύγου της Ιακώβ Ιεχασκέλ). Ήταν οι «Σεβιλλιάνες» του Γιώργου Λαύκα.
Στο σύντομο βίο της η Στέλλα Χασκίλ πρόλαβε να ηχογραφήσει 106 τραγούδια σαν πρώτη φωνή και 33 κάνοντας σεγόντο, σε τραγούδια σημαντικών λαϊκών δημιουργών όπως οι Βασίλης Τσιτσάνης, Μάρκος Βαμβακάρης, Απόστολος Καλδάρας, Μανώλης Χιώτης, Γιώργος Μητσάκης, Χαράλαμπος Βασιλειάδης, Σπύρος Περιστέρης, Γιώργος Λαύκας, Σπύρος Καλφόπουλος, Κώστας Μάνεσης, Μπάμπης Μπακάλης, Γεράσιμος Κλουβάτος, Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Σταύρος Τζουανάκος, Απόστολος Χατζηχρήστος, Πάνος Πετσάς, Γιάννης Σταμούλης, Γιάννης Τατασόπουλος, Νίκος Ρούτσος, Μίνως Μάτσας, Γιώργος Μανισαλής, Νίκος Ρούτσος, Γιάννης Λελάκης, Κώστας Βίρβος, Οδυσσέας Μοσχονάς και άλλοι…
«Stella’s Haskil Βelcantos»
Τον Σεπτέμβρη του 2020 κυκλοφόρησε ένα ξεχωριστό δισκογραφικό αφιέρωμα στη Στέλλα Χασκίλ, με τίτλο «Stella’s Haskil Belcantos», με δεκαπέντε τραγούδια που «σφράγισε» με τις ερμηνείες της, τραγουδημένα, αυτή τη φορά, από τη μεσόφωνο Αναστασία Χριστοφιλάκη και τη συμμετοχή της Ντένιας Κουρούση, της Ανθούλας Μίχου, της Χαρούλας Τσαλπαρά και του Μπάμπη Βελισσάριου.
Τις ορχήστρες επιμελήθηκαν ο Κυριάκος Γκουβέντας και ο Νίκος Τατασόπουλος, που συμμετείχαν στην ηχογράφηση, παίζοντας βιολί και μπουζούκι αντίστοιχα, μαζί με μια δυνατή ομάδα μουσικών, όπως είναι οι Θοδωρής Πετρόπουλος (μπουζούκι), Βαγγέλης Βοττέας (βιολί), Νίκος Μήλας (βιολί), Αλέξανδρος Καμπουράκης (ακορντεόν), Δήμος Βουγιούκας (ακορντεόν), Χάρις Τσαλπαρά (πιάνο), Γιάννης Τσέρτος (πιάνο), Γιώργος Φουντούκος (κιθάρα, ούτι), Ιωάννα Ρήγα (σαντούρι), Δάφνη Μέγγου (κλαρίνο), Γιάννης Πλαγιαννάκος (κοντραμπάσο), Εύη Κανέλλου (κρουστά), Ελένη Γιαννοπούλου (καστανιέτες), Γιώργος Παπαδογιάννης (κλασική κιθάρα) και Έφη Σαράντη (κλασική κιθάρα).
Η πλούσια έκδοση φέρει τη σφραγίδα του γιου του Μάριου Ιεχασκέλ, γιου του Ιάκωβου Ιεχασκέλ, ο οποίος εδώ και πολλά χρόνια συγκεντρώνει, με σεβασμό κι αγάπη, πληροφορίες και υλικό για τη ζωή και την καριέρα της Στέλλας Χασκίλ.
Στην έκδοση συνέβαλλε επίσης καθοριστικά ο σπουδαίος Παναγιώτης Κουνάδης, που υπογράφει ένα πεντασέλιδο κείμενο σχετικά με τις διαδρομές της Στέλλας Χασκίλ, της Νατάσας Χριστοφιλάκη και τους συντελεστές του δίσκου.
Τα τραγούδια του δίσκου
1) Φωτιές τα τσιγγάνικα μάτια (Ιακώβ – Ζακ – Ιεχασκέλ, 1949) Αναστασία Χριστοφιλάκη
2) Το ραντεβουδάκι (Ιακώβ – Ζακ – Ιεχασκέλ, 1947) Αναστασία Χριστοφιλάκη & Μπάμπης Βελισσάριος
3) Καραβάνι – Τσιγγάνικη καρδιά (Σπύρος Περιστέρης, 1947) Αναστασία Χριστοφιλάκη & Μπάμπης Βελισσάριος
4) Μάγες ομορφιές (Στέλλα Χασκίλ, 1948) Αναστασία Χριστοφιλάκη
5) Μες στη χασάπικη αγορά (Μάρκος Βαμβακάρης, 1947) Αναστασία Χριστοφιλάκη
6) Μαζί σου ξεμυαλίστηκα (Μανώλης Χιώτης, 1949) Αναστασία Χριστοφιλάκη & Μπάμπης Βελισσάριος
7) Εσύ σουλτάνα μου (Στέλλα Χασκίλ – Χαράλαμπος Βασιλειάδης, 1948) Ντένια Κουρούση
8) Γιατί να φύγεις μακριά (Βασίλης Τσιτσάνης – Χαράλαμπος Βασιλειάδης, 1947) Αναστασία Χριστοφιλάκη & Μπάμπης Βελισσάριος
9) Προύσα (Γενί Τσαρσί) (Γιάννης Σταμούλης, 1951) Ανθούλα Μίχου & Νίκος Τατασόπουλος
10) Σαμπάχ μανές (Παραδοσιακό, 1934) Αναστασία Χριστοφιλάκη
11) Έφυγες με παράτησες (Ιακώβ – Ζακ – Ιεχασκέλ, 1949) Αναστασία Χριστοφιλάκη
12) Τι κι αν είμαστε φτωχοί (Στέλλα Χασκίλ, 1948) Χαρούλα Τσαλπαρά
13) Στη ζωή μας που κυλά (Bekledim De Gelmedin) (Παραδοσιακό Τουρκίας, στίχοι: Χαράλαμπος Βασιλειάδης, 1948) Μπάμπης Βελισσάριος
14) Μακπουλέ (Μανώλης Χιώτης – Γιώργος Μητσάκης, 1948) Αναστασία Χριστοφιλάκη
15) Adio Kerida (Σεφαραδίτικο, 1942) Αναστασία Χριστοφιλάκη
Όπως αναφέρει στο κείμενό του ο Παναγιώτης Κουνάδης, σε δεκαπέντε, περίπου, ετικέτες δίσκων γραμμοφώνου, φέρονται εξ ολοκλήρου σαν δημιουργοί ο Ιάκωβος (Ζακ) Ιεχασκέλ ή η Στέλλα Χασκίλ. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Κουνάδη, συζητώντας με τον Ιάκωβο Ιεχασκέλ, του αποκάλυψε πως πρόκειται για «συνομωσία» του Χαράλαμπου Βασιλειάδη, ο οποίος ήθελε με αυτό τον τρόπο να βοηθήσει οικονομικά τόσο εκείνους όσο και άλλους, φροντίζοντας να ανταλλάσσει στίχους με τους συνθέτες, ώστε να εισπράττουν όλα τα πνευματικά δικαιώματα.
H ηχογράφηση έγινε στο studio Sierra από τον Γιώργο Καρυώτη, το mastering από τον Χρήστο Ζορμπά, το εξώφυλλο επιμελήθηκε η Κατερίνα Παγμαντίδου, η καλλιτεχνική επιμέλεια ήταν του Μάριου Ιεχασκέλ, η παραγωγή του Παναγιώτη Ρουμανέα, ενώ ο δίσκος κυκλοφόρησε από την Protasis Music.
Με αγάπη για το ρεμπέτικο…
Όπως αναφέρεται στο βιογραφικό της, η μεσόφωνος Αναστασία Χριστοφιλάκη γεννήθηκε στην Ολλανδία και σπούδασε χορό στην Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης και τραγούδι στο Ωδείο Αθηνών.
Έλαβε δίπλωμα από το Απολλώνιο Ωδείο (τάξη Κώστα Πασχάλη), είναι απόφοιτη του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, διετέλεσε μέλος της χορωδίας της Ε.Ρ.Τ. από το 1994 μέχρι το 1999 και από τότε είναι μέλος της χορωδίας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, όπου ερμήνευσε μικρούς σολιστικούς ρόλους.
Η αγάπη της για το ρεμπέτικο ξεκίνησε από τα παιδικά της χρόνια μέσω του θείου της Γιώργη Χριστοφιλάκη, θεατρικού συγγραφέα και συλλέκτη του ρεμπέτικου. Έχει συνεργαστεί με την Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας Βόλου και την Εστουδιαντίνα «Παναγιώτης Βαϊνδιρλής», καθώς και τη Μαντολινάτα Εξαρχείων «Διονύσιος Λαυράγκας» όπου της δόθηκε η ευκαιρία να δουλέψει με εκλεκτούς λαϊκούς καλλιτέχνες. Επίσης έχει συμμετάσχει σε εκλεκτά μουσικά σχήματα και έχει κάνει προσωπικές εμφανίσεις σε επιλεγμένους μουσικούς χώρους και στέκια με ευρύ ρεπερτόριο.
Η Στέλλα Χασκίλ «αλλιώς»…
Αν είχα τη δυνατότητα να δώσω ένα τίτλο σε αυτό τον δίσκο, θα ήταν «Η Στέλλα Χασκίλ αλλιώς». Ίσως να μην είναι ιδιαίτερα πρωτότυπος, αλλά νομίζω πως αντικατοπτρίζει πλήρως το περιεχόμενο, τόσο για τις ενορχηστρώσεις, όσο και για τις διαφορετικές, σε σχέση με τις πρώτες, ερμηνείες της Αναστασίας Χριστοφιλάκη, που παραπέμπουν περισσότερο στο λυρικό τραγούδι. Εξαίρεση, ίσως, αποτελούν τα τραγούδια με τους άλλους ερμηνευτές, που πλησιάζουν περισσότερο τον λαϊκό ήχο των παλιών ηχογραφήσεων. Σε κάθε περίπτωση, έχουμε μια δουλειά που παρουσιάζει διπλό ενδιαφέρον, ενορχηστρωτικό και ερμηνευτικό.
(Μοναδικό μείον της έκδοσης, είναι η αναγραφή της τελευταίας σελίδας του ένθετου με τους συντελεστές, αποκλειστικά στα αγγλικά).
Δεν ξέρω αν χρειάζεται να προσθέσω κάτι περισσότερο. Άλλωστε, στη λίστα που ακολουθεί μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο τον δίσκο...
