Δεν ήταν απλώς ένα από τα πολλά αστέρια της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ, που διέγραψαν μια σύντομη πορεία και χάθηκαν στη σφαίρα της μυθολογίας. Ήταν αστέρι εκ γενετής, παιδί θαύμα και στη συνέχεια μια τεράστια ηθοποιός, που αποδείκνυε συνεχώς το υποκριτικό της ταλέντο, στον σκληρό κόσμο του Χόλιγουντ. Ήταν η περίφημη Τζούντι Γκάρλαντ, ένας θρύλος για τον κινηματογράφο, που σε ηλικία μόλις 47 ετών, μετά από μία ισχυρή δόση βαρβιτουρικών θα βρεθεί νεκρή στο διαμέρισμά της στο Λονδίνο, σκορπώντας τη θλίψη σε εκατομμύρια θαυμαστές σε όλο τον κόσμο. Δεν ήταν, όμως, μόνο το τέλος της τραγικό, αλλά όλη η ζωή της. Μια ζωή βασανισμένη, αφού από παιδούλα είχε βάλει στην καθημερινότητά της το αλκοόλ και τα βαρβιτουρικά, για να αντέξει την πίεση του Χόλιγουντ, τις θυσίες που έπρεπε να κάνει για τους ρόλους της, τις αποτυχίες της στην προσωπική της ζωή, αλλά και την αδυναμία να διαχειριστεί την παγκόσμια φήμη της.
Γεννήθηκε στις 10 Ιουνίου του 1922 και έφυγε στις 22 του ίδιου μήνα το 1969. Να θυμηθούμε -και να γνωρίσουν καλύτερα οι νεότεροι- πού οφείλεται ο θρύλος της, τις μεγάλες στιγμές της στον κινηματογράφο, όπου έπαιζε, τραγουδούσε και χόρευε εξαιρετικά, αλλά και τον λόγο που έδωσε πρόωρο τέλος στη ζωή της.
Το είχε στο DNA της
Έχοντας στο DNA της ιρλανδική, σκοτσέζικη και αγγλική καταγωγή, η Τζούντι γεννήθηκε στη Μινεσότα των ΗΠΑ, ως Φράνσις Ίθελ Γκαμ και ήταν το μικρότερο παιδί της Ίθελ Μάριον και του Φράνσις Αβέντ "Φρανκ" Γκαμ. Οι γονείς της ασχολούνταν με το Βοντβίλ (δημοφιλέστατο είδος του αμερικανικού λαϊκού θεάτρου, που συνδύαζε χορό, ταχυδακτυλουργίες, ακροβατικά και θεατρικά σκετς) και η μικρή Τζούντι μεγάλωσε σε ένα σπίτι καλλιτεχνών. Εξού και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή σε ηλικία μόλις 3 ετών, ως τραγουδίστρια μαζί με τις αδερφές της.
Στα στούντιο της MGM
Από παιδί μπήκε στα παντοδύναμα εκείνη την εποχή στούντιο της MGM, αρχικά μαζί με τις αδερφές της ως τραγουδίστρια και στη συνέχεια προχώρησε μόνη της, καθώς οι ιθύνοντες της εταιρείας εκτίμησαν εγκαίρως το σπάνιο ταλέντο της. Έκανε το ντεμπούτο της σε ηλικία 13 ετών στο φιλμ "Κάθε Κυριακή", ενώ μέχρι το κλασικό αριστούργημα του Βίκτορ Φλέμινγκ "Ο Μάγος του Οζ" το 1939, με το οποίο θα γίνει παγκόσμια αγαπητή, θα εμφανιστεί σε αρκετές ακόμη ταινίες.
Ο Μάγος του Οζ
Έτσι σε ηλικία 17 χρόνων η Τζούντι θα βρεθεί στην κορυφή του κόσμου, ως η μικρή Ντόροθι Γκέιλ που θα μας βάλει στον μαγικό κόσμο τού κινηματογράφου, με μια ταινία ιδιαιτέρως πρωτοποριακή για την εποχή της, λόγω της χρήσης του τεχνικόλορ, τη μουσική και τα τραγούδια της, τα εμπνευσμένα χειροποίητα εφέ, τη σκηνοθετική αρτιότητά της, αλλά και τη χαρισματική παρουσία τής πρωταγωνίστριας που πλαισιώνεται από σημαντικούς καρατερίστες. Η πρεμιέρα του "Μάγου του Οζ" τον Αύγουστο του 1939 θα συνοδευτεί από διθυραμβικές κριτικές (θα προταθεί για έξι Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και εκείνου της Καλύτερης Ταινίας, χάνοντας τελικά από το "Όσα Παίρνει ο Άνεμος"), ενώ η Γκάρλαντ πριν ακόμη ενηλικιωθεί θα γίνει αστέρι παγκόσμιας εμβέλειας.
Η Τζούντι δεν ήταν η αιθέρια, πανέμορφη, ερωτική κοπέλα, που προωθούσε ως πρότυπο το Χόλιγουντ. Είχε μια έμφυτη παιδικότητα, με μινιόν εμφάνιση, είχε μια αθωότητα, ένα αφοπλιστικό χαμόγελο, ένα κρυμμένο πάθος, που γέμιζε αισιοδοξία όσους την έβλεπαν, εκτός από την ίδια….
Το βάναυσο στούντιο
Και αυτό διότι από εκείνη την εποχή θα ξεκινήσουν τα προβλήματά της με τις καταχρήσεις. Βλέπετε, είχε προηγηθεί η κακομεταχείριση από την MGM, καθώς το στούντιο της επέβαλε να χάσει βάρος, για να φαίνεται ακόμη πιο παιδί, να δέσει σφιχτά το πλούσιο στήθος της, για να χάσει την όποια σεξουαλικότητά της, ενώ οι φήμες ήθελαν να της πασάρουν και χάπια αδρεναλίνης για να διατηρήσει την ενέργειά της κατά τη διάρκεια των πολύωρων γυρισμάτων. Η παγκόσμια καταξίωση ήρθε μαζί με τον εθισμό στα βαρβιτουρικά και τις αμφεταμίνες. Από κοντά τέσσερα πακέτα τσιγάρα καθημερινώς και αλκοόλ! Ο μεγαλοπαραγωγός Λούις Μάγερ όμως τα είχε καταφέρει, είχε κάνει ακόμη μία ανεπανάληπτη ταινία.
Πέντε αποτυχημένοι γάμοι
Το 1941, πριν ακόμη πιάσει τα 20 της, θα έρθει και ο πρώτος από τους πέντε αποτυχημένους γάμους της. Ήταν με τον γνωστό συνθέτη και πιανίστα Ντέιβιντ Ντάνιελ Ρόουζ, με τον οποίο χώρισαν μετά από τέσσερα χρόνια. Θα ακολουθήσουν ακόμη τέσσερις γάμοι, με τον διάσημο σκηνοθέτη Βινσέντε Μινέλι (1945-1951), με τον παραγωγό Σίντνεϊ Λουφτ (1952-1965), με τον ηθοποιό Μαρκ Ίρον (1965-1967) και τον μουσικό Μίκι Ντινς (1969). Θα αποκτήσει τρία παιδιά, τη διάσημη ηθοποιό Λάιζα Μινέλι, τη Λόρνα Λουφτ και τον Τζόζεφ Λουφτ. Αυτά για την ιστορία. Γιατί πίσω από όλα αυτά κρυβόταν μια βασανιστική ζωή, διαφωνίες, τσακωμοί, εκμετάλλευση και βεβαίως το αδυσώπητο βάρος των καταχρήσεων.
Ένα Αστέρι Γεννιέται
Οι προσωπικοί της δαίμονες ήταν η μία πλευρά της δυστυχισμένης ζωής της. Η άλλη πλευρά για την εξάρτησή της από τα βαρβιτουρικά και το αλκοόλ οφειλόταν στις υπερβολικές απαιτήσεις των στούντιο και την εκμετάλλευσή της ως εμπορικό προϊόν. Όμως, το 1954 θα έρθει και η κορυφαία στιγμή της στο κλασικό δράμα "Ένα Αστέρι Γεννιέται" του τεράστιου Τζορτζ Κιούκορ, έχοντας δίπλα της τον Τζέιμς Μέισον. Θα κερδίσει το Όσκαρ Α Γυναικείου Ρόλου και μαζί τον τίτλο του "αστεριού" που δεν θα σβήσει ποτέ.
Η Τζούντι της καρδιάς μας
Ωστόσο, με τον σχετικά μικρό ρόλο της στο ιστορικό φιλμ "Η Δίκη της Νυρεμβέργης" θα κάνει τη συγκλονιστικότερη ερμηνεία της στον κινηματογράφο. Ως μάρτυρας κατηγορίας στα λίγα λεπτά που θα βρεθεί μπροστά στον δικαστή Σπένσερ Τρέισι θα αποδείξει το μεγαλείο του τεράστιου υποκριτικού της ταλέντου και παρότι με εμφανή, στο πρόσωπό της, τα σημάδια των καταχρήσεων, ακόμη και της βαριάς κατάθλιψης που την βασάνιζε, θα κερδίσει το Όσκαρ Β Γυναικείου Ρόλου και μαζί την καρδιά μας.
Σύμβολο και θύμα μιας εποχής
Η Τζούντι Γκάρλαντ, που μάτωσε και πόνεσε όσο καμία άλλη ηθοποιός μέσα και έξω από τα κινηματογραφικά πλατό, στα 40 χρόνια της πορείας της στο σινεμά, θα συνεργαστεί με κορυφαίους σκηνοθέτες, όπως οι Τσαρλς Γουόλτερς, Βισέντε Μινέλι, Στάνλεϊ Κράμερ, Τζον Κασαβέτης, Τζορτζ Κιούκορ και πολλούς άλλους. Επίσης, θα παίξει έχοντας δίπλα της σταρ όπως τον Μπαρτ Λάνκαστερ, Φρεντ Αστέρ, Μπερτ Λαρ, Τζιν Κέλι, Μίκι Ρούνεϊ, Τζέιμς Στιούαρτ, Βαν Χέφλιν κ.ά.
Στις 22 Ιουνίου του 1969 το μαντάτο του χαμού της θα συγκλονίσει όλο τον κόσμο. Οι αυτοκτονικές τάσεις που είχε στο τέλος επικράτησαν. Η κόρη της Λάιζα Μινέλι θα τη θυμάται πάντα με αγάπη, παρά τα δύσκολα χρόνια που έζησε μαζί της. Εμείς θα τη θυμόμαστε για τις ερμηνείες της στον κινηματογράφο, αλλά και ως ένα σύμβολο μιας χρυσής εποχής του σινεμά και δυστυχώς ως ακόμη ένα θύμα τού πολλές φορές απάνθρωπου συστήματος στο Χόλιγουντ.
Χάρης Αναγνωστάκης
Γεννήθηκε στις 10 Ιουνίου του 1922 και έφυγε στις 22 του ίδιου μήνα το 1969. Να θυμηθούμε -και να γνωρίσουν καλύτερα οι νεότεροι- πού οφείλεται ο θρύλος της, τις μεγάλες στιγμές της στον κινηματογράφο, όπου έπαιζε, τραγουδούσε και χόρευε εξαιρετικά, αλλά και τον λόγο που έδωσε πρόωρο τέλος στη ζωή της.
Το είχε στο DNA της
Έχοντας στο DNA της ιρλανδική, σκοτσέζικη και αγγλική καταγωγή, η Τζούντι γεννήθηκε στη Μινεσότα των ΗΠΑ, ως Φράνσις Ίθελ Γκαμ και ήταν το μικρότερο παιδί της Ίθελ Μάριον και του Φράνσις Αβέντ "Φρανκ" Γκαμ. Οι γονείς της ασχολούνταν με το Βοντβίλ (δημοφιλέστατο είδος του αμερικανικού λαϊκού θεάτρου, που συνδύαζε χορό, ταχυδακτυλουργίες, ακροβατικά και θεατρικά σκετς) και η μικρή Τζούντι μεγάλωσε σε ένα σπίτι καλλιτεχνών. Εξού και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή σε ηλικία μόλις 3 ετών, ως τραγουδίστρια μαζί με τις αδερφές της.
Στα στούντιο της MGM
Από παιδί μπήκε στα παντοδύναμα εκείνη την εποχή στούντιο της MGM, αρχικά μαζί με τις αδερφές της ως τραγουδίστρια και στη συνέχεια προχώρησε μόνη της, καθώς οι ιθύνοντες της εταιρείας εκτίμησαν εγκαίρως το σπάνιο ταλέντο της. Έκανε το ντεμπούτο της σε ηλικία 13 ετών στο φιλμ "Κάθε Κυριακή", ενώ μέχρι το κλασικό αριστούργημα του Βίκτορ Φλέμινγκ "Ο Μάγος του Οζ" το 1939, με το οποίο θα γίνει παγκόσμια αγαπητή, θα εμφανιστεί σε αρκετές ακόμη ταινίες.
Ο Μάγος του Οζ
Έτσι σε ηλικία 17 χρόνων η Τζούντι θα βρεθεί στην κορυφή του κόσμου, ως η μικρή Ντόροθι Γκέιλ που θα μας βάλει στον μαγικό κόσμο τού κινηματογράφου, με μια ταινία ιδιαιτέρως πρωτοποριακή για την εποχή της, λόγω της χρήσης του τεχνικόλορ, τη μουσική και τα τραγούδια της, τα εμπνευσμένα χειροποίητα εφέ, τη σκηνοθετική αρτιότητά της, αλλά και τη χαρισματική παρουσία τής πρωταγωνίστριας που πλαισιώνεται από σημαντικούς καρατερίστες. Η πρεμιέρα του "Μάγου του Οζ" τον Αύγουστο του 1939 θα συνοδευτεί από διθυραμβικές κριτικές (θα προταθεί για έξι Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και εκείνου της Καλύτερης Ταινίας, χάνοντας τελικά από το "Όσα Παίρνει ο Άνεμος"), ενώ η Γκάρλαντ πριν ακόμη ενηλικιωθεί θα γίνει αστέρι παγκόσμιας εμβέλειας.
Η Τζούντι δεν ήταν η αιθέρια, πανέμορφη, ερωτική κοπέλα, που προωθούσε ως πρότυπο το Χόλιγουντ. Είχε μια έμφυτη παιδικότητα, με μινιόν εμφάνιση, είχε μια αθωότητα, ένα αφοπλιστικό χαμόγελο, ένα κρυμμένο πάθος, που γέμιζε αισιοδοξία όσους την έβλεπαν, εκτός από την ίδια….
Το βάναυσο στούντιο
Και αυτό διότι από εκείνη την εποχή θα ξεκινήσουν τα προβλήματά της με τις καταχρήσεις. Βλέπετε, είχε προηγηθεί η κακομεταχείριση από την MGM, καθώς το στούντιο της επέβαλε να χάσει βάρος, για να φαίνεται ακόμη πιο παιδί, να δέσει σφιχτά το πλούσιο στήθος της, για να χάσει την όποια σεξουαλικότητά της, ενώ οι φήμες ήθελαν να της πασάρουν και χάπια αδρεναλίνης για να διατηρήσει την ενέργειά της κατά τη διάρκεια των πολύωρων γυρισμάτων. Η παγκόσμια καταξίωση ήρθε μαζί με τον εθισμό στα βαρβιτουρικά και τις αμφεταμίνες. Από κοντά τέσσερα πακέτα τσιγάρα καθημερινώς και αλκοόλ! Ο μεγαλοπαραγωγός Λούις Μάγερ όμως τα είχε καταφέρει, είχε κάνει ακόμη μία ανεπανάληπτη ταινία.
Πέντε αποτυχημένοι γάμοι
Το 1941, πριν ακόμη πιάσει τα 20 της, θα έρθει και ο πρώτος από τους πέντε αποτυχημένους γάμους της. Ήταν με τον γνωστό συνθέτη και πιανίστα Ντέιβιντ Ντάνιελ Ρόουζ, με τον οποίο χώρισαν μετά από τέσσερα χρόνια. Θα ακολουθήσουν ακόμη τέσσερις γάμοι, με τον διάσημο σκηνοθέτη Βινσέντε Μινέλι (1945-1951), με τον παραγωγό Σίντνεϊ Λουφτ (1952-1965), με τον ηθοποιό Μαρκ Ίρον (1965-1967) και τον μουσικό Μίκι Ντινς (1969). Θα αποκτήσει τρία παιδιά, τη διάσημη ηθοποιό Λάιζα Μινέλι, τη Λόρνα Λουφτ και τον Τζόζεφ Λουφτ. Αυτά για την ιστορία. Γιατί πίσω από όλα αυτά κρυβόταν μια βασανιστική ζωή, διαφωνίες, τσακωμοί, εκμετάλλευση και βεβαίως το αδυσώπητο βάρος των καταχρήσεων.
Ένα Αστέρι Γεννιέται
Οι προσωπικοί της δαίμονες ήταν η μία πλευρά της δυστυχισμένης ζωής της. Η άλλη πλευρά για την εξάρτησή της από τα βαρβιτουρικά και το αλκοόλ οφειλόταν στις υπερβολικές απαιτήσεις των στούντιο και την εκμετάλλευσή της ως εμπορικό προϊόν. Όμως, το 1954 θα έρθει και η κορυφαία στιγμή της στο κλασικό δράμα "Ένα Αστέρι Γεννιέται" του τεράστιου Τζορτζ Κιούκορ, έχοντας δίπλα της τον Τζέιμς Μέισον. Θα κερδίσει το Όσκαρ Α Γυναικείου Ρόλου και μαζί τον τίτλο του "αστεριού" που δεν θα σβήσει ποτέ.
Η Τζούντι της καρδιάς μας
Ωστόσο, με τον σχετικά μικρό ρόλο της στο ιστορικό φιλμ "Η Δίκη της Νυρεμβέργης" θα κάνει τη συγκλονιστικότερη ερμηνεία της στον κινηματογράφο. Ως μάρτυρας κατηγορίας στα λίγα λεπτά που θα βρεθεί μπροστά στον δικαστή Σπένσερ Τρέισι θα αποδείξει το μεγαλείο του τεράστιου υποκριτικού της ταλέντου και παρότι με εμφανή, στο πρόσωπό της, τα σημάδια των καταχρήσεων, ακόμη και της βαριάς κατάθλιψης που την βασάνιζε, θα κερδίσει το Όσκαρ Β Γυναικείου Ρόλου και μαζί την καρδιά μας.
Σύμβολο και θύμα μιας εποχής
Η Τζούντι Γκάρλαντ, που μάτωσε και πόνεσε όσο καμία άλλη ηθοποιός μέσα και έξω από τα κινηματογραφικά πλατό, στα 40 χρόνια της πορείας της στο σινεμά, θα συνεργαστεί με κορυφαίους σκηνοθέτες, όπως οι Τσαρλς Γουόλτερς, Βισέντε Μινέλι, Στάνλεϊ Κράμερ, Τζον Κασαβέτης, Τζορτζ Κιούκορ και πολλούς άλλους. Επίσης, θα παίξει έχοντας δίπλα της σταρ όπως τον Μπαρτ Λάνκαστερ, Φρεντ Αστέρ, Μπερτ Λαρ, Τζιν Κέλι, Μίκι Ρούνεϊ, Τζέιμς Στιούαρτ, Βαν Χέφλιν κ.ά.
Στις 22 Ιουνίου του 1969 το μαντάτο του χαμού της θα συγκλονίσει όλο τον κόσμο. Οι αυτοκτονικές τάσεις που είχε στο τέλος επικράτησαν. Η κόρη της Λάιζα Μινέλι θα τη θυμάται πάντα με αγάπη, παρά τα δύσκολα χρόνια που έζησε μαζί της. Εμείς θα τη θυμόμαστε για τις ερμηνείες της στον κινηματογράφο, αλλά και ως ένα σύμβολο μιας χρυσής εποχής του σινεμά και δυστυχώς ως ακόμη ένα θύμα τού πολλές φορές απάνθρωπου συστήματος στο Χόλιγουντ.
Χάρης Αναγνωστάκης
