Με την μηχανή του χρόνου μπορεί κανείς να κάνει ένα φανταστικό ταξίδι στο παρελθόν. Με την τελευταία όμως τάση της τεχνολογίας, το Dolby Atmos Music μπορεί να κάνεις γρήγορα βήματα στο μέλλον και να εξερευνήσεις την πιστότητα του ήχου στην τελειότερη ίσως μορφή του έως σήμερα.
Εγνωσμένοι καλλιτέχνες και διαφορετικών μουσικών κατευθύνσεων, μεταξύ αυτών οι Jean- Michel Jarre, Taylor Swift, Andrea Bocelli, Bruce Springsteen, Φιλαρμονική του Βερολίνου και οι επανακάμψαντες Duran Duran προτιμούν το εξελιγμένο αυτό πολυκάναλο ήχο και ηχογραφούν τις δουλειές τους σε δύο version για να δοκιμάσουν τα όρια της τεχνολογίας. Από τους πρωτοπόρους που διερεύνησαν και αξιοποίησαν το Dolby Atmos είναι η συνθέτρια Τζένιφερ Αθηνά Γαλάτη την οποία εντοπίσαμε στον Καναδά όπου είναι η έδρα της.
Στο υπερσύγχρονο στούντιό της έχει ηχογραφήσει μια σημαντική και αξιοπρόσεκτη δισκογραφία πολλών έργων μεγάλης γκάμας, ανάμεσά τους και μια δουλειά για την Μελίνα Μερκούρη. Με το δικό της υπερηχητικό όχημα κάνουμε ένα ταξίδι στο μέλλον με την ξενάγησή της στο νέο ήχο και τις τεχνολογικές δυνατότητές του.
Σε ποιο σημείο του πλανήτη ζείτε και δημιουργείτε; Ποιο είναι ακριβώς το αντικείμενό σας;
Καταρχήν χαίρομαι πάρα πολύ για την τιμή που μου κάνετε να παραχωρήσω αυτή την συνέντευξη στο περιοδικό σας. Ονομάζομαι Τζένιφερ Αθηνά Γαλάτη ζω και εργάζομαι στον Καναδά και η δουλειά μου είναι στο Τορόντο και Μόντρεαλ. Το αντικείμενο μου είναι συνθέτης για ταινίες, ντοκιμαντέρ IMAX και τηλεοπτικές σειρές. Κάνω επίσης δικές μου παραγωγές animations και σκηνοθεσία μαζί με editing.
Επειδή είμαι άνθρωπος του βινυλίου μπορείτε να μου εξηγήσετε με λόγια απλά τι είναι ακριβώς το Dolby Atmos Music;
Είναι μια καινούργια πολυκάναλη τεχνολογία ήχου που χρησιμοποιεί πολλά ηχεία τα οποία βρίσκονται τοποθετημένα μπροστά πίσω στην οροφή και πλαγίως μιας κινηματογραφικής αίθουσας ή ενός εσωτερικού χώρου και δίνει έναν ήχο τρισδιάστατο.
Συνήθως είναι μιξαρισμένη σε 7.1.4 η 7.1.2 (Left and Right Speakers, Center speaker, Subwoofer, Left and Right Surround Speakers, Left and Right Rear Surround Speakers and Left and Right Top Middle Overhead Speakers). Το Dolby Atmos ξεκλειδώνει μια νέα διάσταση δημιουργικότητας προς εξερεύνηση και για τον συνθέτη αλλά και τον ακροατή.
Ο περιορισμός ήχου δύο καναλιών αποτελεί παρελθόν και με την πολυκάναλη τεχνολογία Dolby Atmos μπορούμε να ακούσουμε μουσική με περισσότερη ευκρίνεια, χώρο και βάθος. Η τεχνολογία έκανε τα πρώτα της βήματα σε ταινίες και σήμερα έχει επεκταθεί και στην μουσική.
Ο πολυκάναλος ήχος πιστεύετε ότι είναι το μέλλον;
Θα έλεγα είναι μια από τις σημαντικότερες τεχνολογίες του μέλλοντος. Είναι μια τεχνολογία η οποία είναι προσιτή και μπορεί επίσης να ακουστεί με ηχομπάρες, με απλά συστήματα ήχου 5.1 με την βοήθεια της Dolby Atmos Height Virtualization τεχνολογίας και κατά μήκος με ακουστικά τα οποία υπάρχουν ήδη στα σπίτια φιλόμουσων.
Οπότε δεν χρειάζεται κάποιος να έχει ηχεία πάνω στην οροφή για να την απολαύσει. Εάν όμως έχετε τα ηχεία τοποθετημένα πάνω στην οροφή και πλαγίως είναι ακόμα καλύτερα τα αποτελέσματα.
Με το Dolby Atmos έχετε μια εικόνα η οποία καλύπτει όλο τον χώρο που ακούει κάποιος μουσική μπροστά πίσω πάνω και πάνω πλαγίως. Σε αντίθεση ένα καλό σύστημα στερεοφωνικού ήχου όπως με τα ηλεκτροστατικά ηχεία Martin Logan έχετε την εικόνα μπροστά σας μόνο. Στην ηλεκτρονική, ambient μουσική ειδικά ή ακόμα και soundtracks το immersion είναι το κάτι άλλο και δεν μπορεί να αναπαραχθεί με ένα στερεοφωνικό σύστημα.
Ποια είναι ακριβώς η λειτουργικότητά του που κατ’ εσάς του δίνει μια υπεροχή;
Είναι η ελευθερία που έχει ο συνθέτης στην μίξη του ήχου. Μπορεί να πει θέλω το τσέλο να παίξει στην οροφή και μετά πίσω δεξιά σε αυτό το σημείο. Η φαντασία που έχει ο κάθε συνθέτης στο μυαλό του για το πώς πρέπει να ακουστεί η μουσική του είναι εφικτό με την τεχνολογία Dolby Atmos. Η τέχνη της σύνθεσης αποκτά έναν τρισδιάστατο προσανατολισμό μέσα από την μίξη.
Συμφωνείτε με τον Jean- Michel Jarre που μετά την εμπειρία ηχογράφησης του τελευταίου άλμπουμ του «Oxymore» με τον χωρικό αυτό ήχο ισχυρίζεται ότι απέφυγε να χρησιμοποιήσει ένα συμβατικό σύστημα Dolby Atmos Music στη διαδικασία μίξης, καθώς πιστεύει ότι «αρχικά δημιουργήθηκε για ταινίες και όχι για μουσική»
Προσωπικά συμφωνώ μαζί του. Όταν δουλεύω σε Atmos μιξάρω τον ήχο όπως μια ταινία. Εάν ακούσετε μουσική σε Atmos αρχικά το μιξ ήταν στατικό το κάθε όργανο έμενε σε ένα κανάλι και επίσης η δυναμική περιοχή της μουσικής δεν ήταν το ίδιο όπως το στερεοφωνικό μιξ. Στην αρχή σε πολλούς φιλόμουσους δεν άρεσε να ακούν την μουσική σε Atmos. Σήμερα όμως έχουν αλλάξει τα πράγματα πολλοί ηχολήπτες έχουν μάθει πώς να κάνουν mastering σε Atmos και οι καινούργιες παραγωγές ακούγονται φανταστικά.
Στόχος μου πάντοτε είναι τα όργανα να μη στέκονται στάσιμα σε ένα από τα ηχεία και ως ακροάτρια εμένα μου αρέσει να ακούω την μουσική από τα ηχεία που είναι στην οροφή. Αυτό το θέλουν όλοι οι οπαδοί της τεχνολογίας Atmos. Όταν ο ήχος πάλλεται σε όλα τα ηχεία είναι λες και είμαστε σε έναν χώρο virtual reality αλλά ήχου.
Πιστεύετε ότι οι τεχνολογίες ήχου 3D είναι πολύ ανώτερες από το στερεοφωνικό ήχο;
Πιστεύω ότι είναι κάτι το διαφορετικό. Όταν έχω μπροστά μου έναν στερεοφωνικό πχ ενισχυτή Krell με ηχεία ηλεκτροστατικά ο ήχος είναι το κάτι άλλο. Όλες οι συχνότητες και η εικόνα που δίνει το σύστημα είναι μια καταπληκτική εμπειρία. Πχ θα προτιμούσα να ακούσω ένα πιάνο σόλο ή τσέλο σόλο σε ένα στερεοφωνικό ηχοσύστημα υψηλής πιστότητας. Όμως ως παράδειγμα θα προτιμούσα να ακούσω την μουσική του Jean Michel Jarre, John Williams σε Dolby Atmos. Νομίζω ότι η τεχνολογία 3D είναι ανώτερη όταν υπάρχουν πολλοί ήχοι και πολλά όργανα ηλεκτρονικά η ακουστικά.
Μπορεί όλο αυτό που περιγράψατε παραπάνω να γίνει ο φυσικός τρόπος ακρόασης του μέλλοντος; Στις κινηματογραφικές αίθουσες πως λειτουργεί το σύστημα αυτό; Είναι αισθητή η διαφορά στον ήχο; (Υπάρχει το πρόσφατο δείγμα του docu-concert film των Duran Duran «Hollywood High» γυρισμένο με Dolby Atmos Music με τo οποία γιορτάζουν 40 χρόνια καριέρας).
Στον κινηματογράφο δεν έχουμε μόνο την μουσική της ταινίας αλλά έχουμε διάλογο και ήχους από το περιβάλλον και σπέσιαλ εφέ. Όλα αυτά χρειάζονται ένα σύστημα Dolby Atmos για να ακουστούν καθαρά και με φουλ immersion. Εγώ τους τελευταίους μήνες την μουσική μου την συνδυάζω και με sound design για να ακούγεται όπως σε μια κινηματογραφική αίθουσα αλλά στο σπίτι.
Το συγκεκριμένο φιλμ των Duran Duran δεν το έχω δει αλλά είμαι σίγουρη πως δεν είναι μόνο η μουσική του γκρουπ στο βίντεο αλλά συνδυάζεται και με άλλους ήχους. Ήδη έχει γίνει το Dolby Atmos ο φυσικός τρόπος ακρόασης στις αίθουσες κινηματογράφου και όχι μόνο. Στο σπίτι οι περισσότερες ταινίες είναι σε Atmos πάρα σε DTS.
Εσείς τι είδους μουσική γράφετε και με ποιον τρόπο; Σε ποιους απευθύνεται;
Η μουσική που γράφω είναι ηλεκτρονική με synthesizers ορχηστρική για soundtracks ή κλασική. Κλασική μουσική και soundtracks αρχίζω με το να γράφω τις νότες. Έπειτα η μουσική ηχογραφείται με αληθινή ορχήστρα ή με virtual orchestra.
Εάν είναι virtual orchestra δουλεύω με στον υπολογιστή όπου κάθε ήχος οργάνου γίνεται export μόνος του για το μιξάζ σε Dolby Atmos. Την ίδια στιγμή επίσης φτιάχνω ένα μάστερ στέρεο. Στην ηλεκτρονική μουσική χρησιμοποιώ synthesizers τα οποία είναι συνδεδεμένα με μια κονσόλα ήχου και τον υπολογιστή. Χρησιμοποιώ και πάλι την ίδια διαδικασία. Μετά από τον κάθε ήχο που έχω ηχογραφήσει τους κάνω export και μετά import στο πρόγραμμα για το μιξάζ σε Dolby Atmos Music.
Εκεί δουλεύω με όλους τους ήχους και κάνω μόνιτορ με ηχεία και ακουστικά το πώς ακούγεται. Για το final cut χρησιμοποιώ την σουίτα της Dolby για rendering και mastering για να μπορέσει το μιξάζ να είναι συμβατό με τα συστήματα που έχουμε σπίτι η το κάνω export σε IMF files το οποίο χρησιμοποιείται από το νέτφλιξ Ντίσνεϊ και αλλά streaming services. Η μουσική μου απευθύνεται σε όλους τους ακροατές και σε όσους είναι audiophile.
Μπορείτε να μας περιγράψετε πως είναι το στούντιο που δοκιμάζετε το νέο ήχο; Από πού εμπνέεστε για τον την τοποθέτηση των ήχων (καναλιών) στην ηχοσφαίρα που θέλετε να δημιουργήσετε;
Στα στούντιο που δουλεύω έχουμε στο ένα κανονικά ηχεία Atmos με subwoofer και ενισχυτή και το άλλο έχει ένα πιο απλό ηχοσύστημα με soundbar και surround speakers. Προτιμώ να έχω δύο διαφορετικά ηχοσυστήματα για playback γιατί όχι όλος ο κόσμος έχει συστήματα με ενισχυτή και θέλω να ακούσω την δουλειά μου σε φθηνότερα συστήματα. Οι ηχομπάρες είναι και αυτές Dolby Atmos.
Εργάζομαι συνήθως σε διαστημικά ντοκιμαντέρ IMAX για την ESO The European Southern Observatory και εμπνέομαι από την εικόνα πρώτα. Κάθε πρότζεκτ είτε μουσικό η κινηματογραφικό με εμπνέει διαφορετικά. Ξέρω πως θέλω να ακουστεί στο μυαλό μου και προσπαθώ να το υλοποιήσω στο στούντιο. Προσωπικά μου αρέσει να χρησιμοποιώ τα ηχεία στην οροφή γιατί η μουσική μου ακούγεται πολυδιάστατη.
Οι μουσικές σας επιρροές ποιες είναι; Με ποιον τρόπο ξεκινήσατε να ακούτε μουσική και τι κάνατε την συλλογή σας αυτή όταν αρχίσατε να παρακολουθείτε τις τεχνολογικές εξελίξεις;
Οι επιρροές μου είναι από Ελένη Καραΐνδρου σε Βαγγέλη Παπαθανασίου, Jean Michel Jarre και Philip Glass. Επίσης μου αρέσει πολύ ο Debussy και o Respighi. Οι γονείς μου είχαν πολλούς δίσκους και μου αγόραζαν πολλούς δίσκους κλασικής μουσικής όταν ήμουν μικρή. Έπειτα μου πήραν το πρώτο μου compact disc player και θυμάμαι ο πρώτος μου δίσκος ήταν το πιάνο κονσέρτο νούμερο 2 του Ραχμάνινοφ.
Όλους τους παλιούς δίσκους τους μετέφερα στον υπολογιστή. Σήμερα η συλλογή μου είναι ψηφιακή.
Ποια συναυλία έχετε παρακολουθήσει που είναι πιο κοντά στην αφοσίωσή σας στην ανακάλυψη του ήχου; Τι σας είχε κάνει την μεγαλύτερη εντύπωση;
Δεν θα με βρείτε συχνά σε συναυλίες ροκ και ποπ διότι ο ήχος δεν είναι καλός.
Προτιμώ τις συναυλίες κλασικής μουσικής όπου ο χώρος έχει φοβερή ακουστική. Είχα όμως πάει στην συναυλία του Βαγγέλη Παπαθανασίου το 1993 στο Ηρώδειο. Ήταν η πρεμιέρα της μουσικής Μυθωδία που είχε γραφτεί για την NASA. Ήταν μια εμπειρία αξέχαστη και μουσικά και ηχητικά. Μου αρέσει όμως να ακούω live μουσική ηχογραφημένη από γκρουπ όπως οι Pink Floyd, Alan Parsons και Tangerine Dream.
Για να φθάσουμε από το δίσκο γραμμοφώνου στο Dolby Atmos Music τι χρειάστηκε να θυσιαστεί στο χωροχρόνο ώστε να καθίσουμε μια μέρα αναπαυτικά και να δούμε μια ταινία ή να ακούσουμε ένα μουσικό έργο με την ιεροτελεστία που απαιτείται;
Νομίζω ότι πάντα θέλαμε να έχουμε καλό ήχο. Δεν νομίζω ότι θυσιάσαμε τίποτα. Στην διεθνή έκθεση του Μόντρεαλ το 67 είχαν ένα demo με το πρώτο σύστημα surround. Δεν ήμουν γεννημένη τότε αλλά το έχω διαβάσει. Είναι σημαντικό βέβαια ότι το 1977 σημειώθηκε πρόοδος στην εξέλιξη του κινηματογραφικού ήχου.
Το Star Wars ήταν μια από τις πρώτες ταινίες που το Μάστερ του ήχου έγινε πλήρως στην νέα φορές τεχνολογία του Dolby A System. Μετά από το Star Wars και άλλες ταινίες έφεραν τους ακροατές σε επαφή με το surround sound στις αίθουσες του κινηματογράφου. Συνέχεια ο άνθρωπος ήθελε να έχει καλό ήχο και συνέχεια εφεύρε καινούργιες τεχνολογίες.
Τώρα όμως έχουμε φτάσει σε σημείο που μπορούμε να κουβαλάμε μια συλλογή από χιλιάδες άλμπουμ σε Ατμος στην τσέπη μας και να την ακούμε με ακουστικά όταν περπατάμε ή στο αυτοκίνητο και στο σπίτι.
Τι ηχεία και τι ακουστικά απαιτούνται για μια ιδανική ακρόαση;
Η τεχνολογία είναι συμβατή με όλα τα ηχεία και ακουστικά. Όσον αφορά τα ακουστικά έχω δοκιμάσει Planar και ακούγεται πολύ καλά αλλά εάν τα ακουστικά έχουν spatial audio ακούγεται πολύ καλύτερα. Τα Airpods Max είναι ιδανικά για Atmos ειδικά όταν συνδέονται με την Apple TV γιατί έχουνε Spatial Audio. Για τα ηχεία μπορεί κάποιος να επιλέξει μικρά η μεγάλα μεγέθους ακριβά η φθηνά. Ο ενισχυτής κοστίζει από 500€ με Dolby Atmos decoding.
Με τι τρόπους υποστηρίζετε στη ζωή σας αυτή την τελευταία τάση της τεχνολογίας στον ψηφιακό ήχο;
Με την βοήθεια των social media δείχνω την μουσική μου η τις ταινίες μου στους ακροατές μου. Έτσι παίρνουν μια πρώτη γεύση για το τι είναι η δουλειά μου και μετά μπορούν να ακούσουν σε Atmos την μουσική μου στο Apple Music και Tidal.
Που γεννηθήκατε; Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με την τότε τεχνολογία και αν είχατε δείξει δείγματα αναζήτησης του μέλλοντος. Είχατε πικάπ στο σπίτι σας και τι μουσική υπήρχε; Ποιους δίσκους αγοράστε πρώτους και ποιος ηλεκτρονικός μουσικός σας εντυπωσίασε πρώτα και μπήκατε στον κόσμο του;
Γεννήθηκα στο Μόντρεαλ στον Καναδά. Έμεινα επίσης στην Ελλάδα λίγα χρόνια και μετά γύρισα πίσω εδώ. Στην Αθήνα μέναμε στην Νέα Σμύρνη και με τους φίλους μου πηγαίναμε στο κέντρο της Αθήνας στο μαγαζί «Παρίσης» όπου είχε στερεοφωνικά υψηλής πιστότητας και ακούγαμε μουσική.
Επίσης, είχαμε μεγάλη περιέργεια με τους υπολογιστές της εποχής και ειδικά εμένα μου άρεσε η Amiga και το Atari 1040 γιατί είχανε Midi και μπορούσα να κάνω sequencing τα synthesizers. Είχαμε πικάπ στην οικογένεια με πολλούς δίσκους κλασικής και ελληνικής μουσικής. Εγώ εκτός από κλασικής αγόραζα δίσκους των Mike Oldfield, Βαγγέλη Παπαθανασίου, Χατζιδάκι, Χατζηνάσιο, Jean Michel Jarre, Tangerine Dream και άλλους καλλιτέχνες.
Σε ένα ταξίδι στο διάστημα τι θα παίρνατε μαζί σας για να ακούσετε εκεί και που θα το βάζατε να ακούσετε ή να το δείτε;
Θα έπαιρνα ένα VR Headset όπως το Quest Pro και τα Airpods Max. Έτσι θα είχα την δυνατότητα και να βλέπω 3D videos σε VR σε μεγάλη οθόνη αλλά και να ακούω μουσική σε spatial audio
https://www.imdb.com/name/nm2193777/ Supernova Planetarium https://supernova.eso.org/programme/detail/es1014/ Music by Jennifer Athena Galatis Europe to the Stars
Εγνωσμένοι καλλιτέχνες και διαφορετικών μουσικών κατευθύνσεων, μεταξύ αυτών οι Jean- Michel Jarre, Taylor Swift, Andrea Bocelli, Bruce Springsteen, Φιλαρμονική του Βερολίνου και οι επανακάμψαντες Duran Duran προτιμούν το εξελιγμένο αυτό πολυκάναλο ήχο και ηχογραφούν τις δουλειές τους σε δύο version για να δοκιμάσουν τα όρια της τεχνολογίας. Από τους πρωτοπόρους που διερεύνησαν και αξιοποίησαν το Dolby Atmos είναι η συνθέτρια Τζένιφερ Αθηνά Γαλάτη την οποία εντοπίσαμε στον Καναδά όπου είναι η έδρα της.
Στο υπερσύγχρονο στούντιό της έχει ηχογραφήσει μια σημαντική και αξιοπρόσεκτη δισκογραφία πολλών έργων μεγάλης γκάμας, ανάμεσά τους και μια δουλειά για την Μελίνα Μερκούρη. Με το δικό της υπερηχητικό όχημα κάνουμε ένα ταξίδι στο μέλλον με την ξενάγησή της στο νέο ήχο και τις τεχνολογικές δυνατότητές του.
Σε ποιο σημείο του πλανήτη ζείτε και δημιουργείτε; Ποιο είναι ακριβώς το αντικείμενό σας;
Καταρχήν χαίρομαι πάρα πολύ για την τιμή που μου κάνετε να παραχωρήσω αυτή την συνέντευξη στο περιοδικό σας. Ονομάζομαι Τζένιφερ Αθηνά Γαλάτη ζω και εργάζομαι στον Καναδά και η δουλειά μου είναι στο Τορόντο και Μόντρεαλ. Το αντικείμενο μου είναι συνθέτης για ταινίες, ντοκιμαντέρ IMAX και τηλεοπτικές σειρές. Κάνω επίσης δικές μου παραγωγές animations και σκηνοθεσία μαζί με editing.
Επειδή είμαι άνθρωπος του βινυλίου μπορείτε να μου εξηγήσετε με λόγια απλά τι είναι ακριβώς το Dolby Atmos Music;
Είναι μια καινούργια πολυκάναλη τεχνολογία ήχου που χρησιμοποιεί πολλά ηχεία τα οποία βρίσκονται τοποθετημένα μπροστά πίσω στην οροφή και πλαγίως μιας κινηματογραφικής αίθουσας ή ενός εσωτερικού χώρου και δίνει έναν ήχο τρισδιάστατο.
Συνήθως είναι μιξαρισμένη σε 7.1.4 η 7.1.2 (Left and Right Speakers, Center speaker, Subwoofer, Left and Right Surround Speakers, Left and Right Rear Surround Speakers and Left and Right Top Middle Overhead Speakers). Το Dolby Atmos ξεκλειδώνει μια νέα διάσταση δημιουργικότητας προς εξερεύνηση και για τον συνθέτη αλλά και τον ακροατή.
Ο περιορισμός ήχου δύο καναλιών αποτελεί παρελθόν και με την πολυκάναλη τεχνολογία Dolby Atmos μπορούμε να ακούσουμε μουσική με περισσότερη ευκρίνεια, χώρο και βάθος. Η τεχνολογία έκανε τα πρώτα της βήματα σε ταινίες και σήμερα έχει επεκταθεί και στην μουσική.
Ο πολυκάναλος ήχος πιστεύετε ότι είναι το μέλλον;
Θα έλεγα είναι μια από τις σημαντικότερες τεχνολογίες του μέλλοντος. Είναι μια τεχνολογία η οποία είναι προσιτή και μπορεί επίσης να ακουστεί με ηχομπάρες, με απλά συστήματα ήχου 5.1 με την βοήθεια της Dolby Atmos Height Virtualization τεχνολογίας και κατά μήκος με ακουστικά τα οποία υπάρχουν ήδη στα σπίτια φιλόμουσων.
Οπότε δεν χρειάζεται κάποιος να έχει ηχεία πάνω στην οροφή για να την απολαύσει. Εάν όμως έχετε τα ηχεία τοποθετημένα πάνω στην οροφή και πλαγίως είναι ακόμα καλύτερα τα αποτελέσματα.
Με το Dolby Atmos έχετε μια εικόνα η οποία καλύπτει όλο τον χώρο που ακούει κάποιος μουσική μπροστά πίσω πάνω και πάνω πλαγίως. Σε αντίθεση ένα καλό σύστημα στερεοφωνικού ήχου όπως με τα ηλεκτροστατικά ηχεία Martin Logan έχετε την εικόνα μπροστά σας μόνο. Στην ηλεκτρονική, ambient μουσική ειδικά ή ακόμα και soundtracks το immersion είναι το κάτι άλλο και δεν μπορεί να αναπαραχθεί με ένα στερεοφωνικό σύστημα.
Ποια είναι ακριβώς η λειτουργικότητά του που κατ’ εσάς του δίνει μια υπεροχή;
Είναι η ελευθερία που έχει ο συνθέτης στην μίξη του ήχου. Μπορεί να πει θέλω το τσέλο να παίξει στην οροφή και μετά πίσω δεξιά σε αυτό το σημείο. Η φαντασία που έχει ο κάθε συνθέτης στο μυαλό του για το πώς πρέπει να ακουστεί η μουσική του είναι εφικτό με την τεχνολογία Dolby Atmos. Η τέχνη της σύνθεσης αποκτά έναν τρισδιάστατο προσανατολισμό μέσα από την μίξη.
Συμφωνείτε με τον Jean- Michel Jarre που μετά την εμπειρία ηχογράφησης του τελευταίου άλμπουμ του «Oxymore» με τον χωρικό αυτό ήχο ισχυρίζεται ότι απέφυγε να χρησιμοποιήσει ένα συμβατικό σύστημα Dolby Atmos Music στη διαδικασία μίξης, καθώς πιστεύει ότι «αρχικά δημιουργήθηκε για ταινίες και όχι για μουσική»
Προσωπικά συμφωνώ μαζί του. Όταν δουλεύω σε Atmos μιξάρω τον ήχο όπως μια ταινία. Εάν ακούσετε μουσική σε Atmos αρχικά το μιξ ήταν στατικό το κάθε όργανο έμενε σε ένα κανάλι και επίσης η δυναμική περιοχή της μουσικής δεν ήταν το ίδιο όπως το στερεοφωνικό μιξ. Στην αρχή σε πολλούς φιλόμουσους δεν άρεσε να ακούν την μουσική σε Atmos. Σήμερα όμως έχουν αλλάξει τα πράγματα πολλοί ηχολήπτες έχουν μάθει πώς να κάνουν mastering σε Atmos και οι καινούργιες παραγωγές ακούγονται φανταστικά.
Στόχος μου πάντοτε είναι τα όργανα να μη στέκονται στάσιμα σε ένα από τα ηχεία και ως ακροάτρια εμένα μου αρέσει να ακούω την μουσική από τα ηχεία που είναι στην οροφή. Αυτό το θέλουν όλοι οι οπαδοί της τεχνολογίας Atmos. Όταν ο ήχος πάλλεται σε όλα τα ηχεία είναι λες και είμαστε σε έναν χώρο virtual reality αλλά ήχου.
Πιστεύετε ότι οι τεχνολογίες ήχου 3D είναι πολύ ανώτερες από το στερεοφωνικό ήχο;
Πιστεύω ότι είναι κάτι το διαφορετικό. Όταν έχω μπροστά μου έναν στερεοφωνικό πχ ενισχυτή Krell με ηχεία ηλεκτροστατικά ο ήχος είναι το κάτι άλλο. Όλες οι συχνότητες και η εικόνα που δίνει το σύστημα είναι μια καταπληκτική εμπειρία. Πχ θα προτιμούσα να ακούσω ένα πιάνο σόλο ή τσέλο σόλο σε ένα στερεοφωνικό ηχοσύστημα υψηλής πιστότητας. Όμως ως παράδειγμα θα προτιμούσα να ακούσω την μουσική του Jean Michel Jarre, John Williams σε Dolby Atmos. Νομίζω ότι η τεχνολογία 3D είναι ανώτερη όταν υπάρχουν πολλοί ήχοι και πολλά όργανα ηλεκτρονικά η ακουστικά.
Μπορεί όλο αυτό που περιγράψατε παραπάνω να γίνει ο φυσικός τρόπος ακρόασης του μέλλοντος; Στις κινηματογραφικές αίθουσες πως λειτουργεί το σύστημα αυτό; Είναι αισθητή η διαφορά στον ήχο; (Υπάρχει το πρόσφατο δείγμα του docu-concert film των Duran Duran «Hollywood High» γυρισμένο με Dolby Atmos Music με τo οποία γιορτάζουν 40 χρόνια καριέρας).
Στον κινηματογράφο δεν έχουμε μόνο την μουσική της ταινίας αλλά έχουμε διάλογο και ήχους από το περιβάλλον και σπέσιαλ εφέ. Όλα αυτά χρειάζονται ένα σύστημα Dolby Atmos για να ακουστούν καθαρά και με φουλ immersion. Εγώ τους τελευταίους μήνες την μουσική μου την συνδυάζω και με sound design για να ακούγεται όπως σε μια κινηματογραφική αίθουσα αλλά στο σπίτι.
Το συγκεκριμένο φιλμ των Duran Duran δεν το έχω δει αλλά είμαι σίγουρη πως δεν είναι μόνο η μουσική του γκρουπ στο βίντεο αλλά συνδυάζεται και με άλλους ήχους. Ήδη έχει γίνει το Dolby Atmos ο φυσικός τρόπος ακρόασης στις αίθουσες κινηματογράφου και όχι μόνο. Στο σπίτι οι περισσότερες ταινίες είναι σε Atmos πάρα σε DTS.
Εσείς τι είδους μουσική γράφετε και με ποιον τρόπο; Σε ποιους απευθύνεται;
Η μουσική που γράφω είναι ηλεκτρονική με synthesizers ορχηστρική για soundtracks ή κλασική. Κλασική μουσική και soundtracks αρχίζω με το να γράφω τις νότες. Έπειτα η μουσική ηχογραφείται με αληθινή ορχήστρα ή με virtual orchestra.
Εάν είναι virtual orchestra δουλεύω με στον υπολογιστή όπου κάθε ήχος οργάνου γίνεται export μόνος του για το μιξάζ σε Dolby Atmos. Την ίδια στιγμή επίσης φτιάχνω ένα μάστερ στέρεο. Στην ηλεκτρονική μουσική χρησιμοποιώ synthesizers τα οποία είναι συνδεδεμένα με μια κονσόλα ήχου και τον υπολογιστή. Χρησιμοποιώ και πάλι την ίδια διαδικασία. Μετά από τον κάθε ήχο που έχω ηχογραφήσει τους κάνω export και μετά import στο πρόγραμμα για το μιξάζ σε Dolby Atmos Music.
Εκεί δουλεύω με όλους τους ήχους και κάνω μόνιτορ με ηχεία και ακουστικά το πώς ακούγεται. Για το final cut χρησιμοποιώ την σουίτα της Dolby για rendering και mastering για να μπορέσει το μιξάζ να είναι συμβατό με τα συστήματα που έχουμε σπίτι η το κάνω export σε IMF files το οποίο χρησιμοποιείται από το νέτφλιξ Ντίσνεϊ και αλλά streaming services. Η μουσική μου απευθύνεται σε όλους τους ακροατές και σε όσους είναι audiophile.
Μπορείτε να μας περιγράψετε πως είναι το στούντιο που δοκιμάζετε το νέο ήχο; Από πού εμπνέεστε για τον την τοποθέτηση των ήχων (καναλιών) στην ηχοσφαίρα που θέλετε να δημιουργήσετε;
Στα στούντιο που δουλεύω έχουμε στο ένα κανονικά ηχεία Atmos με subwoofer και ενισχυτή και το άλλο έχει ένα πιο απλό ηχοσύστημα με soundbar και surround speakers. Προτιμώ να έχω δύο διαφορετικά ηχοσυστήματα για playback γιατί όχι όλος ο κόσμος έχει συστήματα με ενισχυτή και θέλω να ακούσω την δουλειά μου σε φθηνότερα συστήματα. Οι ηχομπάρες είναι και αυτές Dolby Atmos.
Εργάζομαι συνήθως σε διαστημικά ντοκιμαντέρ IMAX για την ESO The European Southern Observatory και εμπνέομαι από την εικόνα πρώτα. Κάθε πρότζεκτ είτε μουσικό η κινηματογραφικό με εμπνέει διαφορετικά. Ξέρω πως θέλω να ακουστεί στο μυαλό μου και προσπαθώ να το υλοποιήσω στο στούντιο. Προσωπικά μου αρέσει να χρησιμοποιώ τα ηχεία στην οροφή γιατί η μουσική μου ακούγεται πολυδιάστατη.
Οι μουσικές σας επιρροές ποιες είναι; Με ποιον τρόπο ξεκινήσατε να ακούτε μουσική και τι κάνατε την συλλογή σας αυτή όταν αρχίσατε να παρακολουθείτε τις τεχνολογικές εξελίξεις;
Οι επιρροές μου είναι από Ελένη Καραΐνδρου σε Βαγγέλη Παπαθανασίου, Jean Michel Jarre και Philip Glass. Επίσης μου αρέσει πολύ ο Debussy και o Respighi. Οι γονείς μου είχαν πολλούς δίσκους και μου αγόραζαν πολλούς δίσκους κλασικής μουσικής όταν ήμουν μικρή. Έπειτα μου πήραν το πρώτο μου compact disc player και θυμάμαι ο πρώτος μου δίσκος ήταν το πιάνο κονσέρτο νούμερο 2 του Ραχμάνινοφ.
Όλους τους παλιούς δίσκους τους μετέφερα στον υπολογιστή. Σήμερα η συλλογή μου είναι ψηφιακή.
Ποια συναυλία έχετε παρακολουθήσει που είναι πιο κοντά στην αφοσίωσή σας στην ανακάλυψη του ήχου; Τι σας είχε κάνει την μεγαλύτερη εντύπωση;
Δεν θα με βρείτε συχνά σε συναυλίες ροκ και ποπ διότι ο ήχος δεν είναι καλός.
Προτιμώ τις συναυλίες κλασικής μουσικής όπου ο χώρος έχει φοβερή ακουστική. Είχα όμως πάει στην συναυλία του Βαγγέλη Παπαθανασίου το 1993 στο Ηρώδειο. Ήταν η πρεμιέρα της μουσικής Μυθωδία που είχε γραφτεί για την NASA. Ήταν μια εμπειρία αξέχαστη και μουσικά και ηχητικά. Μου αρέσει όμως να ακούω live μουσική ηχογραφημένη από γκρουπ όπως οι Pink Floyd, Alan Parsons και Tangerine Dream.
Για να φθάσουμε από το δίσκο γραμμοφώνου στο Dolby Atmos Music τι χρειάστηκε να θυσιαστεί στο χωροχρόνο ώστε να καθίσουμε μια μέρα αναπαυτικά και να δούμε μια ταινία ή να ακούσουμε ένα μουσικό έργο με την ιεροτελεστία που απαιτείται;
Νομίζω ότι πάντα θέλαμε να έχουμε καλό ήχο. Δεν νομίζω ότι θυσιάσαμε τίποτα. Στην διεθνή έκθεση του Μόντρεαλ το 67 είχαν ένα demo με το πρώτο σύστημα surround. Δεν ήμουν γεννημένη τότε αλλά το έχω διαβάσει. Είναι σημαντικό βέβαια ότι το 1977 σημειώθηκε πρόοδος στην εξέλιξη του κινηματογραφικού ήχου.
Το Star Wars ήταν μια από τις πρώτες ταινίες που το Μάστερ του ήχου έγινε πλήρως στην νέα φορές τεχνολογία του Dolby A System. Μετά από το Star Wars και άλλες ταινίες έφεραν τους ακροατές σε επαφή με το surround sound στις αίθουσες του κινηματογράφου. Συνέχεια ο άνθρωπος ήθελε να έχει καλό ήχο και συνέχεια εφεύρε καινούργιες τεχνολογίες.
Τώρα όμως έχουμε φτάσει σε σημείο που μπορούμε να κουβαλάμε μια συλλογή από χιλιάδες άλμπουμ σε Ατμος στην τσέπη μας και να την ακούμε με ακουστικά όταν περπατάμε ή στο αυτοκίνητο και στο σπίτι.
Τι ηχεία και τι ακουστικά απαιτούνται για μια ιδανική ακρόαση;
Η τεχνολογία είναι συμβατή με όλα τα ηχεία και ακουστικά. Όσον αφορά τα ακουστικά έχω δοκιμάσει Planar και ακούγεται πολύ καλά αλλά εάν τα ακουστικά έχουν spatial audio ακούγεται πολύ καλύτερα. Τα Airpods Max είναι ιδανικά για Atmos ειδικά όταν συνδέονται με την Apple TV γιατί έχουνε Spatial Audio. Για τα ηχεία μπορεί κάποιος να επιλέξει μικρά η μεγάλα μεγέθους ακριβά η φθηνά. Ο ενισχυτής κοστίζει από 500€ με Dolby Atmos decoding.
Με τι τρόπους υποστηρίζετε στη ζωή σας αυτή την τελευταία τάση της τεχνολογίας στον ψηφιακό ήχο;
Με την βοήθεια των social media δείχνω την μουσική μου η τις ταινίες μου στους ακροατές μου. Έτσι παίρνουν μια πρώτη γεύση για το τι είναι η δουλειά μου και μετά μπορούν να ακούσουν σε Atmos την μουσική μου στο Apple Music και Tidal.
Που γεννηθήκατε; Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με την τότε τεχνολογία και αν είχατε δείξει δείγματα αναζήτησης του μέλλοντος. Είχατε πικάπ στο σπίτι σας και τι μουσική υπήρχε; Ποιους δίσκους αγοράστε πρώτους και ποιος ηλεκτρονικός μουσικός σας εντυπωσίασε πρώτα και μπήκατε στον κόσμο του;
Γεννήθηκα στο Μόντρεαλ στον Καναδά. Έμεινα επίσης στην Ελλάδα λίγα χρόνια και μετά γύρισα πίσω εδώ. Στην Αθήνα μέναμε στην Νέα Σμύρνη και με τους φίλους μου πηγαίναμε στο κέντρο της Αθήνας στο μαγαζί «Παρίσης» όπου είχε στερεοφωνικά υψηλής πιστότητας και ακούγαμε μουσική.
Επίσης, είχαμε μεγάλη περιέργεια με τους υπολογιστές της εποχής και ειδικά εμένα μου άρεσε η Amiga και το Atari 1040 γιατί είχανε Midi και μπορούσα να κάνω sequencing τα synthesizers. Είχαμε πικάπ στην οικογένεια με πολλούς δίσκους κλασικής και ελληνικής μουσικής. Εγώ εκτός από κλασικής αγόραζα δίσκους των Mike Oldfield, Βαγγέλη Παπαθανασίου, Χατζιδάκι, Χατζηνάσιο, Jean Michel Jarre, Tangerine Dream και άλλους καλλιτέχνες.
Σε ένα ταξίδι στο διάστημα τι θα παίρνατε μαζί σας για να ακούσετε εκεί και που θα το βάζατε να ακούσετε ή να το δείτε;
Θα έπαιρνα ένα VR Headset όπως το Quest Pro και τα Airpods Max. Έτσι θα είχα την δυνατότητα και να βλέπω 3D videos σε VR σε μεγάλη οθόνη αλλά και να ακούω μουσική σε spatial audio
https://www.imdb.com/name/nm2193777/ Supernova Planetarium https://supernova.eso.org/programme/detail/es1014/ Music by Jennifer Athena Galatis Europe to the Stars
