Ο Μίνως Μάτσας και η HOPEgenesis σας καλούν για μια βραδιά στον ανοικτό αρχαιολογικό χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς, στους Αέρηδες, στην Πλάκα, την Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου, με τα έσοδα να πηγαίνουν υπέρ των σκοπών της οργάνωσης.
Μαζί με τον βραβευμένο συνθέτη οι ερμηνευτές Ελεωνόρα Ζουγανέλη και Κώστας Τριανταφυλλίδη, καθώς και επτά διακεκριμένοι μουσικοί.
Μεστός, άμεσα ουσιαστικός, ταπεινά περίτεχνος στη συζήτησή του, όπως και στη μελωδική γραφή του ο Μίνως Μάτσας.
Ιδιαίτερος χώρος για παραστάσεις η Ρωμαϊκή Αγορά
Μαγικός. Θυμάμαι στιγμές από την παράσταση του Χατζιδάκι αλλά και αυτή της Νταντωνάκη εκεί. Πιτσιρικάς ήμουν. Έζησα μοναδικές στιγμές, εκστατικές, που είναι χαραγμένες έντονα στο νου και την ψυχή μου. Θυμάμαι έντονα, πως δεν κατάλαβα πως κύλησε χρόνος. Τελείωσαν και ήμουν ακόμη διψασμένος. Και το διπλάσιο να κρατούσαν, πάλι την ίδια αίσθηση θα είχα.
Ωραία τα φέρνει λοιπόν η ζωή καμιά φορά
Ήταν πάντα στο πίσω μέρος μυαλού μια παράσταση στη Ρωμαϊκή Αγορά. Ίσως να είναι ότι πιο όμορφο υπάρχει στην Αθήνα. Είμαι τυχερός που συμβαίνει τώρα, στη δεύτερη μόλις συναυλία που πραγματοποιώ ως δημιουργός. Όπως ξέρεις, δεν δίνω συχνά συναυλίες.
Γιατί; Δεν απολαμβάνεις το σμίξιμο με τον κόσμο;
Κάθε άλλο. Η πρώτη μου φορά στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής με περισσότερους από τέσσερις χιλιάδες θεατές ήταν μια ανεπανάληπτη εμπειρία. Το ευχαριστήθηκα με την καρδιά μου. Αλλά με τη μουσική για το θέατρο, τις ταινίες, το ένα έργο μετά το άλλο και τα τραγούδια για τη δισκογραφία είναι κάτι που το είχα παραμελήσει. Δεν είναι εύκολο πράγμα, δεν μπορώ να το κάνω στο πόδι. Απαιτεί κοπιαστική προετοιμασία, να συγκεντρώσω το υλικό, να γράψω παρτιτούρες, πολλές πρόβες με τους μουσικούς και τους ερμηνευτές ώστε να αποδοθούν τα έργα όπως πρέπει…
Ναι άλλα έτσι υπερασπίζεσαι και τις δημιουργίες σου ενώ η ζωντανή επαφή πλουτίζει και ολοκληρώνει, νομίζω έναν καλλιτέχνη
Μα με αφορά, απλώς δεν προλάβαινα. Κάθε καλοκαίρι έλεγα… του χρόνου. Από πέρσι όμως το είχα αποφασίσει και είχα μειώσει κάπως τις άλλες δραστηριότητές μου, είχαμε σμίξει με τους μουσικούς και οργανώναμε μια μεγάλη περιοδεία, αλλά μας πρόλαβε ο κορονοϊός.
Και τι μουσικούς, dream team, στην κυριολεξία;
Αφού κι εγώ που παίζω πιάνο μαζί τους και τους ακούω, κάποιες φορές ξεχνιέμαι, χάνομαι, σταματώ και τους απολαμβάνω. Νιώθω ευτυχισμένος για τη συνεργασία μου μαζί τους
Σολίστες υψηλής τέχνης και τεχνικής, όπως ο Γκουβέντας ή ο Καραντίνης «υπακούν» στις απαιτήσεις του συνθέτη;
Έχει μια δυσκολία και μια ευκολία. Είναι σαν άτακτα παιδιά. Έχουμε όμως δεσμούς παλιούς που μας πάνε δεκαετίες πίσω, κάπου στο 1997. Υπάρχει σεβασμός και αλληλοεκτίμηση και αγάπη γι’ αυτό που κάνουμε που μας ενώνουν γερά.
Τι θα παρουσιάσετε;
Τριάντα τραγούδια απ’ τη δισκογραφία μου και μερικά οργανικά.
Πως κερδίζεται ένα κοινό;
Με ένα καλοδομημένο πρόγραμμα. Άλλωστε τα τραγούδια μου, έχουνε μια «μεταιχμιακή» κοπή, εσωστρέφεια και εξωστρέφεια μαζί, που θέλω να πιστεύω δεν θα δυσκολευτούν να περάσουν το μήνυμά τους στους αποδέκτες τους. Δεν με φοβίζει η «έκθεσή» τους. Ίσα ίσα μου δίνει χαρά. Έχουμε πέρα από τους σπουδαίους μουσικούς και εξαιρετικούς ερμηνευτές μαζί μας.
Τι προσθέτει η Ελεωνόρα Ζουγανέλη στα τραγούδια;
Γνωριζόμαστε πολλά χρόνια Περνάει την πιο ώριμη περίοδο της σε όλα τα επίπεδα κι αυτό βγαίνει και στις ερμηνείες της. Πέρα από το ταλέντο της, προσεγγίζει τα τραγούδια με συστολή, επαγγελματισμό και αθωότητα συνάμα. Γι’ αυτό και αγγίζει τον κόσμο. Έχει φλόγα μέσα της. Αυτήν την αθωότητα αισθάνομαι κι εγώ. Ξεκινώ να γράψω ή ν’ αποδώσω ένα κομμάτι και αισθάνομαι σα να ‘ναι η πρώτη φορά. Νομίζω πως αν χάσεις το συναίσθημα αυτό της αθωότητας, τότε έχεις τελειώσει…
Ο Τριανταφυλλίδης;
Συνεχίζει το νήμα μιας τραγουδιστικής παράδοσης με λαϊκή ευγένεια και ερμηνεία που δύσκολα πια συναντάς στις μέρες μας. Έχει βιώματα, γνώσεις και κλασική κοπή, με την ακριβή έννοια της λέξης που συνδυάζει το παλιό με το σύγχρονο. Μοναδική ισορροπία δύναμης και φρεσκάδας.
Του έδωσες βήμα και στο soundtrack της ταινίας «Ευτυχία»;
Ναι γιατί το άξιζε. Έχουμε συνεργαστεί κι άλλες στιγμές, όπως στην Επίδαυρο στον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» που ερμήνευε ακαπέλα μαζί με άλλους τρεις ψαλτάδες και όχι μόνο. Στην παράσταση στη Ρωμαϊκή Αγορά θα υπάρχουν και αρκετά ντουέτα με τους δύο τραγουδιστές. Από διαίσθηση ήξερα πως θα ταίριαζαν.
Η συναυλία γίνεται για καλό σκοπό
Θα τηρηθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα και όλα τα έσοδα θα καταλήξουν στην HOPEgenesis, έναν οργανισμό που σε συνεργασία με γιατρούς κι επιστήμονες, παρέχει ολοκληρωμένη ιατρική περίθαλψη και φροντίδα σε γυναίκες της ακριτικής Ελλάδας από τη στιγμή που μένουν έγκυες έως τη μέρα του τοκετού τους και όχι μόνο.
Πως προέκυψε η σχέση σου μαζί τους;
Γνώρισα τον πρόεδρο της οργάνωσης, είδα την διάθεση τους και τον ευγενή σκοπό τους αλλά και την αποτελεσματικότητά τους. Είναι μείζον ζήτημα η υπογεννητικότητα.
Γυρνώντας στα μουσικά, έχω την εντύπωση πως απολαμβάνεις περισσότερο τα οργανικά θέματα από τα τραγούδια;
Κάθε άλλο. Κι αυτή η συναυλία είναι η αρχή. Όταν ηρεμήσουν τα πράγματα με την πανδημία, να ‘μαστε καλά, θα συνεχίσω τις συναυλίες. Είναι ιδιαίτερο μετά από τόσα χρόνια δουλειάς να αισθάνεσαι πως υπάρχει κάτι σημαντικό που δεν έχεις κάνει. Είναι ισχυρό κίνητρο. Είμαι λίγο «αμάθητος» όπως είπα, ίσως υποδόρια να νιώθω μια ανασφάλεια, αλλά θέλω να κολυμπήσω σε αυτά τα νερά, να βουτήξω. Έχω κατά μία έννοια αδικήσει και τον εαυτό και το υλικό μου. Γιατί αν δεν παρουσιάσεις εσύ τα δικά σου δημιουργήματα, τι περιμένεις να συμβεί; Μέχρι και οι μουσικοί μου το λένε… Κι αυτό δικό σου είναι, αναφωνούν στις πρόβες.
Φαντάζομαι ότι, δέκα χρόνια πριν, μετά το «Νησί» θα είχες και σοβαρές προτάσεις για παραστάσεις;
Βροχή… αλλά σου εξήγησα τους λόγους της αναβολής;
Γράφεις πάνω σε στίχο ή αντίστροφα ή και μεικτά;
Και τα δύο.
Το «Καράβια βγήκαν στη στεριά»;
Εκεί προϋπήρχε η μελωδία. Το έδωσα στον Μιχάλη Γκανά και έγραψε πάνω της το στίχο.
Τι φοβάσαι;
Αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Δεν φοβάμαι, προβληματίζομαι. Ο μουσικός κλάδος και οι άνθρωποί του πλήττονται δραματικά, πρέπει να στηριχτούν. Η μουσική και το τραγούδι είναι ο πολιτισμός και το γιατρικό της ψυχής μας μαζί. Τώρα όσον αφορά τα ανθρώπινα, αυτό που με τρομάζει είναι η ανυπαρξία, το τέλος, η απουσία. Δεν έχω συμβιβαστεί με τη σκέψη αυτή, δεν το ‘χω δουλέψει μέσα μου.
«Ευχαριστώ» βαριά που χρωστάς;
Στην οικογένειά μου. Έζησαν και μεγάλωσα δίπλα σε ξεχωριστούς ανθρώπους, ανεπανάληπτους καλλιτέχνες. Το περιβάλλον αυτό με διαμόρφωσε. Είναι μεγάλη προίκα. Και συνθέτης να μην ήμουν, πάλι η προίκα θα ήταν ανεκτίμητη.
Να επιστρέψω στην αρχή της συζήτησής μας… Αναμνήσεις και ακούσματα απ’ τον Χατζιδάκι;
Ήμουνα στις ηχογραφήσεις του Μάνου στο Polysound, στην οδό Σκαραμαγκά, το στούντιο του ηχολήπτη Άκη Σμυρναίου. Σοφός άνθρωπος, προσωπικότητα ευγενική, γλυκός πολύ. Είχε μια απίστευτη ευκολία να μετατρέπει τα πάντα σε μουσική.
Εσύ;
Κυλάει στο αίμα, φυσικά. Δεν καταβάλλω κόπο. Γι’ αυτό και από παιδί ήμουν σίγουρος ότι θα ασχοληθώ με τη μουσική. Τελείωσα τη Νομική, είχα εναλλακτικές, θα μπορούσα να ασχοληθώ ακόμα και με πτυχές της εταιρείας. ¨Όμως ήμουν βέβαιος ότι μπορώ να το κάνω και ταυτόχρονα η δημιουργία με γεμίζει χαρά. Βέβαια έχω ρίξει και αμέτρητη δουλειά.
Μια ευχή;
Αυτή του πηγαίου ποιητή Τάσου Λειβαδίτη: «Ο κόσμος μόνο όταν τον μοιράζεσαι υπάρχει»
Μαζί με τον βραβευμένο συνθέτη οι ερμηνευτές Ελεωνόρα Ζουγανέλη και Κώστας Τριανταφυλλίδη, καθώς και επτά διακεκριμένοι μουσικοί.
Μεστός, άμεσα ουσιαστικός, ταπεινά περίτεχνος στη συζήτησή του, όπως και στη μελωδική γραφή του ο Μίνως Μάτσας.
Ιδιαίτερος χώρος για παραστάσεις η Ρωμαϊκή Αγορά
Μαγικός. Θυμάμαι στιγμές από την παράσταση του Χατζιδάκι αλλά και αυτή της Νταντωνάκη εκεί. Πιτσιρικάς ήμουν. Έζησα μοναδικές στιγμές, εκστατικές, που είναι χαραγμένες έντονα στο νου και την ψυχή μου. Θυμάμαι έντονα, πως δεν κατάλαβα πως κύλησε χρόνος. Τελείωσαν και ήμουν ακόμη διψασμένος. Και το διπλάσιο να κρατούσαν, πάλι την ίδια αίσθηση θα είχα.
Ωραία τα φέρνει λοιπόν η ζωή καμιά φορά
Ήταν πάντα στο πίσω μέρος μυαλού μια παράσταση στη Ρωμαϊκή Αγορά. Ίσως να είναι ότι πιο όμορφο υπάρχει στην Αθήνα. Είμαι τυχερός που συμβαίνει τώρα, στη δεύτερη μόλις συναυλία που πραγματοποιώ ως δημιουργός. Όπως ξέρεις, δεν δίνω συχνά συναυλίες.
Γιατί; Δεν απολαμβάνεις το σμίξιμο με τον κόσμο;
Κάθε άλλο. Η πρώτη μου φορά στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής με περισσότερους από τέσσερις χιλιάδες θεατές ήταν μια ανεπανάληπτη εμπειρία. Το ευχαριστήθηκα με την καρδιά μου. Αλλά με τη μουσική για το θέατρο, τις ταινίες, το ένα έργο μετά το άλλο και τα τραγούδια για τη δισκογραφία είναι κάτι που το είχα παραμελήσει. Δεν είναι εύκολο πράγμα, δεν μπορώ να το κάνω στο πόδι. Απαιτεί κοπιαστική προετοιμασία, να συγκεντρώσω το υλικό, να γράψω παρτιτούρες, πολλές πρόβες με τους μουσικούς και τους ερμηνευτές ώστε να αποδοθούν τα έργα όπως πρέπει…
Ναι άλλα έτσι υπερασπίζεσαι και τις δημιουργίες σου ενώ η ζωντανή επαφή πλουτίζει και ολοκληρώνει, νομίζω έναν καλλιτέχνη
Μα με αφορά, απλώς δεν προλάβαινα. Κάθε καλοκαίρι έλεγα… του χρόνου. Από πέρσι όμως το είχα αποφασίσει και είχα μειώσει κάπως τις άλλες δραστηριότητές μου, είχαμε σμίξει με τους μουσικούς και οργανώναμε μια μεγάλη περιοδεία, αλλά μας πρόλαβε ο κορονοϊός.
Και τι μουσικούς, dream team, στην κυριολεξία;
Αφού κι εγώ που παίζω πιάνο μαζί τους και τους ακούω, κάποιες φορές ξεχνιέμαι, χάνομαι, σταματώ και τους απολαμβάνω. Νιώθω ευτυχισμένος για τη συνεργασία μου μαζί τους
Σολίστες υψηλής τέχνης και τεχνικής, όπως ο Γκουβέντας ή ο Καραντίνης «υπακούν» στις απαιτήσεις του συνθέτη;
Έχει μια δυσκολία και μια ευκολία. Είναι σαν άτακτα παιδιά. Έχουμε όμως δεσμούς παλιούς που μας πάνε δεκαετίες πίσω, κάπου στο 1997. Υπάρχει σεβασμός και αλληλοεκτίμηση και αγάπη γι’ αυτό που κάνουμε που μας ενώνουν γερά.
Τι θα παρουσιάσετε;
Τριάντα τραγούδια απ’ τη δισκογραφία μου και μερικά οργανικά.
Πως κερδίζεται ένα κοινό;
Με ένα καλοδομημένο πρόγραμμα. Άλλωστε τα τραγούδια μου, έχουνε μια «μεταιχμιακή» κοπή, εσωστρέφεια και εξωστρέφεια μαζί, που θέλω να πιστεύω δεν θα δυσκολευτούν να περάσουν το μήνυμά τους στους αποδέκτες τους. Δεν με φοβίζει η «έκθεσή» τους. Ίσα ίσα μου δίνει χαρά. Έχουμε πέρα από τους σπουδαίους μουσικούς και εξαιρετικούς ερμηνευτές μαζί μας.
Τι προσθέτει η Ελεωνόρα Ζουγανέλη στα τραγούδια;
Γνωριζόμαστε πολλά χρόνια Περνάει την πιο ώριμη περίοδο της σε όλα τα επίπεδα κι αυτό βγαίνει και στις ερμηνείες της. Πέρα από το ταλέντο της, προσεγγίζει τα τραγούδια με συστολή, επαγγελματισμό και αθωότητα συνάμα. Γι’ αυτό και αγγίζει τον κόσμο. Έχει φλόγα μέσα της. Αυτήν την αθωότητα αισθάνομαι κι εγώ. Ξεκινώ να γράψω ή ν’ αποδώσω ένα κομμάτι και αισθάνομαι σα να ‘ναι η πρώτη φορά. Νομίζω πως αν χάσεις το συναίσθημα αυτό της αθωότητας, τότε έχεις τελειώσει…
Ο Τριανταφυλλίδης;
Συνεχίζει το νήμα μιας τραγουδιστικής παράδοσης με λαϊκή ευγένεια και ερμηνεία που δύσκολα πια συναντάς στις μέρες μας. Έχει βιώματα, γνώσεις και κλασική κοπή, με την ακριβή έννοια της λέξης που συνδυάζει το παλιό με το σύγχρονο. Μοναδική ισορροπία δύναμης και φρεσκάδας.
Του έδωσες βήμα και στο soundtrack της ταινίας «Ευτυχία»;
Ναι γιατί το άξιζε. Έχουμε συνεργαστεί κι άλλες στιγμές, όπως στην Επίδαυρο στον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» που ερμήνευε ακαπέλα μαζί με άλλους τρεις ψαλτάδες και όχι μόνο. Στην παράσταση στη Ρωμαϊκή Αγορά θα υπάρχουν και αρκετά ντουέτα με τους δύο τραγουδιστές. Από διαίσθηση ήξερα πως θα ταίριαζαν.
Η συναυλία γίνεται για καλό σκοπό
Θα τηρηθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα και όλα τα έσοδα θα καταλήξουν στην HOPEgenesis, έναν οργανισμό που σε συνεργασία με γιατρούς κι επιστήμονες, παρέχει ολοκληρωμένη ιατρική περίθαλψη και φροντίδα σε γυναίκες της ακριτικής Ελλάδας από τη στιγμή που μένουν έγκυες έως τη μέρα του τοκετού τους και όχι μόνο.
Πως προέκυψε η σχέση σου μαζί τους;
Γνώρισα τον πρόεδρο της οργάνωσης, είδα την διάθεση τους και τον ευγενή σκοπό τους αλλά και την αποτελεσματικότητά τους. Είναι μείζον ζήτημα η υπογεννητικότητα.
Γυρνώντας στα μουσικά, έχω την εντύπωση πως απολαμβάνεις περισσότερο τα οργανικά θέματα από τα τραγούδια;
Κάθε άλλο. Κι αυτή η συναυλία είναι η αρχή. Όταν ηρεμήσουν τα πράγματα με την πανδημία, να ‘μαστε καλά, θα συνεχίσω τις συναυλίες. Είναι ιδιαίτερο μετά από τόσα χρόνια δουλειάς να αισθάνεσαι πως υπάρχει κάτι σημαντικό που δεν έχεις κάνει. Είναι ισχυρό κίνητρο. Είμαι λίγο «αμάθητος» όπως είπα, ίσως υποδόρια να νιώθω μια ανασφάλεια, αλλά θέλω να κολυμπήσω σε αυτά τα νερά, να βουτήξω. Έχω κατά μία έννοια αδικήσει και τον εαυτό και το υλικό μου. Γιατί αν δεν παρουσιάσεις εσύ τα δικά σου δημιουργήματα, τι περιμένεις να συμβεί; Μέχρι και οι μουσικοί μου το λένε… Κι αυτό δικό σου είναι, αναφωνούν στις πρόβες.
Φαντάζομαι ότι, δέκα χρόνια πριν, μετά το «Νησί» θα είχες και σοβαρές προτάσεις για παραστάσεις;
Βροχή… αλλά σου εξήγησα τους λόγους της αναβολής;
Γράφεις πάνω σε στίχο ή αντίστροφα ή και μεικτά;
Και τα δύο.
Το «Καράβια βγήκαν στη στεριά»;
Εκεί προϋπήρχε η μελωδία. Το έδωσα στον Μιχάλη Γκανά και έγραψε πάνω της το στίχο.
Τι φοβάσαι;
Αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Δεν φοβάμαι, προβληματίζομαι. Ο μουσικός κλάδος και οι άνθρωποί του πλήττονται δραματικά, πρέπει να στηριχτούν. Η μουσική και το τραγούδι είναι ο πολιτισμός και το γιατρικό της ψυχής μας μαζί. Τώρα όσον αφορά τα ανθρώπινα, αυτό που με τρομάζει είναι η ανυπαρξία, το τέλος, η απουσία. Δεν έχω συμβιβαστεί με τη σκέψη αυτή, δεν το ‘χω δουλέψει μέσα μου.
«Ευχαριστώ» βαριά που χρωστάς;
Στην οικογένειά μου. Έζησαν και μεγάλωσα δίπλα σε ξεχωριστούς ανθρώπους, ανεπανάληπτους καλλιτέχνες. Το περιβάλλον αυτό με διαμόρφωσε. Είναι μεγάλη προίκα. Και συνθέτης να μην ήμουν, πάλι η προίκα θα ήταν ανεκτίμητη.
Να επιστρέψω στην αρχή της συζήτησής μας… Αναμνήσεις και ακούσματα απ’ τον Χατζιδάκι;
Ήμουνα στις ηχογραφήσεις του Μάνου στο Polysound, στην οδό Σκαραμαγκά, το στούντιο του ηχολήπτη Άκη Σμυρναίου. Σοφός άνθρωπος, προσωπικότητα ευγενική, γλυκός πολύ. Είχε μια απίστευτη ευκολία να μετατρέπει τα πάντα σε μουσική.
Εσύ;
Κυλάει στο αίμα, φυσικά. Δεν καταβάλλω κόπο. Γι’ αυτό και από παιδί ήμουν σίγουρος ότι θα ασχοληθώ με τη μουσική. Τελείωσα τη Νομική, είχα εναλλακτικές, θα μπορούσα να ασχοληθώ ακόμα και με πτυχές της εταιρείας. ¨Όμως ήμουν βέβαιος ότι μπορώ να το κάνω και ταυτόχρονα η δημιουργία με γεμίζει χαρά. Βέβαια έχω ρίξει και αμέτρητη δουλειά.
Μια ευχή;
Αυτή του πηγαίου ποιητή Τάσου Λειβαδίτη: «Ο κόσμος μόνο όταν τον μοιράζεσαι υπάρχει»
