Για να γράψω τις ερωτήσεις που θα έκανα στον Μάκη Μηλάτο διάλεξα το καλό μου στυλό, ένα μωβ πάρκερ, στο χρώμα του Rock, που το χρησιμοποιώ μόνο σε πολύ ειδικές περιπτώσεις. Είναι ο άνθρωπος που ενέπνευσε με τις γνώσεις του, το πάθος του, την πένα του και την μεθοδικότητα του, τη δική μου γενιά, την επόμενη δηλαδή από την δική του, και συνεχίζει αυτή την παράδοση για τους νεώτερους. Τον θαυμάζω που ακόμη παρακολουθεί με ευλάβεια τις νέες κυκλοφορίες όλων των μουσικών ειδών και γράφει γι’ αυτές. Είναι ο «τελευταίος των Μοϊκανών», ενεργός, μιας σπουδαίας γενιάς μουσικών δημοσιογράφων που έγραψε ιστορία την στιγμή που συνέβαινε. Ο ίδιος πάντως δίνει βαρύτητα με όσα ανακαλύπτει στην χαοτική εποχή της υπερπληροφόρησης.
Ακόμη μετά από τόσα χρόνια στο χώρο, όταν χρειαστεί, παίρνει τον εξοπλισμό του μαζί για να κάνει μια ζωντανή συνέντευξη που είναι πια σπάνιο να γίνει έτσι σήμερα. Η παρουσία του σε μια συνέντευξη Τύπου μουσικού χαρακτήρα δίνει αυτόματα κύρος στην εκδήλωση. Ωστόσο εκείνος προτιμά να κάθεται ή ακόμη και να στέκεται όρθιος διακριτικά στο χώρο με την σεμνότητα που τον διακρίνει. Με τους συναδέλφους του είναι πρότυπο αλληλεγγύης κι ας είναι τόσο ανταγωνιστικός ο χώρος.
Δημοσιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός, DJ, μια ολόκληρη ζωή γεμάτη μουσική. Νομίζω ήρθε η ώρα να ξεκινήσουμε γιατί έχει να μας πει πολλά. Ένα cruising στην μουσική δημοσιογραφία από την εποχή του χειρόγραφου ως το podcast με τον Μάκη Μηλάτο έχει τεράστιο ενδιαφέρον και ποικιλία και πρωτίστως Rock’n’Roll..
-Σε τι φάση σε βρίσκω;
Στοχασμού και αναθεωρήσεων. Έφτασα πιά σε μια ηλικία που θέλω περισσότερο να κοιτάω την θάλασσα, να ακούω δίσκους χωρίς να πρέπει να γράψω κάτι γι’ αυτούς να διαβάζω μουσικά βιβλία χωρίς να πρέπει να γράψω κάτι γι’ αυτά και να βλέπω μουσικά ντοκιμαντέρ. Θα δούμε… Α! ετοιμάζω κι ένα καινούργιο βιβλίο…
-Μπορείς να θυμηθείς πότε άρχισες να έχεις κλήση προς την μουσική δημοσιογραφία; Πότε άρχισες να καταγράφεις τα μουσικά ερεθίσματα γύρω σου;
Διάβαζα ΝΜΕ (το οποίο ερχόταν σε ελάχιστα αντίτυπα σε κεντρικά περίπτερα και έκανα κοπάνα την 1η ώρα και πήγαινα στο Σύνταγμα για να το προλάβω), διάβαζα Ήχο και Αργύρη Ζήλο (που τον γνώρισα τότε, όταν ήταν υπεύθυνος ξένου ρεπερτορίου στη Λύρα και γίναμε φίλοι) άκουγα τον αμερικάνικο ραδιοφωνικό σταθμό και ήθελα να κάνω το ίδιο. Διαβάζοντας τον Ήχο, άρχισα να μαθαίνω και για τα στερεοφωνικά μηχανήματα κι έτσι λίγο αργότερα αυτή έγινε η πρώτη μου σταθερή δουλειά: Πωλητής Στερεοφωνικών. Πριν απ’ αυτό έκανα διάφορες δουλειές του ποδαριού, από βοηθός σε οικοδομή μέχρι περιπτεράς.
-Έως εκείνη την στιγμή ποια ήταν η ενασχόλησή σου με την μουσική σαν παιδί που μεγαλώνει στη δεκαετία του ’70;
Το 1974 μάζεψα 15.000 δραχμές και αγόρασα το πρώτο μου στερεοφωνικό, ένα πικάπ Pioneer, έναν ενισχυτή Kenwood κι ένα ζευγάρι ηχεία Wharfedale. Παζάρεψα για να μου μείνουν 300 δραχμές και πήγα περπατώντας ως το Μοναστηράκι (δεν είχε μείνει φράγκο ούτε για το τραίνο) και αγόρασα τους 3 πρώτους δίσκους μου: Το 1ο άλμπουμ των Doors, το Dark Side of the Moon των Pink Floyd και το Your Saving Grace των Steve Miller Band. Όταν μάζεψα ακόμη 200 δραχμές και αγόρασα το Bear’s Choice των Grateful Dead και το Highway 61 Revisited του Bob Dylan, νόμιζα πιά πως είχα δισκοθήκη με 1000 δίσκους. Πριν πάω σχολείο το πρωί κοίταζα το στερεοφωνικό, κοίταζα το ράφι με τα άλμπουμ και τους υποσχόμουν πως θα επιστρέψω σύντομα. Επέστρεφα κι άρχιζα να ακούω, 1η πλευρά, καθάρισμα δίσκου και βελόνας, 2η πλευρά και μετά ο επόμενος κι ακούγοντας σχεδίαζα με στυλό πάνω στο στρατιωτικό σακίδιο (που ήταν τότε της μόδας) τα logos των συγκροτημάτων κι όταν ήρθαν τα σιδερότυπα, άρχισα να τα βάζω πάνω στο στρατιωτικό αμπέχονο (επίσης της μόδας τότε). Ήμουν σαν κινητή διαφήμιση από logos συγκροτημάτων. Αυτή ήταν και η αρχή για την αγάπη μου για τα memorabilia (καρφίτσες, t-shirt, αυτοκόλλητα, ειδικές εκδόσεις, κλπ.)
Εργασία στο σπίτι. Σε λίγο θα μπει το μικρόφωνο, θα έρθει δίπλα στο Numark το λάπτοπ και θα αρχίσει η ηχογράφηση. «Είμαι πολύ χαρούμενος που όλες οι μουσικές αναρτήσεις μου στο mixcloud πήγαν στο Νο1 στις αντίστοιχες ελληνικές αναρτήσεις για rock, indie, alternative. Ευγνώμων για μια ακόμη φορά στους ακροατές μου».
-«Κινδύνευσες» κάποια στιγμή να πάρεις τον «στραβό δρόμο» και να γίνει κάτι άλλο από αυτό που όλοι γνωρίζαμε ότι είσαι; (εμένα με πίεζαν για το δημόσιο, αλλά τότε εγώ διάβαζα την Επανάσταση για την Κάβλα της και το Do It οπότε δεν υπήρχε περίπτωση…)
Παραλίγο να γίνω δικηγόρος αλλά ευτυχώς ήρθε η μουσική δημοσιογραφία και το ραδιόφωνο πολύ γρήγορα στη ζωή μου κι έτσι δεν ετέθη θέμα να διαλέξω. Είχα και την καβάτζα ως πωλητής στερεοφωνικών, άρχισα και το djλίκι και όλα πήραν τον δρόμο τους από μόνα τους. Αυτό που ονειρεύτηκα έγινε πραγματικότητα. Και μιας και τ’ αναφέρεις κι εμένα με επηρέασαν αυτά τα βιβλία.
-Η πρώτη δημοσίευσή σου πότε και πού έγινε;
Έγινε το 1977 στο περιοδικό Stereo που ήταν κάτι αντίστοιχο με τον Ήχο.
-Στην πρώτη αυτή περίοδο της πορείας σου, αυτή του μουσικού δημοσιογράφου, ποια ήταν η πιο σοβαρή προσπάθεια που έκανες, η πιο σοβαρή συνεργασία;
Επειδή η ζωή μου έκανε αυτό το θείο δώρο, να κάνω δουλειά μου αυτό που πραγματικά με ενδιέφερε, αγαπούσα και ονειρευόμουν, πήρα αυτή τη δουλειά πολύ στα σοβαρά από την αρχή κι αυτό δεν με εγκατέλειψε ποτέ, από τα πιο «μικρά» ως τα πιο «μεγάλα». Της αφιερώθηκα με τρόπο καλογερικό και δούλεψα πάρα πολύ. Αν παίρναμε σύνταξη με τις ώρες δουλειάς, θα ήμουν συνταξιούχος εδώ και πολλά χρόνια. Δεν ξέρω αν την έκανα καλά τη δουλειά αλλά δεν την έκανε ποτέ ξεπέτα…
-Πότε τελείωσε αυτή η φάση της επαγγελματικής σου πορείας ως μουσικός συντάκτης κι έγινε το άλμα σε μια θέση αρχισυντάκτη ή στη διεύθυνση κάποιου περιοδικού ή ένθετου εφημερίδας κλπ ; Τι συντέλεσε σε αυτό και τι συνθήκες υπήρχαν τότε στη ζωή σου;
Οι διευθυντικές θέσεις και στα έντυπα και στα ραδιόφωνα, δεν θεωρώ πως ήταν ένα άλμα. Ήταν η συγκυρία. Προφανώς αυτοί που αποφάσιζαν έβλεπαν σε μένα ότι μπορώ να το κάνω κι εγώ δεν είχα αντίρρηση να αναλάβω την ευθύνη. Αλλά δεν θεώρησα ποτέ τον εαυτό μου «διευθυντικό στέλεχος». Αυτό που ήθελα να είμαι ήταν πάντα «παραγωγός ραδιοφώνου» και «συντάκτης κειμένων» κι έτσι προφυλάχτηκα και δεν την ψώνισα ποτέ ότι είμαι διευθυντής. Με έσωσε από πολλές κακοτοπιές αυτή η θεώρηση των πραγμάτων. Οι θέσεις ευθύνης ξεκίνησαν πάντως -για να απαντήσω στην ερώτηση- από το Κανάλι 15 όσον αφορά στο ραδιόφωνο και στη συνέχεια Rock FM, Ρόδον και Στο Κόκκινο και όσον αφορά στα έντυπα από το Stereo, το Φαινόμενον, το Οξύ και το Sonik. Όσο για τις συνεργασίες με περιοδικά και εφημερίδες «ουκ έστιν αριθμός». Και για να βάλουμε και το dj μέσα, είχα μακροχρόνιες συνεργασίες με το Rock ‘n’ Roll, το Berlin και το Blue.
Στα decks στην γιορτή του βινυλίου Vinyl is Back, Δεκέμβριος 2018, Cine Kerameikos. Φωτο: Γ. Αλεξίου
-Το ραδιόφωνο – το παλιό καλό ραδιόφωνο – πότε μπήκε στη ζωή σου και που έκανες τις πρώτες ραδιοφωνικές εκπομπές; Που σε οδήγησε αυτή η πλευρά σου;
Το 1980 κάναμε με τον Στάθη Παπούλια μια πρόταση στην ΕΡΤ για μια εκπομπή που λεγόταν: «Ποτέ δεν είναι αργά». Κάθε εκπομπή ήταν και μια χρονιά, από το 1955 ως το 1980, με τα τραγούδια της χρονιάς ελληνικά και ξένα και με τα πιο χαρακτηριστικά γεγονότα της κάθε χρονιάς. Κι ενώ όσον αφορά στα ξένα γεγονότα υπήρχαν καταγραφές και μπορούσαμε να τα βρούμε σχετικά εύκολα, για τα ελληνικά δεν υπήρχε τίποτα. Πέρασα μήνες στην Εθνική Βιβλιοθήκη ψάχνοντας τα αρχεία των εφημερίδων. Όταν πήγαμε με την πρόταση, μας είπε η Μιχαλίτση που ήταν τότε διευθύντρια, «μόνο να μην είναι ροκ». Κάναμε λοιπόν ένα δοκιμαστικό που είχε μέσα και ένα τραγούδι του Nat King Cole κι αυτό μας έδωσε το ΟΚ. Μπήκα στο ραδιόφωνο χάρη στον Nat King Cole. Μετά από χρόνια στα κρατικά ραδιόφωνα και διάφορες εκπομπές που έκανα, με είδε μια μέρα στον διάδρομο ο Νίκος Σαββάτης, που έκανε κι αυτός εκπομπές εκεί και μου είπε πως ετοιμαζόταν το Κανάλι 15 και ετοίμαζε μια ομάδα μουσικών παραγωγών για τον Ρούσσο Κούνδουρο και ήθελε να πάω. Έτσι μπήκα στην ιδιωτική ραδιοφωνία.
Αξίζει να αναφέρω πως λίγο πριν φύγω από την ΕΡΤ, πήρα άδεια να ετοιμάσω -για πρώτη φορά θα συνέβαινε κάτι τέτοιο- ένα 24ωρο ζωντανό πρόγραμμα που ξεκίνησε στις 6 το πρωί και τελείωσε την επόμενη τα ξημερώματα, με τους αιώνιους αδερφούς Χρήστο Δασκαλόπουλο και Θοδωρή Μανίκα, τον Σταύρο Θεοδωράκη και άλλους πολλούς, ενώ συμμετείχαν και αρκετοί παραγωγοί της ΕΡΤ που ήταν μόνιμοι. Δέχτηκα τέτοιον πόλεμο γι’ αυτό το εγχείρημα και τόσες συκοφαντίες που γράφτηκαν ακόμη και σε γνωστές εφημερίδες όπως η Βραδυνή ή ο Καλαμίτσης που έγραψε στην Μεσημβρινή ή στην Καθημερινή (δεν θυμάμαι) : «ένας ναρκομανής αλώνει την ΕΡΤ». Παρά τον πόλεμο, που δεν τον περίμενα ομολογώ, το εγχείρημα είχε τεράστια επιτυχία. Χιλιάδες άνθρωποι τηλεφωνούσαν διαρκώς, εκατοντάδες έρχονταν στην ΕΡΤ να μας συγχαρούν και να μας φέρουν φαγητά και γλυκά, έγινε κανονικό πανηγύρι τεραστίων διαστάσεων. Με τα σημερινά δεδομένα του ραδιοφώνου απλώς δεν περιγράφεται. Ήταν και η αφορμή να επιτραπούν οι ζωντανές εκπομπές στην ΕΡΤ, γιατί μέχρι τότε οι εκπομπές ήταν ηχογραφημένες και μόνο ο Γιάννης Πετρίδης είχε ειδική άδεια για ζωντανή εκπομπή. Σε αυτή την 24ωρη εκπομπή είχε κανονίσει ο Σταύρος Θεοδωράκης συνέντευξη με τον Γιώργο Παπανδρέου στην οποία -μεταξύ άλλων- είπε πως με την σύμφωνη γνώμη του πατέρα του, θα δίνονταν άδειες για την ιδιωτική (ελεύθερη όπως την λέγαμε ακόμη τότε) ραδιοφωνία. Ήταν η 1η επίσημη ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ για άδειες ραδιοφώνου. Χαμός…
-Η συνεργασία σου με τις εφημερίδες πότε άρχισε και τι σχέση ανέπτυξες ; Σου ταίριαζε ή περισσότερο ήσουν «περιοδιοκατζής» ; Ήσουν κάποια εποχή συντάκτης γραφείου ή είχες κυρίως εξωτερική συνεργασία;
Ξεκίνησα μια συνεργασία με την Ελευθεροτυπία (στην αρχή με τον Σωτήρη Τριανταφυλλόπουλο, αδερφό του Μάκη) και μετά μόνος μου. Μία μουσική σελίδα που είχε κάθε εβδομάδα κι έναν διαγωνισμό. Τότε ήταν ακόμη η εποχή της επικοινωνίας με επιστολές. Έφταναν κάθε εβδομάδα εκατοντάδες επιστολές με συμμετοχές. Ήταν απίστευτο. Το ίδιο γινόταν και στο ραδιόφωνο. Έπαιρνα κάθε εβδομάδα σακούλες με γράμματα. Ήταν πολύ εντυπωσιακό και πολύ συγκινητικό και τώρα πιά όλο αυτό φαίνεται τόσο μακρινό και παράδοξο, σχεδόν εξωπραγματικό. Μετά βρέθηκα στην Πρώτη (του Καλογρίτσα) και φτιάχναμε πάλι μια σελίδα με τον Σταύρο Θεοδωράκη, ο οποίος παράλληλα ήταν και διευθυντής στον Rock FM (που ανήκε επίσης στην Πρώτη και τον Καλογρίτσα). Όταν έφυγε ο Σταύρος ανέλαβα εγώ διευθυντής. Αργότερα βρέθηκα στο Βήμα της Κυριακής σε ένα πολιτιστικό ένθετο υπό τον Θανάση Λάλα και με υπεύθυνο τον Νίκο Χατζόπουλο (με τον οποίο αργότερα συνεργαστήκαμε για το Οξύ και πολλά άλλα). Μετά ήρθε η Athens Voice στην οποία πέρασα αρκετά χρόνια και μου δόθηκε η ευκαιρία να κάνω μερικά πολύ ωραία πράγματα, νομίζω. Αλλά ναι!, είμαι περιοδικατζής, αυτό αγάπησα γιατί τα περιοδικά έχουν απόλυτη εξειδίκευση και συνεργάζονται άνθρωποι με τους οποίος μας συνδέει ο κοινός κώδικας της μουσικής. Το ίδιο που συνέβαινε και στο ραδιόφωνο. Αγαπώ ακόμη τα περιοδικά και λυπάμαι που τα βλέπω να αργοπεθαίνουν, όπως αργοπεθαίνει και το ραδιόφωνο, τουλάχιστον αυτό που εμείς θεωρούσαμε ως ραδιόφωνο.Με γοητεύει ακόμη η ιδέα ενός περιοδικού ή ενός ραδιοφωνικού σταθμού που θα ήταν όπως ονειρεύομαι και ας ξέρω πως είναι πιά μια ουτοπία.
Ο Μάκης Μηλάτος σε σκίτσο του σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή. «Γύρω στο 2007-2008 το περιοδικό Γαλέρα με το οποίο συνεργαζόμουν έκανε μία μάζωξη συνεργατών στα Εξάρχεια. Έγραφαν σε αυτό το περιοδικό πολλοί φίλοι και γνωστοί και ο σκιτσογράφος/γελοιογράφος Γιάννης Καλαϊτζής ήταν διευθυντής και ψυχή του περιοδικού. Όταν τελείωσε το πάρτι και μάζευα τους δίσκους και τα cd για να φύγω, πήρε ένα μεγάλο χαρτί και σε 3 λεπτά μου έκανε ένα σκίτσο που το θεωρώ υπέροχο και πολύ εύστοχο κι από τότε το καθιέρωσα αντί φωτογραφίας».
-Έφθασε κάποια στιγμή που άλλαξε η κατάσταση και ο Τύπος πέρασε στα χέρια επιχειρηματιών με ότι συνεπαγόταν αυτό. Πώς αντέδρασες; Τι έγινε στην μυστική τότε συνάντηση των αρχισυντακτών για το θέμα αυτό;
Παλιότερα νομίζω πως και οι εκδότες πιο εύκολα αποδέχονταν την έννοια της δημοσιογραφίας και οι δημοσιογράφοι είχαν περισσότερη αίσθηση του τι είναι η δημοσιογραφία και πως γίνεται η δουλειά για να είναι τίμια. Γιατί η δημοσιογραφία, γενικά ως έννοια, δεν έχει καμία αξία αν δεν είναι αποκαλυπτική απέναντι στην εξουσία, στο χρήμα, στη διαπλοκή, στα συμφέροντα, στις υπόγειες διαδρομές. Όταν τα έντυπα δεν μπορούσαν πιά να βασιστούν στις πωλήσεις και παραδόθηκαν αμαχητί στη διαφήμιση και στο «ύποπτο» χρήμα κάτω απ’ το τραπέζι, η μπάλα χάθηκε οριστικά. Η δημοσιογραφία μετατράπηκε σε advertorial και μπήκε στο νταραβέρι της διαπλοκής. Ότι θέλει ο πελάτης… Οι διαφημιστικές εταιρίες και κυρίως τα media shop που έκαναν συμφωνίες-πακέτο για διαφημιστικά προγράμματα όλης της χρονιάς, μπορούσαν να απαιτούν ότι γούσταρε ο πελάτης τους. Και οι πελάτες έχουν αλλεργία στην κριτική, θέλουν πάντα να γράφουμε ότι το προϊόν τους είναι το καλύτερο και δεν έχει κανένα ψεγάδι. Ξέρουμε κι εσύ κι εγώ πολλούς συναδέλφους μας που έχασαν τη δουλειά τους επειδή ακριβώς την έκαναν σωστά και άσκησαν κριτική. Ο πελάτης δυσαρεστήθηκε, το media shop απείλησε πως θα κόψει την συνεργασία, το αφεντικό φοβήθηκε, ο δημοσιογράφος απομακρύνθηκε. Το χρήμα πιά κάνει παντού ανεξέλεγκτο κουμάντο και όχι μόνο στην δημοσιογραφία αλλά και στην πολιτική και παντού. Το χρήμα έχει δηλητηριάσει τα πάντα. Όσον αφορά για τις συναντήσεις που λες, έγιναν κάμποσες αλλά χωρίς κάποιο αποτέλεσμα, όπως αποδείχτηκε.
-Τι συντέλεσε κυρίως κατά τη γνώμη σου στην απαξίωση της αξιοπιστίας στη δημοσιογραφία;
Αυτό που είπα παραπάνω. Τα Μέσα παραδόθηκαν στο χρήμα κι έγιναν «τροχονόμοι» πληροφοριών που εξυπηρετούν συμφέροντα και οι δημοσιογράφοι παραδόθηκαν σε μια life style δημοσιογραφία ανώδυνη και χωρίς διάθεση κριτικής. Κουμάντο κάνουν τα διαπλεκόμενα, τα media shop, τα «νταραβέρια», και όσοι δημοσιογράφοι προσπαθούν ακόμη μέσα σε αυτό το περιβάλλον κάτι να κάνουν, συνήθως «κάθονται στον πάγκο». Ζούμε την φάση της μαϊμού πληροφορίας με influencers, troll και δημοσιογραφία της κοπτοραπτικής. Παίρνουν τα δελτία τύπου, τα παραπιούν λίγο, γράφουν και 2-3 αράδες ακόμη και να ‘σου η ξεπέτα. Τα μισά κείμενα πιά είναι σαν advertorial. Κάτι αντίστοιχο και στο ραδιόφωνο. Τραγούδια από το play list και οι «παραγωγοί» προμοτάρουν ασύστολα τους χορηγούς. Σε όσους κάνουν ακόμη μάχιμη και ερευνητική δημοσιογραφία πρέπει να τους ανάβουμε κι ένα κεράκι. Δες τι γίνεται στην Τέχνη ας πούμε… Ζούμε την αποθέωση του sold out, ότι πουλάει είναι «αριστούργημα», ότι αφορά λίγους είναι «αμφιλεγόμενο» και δεν ασχολούνται καν. Η κριτική έχει -σχεδόν- εξαφανιστεί και έχει αντικατασταθεί από παραλλαγές δελτίων τύπου.
Ο Μηλάτος συντονιστής της συζήτησης στην παράλληλη εκδήλωση του Vinyl is Back «Βινύλιο και 80s» στον Ιανό, Δεκέμβριος 2015.
-Ο χώρος μας είναι φύση ανταγωνιστικός. Ωστόσο εσύ διακρίνεσαι για την αλληλεγγύη σου. Πώς διαχειρίστηκες όλο αυτό και ήσουν πάντα μέσα στα πράγματα και θα έλεγα μέσα στον αφρό των μουσικών δρώμενων;
Θεωρώ την γενναιοδωρία μεγάλη αρετή κι επειδή έβλεπα και βλέπω γύρω μου μεγάλη τσιγκουνιά σε θερμά λόγια, σε μπράβο, σε ενθάρρυνση, σε θετική διάθεση, αποφάσισα ότι θα το κάνω όσο μπορώ περισσότερο. Μου κάνει τρομερή εντύπωση πως στον χώρο μας, που υποτίθεται πως οι άνθρωποι είναι πιο υπεράνω, πιο ακομπλεξάριστοι, πιο rock ρε παιδί μου, υπάρχει τέτοια τσιγκουνιά, τέτοια απροθυμία για έναν καλό λόγο, τέτοιος -κακώς εννοούμενος- ανταγωνισμός. Δεν ζηλεύω κανέναν και τίποτα, δεν έχω κανένα απωθημένο, η ζωή μου φέρθηκε πολύ γενναιόδωρα, έκανα τα όνειρα μου πραγματικότητα και μου δίνει μεγάλη ικανοποίηση να λέω μπράβο, να ενθαρρύνω τους νεότερους, να τους κάνω χώρο και να χαίρομαι με την επιτυχία φίλων και γνωστών αλλά και οποιουδήποτε -κατά τη γνώμη μου- το αξίζει. Μου δίνει μεγάλη ευχαρίστηση να λέω ένα καλό λόγο και να βοηθάω όποιον μπορώ στη δουλειά μας και χαίρομαι πραγματικά με την επιτυχία των άλλων.
-Το Sonik ήταν δικό σου δημιούργημα. Βγήκε με τις προδιαγραφές που φανταζόσουν όταν το έστηνες στο μυαλό σου; Σε ικανοποίησε η πορεία του γενικά; (Από πότε ως πότε εκδόθηκε;)
To Sonik ήταν μία ακόμη ωραία περιπέτεια που στήθηκε από καλή παρέα. Εκδότες ήταν ο Τάσος Βογιατζής (Avopolis) και o Νίκος Χατζόπουλος (με τον οποίο είχαμε κάνει το urban underground περιοδικό Οξύ που επίσης αγάπησα πολύ και που τώρα είναι ο εκδότης της σειράς βιβλίων 33 1/3), εγώ διευθυντής και ο Κωνσταντίνος Τσάβαλος αρχισυντάκτης. Την αγάπη μας για την μουσική την κάναμε περιοδικό. Το δουλεύαμε με μεράκι, με τις δυσκολίες που -όπως είπαμε- έχουν τα ειδικά περιοδικά και ειδικά γι’ αυτού του είδους την μουσική, ούτε να τα φτύσουν οι διαφημιστικές όμως το κάναμε και η αποδοχή ήταν πολύ ενθαρρυντική. Η ανταπόκριση μας έδινε δύναμη. Εγώ κάποια στιγμή αποχώρησα γιατί με πίεζαν άλλες υποχρεώσεις και συνέχισε με άλλους υπεύθυνους όσο μπορούσε. Όταν τα περιοδικά άρχισαν να μην έχουν ενδιαφέρον για τον κόσμο, οδηγήθηκε σε αδιέξοδο κι έτσι τώρα είμαστε με το Avopolis και τα μουσικά βιβλία από τις εκδόσεις Οξύ. Στον τομέα των μουσικών βιβλίων είμαστε μακράν οι πιο δραστήριοι από όλους και έχουμε βγάλει κάμποσα μουσικά βιβλία για τα οποία είμαι και είμαστε περήφανοι. Σκεφτόμαστε τώρα να βγάλουμε κάποιες εκδόσεις του Sonik με θεματικό περιεχόμενο. Έφτασα 65 χρονών αλλά δεν σταματάω να ονειρεύομαι. Βέβαια έχω ταλαιπωρηθεί και με θέματα υγείας από μικρός και τα κουράγια πιά δεν είναι τα ίδια, όμως απ’ την άλλη τα όνειρα και τα σχέδια κρατάνε το μυαλό ζωντανό, δεν κοστίζουν τίποτα και δεν βλάπτουν κανένα.
-Πιστεύεις στην επανάκαμψη των περιοδικών;
Δυστυχώς όχι. Νομίζω πως στον τομέα της ενημέρωσης (γενικής και ειδικής) τα πράγματα είναι δύσκολο να γυρίσουν εκεί που ήταν. Εφημερίδες, περιοδικά, έντυπα όλο και θα φθίνουν. Ακόμη και τα free press, δες που ήταν και που είναι τώρα. Οι άνθρωποι έχουν γίνει «τζάνκια» της οθόνης, του κινητού, των social media και των fake news. Όπως οι άνθρωποι έχουν εθιστεί στο junk food, έτσι έχουν εθιστεί και στην junk πληροφόρηση(;) του διαδικτύου. Κι αυτό δημιουργεί ορδές αμόρφωτων, παραπληροφοριμένων, ευάλωτων σε ιστορίες συνομωσίας. Περνάμε ένα πολιτισμικό σοκ. Η σάχλα και η μετριότητα έχουν τώρα το πάνω χέρι και φοβάμαι πως αυτό θα πάρει καιρό για ν’ αλλάξει. Αυτό δεν σημαίνει -όπως συμβαίνει άλλωστε πάντα- πως στο «χώρο του αοράτου» δεν υπάρχουν πολύ καλές προσπάθειες και νέα παιδιά που κάνουν σπουδαία δουλειά υπό πολύ αντίξοες συνθήκες και στη μουσική και στο σινεμά και στο θέατρο, παντού. Αλλά η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, το mainstream, αυτό που προωθείται ως κυρίαρχο, αυτό έχει μεγάλη σάχλα και πολύ χαμηλό επίπεδο.
«Επάγγελμα…οικιακά. Το internet μου έδωσε την δυνατότητα να κάνω πολλές δουλειές από το σπίτι. Εδώ γράφω εκπομπή για το Avopolis Radio ή για τη σελίδα μου στο mixcloud».
-Με τι τρόπο ακούς μουσική σήμερα; Το παλιό φυσικό υλικό το ξεσκονίζεις; Μένει χρόνος γι’ αυτό;
Αυτό δυστυχώς είναι ένα μαράζι. Πάντα υπάρχει κάτι καινούργιο, στην ουσία ντάνες από καινούργια που περιμένουν να τα ακούσω και δεν έχω χρόνο να κοιτάω πίσω όσο θα ήθελα. Μου λείπει όμως όλο και περισσότερο, να ακούω για μένα και ότι μου κάνει κέφι κι όχι γιατί πρέπει. Ελπίζω σύντομα να διαθέτω πολύ περισσότερο χρόνο στα θέλω και όχι στα πρέπει. Να ξυπνάω το πρωί και να βάζω ένα δίσκο και να μην με νοιάζει αν είναι περσινός, πριν από 10 χρόνια ή πριν από 50 και απλώς να ακούω χωρίς να πρέπει να γράψω γι’ αυτόν.
-Έχεις υπολογίσει περίπου πόσο χρόνο αφιερώνεις κατά μέσο όρο καθημερινά για όλα αυτά που ασχολείσαι γύρω από την μουσική;
Αν εξαιρέσω τις αναγκαστικές καθημερινές υποχρεώσεις που όλοι μας αντιμετωπίζουμε, όλος ο χρόνος μου περιστρέφεται γύρω από την μουσική, άμεσα ή έμμεσα. Ακούω, διαβάζω, γράφω… και μόλις τελειώσει το γυρνάω κι απ’ την πίσω πλευρά… Ακούω, διαβάζω, γράφω.
-Θα πρόσθετες ή θα άλλαζες άλμπουμ της τελευταίας 15ετίας στους «101 Δίσκους που σημάδεψαν την Ποπ Κουλτούρα» του βιβλίου σου που εκδόθηκε το 2006;
Στις λίστες -που είναι αγαπημένο παιχνίδι- υπάρχει μεγάλη υποκειμενικότητα. Σίγουρα δεν θα έβγαζα κανέναν αλλά θα μπορούσα να προσθέσω μερικούς. Απ’ την άλλη όσο πιο λίγοι είναι οι δίσκοι, τόσο πιο δύσκολη η «άσκηση». Να προσθέτεις είναι εύκολο, να αφαιρείς είναι πάντα πιο δύσκολο. Άλλωστε στα «ψηλά γράμματα» του βιβλίου υπάρχουν πολλές ακόμη προτάσεις για άλμπουμ για όποιον θέλει να επεκταθεί.
-Μια αποτίμηση για το Rock στην Ελλάδα; Το ακούς σήμερα με περισσότερο ενδιαφέρον απ’ ότι παλιότερα;
Παλιότερα είχε λιγότερα εφόδια αλλά ήταν πιο ταλιμπάν κατάσταση. Ο ενθουσιασμός του νεοφώτιστου. Τώρα υπάρχουν πολύ περισσότερα εφόδια αλλά λιγότερη «άγνοια κινδύνου», περισσότερη εγκεφαλική διαδικασία, μεγαλύτερη μουσική μόρφωση, περισσότερες παραστάσεις. Το αποτέλεσμα όμως είναι εξαιρετικό. Καλές μπάντες, καλά παιξίματα, καλοί δίσκοι. Δεν είναι τυχαίο που πλέον αρκετά ελληνικά γκρουπ παίζουν συστηματικά και έξω, σε συναυλίες και φεστιβάλ. Κι αυτό συμβαίνει σε όλα τα είδη της μουσικής και rock και jazz και ηλεκτρονική και singers/songwriters, με αγγλικό στίχο, με ελληνικό στίχο. Συμβαίνουν πράγματα κι άσε τους ανόητους να ασχολούνται με το τραπ και τα like και τα views. Όποιος λέει ότι τώρα δεν γίνεται τίποτα καλό, απλώς δεν παρακολουθεί ή είναι απλώς «κολλημένος».
-Συλλέγεις κάτι άλλο εκτός από μουσική;
Μουσικά βιβλία, t-shirts, κονκάρδες και καρφίτσες συγκροτημάτων και μουσικές κασετίνες και box sets.
-Με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας θέλω να σε ρωτήσω γιατί οι άνθρωποι προτιμούν την ασφάλεια από την επανάσταση;
Ένας βασικός παράγοντας νομίζω πως είναι ο φόβος. Οι άνθρωποι είναι πιά πολύ τρομαγμένοι από παντού κι όταν είσαι τρομαγμένος λουφάζεις δεν επαναστατείς, εκτός κι αν φτάσεις στο αμήν και δεν έχεις τίποτα να χάσεις. Η επανάσταση από την άλλη θέλει και μία αυτοθυσία, έναν αλτρουισμό, να μπορείς να δεις το όλον και όχι μόνο τον εαυτό σου. Νομίζω πως οι άνθρωποι έχουν γίνει -αδικαιολογήτως- πολύ εγωπαθείς, πολύ νάρκισσοι, πολύ για την πάρτη τους. Δεν βλέπουν, δεν ακούνε, δεν αναγνωρίζουν τους άλλους… Η έλλειψη γενναιοδωρίας που είπαμε πριν… Ταυτόχρονα η «ασφάλεια» που λες είναι πιά συνδεδεμένη με τα υλικά αγαθά. Έχεις 5 πράγματα και φοβάσαι μην τα χάσεις αν «επαναστατήσεις». Η πραγματική ασφάλεια όμως υπάρχει όταν διασφαλίζεται η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η παιδεία, η ηθική και οι αξίες, όλα αυτά όμως πολλοί άνθρωποι τα έχουν εύκολα ανταλλάξει με μία τηλεόραση 65 ιντσών, ένα SUV και ένα τριάρι με μπαλκόνι. Είμαστε και σε μία φάση που ο κόσμος ολόκληρος κουνιέται συθέμελα. Οι γεωπολιτικές αναταράξεις, οι φυσικές καταστροφές, οι πόλεμοι, η βία που είναι πανταχού παρούσα, τρομάζουν τους ανθρώπους και προτιμούν να λουφάζουν παρά να επαναστατούν.
-Σε ποια γειτονιά γεννήθηκες; Τι άτομο ήσουν πιτσιρικάς; Καλός μαθητής; Υπήρχε η μουσική στο σπίτι σου;
Πέρασα τα παιδικά μου χρόνια στην Αγία Παρασκευή όταν ήταν ακόμη ένα αραιοκατοικημένο χωριό, ειδικά προς το βουνό που έμενα εγώ. Θυμάμαι που τον χειμώνα όταν χιόνιζε κατέβαιναν προς τα κάτω λύκοι για να βρουν τροφή και ακούγαμε τα ουρλιαχτά τους. Ερχόταν αποσπάσματα του στρατού και της χωροφυλακής για να τους κυνηγήσουν. Τα χρόνια του σχολείου τα πέρασα στην περιοχή Πλ. Αττικής, Πλ. Βικτωρίας, Πλ. Βάθη. Γυμνάσιο πήγα στο θρυλικό 2ο που ήταν (και είναι πάλι) Χέϋδεν και Αχαρνών από το οποίο έχουν αποφοιτήσει -μεταξύ άλλων- ο Φασιανός, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Αλβανίας Αναστάσιος, ο Πιλάλας, ο Πάζιος (κιθαρίστας στις Ταξιαρχίες) και άλλοι πολλοί. Λίγο παραπάνω ήταν το Ροντέο (την εποχή του Σαββόπουλου και των Poll). Όταν το κτήριο θεωρήθηκε επικίνδυνο μας μετέφεραν λίγο πιο κοντά στη Βάθη και κάθε μέρα πέρναγα μπροστά από το Κύτταρο. Εκεί πρωτοπήγα σε συναυλία. Είδα τον Σαββόπουλο με Μπουρμπούλια, Μαρίζα Κωχ και Ευγένιο Σπαθάρη, εκεί είδα και τους Socrates και έκανα μαζί τους την πρώτη μου συνέντευξη. Το κτήριο που αφήσαμε πίσω μας έγινε αργότερα η περίφημη Βίλα Αμαλίας απ’ όπου ξεκίνησαν πολλά γκρουπ και θεατρικές ομάδες.
Γενικά ήμουν καλός μαθητής και μέχρι την 4η γυμνασίου ένα παιδί πολύ κλειστό. Δεν έβγαινα από το σπίτι. Μετά κάτι έγινε, σαν να γύρισε ένας διακόπτης. Βγήκα και δεν ξαναμπήκα ποτέ. Αλητεία, συμμορίες, χοντράδες στους δρόμους, ξύλο «ροκάδες VS καρεκλάδες», ότι μπορείς να φανταστείς. Και ταυτόχρονα μουσική, σινεμά, ποίηση, βιβλία, ένας υπέροχος αχταρμάς. Έφυγα από το σπίτι των γονιών μου νωρίς και αυτό με «έσωσε». Είναι σπουδαίο σχολείο να παίρνεις τη ζωή στα χέρια σου από τα 18. Μεγάλο σχολείο…
Στο σπίτι μου υπήρχε ραδιόφωνο με λυχνίες και άκουγα ότι έπαιζε το κρατικό ραδιόφωνο και τον αμερικάνικο σταθμό. Υπήρχε και φορητό πικάπ για 45άρια που χρησιμοποιούσα στα παιδικά πάρτι.
-Το Τοπ-10 σου; (συγκροτημάτων-μουσικών)
Αφού λέμε ιστορίες από το παρελθόν θα γράψω το νεανικό μου Top-10:
Doors – Pink Floyd – Grateful Dead – Rolling Stones – C,S,N & Y – Bob Dylan – Genesis – Yes – Frank Zappa – Διονύσης Σαββόπουλος.
Ακόμη μετά από τόσα χρόνια στο χώρο, όταν χρειαστεί, παίρνει τον εξοπλισμό του μαζί για να κάνει μια ζωντανή συνέντευξη που είναι πια σπάνιο να γίνει έτσι σήμερα. Η παρουσία του σε μια συνέντευξη Τύπου μουσικού χαρακτήρα δίνει αυτόματα κύρος στην εκδήλωση. Ωστόσο εκείνος προτιμά να κάθεται ή ακόμη και να στέκεται όρθιος διακριτικά στο χώρο με την σεμνότητα που τον διακρίνει. Με τους συναδέλφους του είναι πρότυπο αλληλεγγύης κι ας είναι τόσο ανταγωνιστικός ο χώρος.
Δημοσιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός, DJ, μια ολόκληρη ζωή γεμάτη μουσική. Νομίζω ήρθε η ώρα να ξεκινήσουμε γιατί έχει να μας πει πολλά. Ένα cruising στην μουσική δημοσιογραφία από την εποχή του χειρόγραφου ως το podcast με τον Μάκη Μηλάτο έχει τεράστιο ενδιαφέρον και ποικιλία και πρωτίστως Rock’n’Roll..
-Σε τι φάση σε βρίσκω;
Στοχασμού και αναθεωρήσεων. Έφτασα πιά σε μια ηλικία που θέλω περισσότερο να κοιτάω την θάλασσα, να ακούω δίσκους χωρίς να πρέπει να γράψω κάτι γι’ αυτούς να διαβάζω μουσικά βιβλία χωρίς να πρέπει να γράψω κάτι γι’ αυτά και να βλέπω μουσικά ντοκιμαντέρ. Θα δούμε… Α! ετοιμάζω κι ένα καινούργιο βιβλίο…
-Μπορείς να θυμηθείς πότε άρχισες να έχεις κλήση προς την μουσική δημοσιογραφία; Πότε άρχισες να καταγράφεις τα μουσικά ερεθίσματα γύρω σου;
Διάβαζα ΝΜΕ (το οποίο ερχόταν σε ελάχιστα αντίτυπα σε κεντρικά περίπτερα και έκανα κοπάνα την 1η ώρα και πήγαινα στο Σύνταγμα για να το προλάβω), διάβαζα Ήχο και Αργύρη Ζήλο (που τον γνώρισα τότε, όταν ήταν υπεύθυνος ξένου ρεπερτορίου στη Λύρα και γίναμε φίλοι) άκουγα τον αμερικάνικο ραδιοφωνικό σταθμό και ήθελα να κάνω το ίδιο. Διαβάζοντας τον Ήχο, άρχισα να μαθαίνω και για τα στερεοφωνικά μηχανήματα κι έτσι λίγο αργότερα αυτή έγινε η πρώτη μου σταθερή δουλειά: Πωλητής Στερεοφωνικών. Πριν απ’ αυτό έκανα διάφορες δουλειές του ποδαριού, από βοηθός σε οικοδομή μέχρι περιπτεράς.
-Έως εκείνη την στιγμή ποια ήταν η ενασχόλησή σου με την μουσική σαν παιδί που μεγαλώνει στη δεκαετία του ’70;
Το 1974 μάζεψα 15.000 δραχμές και αγόρασα το πρώτο μου στερεοφωνικό, ένα πικάπ Pioneer, έναν ενισχυτή Kenwood κι ένα ζευγάρι ηχεία Wharfedale. Παζάρεψα για να μου μείνουν 300 δραχμές και πήγα περπατώντας ως το Μοναστηράκι (δεν είχε μείνει φράγκο ούτε για το τραίνο) και αγόρασα τους 3 πρώτους δίσκους μου: Το 1ο άλμπουμ των Doors, το Dark Side of the Moon των Pink Floyd και το Your Saving Grace των Steve Miller Band. Όταν μάζεψα ακόμη 200 δραχμές και αγόρασα το Bear’s Choice των Grateful Dead και το Highway 61 Revisited του Bob Dylan, νόμιζα πιά πως είχα δισκοθήκη με 1000 δίσκους. Πριν πάω σχολείο το πρωί κοίταζα το στερεοφωνικό, κοίταζα το ράφι με τα άλμπουμ και τους υποσχόμουν πως θα επιστρέψω σύντομα. Επέστρεφα κι άρχιζα να ακούω, 1η πλευρά, καθάρισμα δίσκου και βελόνας, 2η πλευρά και μετά ο επόμενος κι ακούγοντας σχεδίαζα με στυλό πάνω στο στρατιωτικό σακίδιο (που ήταν τότε της μόδας) τα logos των συγκροτημάτων κι όταν ήρθαν τα σιδερότυπα, άρχισα να τα βάζω πάνω στο στρατιωτικό αμπέχονο (επίσης της μόδας τότε). Ήμουν σαν κινητή διαφήμιση από logos συγκροτημάτων. Αυτή ήταν και η αρχή για την αγάπη μου για τα memorabilia (καρφίτσες, t-shirt, αυτοκόλλητα, ειδικές εκδόσεις, κλπ.)
Εργασία στο σπίτι. Σε λίγο θα μπει το μικρόφωνο, θα έρθει δίπλα στο Numark το λάπτοπ και θα αρχίσει η ηχογράφηση. «Είμαι πολύ χαρούμενος που όλες οι μουσικές αναρτήσεις μου στο mixcloud πήγαν στο Νο1 στις αντίστοιχες ελληνικές αναρτήσεις για rock, indie, alternative. Ευγνώμων για μια ακόμη φορά στους ακροατές μου».
-«Κινδύνευσες» κάποια στιγμή να πάρεις τον «στραβό δρόμο» και να γίνει κάτι άλλο από αυτό που όλοι γνωρίζαμε ότι είσαι; (εμένα με πίεζαν για το δημόσιο, αλλά τότε εγώ διάβαζα την Επανάσταση για την Κάβλα της και το Do It οπότε δεν υπήρχε περίπτωση…)
Παραλίγο να γίνω δικηγόρος αλλά ευτυχώς ήρθε η μουσική δημοσιογραφία και το ραδιόφωνο πολύ γρήγορα στη ζωή μου κι έτσι δεν ετέθη θέμα να διαλέξω. Είχα και την καβάτζα ως πωλητής στερεοφωνικών, άρχισα και το djλίκι και όλα πήραν τον δρόμο τους από μόνα τους. Αυτό που ονειρεύτηκα έγινε πραγματικότητα. Και μιας και τ’ αναφέρεις κι εμένα με επηρέασαν αυτά τα βιβλία.
-Η πρώτη δημοσίευσή σου πότε και πού έγινε;
Έγινε το 1977 στο περιοδικό Stereo που ήταν κάτι αντίστοιχο με τον Ήχο.
-Στην πρώτη αυτή περίοδο της πορείας σου, αυτή του μουσικού δημοσιογράφου, ποια ήταν η πιο σοβαρή προσπάθεια που έκανες, η πιο σοβαρή συνεργασία;
Επειδή η ζωή μου έκανε αυτό το θείο δώρο, να κάνω δουλειά μου αυτό που πραγματικά με ενδιέφερε, αγαπούσα και ονειρευόμουν, πήρα αυτή τη δουλειά πολύ στα σοβαρά από την αρχή κι αυτό δεν με εγκατέλειψε ποτέ, από τα πιο «μικρά» ως τα πιο «μεγάλα». Της αφιερώθηκα με τρόπο καλογερικό και δούλεψα πάρα πολύ. Αν παίρναμε σύνταξη με τις ώρες δουλειάς, θα ήμουν συνταξιούχος εδώ και πολλά χρόνια. Δεν ξέρω αν την έκανα καλά τη δουλειά αλλά δεν την έκανε ποτέ ξεπέτα…
-Πότε τελείωσε αυτή η φάση της επαγγελματικής σου πορείας ως μουσικός συντάκτης κι έγινε το άλμα σε μια θέση αρχισυντάκτη ή στη διεύθυνση κάποιου περιοδικού ή ένθετου εφημερίδας κλπ ; Τι συντέλεσε σε αυτό και τι συνθήκες υπήρχαν τότε στη ζωή σου;
Οι διευθυντικές θέσεις και στα έντυπα και στα ραδιόφωνα, δεν θεωρώ πως ήταν ένα άλμα. Ήταν η συγκυρία. Προφανώς αυτοί που αποφάσιζαν έβλεπαν σε μένα ότι μπορώ να το κάνω κι εγώ δεν είχα αντίρρηση να αναλάβω την ευθύνη. Αλλά δεν θεώρησα ποτέ τον εαυτό μου «διευθυντικό στέλεχος». Αυτό που ήθελα να είμαι ήταν πάντα «παραγωγός ραδιοφώνου» και «συντάκτης κειμένων» κι έτσι προφυλάχτηκα και δεν την ψώνισα ποτέ ότι είμαι διευθυντής. Με έσωσε από πολλές κακοτοπιές αυτή η θεώρηση των πραγμάτων. Οι θέσεις ευθύνης ξεκίνησαν πάντως -για να απαντήσω στην ερώτηση- από το Κανάλι 15 όσον αφορά στο ραδιόφωνο και στη συνέχεια Rock FM, Ρόδον και Στο Κόκκινο και όσον αφορά στα έντυπα από το Stereo, το Φαινόμενον, το Οξύ και το Sonik. Όσο για τις συνεργασίες με περιοδικά και εφημερίδες «ουκ έστιν αριθμός». Και για να βάλουμε και το dj μέσα, είχα μακροχρόνιες συνεργασίες με το Rock ‘n’ Roll, το Berlin και το Blue.
Στα decks στην γιορτή του βινυλίου Vinyl is Back, Δεκέμβριος 2018, Cine Kerameikos. Φωτο: Γ. Αλεξίου
-Το ραδιόφωνο – το παλιό καλό ραδιόφωνο – πότε μπήκε στη ζωή σου και που έκανες τις πρώτες ραδιοφωνικές εκπομπές; Που σε οδήγησε αυτή η πλευρά σου;
Το 1980 κάναμε με τον Στάθη Παπούλια μια πρόταση στην ΕΡΤ για μια εκπομπή που λεγόταν: «Ποτέ δεν είναι αργά». Κάθε εκπομπή ήταν και μια χρονιά, από το 1955 ως το 1980, με τα τραγούδια της χρονιάς ελληνικά και ξένα και με τα πιο χαρακτηριστικά γεγονότα της κάθε χρονιάς. Κι ενώ όσον αφορά στα ξένα γεγονότα υπήρχαν καταγραφές και μπορούσαμε να τα βρούμε σχετικά εύκολα, για τα ελληνικά δεν υπήρχε τίποτα. Πέρασα μήνες στην Εθνική Βιβλιοθήκη ψάχνοντας τα αρχεία των εφημερίδων. Όταν πήγαμε με την πρόταση, μας είπε η Μιχαλίτση που ήταν τότε διευθύντρια, «μόνο να μην είναι ροκ». Κάναμε λοιπόν ένα δοκιμαστικό που είχε μέσα και ένα τραγούδι του Nat King Cole κι αυτό μας έδωσε το ΟΚ. Μπήκα στο ραδιόφωνο χάρη στον Nat King Cole. Μετά από χρόνια στα κρατικά ραδιόφωνα και διάφορες εκπομπές που έκανα, με είδε μια μέρα στον διάδρομο ο Νίκος Σαββάτης, που έκανε κι αυτός εκπομπές εκεί και μου είπε πως ετοιμαζόταν το Κανάλι 15 και ετοίμαζε μια ομάδα μουσικών παραγωγών για τον Ρούσσο Κούνδουρο και ήθελε να πάω. Έτσι μπήκα στην ιδιωτική ραδιοφωνία.
Αξίζει να αναφέρω πως λίγο πριν φύγω από την ΕΡΤ, πήρα άδεια να ετοιμάσω -για πρώτη φορά θα συνέβαινε κάτι τέτοιο- ένα 24ωρο ζωντανό πρόγραμμα που ξεκίνησε στις 6 το πρωί και τελείωσε την επόμενη τα ξημερώματα, με τους αιώνιους αδερφούς Χρήστο Δασκαλόπουλο και Θοδωρή Μανίκα, τον Σταύρο Θεοδωράκη και άλλους πολλούς, ενώ συμμετείχαν και αρκετοί παραγωγοί της ΕΡΤ που ήταν μόνιμοι. Δέχτηκα τέτοιον πόλεμο γι’ αυτό το εγχείρημα και τόσες συκοφαντίες που γράφτηκαν ακόμη και σε γνωστές εφημερίδες όπως η Βραδυνή ή ο Καλαμίτσης που έγραψε στην Μεσημβρινή ή στην Καθημερινή (δεν θυμάμαι) : «ένας ναρκομανής αλώνει την ΕΡΤ». Παρά τον πόλεμο, που δεν τον περίμενα ομολογώ, το εγχείρημα είχε τεράστια επιτυχία. Χιλιάδες άνθρωποι τηλεφωνούσαν διαρκώς, εκατοντάδες έρχονταν στην ΕΡΤ να μας συγχαρούν και να μας φέρουν φαγητά και γλυκά, έγινε κανονικό πανηγύρι τεραστίων διαστάσεων. Με τα σημερινά δεδομένα του ραδιοφώνου απλώς δεν περιγράφεται. Ήταν και η αφορμή να επιτραπούν οι ζωντανές εκπομπές στην ΕΡΤ, γιατί μέχρι τότε οι εκπομπές ήταν ηχογραφημένες και μόνο ο Γιάννης Πετρίδης είχε ειδική άδεια για ζωντανή εκπομπή. Σε αυτή την 24ωρη εκπομπή είχε κανονίσει ο Σταύρος Θεοδωράκης συνέντευξη με τον Γιώργο Παπανδρέου στην οποία -μεταξύ άλλων- είπε πως με την σύμφωνη γνώμη του πατέρα του, θα δίνονταν άδειες για την ιδιωτική (ελεύθερη όπως την λέγαμε ακόμη τότε) ραδιοφωνία. Ήταν η 1η επίσημη ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ για άδειες ραδιοφώνου. Χαμός…
-Η συνεργασία σου με τις εφημερίδες πότε άρχισε και τι σχέση ανέπτυξες ; Σου ταίριαζε ή περισσότερο ήσουν «περιοδιοκατζής» ; Ήσουν κάποια εποχή συντάκτης γραφείου ή είχες κυρίως εξωτερική συνεργασία;
Ξεκίνησα μια συνεργασία με την Ελευθεροτυπία (στην αρχή με τον Σωτήρη Τριανταφυλλόπουλο, αδερφό του Μάκη) και μετά μόνος μου. Μία μουσική σελίδα που είχε κάθε εβδομάδα κι έναν διαγωνισμό. Τότε ήταν ακόμη η εποχή της επικοινωνίας με επιστολές. Έφταναν κάθε εβδομάδα εκατοντάδες επιστολές με συμμετοχές. Ήταν απίστευτο. Το ίδιο γινόταν και στο ραδιόφωνο. Έπαιρνα κάθε εβδομάδα σακούλες με γράμματα. Ήταν πολύ εντυπωσιακό και πολύ συγκινητικό και τώρα πιά όλο αυτό φαίνεται τόσο μακρινό και παράδοξο, σχεδόν εξωπραγματικό. Μετά βρέθηκα στην Πρώτη (του Καλογρίτσα) και φτιάχναμε πάλι μια σελίδα με τον Σταύρο Θεοδωράκη, ο οποίος παράλληλα ήταν και διευθυντής στον Rock FM (που ανήκε επίσης στην Πρώτη και τον Καλογρίτσα). Όταν έφυγε ο Σταύρος ανέλαβα εγώ διευθυντής. Αργότερα βρέθηκα στο Βήμα της Κυριακής σε ένα πολιτιστικό ένθετο υπό τον Θανάση Λάλα και με υπεύθυνο τον Νίκο Χατζόπουλο (με τον οποίο αργότερα συνεργαστήκαμε για το Οξύ και πολλά άλλα). Μετά ήρθε η Athens Voice στην οποία πέρασα αρκετά χρόνια και μου δόθηκε η ευκαιρία να κάνω μερικά πολύ ωραία πράγματα, νομίζω. Αλλά ναι!, είμαι περιοδικατζής, αυτό αγάπησα γιατί τα περιοδικά έχουν απόλυτη εξειδίκευση και συνεργάζονται άνθρωποι με τους οποίος μας συνδέει ο κοινός κώδικας της μουσικής. Το ίδιο που συνέβαινε και στο ραδιόφωνο. Αγαπώ ακόμη τα περιοδικά και λυπάμαι που τα βλέπω να αργοπεθαίνουν, όπως αργοπεθαίνει και το ραδιόφωνο, τουλάχιστον αυτό που εμείς θεωρούσαμε ως ραδιόφωνο.Με γοητεύει ακόμη η ιδέα ενός περιοδικού ή ενός ραδιοφωνικού σταθμού που θα ήταν όπως ονειρεύομαι και ας ξέρω πως είναι πιά μια ουτοπία.
Ο Μάκης Μηλάτος σε σκίτσο του σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή. «Γύρω στο 2007-2008 το περιοδικό Γαλέρα με το οποίο συνεργαζόμουν έκανε μία μάζωξη συνεργατών στα Εξάρχεια. Έγραφαν σε αυτό το περιοδικό πολλοί φίλοι και γνωστοί και ο σκιτσογράφος/γελοιογράφος Γιάννης Καλαϊτζής ήταν διευθυντής και ψυχή του περιοδικού. Όταν τελείωσε το πάρτι και μάζευα τους δίσκους και τα cd για να φύγω, πήρε ένα μεγάλο χαρτί και σε 3 λεπτά μου έκανε ένα σκίτσο που το θεωρώ υπέροχο και πολύ εύστοχο κι από τότε το καθιέρωσα αντί φωτογραφίας».
-Έφθασε κάποια στιγμή που άλλαξε η κατάσταση και ο Τύπος πέρασε στα χέρια επιχειρηματιών με ότι συνεπαγόταν αυτό. Πώς αντέδρασες; Τι έγινε στην μυστική τότε συνάντηση των αρχισυντακτών για το θέμα αυτό;
Παλιότερα νομίζω πως και οι εκδότες πιο εύκολα αποδέχονταν την έννοια της δημοσιογραφίας και οι δημοσιογράφοι είχαν περισσότερη αίσθηση του τι είναι η δημοσιογραφία και πως γίνεται η δουλειά για να είναι τίμια. Γιατί η δημοσιογραφία, γενικά ως έννοια, δεν έχει καμία αξία αν δεν είναι αποκαλυπτική απέναντι στην εξουσία, στο χρήμα, στη διαπλοκή, στα συμφέροντα, στις υπόγειες διαδρομές. Όταν τα έντυπα δεν μπορούσαν πιά να βασιστούν στις πωλήσεις και παραδόθηκαν αμαχητί στη διαφήμιση και στο «ύποπτο» χρήμα κάτω απ’ το τραπέζι, η μπάλα χάθηκε οριστικά. Η δημοσιογραφία μετατράπηκε σε advertorial και μπήκε στο νταραβέρι της διαπλοκής. Ότι θέλει ο πελάτης… Οι διαφημιστικές εταιρίες και κυρίως τα media shop που έκαναν συμφωνίες-πακέτο για διαφημιστικά προγράμματα όλης της χρονιάς, μπορούσαν να απαιτούν ότι γούσταρε ο πελάτης τους. Και οι πελάτες έχουν αλλεργία στην κριτική, θέλουν πάντα να γράφουμε ότι το προϊόν τους είναι το καλύτερο και δεν έχει κανένα ψεγάδι. Ξέρουμε κι εσύ κι εγώ πολλούς συναδέλφους μας που έχασαν τη δουλειά τους επειδή ακριβώς την έκαναν σωστά και άσκησαν κριτική. Ο πελάτης δυσαρεστήθηκε, το media shop απείλησε πως θα κόψει την συνεργασία, το αφεντικό φοβήθηκε, ο δημοσιογράφος απομακρύνθηκε. Το χρήμα πιά κάνει παντού ανεξέλεγκτο κουμάντο και όχι μόνο στην δημοσιογραφία αλλά και στην πολιτική και παντού. Το χρήμα έχει δηλητηριάσει τα πάντα. Όσον αφορά για τις συναντήσεις που λες, έγιναν κάμποσες αλλά χωρίς κάποιο αποτέλεσμα, όπως αποδείχτηκε.
-Τι συντέλεσε κυρίως κατά τη γνώμη σου στην απαξίωση της αξιοπιστίας στη δημοσιογραφία;
Αυτό που είπα παραπάνω. Τα Μέσα παραδόθηκαν στο χρήμα κι έγιναν «τροχονόμοι» πληροφοριών που εξυπηρετούν συμφέροντα και οι δημοσιογράφοι παραδόθηκαν σε μια life style δημοσιογραφία ανώδυνη και χωρίς διάθεση κριτικής. Κουμάντο κάνουν τα διαπλεκόμενα, τα media shop, τα «νταραβέρια», και όσοι δημοσιογράφοι προσπαθούν ακόμη μέσα σε αυτό το περιβάλλον κάτι να κάνουν, συνήθως «κάθονται στον πάγκο». Ζούμε την φάση της μαϊμού πληροφορίας με influencers, troll και δημοσιογραφία της κοπτοραπτικής. Παίρνουν τα δελτία τύπου, τα παραπιούν λίγο, γράφουν και 2-3 αράδες ακόμη και να ‘σου η ξεπέτα. Τα μισά κείμενα πιά είναι σαν advertorial. Κάτι αντίστοιχο και στο ραδιόφωνο. Τραγούδια από το play list και οι «παραγωγοί» προμοτάρουν ασύστολα τους χορηγούς. Σε όσους κάνουν ακόμη μάχιμη και ερευνητική δημοσιογραφία πρέπει να τους ανάβουμε κι ένα κεράκι. Δες τι γίνεται στην Τέχνη ας πούμε… Ζούμε την αποθέωση του sold out, ότι πουλάει είναι «αριστούργημα», ότι αφορά λίγους είναι «αμφιλεγόμενο» και δεν ασχολούνται καν. Η κριτική έχει -σχεδόν- εξαφανιστεί και έχει αντικατασταθεί από παραλλαγές δελτίων τύπου.
Ο Μηλάτος συντονιστής της συζήτησης στην παράλληλη εκδήλωση του Vinyl is Back «Βινύλιο και 80s» στον Ιανό, Δεκέμβριος 2015.
-Ο χώρος μας είναι φύση ανταγωνιστικός. Ωστόσο εσύ διακρίνεσαι για την αλληλεγγύη σου. Πώς διαχειρίστηκες όλο αυτό και ήσουν πάντα μέσα στα πράγματα και θα έλεγα μέσα στον αφρό των μουσικών δρώμενων;
Θεωρώ την γενναιοδωρία μεγάλη αρετή κι επειδή έβλεπα και βλέπω γύρω μου μεγάλη τσιγκουνιά σε θερμά λόγια, σε μπράβο, σε ενθάρρυνση, σε θετική διάθεση, αποφάσισα ότι θα το κάνω όσο μπορώ περισσότερο. Μου κάνει τρομερή εντύπωση πως στον χώρο μας, που υποτίθεται πως οι άνθρωποι είναι πιο υπεράνω, πιο ακομπλεξάριστοι, πιο rock ρε παιδί μου, υπάρχει τέτοια τσιγκουνιά, τέτοια απροθυμία για έναν καλό λόγο, τέτοιος -κακώς εννοούμενος- ανταγωνισμός. Δεν ζηλεύω κανέναν και τίποτα, δεν έχω κανένα απωθημένο, η ζωή μου φέρθηκε πολύ γενναιόδωρα, έκανα τα όνειρα μου πραγματικότητα και μου δίνει μεγάλη ικανοποίηση να λέω μπράβο, να ενθαρρύνω τους νεότερους, να τους κάνω χώρο και να χαίρομαι με την επιτυχία φίλων και γνωστών αλλά και οποιουδήποτε -κατά τη γνώμη μου- το αξίζει. Μου δίνει μεγάλη ευχαρίστηση να λέω ένα καλό λόγο και να βοηθάω όποιον μπορώ στη δουλειά μας και χαίρομαι πραγματικά με την επιτυχία των άλλων.
-Το Sonik ήταν δικό σου δημιούργημα. Βγήκε με τις προδιαγραφές που φανταζόσουν όταν το έστηνες στο μυαλό σου; Σε ικανοποίησε η πορεία του γενικά; (Από πότε ως πότε εκδόθηκε;)
To Sonik ήταν μία ακόμη ωραία περιπέτεια που στήθηκε από καλή παρέα. Εκδότες ήταν ο Τάσος Βογιατζής (Avopolis) και o Νίκος Χατζόπουλος (με τον οποίο είχαμε κάνει το urban underground περιοδικό Οξύ που επίσης αγάπησα πολύ και που τώρα είναι ο εκδότης της σειράς βιβλίων 33 1/3), εγώ διευθυντής και ο Κωνσταντίνος Τσάβαλος αρχισυντάκτης. Την αγάπη μας για την μουσική την κάναμε περιοδικό. Το δουλεύαμε με μεράκι, με τις δυσκολίες που -όπως είπαμε- έχουν τα ειδικά περιοδικά και ειδικά γι’ αυτού του είδους την μουσική, ούτε να τα φτύσουν οι διαφημιστικές όμως το κάναμε και η αποδοχή ήταν πολύ ενθαρρυντική. Η ανταπόκριση μας έδινε δύναμη. Εγώ κάποια στιγμή αποχώρησα γιατί με πίεζαν άλλες υποχρεώσεις και συνέχισε με άλλους υπεύθυνους όσο μπορούσε. Όταν τα περιοδικά άρχισαν να μην έχουν ενδιαφέρον για τον κόσμο, οδηγήθηκε σε αδιέξοδο κι έτσι τώρα είμαστε με το Avopolis και τα μουσικά βιβλία από τις εκδόσεις Οξύ. Στον τομέα των μουσικών βιβλίων είμαστε μακράν οι πιο δραστήριοι από όλους και έχουμε βγάλει κάμποσα μουσικά βιβλία για τα οποία είμαι και είμαστε περήφανοι. Σκεφτόμαστε τώρα να βγάλουμε κάποιες εκδόσεις του Sonik με θεματικό περιεχόμενο. Έφτασα 65 χρονών αλλά δεν σταματάω να ονειρεύομαι. Βέβαια έχω ταλαιπωρηθεί και με θέματα υγείας από μικρός και τα κουράγια πιά δεν είναι τα ίδια, όμως απ’ την άλλη τα όνειρα και τα σχέδια κρατάνε το μυαλό ζωντανό, δεν κοστίζουν τίποτα και δεν βλάπτουν κανένα.
-Πιστεύεις στην επανάκαμψη των περιοδικών;
Δυστυχώς όχι. Νομίζω πως στον τομέα της ενημέρωσης (γενικής και ειδικής) τα πράγματα είναι δύσκολο να γυρίσουν εκεί που ήταν. Εφημερίδες, περιοδικά, έντυπα όλο και θα φθίνουν. Ακόμη και τα free press, δες που ήταν και που είναι τώρα. Οι άνθρωποι έχουν γίνει «τζάνκια» της οθόνης, του κινητού, των social media και των fake news. Όπως οι άνθρωποι έχουν εθιστεί στο junk food, έτσι έχουν εθιστεί και στην junk πληροφόρηση(;) του διαδικτύου. Κι αυτό δημιουργεί ορδές αμόρφωτων, παραπληροφοριμένων, ευάλωτων σε ιστορίες συνομωσίας. Περνάμε ένα πολιτισμικό σοκ. Η σάχλα και η μετριότητα έχουν τώρα το πάνω χέρι και φοβάμαι πως αυτό θα πάρει καιρό για ν’ αλλάξει. Αυτό δεν σημαίνει -όπως συμβαίνει άλλωστε πάντα- πως στο «χώρο του αοράτου» δεν υπάρχουν πολύ καλές προσπάθειες και νέα παιδιά που κάνουν σπουδαία δουλειά υπό πολύ αντίξοες συνθήκες και στη μουσική και στο σινεμά και στο θέατρο, παντού. Αλλά η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, το mainstream, αυτό που προωθείται ως κυρίαρχο, αυτό έχει μεγάλη σάχλα και πολύ χαμηλό επίπεδο.
«Επάγγελμα…οικιακά. Το internet μου έδωσε την δυνατότητα να κάνω πολλές δουλειές από το σπίτι. Εδώ γράφω εκπομπή για το Avopolis Radio ή για τη σελίδα μου στο mixcloud».
-Με τι τρόπο ακούς μουσική σήμερα; Το παλιό φυσικό υλικό το ξεσκονίζεις; Μένει χρόνος γι’ αυτό;
Αυτό δυστυχώς είναι ένα μαράζι. Πάντα υπάρχει κάτι καινούργιο, στην ουσία ντάνες από καινούργια που περιμένουν να τα ακούσω και δεν έχω χρόνο να κοιτάω πίσω όσο θα ήθελα. Μου λείπει όμως όλο και περισσότερο, να ακούω για μένα και ότι μου κάνει κέφι κι όχι γιατί πρέπει. Ελπίζω σύντομα να διαθέτω πολύ περισσότερο χρόνο στα θέλω και όχι στα πρέπει. Να ξυπνάω το πρωί και να βάζω ένα δίσκο και να μην με νοιάζει αν είναι περσινός, πριν από 10 χρόνια ή πριν από 50 και απλώς να ακούω χωρίς να πρέπει να γράψω γι’ αυτόν.
-Έχεις υπολογίσει περίπου πόσο χρόνο αφιερώνεις κατά μέσο όρο καθημερινά για όλα αυτά που ασχολείσαι γύρω από την μουσική;
Αν εξαιρέσω τις αναγκαστικές καθημερινές υποχρεώσεις που όλοι μας αντιμετωπίζουμε, όλος ο χρόνος μου περιστρέφεται γύρω από την μουσική, άμεσα ή έμμεσα. Ακούω, διαβάζω, γράφω… και μόλις τελειώσει το γυρνάω κι απ’ την πίσω πλευρά… Ακούω, διαβάζω, γράφω.
-Θα πρόσθετες ή θα άλλαζες άλμπουμ της τελευταίας 15ετίας στους «101 Δίσκους που σημάδεψαν την Ποπ Κουλτούρα» του βιβλίου σου που εκδόθηκε το 2006;
Στις λίστες -που είναι αγαπημένο παιχνίδι- υπάρχει μεγάλη υποκειμενικότητα. Σίγουρα δεν θα έβγαζα κανέναν αλλά θα μπορούσα να προσθέσω μερικούς. Απ’ την άλλη όσο πιο λίγοι είναι οι δίσκοι, τόσο πιο δύσκολη η «άσκηση». Να προσθέτεις είναι εύκολο, να αφαιρείς είναι πάντα πιο δύσκολο. Άλλωστε στα «ψηλά γράμματα» του βιβλίου υπάρχουν πολλές ακόμη προτάσεις για άλμπουμ για όποιον θέλει να επεκταθεί.
-Μια αποτίμηση για το Rock στην Ελλάδα; Το ακούς σήμερα με περισσότερο ενδιαφέρον απ’ ότι παλιότερα;
Παλιότερα είχε λιγότερα εφόδια αλλά ήταν πιο ταλιμπάν κατάσταση. Ο ενθουσιασμός του νεοφώτιστου. Τώρα υπάρχουν πολύ περισσότερα εφόδια αλλά λιγότερη «άγνοια κινδύνου», περισσότερη εγκεφαλική διαδικασία, μεγαλύτερη μουσική μόρφωση, περισσότερες παραστάσεις. Το αποτέλεσμα όμως είναι εξαιρετικό. Καλές μπάντες, καλά παιξίματα, καλοί δίσκοι. Δεν είναι τυχαίο που πλέον αρκετά ελληνικά γκρουπ παίζουν συστηματικά και έξω, σε συναυλίες και φεστιβάλ. Κι αυτό συμβαίνει σε όλα τα είδη της μουσικής και rock και jazz και ηλεκτρονική και singers/songwriters, με αγγλικό στίχο, με ελληνικό στίχο. Συμβαίνουν πράγματα κι άσε τους ανόητους να ασχολούνται με το τραπ και τα like και τα views. Όποιος λέει ότι τώρα δεν γίνεται τίποτα καλό, απλώς δεν παρακολουθεί ή είναι απλώς «κολλημένος».
-Συλλέγεις κάτι άλλο εκτός από μουσική;
Μουσικά βιβλία, t-shirts, κονκάρδες και καρφίτσες συγκροτημάτων και μουσικές κασετίνες και box sets.
-Με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας θέλω να σε ρωτήσω γιατί οι άνθρωποι προτιμούν την ασφάλεια από την επανάσταση;
Ένας βασικός παράγοντας νομίζω πως είναι ο φόβος. Οι άνθρωποι είναι πιά πολύ τρομαγμένοι από παντού κι όταν είσαι τρομαγμένος λουφάζεις δεν επαναστατείς, εκτός κι αν φτάσεις στο αμήν και δεν έχεις τίποτα να χάσεις. Η επανάσταση από την άλλη θέλει και μία αυτοθυσία, έναν αλτρουισμό, να μπορείς να δεις το όλον και όχι μόνο τον εαυτό σου. Νομίζω πως οι άνθρωποι έχουν γίνει -αδικαιολογήτως- πολύ εγωπαθείς, πολύ νάρκισσοι, πολύ για την πάρτη τους. Δεν βλέπουν, δεν ακούνε, δεν αναγνωρίζουν τους άλλους… Η έλλειψη γενναιοδωρίας που είπαμε πριν… Ταυτόχρονα η «ασφάλεια» που λες είναι πιά συνδεδεμένη με τα υλικά αγαθά. Έχεις 5 πράγματα και φοβάσαι μην τα χάσεις αν «επαναστατήσεις». Η πραγματική ασφάλεια όμως υπάρχει όταν διασφαλίζεται η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η παιδεία, η ηθική και οι αξίες, όλα αυτά όμως πολλοί άνθρωποι τα έχουν εύκολα ανταλλάξει με μία τηλεόραση 65 ιντσών, ένα SUV και ένα τριάρι με μπαλκόνι. Είμαστε και σε μία φάση που ο κόσμος ολόκληρος κουνιέται συθέμελα. Οι γεωπολιτικές αναταράξεις, οι φυσικές καταστροφές, οι πόλεμοι, η βία που είναι πανταχού παρούσα, τρομάζουν τους ανθρώπους και προτιμούν να λουφάζουν παρά να επαναστατούν.
-Σε ποια γειτονιά γεννήθηκες; Τι άτομο ήσουν πιτσιρικάς; Καλός μαθητής; Υπήρχε η μουσική στο σπίτι σου;
Πέρασα τα παιδικά μου χρόνια στην Αγία Παρασκευή όταν ήταν ακόμη ένα αραιοκατοικημένο χωριό, ειδικά προς το βουνό που έμενα εγώ. Θυμάμαι που τον χειμώνα όταν χιόνιζε κατέβαιναν προς τα κάτω λύκοι για να βρουν τροφή και ακούγαμε τα ουρλιαχτά τους. Ερχόταν αποσπάσματα του στρατού και της χωροφυλακής για να τους κυνηγήσουν. Τα χρόνια του σχολείου τα πέρασα στην περιοχή Πλ. Αττικής, Πλ. Βικτωρίας, Πλ. Βάθη. Γυμνάσιο πήγα στο θρυλικό 2ο που ήταν (και είναι πάλι) Χέϋδεν και Αχαρνών από το οποίο έχουν αποφοιτήσει -μεταξύ άλλων- ο Φασιανός, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Αλβανίας Αναστάσιος, ο Πιλάλας, ο Πάζιος (κιθαρίστας στις Ταξιαρχίες) και άλλοι πολλοί. Λίγο παραπάνω ήταν το Ροντέο (την εποχή του Σαββόπουλου και των Poll). Όταν το κτήριο θεωρήθηκε επικίνδυνο μας μετέφεραν λίγο πιο κοντά στη Βάθη και κάθε μέρα πέρναγα μπροστά από το Κύτταρο. Εκεί πρωτοπήγα σε συναυλία. Είδα τον Σαββόπουλο με Μπουρμπούλια, Μαρίζα Κωχ και Ευγένιο Σπαθάρη, εκεί είδα και τους Socrates και έκανα μαζί τους την πρώτη μου συνέντευξη. Το κτήριο που αφήσαμε πίσω μας έγινε αργότερα η περίφημη Βίλα Αμαλίας απ’ όπου ξεκίνησαν πολλά γκρουπ και θεατρικές ομάδες.
Γενικά ήμουν καλός μαθητής και μέχρι την 4η γυμνασίου ένα παιδί πολύ κλειστό. Δεν έβγαινα από το σπίτι. Μετά κάτι έγινε, σαν να γύρισε ένας διακόπτης. Βγήκα και δεν ξαναμπήκα ποτέ. Αλητεία, συμμορίες, χοντράδες στους δρόμους, ξύλο «ροκάδες VS καρεκλάδες», ότι μπορείς να φανταστείς. Και ταυτόχρονα μουσική, σινεμά, ποίηση, βιβλία, ένας υπέροχος αχταρμάς. Έφυγα από το σπίτι των γονιών μου νωρίς και αυτό με «έσωσε». Είναι σπουδαίο σχολείο να παίρνεις τη ζωή στα χέρια σου από τα 18. Μεγάλο σχολείο…
Στο σπίτι μου υπήρχε ραδιόφωνο με λυχνίες και άκουγα ότι έπαιζε το κρατικό ραδιόφωνο και τον αμερικάνικο σταθμό. Υπήρχε και φορητό πικάπ για 45άρια που χρησιμοποιούσα στα παιδικά πάρτι.
-Το Τοπ-10 σου; (συγκροτημάτων-μουσικών)
Αφού λέμε ιστορίες από το παρελθόν θα γράψω το νεανικό μου Top-10:
Doors – Pink Floyd – Grateful Dead – Rolling Stones – C,S,N & Y – Bob Dylan – Genesis – Yes – Frank Zappa – Διονύσης Σαββόπουλος.
