Επί περίπου έξι δεκαετίες έγραφε τραγούδια και με το ταλέντο του ήταν στον αφρό του ελληνικού τραγουδιού. Όσοι τον είχαν γνωρίσει μιλούσαν για τον πιο γλυκό και καλοσυνάτο Έλληνα συνθέτη. Η καριέρα του ξεκίνησε τη δεκαετία του 50 παίζοντας πιάνο στις μπουάτ του Παρισιού. Μια πολύ ιδιαίτερη εποχή που έβαλε τις βάσεις για να ξεδιπλώσει το ταλέντο του. Η παραμονή του εκεί διαμόρφωσε την κουλτούρα και αισθητική του που αφομοιώθηκε αργότερα στην Ελλάδα όταν έγινε εμβληματική φυσιογνωμία του Νέου Κύματος στη δεκαετία του 60. Ο Γιάννης Σπανός είχε έναν «ευρωπαϊκό αέρα» στη μουσική του, αλλά και στην ίδια τη φυσική του παρουσία. Έγραφε τραγούδια και ήταν ενεργός μουσικός ως το τέλος της ζωής του.
Ο ίδιος αφηγείται τα πρώτα καλλιτεχνικά του βήματα στη Γαλλία, θυμάται τα πρώτα του τραγούδια στην Λύρα του Πατσιφά και όσα τον σημάδεψαν από τότε έως σήμερα με αφορμή την μεγάλη συναυλία που είχε δώσει στο Καλλιμάρμαρο στις 31 Μαΐου 2010 την οποία παρουσίασε ο Λευτέρης Παπαδόπουλος με την συμμετοχή πολλών καταξιωμένων ερμηνευτών.
Ο ίδιος αφηγείται τα πρώτα καλλιτεχνικά του βήματα στη Γαλλία, θυμάται τα πρώτα του τραγούδια στην Λύρα του Πατσιφά και όσα τον σημάδεψαν από τότε έως σήμερα με αφορμή την μεγάλη συναυλία που είχε δώσει στο Καλλιμάρμαρο στις 31 Μαΐου 2010 την οποία παρουσίασε ο Λευτέρης Παπαδόπουλος με την συμμετοχή πολλών καταξιωμένων ερμηνευτών.
Πώς αποφασίσατε να πάτε στο Παρίσι στα τέλη της δεκαετίας του ’50;
Έφυγα από την Ελλάδα για τη Γαλλία, χωρίς να έχω μαλώσει με τους δικούς μου, μια χαρά ήμουν μαζί τους. Ο πατέρας μου ήταν οδοντίατρος, ήθελε όπως όλοι οι γονείς -και τώρα αλλά ειδικά τότε- να σπουδάσω. Πράγματι μπήκα στο πανεπιστήμιο, του έκανα το χατίρι, αλλά κάποια στιγμή πήγα στη Γαλλία και μου άρεσε, τότε είπα εδώ θα ξανάρθω. Έτσι αφού τελείωσα με τις υποχρεώσεις μου στην Ελλάδα, με το στρατό και με όλα, πήγα στο Παρίσι και ήταν μια πραγματικά υπέροχη εποχή. Ήταν οι αθάνατοι, που λέμε σήμερα. Υπήρχαν όμως και οι μπουάτ της rive gauche, της αριστερής όχθης του Σηκουάνα. Άρχισα τις ακροάσεις παντού όπου ψάχνανε για πιανίστα. Γιατί είχα μια ευχέρεια να συνοδεύω στο πιάνο, το αυτί μου δούλευε. Αν και είχα πολύ καλές σχέσεις με τους δικούς μου, δεν ήθελα να μου στέλνουν χρήματα από την Ελλάδα, ήθελα να αποδείξω ότι είμαι αυτάρκης. Σιγά σιγά άρχισα να μπαίνω στις μπουάτ, έβγαζα μεροκάματο ως ακομπανιατέρ. Στην αριστερή όχθη δεν είχε μεγάλες ορχήστρες, ήταν όπως και σε μας αργότερα στην Πλάκα: ένα πιάνο, μια κιθάρα, ένα μικρόφωνο όρθιο, ημίφως, κεριά, τέτοια πράγματα. Υπήρχαν τραγουδιστές και τραγουδίστριες, όπως η Barbara, η Pia Colombo κ.ά., που δεν περνούσαν καθόλου στη δεξιά όχθη, την εμπορική. Τηρουμένων των αναλογιών, ήταν όπως είναι σήμερα οι μουσικές σκηνές εν σχέσει με το τεράστιο εμπορικό τραγούδι. Στο Παρίσι ήρθα σε επαφή με τη γαλλική ποίηση. Έγινα συνθέτης μελοποιώντας Γάλλους ποιητές. Μάλιστα, αρκετοί από τους τραγουδιστές τους οποίους συνόδευσα πήραν δικά μου τραγούδια και τα τραγούδησαν. Με τη Juliette Gréco, για παράδειγμα, είχαμε κάνει έναν ολόκληρο δίσκο μαζί, που είχε τίτλο Complainte Amoureuse.
Έφυγα από την Ελλάδα για τη Γαλλία, χωρίς να έχω μαλώσει με τους δικούς μου, μια χαρά ήμουν μαζί τους. Ο πατέρας μου ήταν οδοντίατρος, ήθελε όπως όλοι οι γονείς -και τώρα αλλά ειδικά τότε- να σπουδάσω. Πράγματι μπήκα στο πανεπιστήμιο, του έκανα το χατίρι, αλλά κάποια στιγμή πήγα στη Γαλλία και μου άρεσε, τότε είπα εδώ θα ξανάρθω. Έτσι αφού τελείωσα με τις υποχρεώσεις μου στην Ελλάδα, με το στρατό και με όλα, πήγα στο Παρίσι και ήταν μια πραγματικά υπέροχη εποχή. Ήταν οι αθάνατοι, που λέμε σήμερα. Υπήρχαν όμως και οι μπουάτ της rive gauche, της αριστερής όχθης του Σηκουάνα. Άρχισα τις ακροάσεις παντού όπου ψάχνανε για πιανίστα. Γιατί είχα μια ευχέρεια να συνοδεύω στο πιάνο, το αυτί μου δούλευε. Αν και είχα πολύ καλές σχέσεις με τους δικούς μου, δεν ήθελα να μου στέλνουν χρήματα από την Ελλάδα, ήθελα να αποδείξω ότι είμαι αυτάρκης. Σιγά σιγά άρχισα να μπαίνω στις μπουάτ, έβγαζα μεροκάματο ως ακομπανιατέρ. Στην αριστερή όχθη δεν είχε μεγάλες ορχήστρες, ήταν όπως και σε μας αργότερα στην Πλάκα: ένα πιάνο, μια κιθάρα, ένα μικρόφωνο όρθιο, ημίφως, κεριά, τέτοια πράγματα. Υπήρχαν τραγουδιστές και τραγουδίστριες, όπως η Barbara, η Pia Colombo κ.ά., που δεν περνούσαν καθόλου στη δεξιά όχθη, την εμπορική. Τηρουμένων των αναλογιών, ήταν όπως είναι σήμερα οι μουσικές σκηνές εν σχέσει με το τεράστιο εμπορικό τραγούδι. Στο Παρίσι ήρθα σε επαφή με τη γαλλική ποίηση. Έγινα συνθέτης μελοποιώντας Γάλλους ποιητές. Μάλιστα, αρκετοί από τους τραγουδιστές τους οποίους συνόδευσα πήραν δικά μου τραγούδια και τα τραγούδησαν. Με τη Juliette Gréco, για παράδειγμα, είχαμε κάνει έναν ολόκληρο δίσκο μαζί, που είχε τίτλο Complainte Amoureuse.
Πώς ήταν η ζωή σας όταν πήγατε στο Παρίσι;
Αυτό που άκουσα μου άρεσε πολύ. Το γαλλικό τραγούδι τότε ήταν στην άνθησή του. Πριν πάω στη Γαλλία πέρασα από την Ιταλία και τη Γερμανία, για λίγο βέβαια, αλλά αυτό που ένιωσα στη Γαλλία δεν το είχα νιώσει εκεί. Στο Παρίσι κατάλαβα ότι θα μπορούσα να ενσωματωθώ σε αυτό που άκουγα, είχε μια ποιότητα, κάτι άλλο που ταίριαζε πολύ με μένα. Δεν ήξερα ακριβώς τι έψαχνα, αλλά όταν έφυγα από την Ελλάδα αυτά που ακούγονταν ήταν τα μεταπολεμικά, ταγκό, βαλς όλα αυτά τα ξενόφερτα, κι εμένα κάτι μου έλειπε. Ε, λοιπόν στη Γαλλία ένιωθα ότι αυτά που άκουγα μου ταίριαζαν πολύ, ήμουν πολύ μικρός για να καταλάβω τι ήθελα, αλλά ένιωσα κάτι.
Αυτό που άκουσα μου άρεσε πολύ. Το γαλλικό τραγούδι τότε ήταν στην άνθησή του. Πριν πάω στη Γαλλία πέρασα από την Ιταλία και τη Γερμανία, για λίγο βέβαια, αλλά αυτό που ένιωσα στη Γαλλία δεν το είχα νιώσει εκεί. Στο Παρίσι κατάλαβα ότι θα μπορούσα να ενσωματωθώ σε αυτό που άκουγα, είχε μια ποιότητα, κάτι άλλο που ταίριαζε πολύ με μένα. Δεν ήξερα ακριβώς τι έψαχνα, αλλά όταν έφυγα από την Ελλάδα αυτά που ακούγονταν ήταν τα μεταπολεμικά, ταγκό, βαλς όλα αυτά τα ξενόφερτα, κι εμένα κάτι μου έλειπε. Ε, λοιπόν στη Γαλλία ένιωθα ότι αυτά που άκουγα μου ταίριαζαν πολύ, ήμουν πολύ μικρός για να καταλάβω τι ήθελα, αλλά ένιωσα κάτι.
Εκεί τα καταφέρατε και γνωρίσατε πολλούς γνωστούς καλλιτέχνες;
Ναι, από την Ζιλιέτ Γκρεκό μέχρι τη Μπριζίτ Μπαρντό, αλλά και άλλους πολλούς σπουδαίους που δεν ήταν τόσο γνωστοί στην Ελλάδα, όπως η Μπαρμπαρά, η Πία Κολόμπο, τραγουδίστριες της αριστερής όχθης που άφησαν ιστορία στο γαλλικό τραγούδι, αλλά δεν ήταν πολύ γνωστές στο κοινό έξω από τη Γαλλία.
Ναι, από την Ζιλιέτ Γκρεκό μέχρι τη Μπριζίτ Μπαρντό, αλλά και άλλους πολλούς σπουδαίους που δεν ήταν τόσο γνωστοί στην Ελλάδα, όπως η Μπαρμπαρά, η Πία Κολόμπο, τραγουδίστριες της αριστερής όχθης που άφησαν ιστορία στο γαλλικό τραγούδι, αλλά δεν ήταν πολύ γνωστές στο κοινό έξω από τη Γαλλία.
Τι ήταν η αριστερή όχθη;
Εκεί άνθισε η ποίηση, το τραγούδι. Από κει ξεκίνησε ο Μπρελ, σπουδαίοι τραγουδιστές, συγκλονιστικοί ερμηνευτές. Κι ήταν τόσοι απλοί. Έμαθα από τότε να μη θεωρώ σημαντικό το να λες σπουδαία πράγματα, αλλά να τα έχεις μέσα σου.
Εκεί άνθισε η ποίηση, το τραγούδι. Από κει ξεκίνησε ο Μπρελ, σπουδαίοι τραγουδιστές, συγκλονιστικοί ερμηνευτές. Κι ήταν τόσοι απλοί. Έμαθα από τότε να μη θεωρώ σημαντικό το να λες σπουδαία πράγματα, αλλά να τα έχεις μέσα σου.
Υπάρχει κάποια στιγμή που θα κρατήσετε για πάντα στη μνήμη σας από εκείνη την εποχή;
Θυμάμαι ότι ήθελα να συναντήσω την Ζυλιέτ Γκρεκό. Δεν είναι καθόλου εύκολο να πάρεις το τηλέφωνο, να το βρεις, αλλά όταν το έβρισκες, σου απαντούσαν οι ίδιοι. Μετά από πολλές προσπάθειες, αν βρεις το τηλέφωνο, δέχονται να ακούσουν τους πάντες. Βρήκα λοιπόν το τηλέφωνό της και πήγα στο σπίτι της. Είχε ακούσει το όνομά μου βέβαια από την αριστερή όχθη και εκείνη την ώρα, ένα μεσημέρι, βρέθηκα σε ένα τραπέζι με ανθρώπους που ούτε το φανταζόμουν. Στο τραπέζι ένα σωρό μαχαίρια, πιάτα και ποτήρια, ένα τεράστιο τραπέζι, θυμάμαι, εγώ δεν είχα ιδέα τι έπρεπε να κάνω στο τραπέζι με τόσα μαχαιροπίρουνα, έβλεπα λοιπόν και έκανα ό,τι έκαναν και οι άλλοι. Δεξιά μου είχα τη Φρανσουάζ Σαγκάν, στο κεφάλι αριστερά ο Μισέλ Πικολί, που ήταν τότε με τη Γκρεκό μαζί, με ανθρώπους τόσο σπουδαίους, που με άκουγαν και με πρόσεχαν. Εκεί κατάλαβα ότι η μεγαλοσύνη δεν κραυγάζει, την έχεις μέσα σου.
Θυμάμαι ότι ήθελα να συναντήσω την Ζυλιέτ Γκρεκό. Δεν είναι καθόλου εύκολο να πάρεις το τηλέφωνο, να το βρεις, αλλά όταν το έβρισκες, σου απαντούσαν οι ίδιοι. Μετά από πολλές προσπάθειες, αν βρεις το τηλέφωνο, δέχονται να ακούσουν τους πάντες. Βρήκα λοιπόν το τηλέφωνό της και πήγα στο σπίτι της. Είχε ακούσει το όνομά μου βέβαια από την αριστερή όχθη και εκείνη την ώρα, ένα μεσημέρι, βρέθηκα σε ένα τραπέζι με ανθρώπους που ούτε το φανταζόμουν. Στο τραπέζι ένα σωρό μαχαίρια, πιάτα και ποτήρια, ένα τεράστιο τραπέζι, θυμάμαι, εγώ δεν είχα ιδέα τι έπρεπε να κάνω στο τραπέζι με τόσα μαχαιροπίρουνα, έβλεπα λοιπόν και έκανα ό,τι έκαναν και οι άλλοι. Δεξιά μου είχα τη Φρανσουάζ Σαγκάν, στο κεφάλι αριστερά ο Μισέλ Πικολί, που ήταν τότε με τη Γκρεκό μαζί, με ανθρώπους τόσο σπουδαίους, που με άκουγαν και με πρόσεχαν. Εκεί κατάλαβα ότι η μεγαλοσύνη δεν κραυγάζει, την έχεις μέσα σου.
Και πώς επιστρέψατε στην Ελλάδα;
Όσο ζούσα και δούλευα στο Παρίσι ερχόμουν τα καλοκαίρια στην Ελλάδα κι όταν ερχόμουν μετέφερα άθελά μου το κλίμα της αριστερής όχθης εδώ. Έκανα με αφέλεια σχεδόν αυτό που αισθανόμουν. Όταν επέστρεψα πια μόνιμα, ήθελα να γυρίσω πίσω. Όταν ήρθα λοιπόν στην Ελλάδα, ξεκίνησα με τον Γιώργο Παπαστεφάνου. Κάναμε τα πρώτα μας τραγούδια, «Μια φορά θυμάμαι» που το τραγούδησε η Αρλέτα. Εκεί ξεκίνησε η έννοια του «Νέου Κύματος». Με ρώτησε ο Πατσιφάς «Πώς να το πούμε αυτό;». Τότε ήταν της μόδας η Νουβέλ Βάγκ στον κινηματογράφο, Γκοντάρ κτλ. και η αυτολεξεί μετάφραση αυτής της φράσης ήταν το «Νέο Κύμα».
Όσο ζούσα και δούλευα στο Παρίσι ερχόμουν τα καλοκαίρια στην Ελλάδα κι όταν ερχόμουν μετέφερα άθελά μου το κλίμα της αριστερής όχθης εδώ. Έκανα με αφέλεια σχεδόν αυτό που αισθανόμουν. Όταν επέστρεψα πια μόνιμα, ήθελα να γυρίσω πίσω. Όταν ήρθα λοιπόν στην Ελλάδα, ξεκίνησα με τον Γιώργο Παπαστεφάνου. Κάναμε τα πρώτα μας τραγούδια, «Μια φορά θυμάμαι» που το τραγούδησε η Αρλέτα. Εκεί ξεκίνησε η έννοια του «Νέου Κύματος». Με ρώτησε ο Πατσιφάς «Πώς να το πούμε αυτό;». Τότε ήταν της μόδας η Νουβέλ Βάγκ στον κινηματογράφο, Γκοντάρ κτλ. και η αυτολεξεί μετάφραση αυτής της φράσης ήταν το «Νέο Κύμα».
Εδώ και πενήντα χρόνια έχετε γράψει πολλά είδη τραγουδιού. Τι δεν έχετε γράψει και γιατί;
Ναι. Δεν ήθελα να γράφω μόνο για ένα είδος μουσικής. Δεν ήθελα να εγκλωβιστώ. Πάντα ήθελα να κάνω κάτι άλλο, όχι συνεχώς το ίδιο. Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Συγχρόνως με το Νέο Κύμα πήγαινα σε κουτούκια κάτω στην Κηφισίας και άκουγα τον Χρηστάκη, τον Γαβαλά, τη Ρία Κούρτη. Ήμουνα παντού και μόνος μου. Έχει σημασία αυτό που λέω. Ήθελα και φρόντισα να μην ανήκω σε ένα είδος. Το είχα ανάγκη να πειραματίζομαι με πολλές μουσικές. Μόνο με τη τζαζ δεν ασχολήθηκα γιατί είναι πολύ εγκεφαλική για μένα.
Ναι. Δεν ήθελα να γράφω μόνο για ένα είδος μουσικής. Δεν ήθελα να εγκλωβιστώ. Πάντα ήθελα να κάνω κάτι άλλο, όχι συνεχώς το ίδιο. Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Συγχρόνως με το Νέο Κύμα πήγαινα σε κουτούκια κάτω στην Κηφισίας και άκουγα τον Χρηστάκη, τον Γαβαλά, τη Ρία Κούρτη. Ήμουνα παντού και μόνος μου. Έχει σημασία αυτό που λέω. Ήθελα και φρόντισα να μην ανήκω σε ένα είδος. Το είχα ανάγκη να πειραματίζομαι με πολλές μουσικές. Μόνο με τη τζαζ δεν ασχολήθηκα γιατί είναι πολύ εγκεφαλική για μένα.
Ποιους θεωρείτε σημαντικούς σταθμούς στην καριέρα σας;
Τι να πρωτοθυμηθώ. Σε όλο αυτό το ταξίδι υπήρχαν πολλοί σταθμοί και κάποιες ιδιαίτερες στιγμές, όπως οι συναντήσεις μου με τη Χαρούλα Αλεξίου στην «Οδό Αριστοτέλους», με τον Γιώργο Νταλάρα στην «Αλάνα», με τον Γιάννη Πάριο στο «Θα με θυμηθείς», με τον Κώστα Καράλη στο «Σπασμένο καράβι». Αλλά δεν ξεχνάω κανέναν από όλους αυτούς που έχω συνεργαστεί...
Τι να πρωτοθυμηθώ. Σε όλο αυτό το ταξίδι υπήρχαν πολλοί σταθμοί και κάποιες ιδιαίτερες στιγμές, όπως οι συναντήσεις μου με τη Χαρούλα Αλεξίου στην «Οδό Αριστοτέλους», με τον Γιώργο Νταλάρα στην «Αλάνα», με τον Γιάννη Πάριο στο «Θα με θυμηθείς», με τον Κώστα Καράλη στο «Σπασμένο καράβι». Αλλά δεν ξεχνάω κανέναν από όλους αυτούς που έχω συνεργαστεί...
Είστε άνθρωπος που αγαπάτε το παρελθόν;
Μου αρέσει να θυμάμαι το παρελθόν αλλά δεν κολλάω στο παρελθόν. Προσπαθώ διαρκώς να εκφράζω μέσα από το τραγούδι αυτά που νιώθω, είμαι ενεργός και παρακολουθώ τα πάντα.
Μου αρέσει να θυμάμαι το παρελθόν αλλά δεν κολλάω στο παρελθόν. Προσπαθώ διαρκώς να εκφράζω μέσα από το τραγούδι αυτά που νιώθω, είμαι ενεργός και παρακολουθώ τα πάντα.
Έχετε μετανιώσει που επιστρέψατε στην Ελλάδα;
Ποτέ! Ούτε για τις γκάφες που κάνω μετανιώνω ποτέ. Όπου αισθάνομαι καλά εκεί μένω. Η επικοινωνία με ενδιαφέρει. Και η επικοινωνία με τον κόσμο είναι ένα παιχνίδι. Ένα παιχνίδι που το χαίρομαι πολύ. Όταν βλέπεις τον κόσμο να σε παρακολουθεί και να συγκινείται, ε, αυτό αξίζει τον κόπο.
Ποτέ! Ούτε για τις γκάφες που κάνω μετανιώνω ποτέ. Όπου αισθάνομαι καλά εκεί μένω. Η επικοινωνία με ενδιαφέρει. Και η επικοινωνία με τον κόσμο είναι ένα παιχνίδι. Ένα παιχνίδι που το χαίρομαι πολύ. Όταν βλέπεις τον κόσμο να σε παρακολουθεί και να συγκινείται, ε, αυτό αξίζει τον κόπο.
Τι είναι το τραγούδι για σας;
Προσωπικά πιστεύω πως το τραγούδι πρέπει να έχει και μουσική και στίχο και ερμηνεία. Αλλά δεν μου αρέσουν οι ετικέτες του ποιοτικού ή του εμπορικού τραγουδιού. Είμαι της άποψης «κάνε αυτό που αισθάνεσαι και άσε τον κόσμο να βάλει αυτός τις ετικέτες». Σε αυτό το πλαίσιο τουλάχιστον προσπαθώ να κινηθώ... Ένας καλός στίχος και μια καλή ενορχήστρωση δεν μου λένε τίποτα από μόνα τους, αν δεν ακούσω και τη μουσική, δηλαδή τη μελωδία. Πώς να στο πω, αν κάτι δεν μπορείς να το σφυρίξεις, δεν υπάρχει.
Προσωπικά πιστεύω πως το τραγούδι πρέπει να έχει και μουσική και στίχο και ερμηνεία. Αλλά δεν μου αρέσουν οι ετικέτες του ποιοτικού ή του εμπορικού τραγουδιού. Είμαι της άποψης «κάνε αυτό που αισθάνεσαι και άσε τον κόσμο να βάλει αυτός τις ετικέτες». Σε αυτό το πλαίσιο τουλάχιστον προσπαθώ να κινηθώ... Ένας καλός στίχος και μια καλή ενορχήστρωση δεν μου λένε τίποτα από μόνα τους, αν δεν ακούσω και τη μουσική, δηλαδή τη μελωδία. Πώς να στο πω, αν κάτι δεν μπορείς να το σφυρίξεις, δεν υπάρχει.
Και το ελληνικό τραγούδι σήμερα;
Το τραγούδι σήμερα έχει αφεθεί στα χέρια της τεχνολογίας. Του λείπει η ψυχή. Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει νέο είδος τραγουδιού σήμερα, υπάρχει μόνο μια ανακύκλωση. Αρκετά σημερινά παιδιά με ταλέντο δανείζονται στοιχεία από το παρελθόν και τα χρησιμοποιούν έτσι ώστε να ταιριάζουν στη δική τους νοοτροπία. Και άθελά τους, ο ένας δανείζεται από τον άλλον. Θα έλεγα λοιπόν ότι μόνο στα κομπιούτερ υπάρχει πλέον παρθενογένεση, αλλά εκεί είναι τεχνικό το θέμα, είναι κατασκευή. Θυμάμαι πάντως πολύ καλά την εποχή που βγήκαν οι Κατσιμιχαίοι. Με αυτούς ήταν που ξεκίνησε το νέο ελληνικό τραγούδι, είχαν δικιά τους σφραγίδα. Υπάρχουν παιδιά που κάνουν όμορφα πράγματα. Όμως, δεν βγαίνουν προς τα έξω γιατί δεν τους παίζουν ούτε τα ραδιόφωνα, ούτε οι τηλεοράσεις. Αν με ρωτήσεις ποιοι μου αρέσουν, θα σου απαντήσω ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Φοίβος Δεληβοριάς κ.α.
Το τραγούδι σήμερα έχει αφεθεί στα χέρια της τεχνολογίας. Του λείπει η ψυχή. Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει νέο είδος τραγουδιού σήμερα, υπάρχει μόνο μια ανακύκλωση. Αρκετά σημερινά παιδιά με ταλέντο δανείζονται στοιχεία από το παρελθόν και τα χρησιμοποιούν έτσι ώστε να ταιριάζουν στη δική τους νοοτροπία. Και άθελά τους, ο ένας δανείζεται από τον άλλον. Θα έλεγα λοιπόν ότι μόνο στα κομπιούτερ υπάρχει πλέον παρθενογένεση, αλλά εκεί είναι τεχνικό το θέμα, είναι κατασκευή. Θυμάμαι πάντως πολύ καλά την εποχή που βγήκαν οι Κατσιμιχαίοι. Με αυτούς ήταν που ξεκίνησε το νέο ελληνικό τραγούδι, είχαν δικιά τους σφραγίδα. Υπάρχουν παιδιά που κάνουν όμορφα πράγματα. Όμως, δεν βγαίνουν προς τα έξω γιατί δεν τους παίζουν ούτε τα ραδιόφωνα, ούτε οι τηλεοράσεις. Αν με ρωτήσεις ποιοι μου αρέσουν, θα σου απαντήσω ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Φοίβος Δεληβοριάς κ.α.
