Εδώ και μερικά χρόνια ο Δημήτρης Μητσοτάκης έκανε ένα σημαντικό καλλιτεχνικό βήμα. Άλλαξε θέση.
Εξηγούμαι : Ο ιδιοφυής μουσικός που ήταν πολύ πιεστικό για το καλλιτεχνικό του μέγεθος να περιορίσει τη δράση του πίσω από μια γκραν κάσα, βγήκε μπροστά ως περφόρμερ του γκρουπ του και αρέσει πολύ σε όσους πρόλαβαν τις live εμφανίσεις του πριν από περίπου ένα χρόνο. Στο διάστημα που μεσολάβησε, η καλλιτεχνική του δραστηριότητα δεν σταμάτησε. Άλλωστε είναι ένας άνθρωπος που δύσκολα περιορίζεται σε καραντίνα για όσους τον γνωρίζουν.
Ό,τι αφουγκράζεται στην κοινωνία μετουσιώνεται σε μουσική και στίχους, αρκετές φορές με πολιτικό λόγο από τον ίδιο και όλο αυτό βγαίνει με μια δική του δυναμική στην σκηνή που στερήθηκε για αρκετά χρόνο έναν frontman.
Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1967 και τελειώνοντας το σχολείο άρχισε να εργάζεται ως μουσικός. Στις αρχές της δεκαετίας του 90 ίδρυσε το συγκρότημα Ενδελέχεια (1993-2008) που κυκλοφόρησαν συνολικά 8 άλμπουμ κι ένα e.p. ενώ ο ίδιος έγραψε μουσική και στίχους για το γκρουπ, αλλά και άλλους καλλιτέχνες. Μετά τη διάλυση του γκρουπ που άφησε το αποτύπωμά του στο Ελληνικό Rock σχημάτισε του Ευδαίμονες και το 2010 κυκλοφόρησε το πρώτο άλμπουμ τους στην Λύρα. Ακολούθησε κι ένα δεύτερο άλμπουμ δύο χρόνια μετά. Ως μουσικός παίζει εκτός από τύμπανα και μπάσο, κιθάρες, πλήκτρα και είναι επίσης ενορχηστρωτής.
Έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με το ρεμπέτικο παρουσιάζοντας συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Επίσης είναι συγγραφέας εξίσου παραγωγικός. Το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 2007 και ακολούθησαν άλλα τρία έως σήμερα, με το πρόσφατο «Τα Σκισμένα Ημερολόγια».
Είναι δύσκολο να χωρέσει η προσωπικότητά του σε μία συνέντευξη, αλλά με αφετηρία τις πιο πρόσφατες δουλειές του, πήγαμε και πιο πίσω.
Η συνέντευξη έγινε με αφορμή την τελευταία δισκογραφική του δουλειά «Δεν Χωράμε Όλοι - Singles 2017-20» που κυκλοφορεί από τον Μετρονόμο, ξεχωριστά από το περιοδικό σε CD.
Τι σε έκανε να προχωρήσεις στην έκδοση των singles σου της περιόδου 2017 έως 2020 σε ψηφιακό δίσκο αν και είχες ανεβάσει τα τραγούδια αυτά προηγουμένως στο youtube;
Η σκέψη πως ό,τι δεν τυπώνεται, δεν υπάρχει. Ζούμε σε μια εποχή όπου τα πάντα είναι ψηφιακά. Βγάζουμε χιλιάδες φωτογραφίες κάθε μέρα κι όμως... τα παιδιά των παιδιών μας θα έχουν λιγότερες τυπωμένες φωτογραφίες και από τους παππούδες μας. Αύριο μεθαύριο μπορεί να μην υπάρχει Youtube και Spotify (ποιος θυμάται άραγε το Myspace που μεσουρανούσε κάποτε;), όμως ό,τι εκδίδεται σε φυσικό προϊόν θα συνεχίσει να υπάρχει έστω και σε μια αραχνιασμένη γωνιά κάποιου παλιατζίδικου.
Τι εκφράζουν τα τραγούδια αυτής της περιόδου για σένα και ποια η συνοχή του υλικού αυτού;
Σκέψεις και ερωτήματα για τα καθημερινά, όχι μόνο της συγκεκριμένης περιόδου αλλά, θα έλεγα, γενικότερα για την νεοελληνική πραγματικότητα. Ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, ο φασισμός, ο υπαρξιακός φόβος από τη μια συγκρούονται, μέσω της τέχνης του τραγουδιού, με τα ιδανικά, τα όνειρα, τις αληθινές και άδολες σχέσεις, την αγάπη... Τον νικητή θα τον χρήσει ο ακροατής. Η συνοχή του υλικού βρίσκεται στη θεματολογία αλλά και στην εποχή που δημιουργήθηκαν τα τραγούδια.
Δημήτρης Μητσοτάκης - Δεν χωράμε όλοι
• Ποιο τραγούδι γράφτηκε πρώτο που συμπεριλήφθηκε σε αυτή την συλλογή και τι σηματοδοτεί; Είναι η αφετηρία μιας άλλης εποχής για σένα;
Πρώτο κομμάτι ήταν το «Δεν Χωράμε Όλοι» που έδωσε και τον τίτλο στη συλλογή. Όντως αποτελεί αφετηρία μιας νέας εποχής. Μετά την 15ετή πορεία των Ενδελέχεια και μετά τους τρεις προσωπικούς μου δίσκους (με Ευδαίμονες και Γρηγόρη Κλιούμη) αποφάσισα πως ήρθε η ώρα να ολοκληρώσω αυτή τη μετάβαση από τα τύμπανα στη θέση του ερμηνευτή. Για να διανύσω τα τρία μέτρα που χωρίζουν τον ντράμερ από τον φρόντμαν μου πήρε σχεδόν μια επταετία. Στην προηγούμενη ζωή μου πρέπει να ήμουν χελώνα, μπορεί όμως και μυρμήγκι, σύμφωνα με τα λεγόμενα του φίλου μου Αλέξανδρου Σικιαρίδη.
Η εποχή και η τεχνολογία πιστεύεις ότι αποδυνάμωσε το concept άλμπουμ και είναι πιο λειτουργικό ένα single;
Ένιωσα μεγάλη απογοήτευση όταν βγήκε ο δίσκος Κατρακύλες, 2015. Η συγκεκριμένη δουλειά, σε συνεργασία με τον Κλιούμη (Υπόγεια Ρεύματα), θεωρώ ότι είναι μία πληρέστατη προσπάθεια τόσο από άποψη στίχου όσο και από άποψη μουσικής. Κι όμως τα τραγούδια αυτής της δουλειάς δεν ακούστηκαν και χάθηκαν μέσα στη δίνη του concept άλμπουμ. Τότε πήρα την απόφαση να βγάζω, ανά τρεις τέσσερις μήνες, σινγκλ. Αφού όλη η κοινωνία γύρισε στην δεκαετία του '60 και του '70, μέσω των μνημονίων, δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί η τέχνη. Σινγκλάκια, λοιπόν! Και νομίζω δικαιώθηκα. Τα κομμάτια μπόρεσαν να ακουστούν ένα ένα ξεχωριστά, πράγμα που δεν θα γινόταν αν έβγαιναν όλα μαζί.
Ποιο είναι το δικό σου δημιουργικό κομμάτι στην περίοδο αναστολής των περισσότερων πραγμάτων όπως αυτή που βιώνουμε;
Δεν σταματάω να γράφω και να δημιουργώ. Ήδη έχω έτοιμο ένα νέο βιβλίο που βρίσκεται στα χέρια του εκδότη μου. Είναι σε αναμονή τα γυρίσματα μίας μεγάλου μήκους ταινίας, βασισμένης στο μυθιστόρημά μου «Η Μονοκατοικία», Τόπος 2009, που αναβλήθηκαν λόγω των μέτρων για τον covid. Μία μικρού μήκους ταινία βασισμένη στο διήγημά μου «Η Νανά», από τα «Σκισμένα Ημερολόγια», Τόπος 2019, και ένα θεατρικό... Επίσης έχω ήδη έτοιμα μια σειρά νέων σινγκλ που θα κυκλοφορήσω μέσα στο 2021 πάλι όμως με απόσταση κάποιων μηνών το ένα από το άλλο. Κοινώς, μόλις μας αμολήσουν θα τρέχω και δεν θα φτάνω!
Πώς πέρασε η χρόνια σου ως επαγγελματίας μουσικός στη χρονιά αυτή που προηγούμενό της δεν έχουμε ξαναζήσει;
Βρίσκομαι σε αναγκαστική παύση εργασιών από τον Μάρτη του '20 -ουσιαστικά από τον τρομοκρατημένο Φλεβάρη-, και όπως πάει θα βρίσκομαι τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του '21. Ενάμιση χρόνο χωρίς να δικαιούμαι την παραμικρή αποζημίωση λόγω της εργασιακής μου σχέσης με το ΚΕΘΕΑ που είναι μία part time, ωρομίσθια σύμβαση. Βρίσκομαι δηλαδή εγκλωβισμένος σε μια παράλογη κατάσταση αφού, ενώ στο ΚΕΘΕΑ είμαι ημιαπασχολούμενος και δεν ζω αποκλειστικά από αυτή τη δουλειά, δεν δικαιούμαι κανένα επίδομα γιατί φαίνομαι ως μη πληγείς από τα μέτρα παρόλο που μου έχουν απαγορεύσει όλες τις άλλες δραστηριότητες για τις οποίες και φορολογούμαι κανονικά! Κοινωνική πολιτική...
Θεωρείς τον εαυτό σου στρατευμένο καλλιτέχνη;
Κάθε καλλιτέχνης με το έργο του εκφράζει την πολιτική, τη φιλοσοφική ή την θρησκευτική του άποψη και θέση, με την έννοια αυτή όλοι είμαστε στρατευμένοι. Δεν μιλώ φυσικά για την στρατευμένη τέχνη του παρελθόντος που επιβλήθηκε από τα εκάστοτε καθεστώτα στην υπηρεσία της οποιαδήποτε ιδεολογίας. Εκεί τα πράγματα, όπως όλοι ξέρουμε, είχαν να κάνουν είτε με την ελεύθερη στράτευση του καλλιτέχνη, στην περίπτωση που υπηρετούσε τα ιδανικά του και που μπορούσε να φτάσει σε υψηλής ποιότητας καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, είτε, όμως, και με μια επιβεβλημένη από την εξουσία στράτευση με έργα προπαγανδιστικά και, στο μεγαλύτερο ποσοστό, χαμηλής αξίας.
Υπάρχει μουσική χωρίς κόσμο; Τα μέτρα απαγόρευσης που έπληξαν τις συναυλίες και τις μουσικές σκηνές και γενικά τους χώρους των live δραστηριοποίησαν μουσικούς να δουλέψουν στο σπίτι απ’ όπου παρουσιάζουν δουλειές τους. Τι λες γι’ αυτό;
Η μουσική είναι κάτι μοναχικό μόνο κατά τη στιγμή της δημιουργίας της. Από εκεί και πέρα έχει ανάγκη τις παρέες. Είτε αυτό σημαίνει τους μουσικούς που θα την εκτελέσουν είτε τον κόσμο που θα την απολαύσει. Προσωπικά δεν απολαμβάνω τις διαδικτυακές συναυλίες όπως και το θέατρο σε οποιαδήποτε οθόνη.
Μου είχες πει παλιότερα, εποχής Ενδελέχεια, ότι είχες ένα ήχο στο μυαλό σου που θέλεις να εξελίξεις ως μουσικός. Σήμερα ακούγοντας την μουσική σου διαπιστώνει κανείς ότι έχεις διευρύνει τον ήχο αυτό. Που έχεις φτάσει;
Έχεις άριστη μνήμη! (γέλια) Ακόμα προσπαθώ και εύχομαι να συνεχίσω όσο ζω. Θεωρώ ότι με τα χρόνια έσπασα περαιτέρω τα όρια της τραγουδοποιίας μου, τα όρια δηλαδή του ελληνικού ηλεκτρικού τραγουδιού και της ροκ μπαλάντας. Θέλω να πιστεύω πως η ενασχόλησή μου με πολλά και διαφορετικά ήδη και στυλ μουσικής, τόσο λόγιας όσο και λαϊκής, με έχει βοηθήσει να απεμπολήσω τις όποιες ταμπέλες σου επιβάλουν οι αισθητικές σου προτιμήσεις και ο σκληρός πυρήνας των ακροατών σου.
Έχεις ένα τραγούδι ανάμεσα στα singles «Στην Καλλιθέα». Ποια είναι η σχέση με την πόλη αυτή;
Στην Καλλιθέα έζησα όλη μου την εφηβεία. Οι πιο δυνατές μου αναμνήσεις έχουν να κάνουν με την πόλη αυτή. Εκεί γνώρισα όλα όσα με σημάδεψαν: τον έρωτα, τη μουσική, τη βαθιά φιλία. Στην Καλλιθέα πήγα παιδί και έφυγα άντρας. Πήγα μουσικόφιλος και έφυγα ροκάς!
Από το κομμάτι «Σαπίσαμε Κι Εμείς»: «Χαθήκαμε, σαπίσαμε κι εμείς μες στη σαπίλα για κοίτα του '80 η γενιά παθαίνει νίλα σοβαρή. Μας πέταξε στην άκρη η ζωή σαν σάπια μήλα ρεζίλι γίναμ΄ όλοι δηλαδή, ντροπή, ξεφτίλα και σιωπή». Τι έφταιξε;
Πρόκειται για μια σαφέστατη αναφορά στη γενιά μου η οποία αυτή τη στιγμή βρίσκεται στα πόστα της εξουσίας και η αποφορά της είναι ανυπόφορη. Είναι η μπόχα της σαπίλας. Τι φταίει; Μα η εξουσία η ίδια, δεν χρειάζεται πολλή σκέψη. Η σαπίλα είναι ίδιον της εξουσίας. Η εξουσία που σε μαθαίνει να γίνεσαι υποτακτικός και πειθήνιο όργανο του αφεντικού. Να είσαι ζόρικος στον αδύναμο και κότα μπροστά στο άδικο, μπροστά στον αφέντη και στη δύναμη. Σου ζητά ατομική ευθύνη ενώ η ίδια είναι παντελώς ανεύθυνη. Σου ζητά να είσαι τίμιος ενώ το χαρακτηριστικό της εξουσίας είναι η διαφθορά. Να είσαι νομοταγής ενώ διοικείσαι από ένα μάτσο παράνομους με βουλευτική ασυλία. Και από δίπλα μία στρατιά παραζαλισμένων ψηφοφόρων που κουνάνε σημαιάκια και αποθεώνουν τον σάπιο ηγέτη για ένα κομμάτι ψωμί και δυο αράδες υποσχέσεις για ένα καλύτερο μέλλον. Σ' έναν λαό που επιβιώνει με επιδόματα, που τρέμει μην πεθάνει ο παππούς και χαθεί η σύνταξη, σ' έναν λαό δαρμένο, προδομένο, εγκλωβισμένο, σκυμμένο κι απελπισμένο, μιλούν οι γόνοι των ισόβιων προυχόντων της βουλής, για το φως, για την άνοιξη που θα 'ρθει και για... καλύτερες μέρες. Όχι άλλη υποκρισία! Καλύτερες μέρες θα έρθουν, αλλά το «πώς» και το «πότε» είναι στο χέρι μας απάνω γραμμένο και θα το διαβάσουμε μόνοι μας...
Παράλληλα με το cd «Δεν χωράμε όλοι» που κυκλοφορείς αυτό τον καιρό έχει ήδη κυκλοφορήσει πρόσφατα ένα βιβλίο «Τα Σκισμένα Ημερολόγια» και δεν είναι το πρώτο σου. Όσοι παρακολουθούν και αυτή την παράλληλη πορεία σου με την μουσική έχουν να λένε. Αυτή τη φορά τι έγραψες;
Τα Σκισμένα Ημερολόγια είναι μια συλλογή από 36 διηγήματα με ιστορίες εμπνευσμένες από παιδικές αναμνήσεις και ευτράπελα, από εφηβικά σκιρτήματα και συγκρούσεις ενηλίκων, καθώς και ιστορίες που δημιουργήθηκαν από την καταβύθισή μου σε ένα μέλλον δυστοπικό και μαζί τρυφερό. Ο Πειραιάς, η Καλλιθέα, η Κρήτη, τα παιδιά του ’70, οι έφηβοι του ’80, ροκάδες και νεορεμπέτες μουσικοί και η σύγχρονη Αθήνα σε ένα παζλ ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη μυθοπλασία. Τα Σκισμένα ημερολόγια είναι ό,τι σώθηκε από μια εξομολόγηση χωρίς αποδέκτη, κείμενα που καταστράφηκαν και παρουσιάζονται από την αρχή όπως τα διαφύλαξε η μνήμη, η φαντασία και η νοσταλγία: ένα μπραντεφέρ χιούμορ και σκληρότητας δίχως νικητή.
Η Ιωάννα Μητσοτάκη και η Γωγώ Μητσοτάκη που κάνουν φωνητικά στο ομώνυμο τραγούδι ποιες είναι;
Εκλαμβάνω την ερώτηση ως προβοκατόρικη και ομοίως απαντώ: είναι τα δύο κορίτσια που τραγουδούσαν μία δεκαετία πριν στο Αν (θυγατρικό). Πάντως, με την ευκαιρία που μου δίνεις, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους φίλους μουσικούς που συμμετείχαν στα κομμάτια και έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους ομορφαίνοντας το έργο μου: Τους καταπληκτικούς Θραξ Πανκc που συμμετείχαν στο «Κυρά Κατίνα», τον φίλο και συνοδοιπόρο Παναγιώτη Κατσιμάνη, την Καλλιόπη Βασιλείου, τον Πέτρο Κασιμάτη, τον Κυριάκο Πέτρου, τον Κώστα Φόρτσα, και ξεχωριστά τον «αδερφό» Γιάννη Πετρογιάννη που ανέλαβε την ηχοληψία και την παραγωγή και τα «πουλάρια» μου: Παντελή Πέτρου, Κώστα Πλατανιά και Νίκο Χριστόπουλο.
Τι μικρόφωνο παλιό είναι αυτό που είχες στο στούντιο!! (Στο τραγούδι Ο Παύλος και η Μίνα). Πώς έπεσε στα χέρια σου, του πότε είναι;
Είναι μία επανέκδοση ενός θρυλικού μικροφώνου της δεκαετίας του '50, ένα Sure 55 SH Series II review. Oι πιο παρατηρητικοί μπορεί να το θυμούνται σαν μικρόφωνο του Έλβις Πρίσλεϊ ή στην ταινία Goodmorning Vietnam μπροστά από τον «μουσικό παραγωγό» Robin Williams. Το συγκεκριμένο ανήκει στη συλλογή του Πετρογιάννη.
Τι σου έλειψε περισσότερο την περίοδο της καραντίνας;
Oι ζωντανές εμφανίσεις, τα ταξίδια, οι ταβέρνες με τους φίλους, οι αγκαλιές και τα φιλιά.
Ποιο ήταν το πρώτο single που άκουσες ποτέ;
Ένα αγαπημένο 45άρι της γιαγιάς μου με τον Νίκο Ξυλούρη, από τη μια είχε έναν Χανιώτη το «Ζαμάνια είχα να σε δω» και από την άλλη έναν Μαλεβιζιώτη οργανικό.
Music - Box - ΜΒ 551 - 1965 ΖΑΜΑΝΙΑ ΤΟ ‘ΧΑ ΝΑ ΣΕ ΔΩ
Τραγούδι: Νίκος Ξυλούρης, Γρηγόρης Χατζάκης
Λύρα: Νίκος Ξυλούρης
Λαούτο: Γιάννης Ξυλούρης
ΜΑΛΕΒΙΖΙΩΤΙΚΟΣ - ΚΑΣΤΡΙΝΟΣ ΧΟΡΟΣ (οργανικό)
Λύρα: Νίκος Ξυλούρης
Λαούτο: Γιάννης Ξυλούρης, Γρηγόρης Χατζάκης
Από «Τα Σκισμένα Ημερολόγια»
«Δεν έχω καμία όρεξη να μιλήσω για τη σιωπή της εποχής μας, για τον αμόρφωτο, ανιστόρητο και επικίνδυνο νεοφασίστα° για τον δειλό, συντηρητικό, ηλίθιο ψηφοφόρο που ζει στον σάπιο του κόσμο, για τον καλλιτέχνη που δεν έχει φωνή, για τον διανοούμενο που δεν έχει στόμα, για τον δάσκαλο που δεν έχει μάτια και αυτιά. Για τον αγωνιστή που δεν έχει παρελθόν, για τον παραδομένο που δεν έχει μέλλον....»
Δημήτρης Μητσοτάκης feat. Θραξ Πανκc - Κυρά Κατίνα
Δημήτρης Μητσοτάκης - Ο Παύλος και η Μίνα
Δημήτρης Μητσοτάκης - Μην ακούς κανένα
Εξηγούμαι : Ο ιδιοφυής μουσικός που ήταν πολύ πιεστικό για το καλλιτεχνικό του μέγεθος να περιορίσει τη δράση του πίσω από μια γκραν κάσα, βγήκε μπροστά ως περφόρμερ του γκρουπ του και αρέσει πολύ σε όσους πρόλαβαν τις live εμφανίσεις του πριν από περίπου ένα χρόνο. Στο διάστημα που μεσολάβησε, η καλλιτεχνική του δραστηριότητα δεν σταμάτησε. Άλλωστε είναι ένας άνθρωπος που δύσκολα περιορίζεται σε καραντίνα για όσους τον γνωρίζουν.
Ό,τι αφουγκράζεται στην κοινωνία μετουσιώνεται σε μουσική και στίχους, αρκετές φορές με πολιτικό λόγο από τον ίδιο και όλο αυτό βγαίνει με μια δική του δυναμική στην σκηνή που στερήθηκε για αρκετά χρόνο έναν frontman.
Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1967 και τελειώνοντας το σχολείο άρχισε να εργάζεται ως μουσικός. Στις αρχές της δεκαετίας του 90 ίδρυσε το συγκρότημα Ενδελέχεια (1993-2008) που κυκλοφόρησαν συνολικά 8 άλμπουμ κι ένα e.p. ενώ ο ίδιος έγραψε μουσική και στίχους για το γκρουπ, αλλά και άλλους καλλιτέχνες. Μετά τη διάλυση του γκρουπ που άφησε το αποτύπωμά του στο Ελληνικό Rock σχημάτισε του Ευδαίμονες και το 2010 κυκλοφόρησε το πρώτο άλμπουμ τους στην Λύρα. Ακολούθησε κι ένα δεύτερο άλμπουμ δύο χρόνια μετά. Ως μουσικός παίζει εκτός από τύμπανα και μπάσο, κιθάρες, πλήκτρα και είναι επίσης ενορχηστρωτής.
Έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με το ρεμπέτικο παρουσιάζοντας συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Επίσης είναι συγγραφέας εξίσου παραγωγικός. Το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 2007 και ακολούθησαν άλλα τρία έως σήμερα, με το πρόσφατο «Τα Σκισμένα Ημερολόγια».
Είναι δύσκολο να χωρέσει η προσωπικότητά του σε μία συνέντευξη, αλλά με αφετηρία τις πιο πρόσφατες δουλειές του, πήγαμε και πιο πίσω.
Η συνέντευξη έγινε με αφορμή την τελευταία δισκογραφική του δουλειά «Δεν Χωράμε Όλοι - Singles 2017-20» που κυκλοφορεί από τον Μετρονόμο, ξεχωριστά από το περιοδικό σε CD.
Τι σε έκανε να προχωρήσεις στην έκδοση των singles σου της περιόδου 2017 έως 2020 σε ψηφιακό δίσκο αν και είχες ανεβάσει τα τραγούδια αυτά προηγουμένως στο youtube;
Η σκέψη πως ό,τι δεν τυπώνεται, δεν υπάρχει. Ζούμε σε μια εποχή όπου τα πάντα είναι ψηφιακά. Βγάζουμε χιλιάδες φωτογραφίες κάθε μέρα κι όμως... τα παιδιά των παιδιών μας θα έχουν λιγότερες τυπωμένες φωτογραφίες και από τους παππούδες μας. Αύριο μεθαύριο μπορεί να μην υπάρχει Youtube και Spotify (ποιος θυμάται άραγε το Myspace που μεσουρανούσε κάποτε;), όμως ό,τι εκδίδεται σε φυσικό προϊόν θα συνεχίσει να υπάρχει έστω και σε μια αραχνιασμένη γωνιά κάποιου παλιατζίδικου.
Τι εκφράζουν τα τραγούδια αυτής της περιόδου για σένα και ποια η συνοχή του υλικού αυτού;
Σκέψεις και ερωτήματα για τα καθημερινά, όχι μόνο της συγκεκριμένης περιόδου αλλά, θα έλεγα, γενικότερα για την νεοελληνική πραγματικότητα. Ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, ο φασισμός, ο υπαρξιακός φόβος από τη μια συγκρούονται, μέσω της τέχνης του τραγουδιού, με τα ιδανικά, τα όνειρα, τις αληθινές και άδολες σχέσεις, την αγάπη... Τον νικητή θα τον χρήσει ο ακροατής. Η συνοχή του υλικού βρίσκεται στη θεματολογία αλλά και στην εποχή που δημιουργήθηκαν τα τραγούδια.
Δημήτρης Μητσοτάκης - Δεν χωράμε όλοι
• Ποιο τραγούδι γράφτηκε πρώτο που συμπεριλήφθηκε σε αυτή την συλλογή και τι σηματοδοτεί; Είναι η αφετηρία μιας άλλης εποχής για σένα;
Πρώτο κομμάτι ήταν το «Δεν Χωράμε Όλοι» που έδωσε και τον τίτλο στη συλλογή. Όντως αποτελεί αφετηρία μιας νέας εποχής. Μετά την 15ετή πορεία των Ενδελέχεια και μετά τους τρεις προσωπικούς μου δίσκους (με Ευδαίμονες και Γρηγόρη Κλιούμη) αποφάσισα πως ήρθε η ώρα να ολοκληρώσω αυτή τη μετάβαση από τα τύμπανα στη θέση του ερμηνευτή. Για να διανύσω τα τρία μέτρα που χωρίζουν τον ντράμερ από τον φρόντμαν μου πήρε σχεδόν μια επταετία. Στην προηγούμενη ζωή μου πρέπει να ήμουν χελώνα, μπορεί όμως και μυρμήγκι, σύμφωνα με τα λεγόμενα του φίλου μου Αλέξανδρου Σικιαρίδη.
Η εποχή και η τεχνολογία πιστεύεις ότι αποδυνάμωσε το concept άλμπουμ και είναι πιο λειτουργικό ένα single;
Ένιωσα μεγάλη απογοήτευση όταν βγήκε ο δίσκος Κατρακύλες, 2015. Η συγκεκριμένη δουλειά, σε συνεργασία με τον Κλιούμη (Υπόγεια Ρεύματα), θεωρώ ότι είναι μία πληρέστατη προσπάθεια τόσο από άποψη στίχου όσο και από άποψη μουσικής. Κι όμως τα τραγούδια αυτής της δουλειάς δεν ακούστηκαν και χάθηκαν μέσα στη δίνη του concept άλμπουμ. Τότε πήρα την απόφαση να βγάζω, ανά τρεις τέσσερις μήνες, σινγκλ. Αφού όλη η κοινωνία γύρισε στην δεκαετία του '60 και του '70, μέσω των μνημονίων, δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί η τέχνη. Σινγκλάκια, λοιπόν! Και νομίζω δικαιώθηκα. Τα κομμάτια μπόρεσαν να ακουστούν ένα ένα ξεχωριστά, πράγμα που δεν θα γινόταν αν έβγαιναν όλα μαζί.
Ποιο είναι το δικό σου δημιουργικό κομμάτι στην περίοδο αναστολής των περισσότερων πραγμάτων όπως αυτή που βιώνουμε;
Δεν σταματάω να γράφω και να δημιουργώ. Ήδη έχω έτοιμο ένα νέο βιβλίο που βρίσκεται στα χέρια του εκδότη μου. Είναι σε αναμονή τα γυρίσματα μίας μεγάλου μήκους ταινίας, βασισμένης στο μυθιστόρημά μου «Η Μονοκατοικία», Τόπος 2009, που αναβλήθηκαν λόγω των μέτρων για τον covid. Μία μικρού μήκους ταινία βασισμένη στο διήγημά μου «Η Νανά», από τα «Σκισμένα Ημερολόγια», Τόπος 2019, και ένα θεατρικό... Επίσης έχω ήδη έτοιμα μια σειρά νέων σινγκλ που θα κυκλοφορήσω μέσα στο 2021 πάλι όμως με απόσταση κάποιων μηνών το ένα από το άλλο. Κοινώς, μόλις μας αμολήσουν θα τρέχω και δεν θα φτάνω!
Πώς πέρασε η χρόνια σου ως επαγγελματίας μουσικός στη χρονιά αυτή που προηγούμενό της δεν έχουμε ξαναζήσει;
Βρίσκομαι σε αναγκαστική παύση εργασιών από τον Μάρτη του '20 -ουσιαστικά από τον τρομοκρατημένο Φλεβάρη-, και όπως πάει θα βρίσκομαι τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του '21. Ενάμιση χρόνο χωρίς να δικαιούμαι την παραμικρή αποζημίωση λόγω της εργασιακής μου σχέσης με το ΚΕΘΕΑ που είναι μία part time, ωρομίσθια σύμβαση. Βρίσκομαι δηλαδή εγκλωβισμένος σε μια παράλογη κατάσταση αφού, ενώ στο ΚΕΘΕΑ είμαι ημιαπασχολούμενος και δεν ζω αποκλειστικά από αυτή τη δουλειά, δεν δικαιούμαι κανένα επίδομα γιατί φαίνομαι ως μη πληγείς από τα μέτρα παρόλο που μου έχουν απαγορεύσει όλες τις άλλες δραστηριότητες για τις οποίες και φορολογούμαι κανονικά! Κοινωνική πολιτική...
Θεωρείς τον εαυτό σου στρατευμένο καλλιτέχνη;
Κάθε καλλιτέχνης με το έργο του εκφράζει την πολιτική, τη φιλοσοφική ή την θρησκευτική του άποψη και θέση, με την έννοια αυτή όλοι είμαστε στρατευμένοι. Δεν μιλώ φυσικά για την στρατευμένη τέχνη του παρελθόντος που επιβλήθηκε από τα εκάστοτε καθεστώτα στην υπηρεσία της οποιαδήποτε ιδεολογίας. Εκεί τα πράγματα, όπως όλοι ξέρουμε, είχαν να κάνουν είτε με την ελεύθερη στράτευση του καλλιτέχνη, στην περίπτωση που υπηρετούσε τα ιδανικά του και που μπορούσε να φτάσει σε υψηλής ποιότητας καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, είτε, όμως, και με μια επιβεβλημένη από την εξουσία στράτευση με έργα προπαγανδιστικά και, στο μεγαλύτερο ποσοστό, χαμηλής αξίας.
Υπάρχει μουσική χωρίς κόσμο; Τα μέτρα απαγόρευσης που έπληξαν τις συναυλίες και τις μουσικές σκηνές και γενικά τους χώρους των live δραστηριοποίησαν μουσικούς να δουλέψουν στο σπίτι απ’ όπου παρουσιάζουν δουλειές τους. Τι λες γι’ αυτό;
Η μουσική είναι κάτι μοναχικό μόνο κατά τη στιγμή της δημιουργίας της. Από εκεί και πέρα έχει ανάγκη τις παρέες. Είτε αυτό σημαίνει τους μουσικούς που θα την εκτελέσουν είτε τον κόσμο που θα την απολαύσει. Προσωπικά δεν απολαμβάνω τις διαδικτυακές συναυλίες όπως και το θέατρο σε οποιαδήποτε οθόνη.
Μου είχες πει παλιότερα, εποχής Ενδελέχεια, ότι είχες ένα ήχο στο μυαλό σου που θέλεις να εξελίξεις ως μουσικός. Σήμερα ακούγοντας την μουσική σου διαπιστώνει κανείς ότι έχεις διευρύνει τον ήχο αυτό. Που έχεις φτάσει;
Έχεις άριστη μνήμη! (γέλια) Ακόμα προσπαθώ και εύχομαι να συνεχίσω όσο ζω. Θεωρώ ότι με τα χρόνια έσπασα περαιτέρω τα όρια της τραγουδοποιίας μου, τα όρια δηλαδή του ελληνικού ηλεκτρικού τραγουδιού και της ροκ μπαλάντας. Θέλω να πιστεύω πως η ενασχόλησή μου με πολλά και διαφορετικά ήδη και στυλ μουσικής, τόσο λόγιας όσο και λαϊκής, με έχει βοηθήσει να απεμπολήσω τις όποιες ταμπέλες σου επιβάλουν οι αισθητικές σου προτιμήσεις και ο σκληρός πυρήνας των ακροατών σου.
Έχεις ένα τραγούδι ανάμεσα στα singles «Στην Καλλιθέα». Ποια είναι η σχέση με την πόλη αυτή;
Στην Καλλιθέα έζησα όλη μου την εφηβεία. Οι πιο δυνατές μου αναμνήσεις έχουν να κάνουν με την πόλη αυτή. Εκεί γνώρισα όλα όσα με σημάδεψαν: τον έρωτα, τη μουσική, τη βαθιά φιλία. Στην Καλλιθέα πήγα παιδί και έφυγα άντρας. Πήγα μουσικόφιλος και έφυγα ροκάς!
Από το κομμάτι «Σαπίσαμε Κι Εμείς»: «Χαθήκαμε, σαπίσαμε κι εμείς μες στη σαπίλα για κοίτα του '80 η γενιά παθαίνει νίλα σοβαρή. Μας πέταξε στην άκρη η ζωή σαν σάπια μήλα ρεζίλι γίναμ΄ όλοι δηλαδή, ντροπή, ξεφτίλα και σιωπή». Τι έφταιξε;
Πρόκειται για μια σαφέστατη αναφορά στη γενιά μου η οποία αυτή τη στιγμή βρίσκεται στα πόστα της εξουσίας και η αποφορά της είναι ανυπόφορη. Είναι η μπόχα της σαπίλας. Τι φταίει; Μα η εξουσία η ίδια, δεν χρειάζεται πολλή σκέψη. Η σαπίλα είναι ίδιον της εξουσίας. Η εξουσία που σε μαθαίνει να γίνεσαι υποτακτικός και πειθήνιο όργανο του αφεντικού. Να είσαι ζόρικος στον αδύναμο και κότα μπροστά στο άδικο, μπροστά στον αφέντη και στη δύναμη. Σου ζητά ατομική ευθύνη ενώ η ίδια είναι παντελώς ανεύθυνη. Σου ζητά να είσαι τίμιος ενώ το χαρακτηριστικό της εξουσίας είναι η διαφθορά. Να είσαι νομοταγής ενώ διοικείσαι από ένα μάτσο παράνομους με βουλευτική ασυλία. Και από δίπλα μία στρατιά παραζαλισμένων ψηφοφόρων που κουνάνε σημαιάκια και αποθεώνουν τον σάπιο ηγέτη για ένα κομμάτι ψωμί και δυο αράδες υποσχέσεις για ένα καλύτερο μέλλον. Σ' έναν λαό που επιβιώνει με επιδόματα, που τρέμει μην πεθάνει ο παππούς και χαθεί η σύνταξη, σ' έναν λαό δαρμένο, προδομένο, εγκλωβισμένο, σκυμμένο κι απελπισμένο, μιλούν οι γόνοι των ισόβιων προυχόντων της βουλής, για το φως, για την άνοιξη που θα 'ρθει και για... καλύτερες μέρες. Όχι άλλη υποκρισία! Καλύτερες μέρες θα έρθουν, αλλά το «πώς» και το «πότε» είναι στο χέρι μας απάνω γραμμένο και θα το διαβάσουμε μόνοι μας...
Παράλληλα με το cd «Δεν χωράμε όλοι» που κυκλοφορείς αυτό τον καιρό έχει ήδη κυκλοφορήσει πρόσφατα ένα βιβλίο «Τα Σκισμένα Ημερολόγια» και δεν είναι το πρώτο σου. Όσοι παρακολουθούν και αυτή την παράλληλη πορεία σου με την μουσική έχουν να λένε. Αυτή τη φορά τι έγραψες;
Τα Σκισμένα Ημερολόγια είναι μια συλλογή από 36 διηγήματα με ιστορίες εμπνευσμένες από παιδικές αναμνήσεις και ευτράπελα, από εφηβικά σκιρτήματα και συγκρούσεις ενηλίκων, καθώς και ιστορίες που δημιουργήθηκαν από την καταβύθισή μου σε ένα μέλλον δυστοπικό και μαζί τρυφερό. Ο Πειραιάς, η Καλλιθέα, η Κρήτη, τα παιδιά του ’70, οι έφηβοι του ’80, ροκάδες και νεορεμπέτες μουσικοί και η σύγχρονη Αθήνα σε ένα παζλ ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη μυθοπλασία. Τα Σκισμένα ημερολόγια είναι ό,τι σώθηκε από μια εξομολόγηση χωρίς αποδέκτη, κείμενα που καταστράφηκαν και παρουσιάζονται από την αρχή όπως τα διαφύλαξε η μνήμη, η φαντασία και η νοσταλγία: ένα μπραντεφέρ χιούμορ και σκληρότητας δίχως νικητή.
Η Ιωάννα Μητσοτάκη και η Γωγώ Μητσοτάκη που κάνουν φωνητικά στο ομώνυμο τραγούδι ποιες είναι;
Εκλαμβάνω την ερώτηση ως προβοκατόρικη και ομοίως απαντώ: είναι τα δύο κορίτσια που τραγουδούσαν μία δεκαετία πριν στο Αν (θυγατρικό). Πάντως, με την ευκαιρία που μου δίνεις, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους φίλους μουσικούς που συμμετείχαν στα κομμάτια και έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους ομορφαίνοντας το έργο μου: Τους καταπληκτικούς Θραξ Πανκc που συμμετείχαν στο «Κυρά Κατίνα», τον φίλο και συνοδοιπόρο Παναγιώτη Κατσιμάνη, την Καλλιόπη Βασιλείου, τον Πέτρο Κασιμάτη, τον Κυριάκο Πέτρου, τον Κώστα Φόρτσα, και ξεχωριστά τον «αδερφό» Γιάννη Πετρογιάννη που ανέλαβε την ηχοληψία και την παραγωγή και τα «πουλάρια» μου: Παντελή Πέτρου, Κώστα Πλατανιά και Νίκο Χριστόπουλο.
Τι μικρόφωνο παλιό είναι αυτό που είχες στο στούντιο!! (Στο τραγούδι Ο Παύλος και η Μίνα). Πώς έπεσε στα χέρια σου, του πότε είναι;
Είναι μία επανέκδοση ενός θρυλικού μικροφώνου της δεκαετίας του '50, ένα Sure 55 SH Series II review. Oι πιο παρατηρητικοί μπορεί να το θυμούνται σαν μικρόφωνο του Έλβις Πρίσλεϊ ή στην ταινία Goodmorning Vietnam μπροστά από τον «μουσικό παραγωγό» Robin Williams. Το συγκεκριμένο ανήκει στη συλλογή του Πετρογιάννη.
Τι σου έλειψε περισσότερο την περίοδο της καραντίνας;
Oι ζωντανές εμφανίσεις, τα ταξίδια, οι ταβέρνες με τους φίλους, οι αγκαλιές και τα φιλιά.
Ποιο ήταν το πρώτο single που άκουσες ποτέ;
Ένα αγαπημένο 45άρι της γιαγιάς μου με τον Νίκο Ξυλούρη, από τη μια είχε έναν Χανιώτη το «Ζαμάνια είχα να σε δω» και από την άλλη έναν Μαλεβιζιώτη οργανικό.
Music - Box - ΜΒ 551 - 1965 ΖΑΜΑΝΙΑ ΤΟ ‘ΧΑ ΝΑ ΣΕ ΔΩ
Τραγούδι: Νίκος Ξυλούρης, Γρηγόρης Χατζάκης
Λύρα: Νίκος Ξυλούρης
Λαούτο: Γιάννης Ξυλούρης
ΜΑΛΕΒΙΖΙΩΤΙΚΟΣ - ΚΑΣΤΡΙΝΟΣ ΧΟΡΟΣ (οργανικό)
Λύρα: Νίκος Ξυλούρης
Λαούτο: Γιάννης Ξυλούρης, Γρηγόρης Χατζάκης
Από «Τα Σκισμένα Ημερολόγια»
«Δεν έχω καμία όρεξη να μιλήσω για τη σιωπή της εποχής μας, για τον αμόρφωτο, ανιστόρητο και επικίνδυνο νεοφασίστα° για τον δειλό, συντηρητικό, ηλίθιο ψηφοφόρο που ζει στον σάπιο του κόσμο, για τον καλλιτέχνη που δεν έχει φωνή, για τον διανοούμενο που δεν έχει στόμα, για τον δάσκαλο που δεν έχει μάτια και αυτιά. Για τον αγωνιστή που δεν έχει παρελθόν, για τον παραδομένο που δεν έχει μέλλον....»
Δημήτρης Μητσοτάκης feat. Θραξ Πανκc - Κυρά Κατίνα
Δημήτρης Μητσοτάκης - Ο Παύλος και η Μίνα
Δημήτρης Μητσοτάκης - Μην ακούς κανένα
