10ο Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Σαρωνικού

«Το μέλλον της μουσικής δεν μπορεί να είναι οι συναυλίες χωρίς εισιτήριο»
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
*Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα

Μετά από αναγκαστική διακοπή δύο χρόνων λόγω πανδημίας για δέκατη φορά θα πραγματοποιηθεί εφέτος το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Σαρωνικού του οποίου ιδρυτές και καλλιτεχνικοί διευθυντές είναι οι σολίστ Γιάννης Αγρανιώτης και Francis Kefford. Επτά εξαίρετοι σολίστ συμμετέχουν στην εφετινή διοργάνωση, οι Bogdan Božović, Katharine Gowers και Γιάννης Αγρανιώτης στο βιολί, Francis Kefford στη βιόλα, Julian Arp και Αλέξης Καραϊσκάκης - Νάστος στο βιολοντσέλο, Sérgio Pires στο κλαρινέτο και Caspar Frantz στο πιάνο.

Συνομίλησα με τον έναν εκ των καλλιτεχνικών διευθυντών, τον Γιάννη Αγρανιώτη, για την «επιστροφ»ή ενός θεσμού σημαντικού για τον χώρο της κλασικής μουσικής αλλά και για τον πολιτισμό στην περιφέρεια.
Francis Kefford Yannis Agraniotis
Πώς αισθάνεσθε για το ότι το φεστιβάλ πραγματοποιείται ξανά μετά την διακοπή δύο ετών;

Θα έλεγα ότι νιώθω μεγάλη χαρά αλλά και περιέργεια για το πώς θα είναι φέτος γιατί ναι μεν είναι η δέκατη διοργάνωση αλλά πολλά έχουν αλλάξει σε μεγάλο βαθμό λόγω της πανδημίας και όλων όσων συμβαίνουν στον κόσμο, οι άνθρωποι και ο ψυχισμός τους νιώθω ότι έχουν αλλάξει, ώστε σε κάποιο βαθμό είναι σαν μια νέα αρχή.

Γιατί αυτή τη φορά αφήσατε εκτός δύο από τα τέσσερα νησιά του Σαρωνικού όταν μάλιστα στην Υδρα θα πραγματοποιηθούν δύο συναυλίες;

Στην Αίγινα δεν έχουμε παίξει ποτέ επειδή υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια ένα ιστορικό φεστιβάλ κλασικής μουσικής και ο ανταγωνισμός στην τέχνη είναι κάτι χωρίς ουσία για μένα. Στις Σπέτσες έχουμε παίξει στο παρελθόν αρκετές φορές, πρακτικοί ήταν οι λόγοι που δεν κατέστησαν δυνατό να παίξουμε εφέτος. Ελπίζουμε και προγραμματίζουμε για του χρόνου. Οι δύο συναυλίες της Ύδρας γίνονται επίσης για πρακτικούς λόγους, Το κοινό εκεί είναι πολυάριθμο και ενδιαφέρεται για αυτό που κάνουμε οπότε έχει νόημα να παρουσιάσουμε σχεδόν όλο το πρόγραμμα. Το ίδιο ισχύει και στα υπόλοιπα μέρη αλλά είναι πολύ πιο εύκολο για κάποιον που βρίσκεται στον Πόρο ή στον Γαλατά να έρθει στην συναυλία απέναντι ή σε αυτή των Μεθάνων ώστε να ακούσει όλα τα κομμάτια απ’ ότι για κάποιον που βρίσκεται στην Ύδρα.

Γιατί μόνον η συναυλία στον Γαλατά είναι ουσιαστικά με ελεύθερη είσοδο;

Μην ξεχνάς ότι το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Σαρωνικού είναι μια πρωτοβουλία μιας ομάδας μουσικών με την υποστήριξη χορηγών και φίλων μεν αλλά τα οικονομικά δεδομένα δεν επιτρέπουν γενική ελεύθερη είσοδο. Δεν θεωρώ επίσης ότι μπορεί να είναι το μέλλον της μουσικής οι συναυλίες χωρίς εισιτήριο, πρέπει και οι μουσικοί να αμείβονται, αλλιώς πώς θα μπορούν να προετοιμαστούν σοβαρά για τόσο σπουδαία και απαιτητικά έργα; Πώς θα ζήσουν; Οπότε θεωρούμε ότι μια δωρεάν συναυλία στο Γαλατά, όπου διαμένουμε και γίνονται οι πρόβες και επίσης δεν πραγματοποιούνται άλλες τέτοιου είδους συναυλίες, είναι μια σωστή ισορροπία.

Υπήρξε μια προτίμηση στα έργα για κουιντέτο αυτή τη φορά ή ήταν απλώς σύμπτωση;

Εφέτος καλέσαμε για πρώτη φορά έναν κλαρινετίστα, τον Sergio Pires. Τα δύο σπουδαιότερα έργα μουσικής δωματίου με κλαρινέτο είναι τα κουιντέτα του Μότσαρτ και του Μπραμς οπότε θέλαμε να ακουστούν αλλιώς μάλλον δεν θα είχε νόημα η μετάκληση. Το κουιντέτο εγχόρδων του Σούμπερτ είναι ένα πολύ ιδιωματικό έργο, έχει παιχτεί στο φεστιβάλ πριν χρόνια και αισθανθήκαμε ότι ήρθε η ώρα να ξαναπαιχτεί αφού ήταν πρακτικά εφικτό. Αυτά όμως δεν είχαν να κάνουν με τον αριθμό των πέντε εκτελεστών.

Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά καθενός από αυτά τα τρία κουιντέτα;


Και τα τρία είναι έργα της ωριμότητας των συνθετών, γραμμένα λίγα χρόνια πριν το θάνατό τους. Το κοινό τους είναι η ιδιοφυής επεξεργασία του μουσικού υλικού, ο απόλυτος έλεγχος των εκφραστικών μέσων και η απουσία οτιδήποτε περιττού. Η ουσία τους όμως, το σημαινόμενό τους, είναι διαφορετικό. Το Κουιντέτο με κλαρινέτο του Μότσαρτ είναι ένα έργο που ανταποκρίνεται στην ιδέα του κλασικού. Η μορφή είναι ισορροπημένη, δεν υπάρχουν ρωγμές ενώ σε άλλα έργα του Mozart σαφώς υπάρχουν, η διάθεση είναι φωτεινή και μόνο η τελειοθηρικά επεξεργασμένη απλότητά του το καθιστά σχεδόν δυσνόητο για μας. Το έργο ολοκληρώθηκε τρεις μήνες μετά το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης αλλά μάλλον χρειαζόταν να περάσουν κάποια χρόνια ακόμα μέχρι τα ιστορικά γεγονότα να αρχίζουν να επηρεάζουν τους συνθέτες με τρόπο που να φαίνεται στα έργα τους. Το Κουιντέτο του Σούμπερτ είναι κάτι άλλο. Η φόρμα είναι μεν εξωτερικά κλασική αλλά οι διαστάσεις είναι σχεδόν τερατώδεις, οι ρωγμές είναι συνεχώς παρούσες,, οι απαιτήσεις από τους ερμηνευτές τεχνικά και ψυχικά απάνθρωπες. Υπάρχει έντονη έκφραση της ουσιαστικής χαράς της ζωής αλλά ταυτόχρονα για εμένα προσιδιάζει και σε μια αρχαία ελληνική τραγωδία χωρίς όμως να είμαι σίγουρος ότι επέρχεται η κάθαρση. Για κάποιους είναι το πιο σημαντικό έργο μουσικής δωματίου που έχει γραφτεί. Δεν ξέρω, το άκουσα πρώτη φορά πριν από είκοσι πέντε χρόνια αλλά μόνο τα τελευταία χρόνια νιώθω ότι κατανοώ κάτι, όχι αρκετά θεωρώ. Το Κουιντέτο του Μπραμς είναι και αυτό ένα έργο των τελευταίων ετών της ζωής του, η διαφορά είναι ότι δεν έφυγε από τη ζωή τόσο νέος όσο ο Μότσαρτ και o Σούμπερτ, ευτυχώς γιατί χρειάστηκε να φτάσει σε αρκετά μεγαλύτερη ηλικία μέχρι να διαμορφώσει τη μουσική του γλώσσα. Είχε καταστρέψει πολλά έργα του μέχρι την ηλικία των σαράντα ενώ ο Σούμπερτ έφυγε από τη ζωή στα τριάντα ένα και ο Μότσαρτ στα τριάντα πέντε. Το Κουιντέτο op. 115 συνδυάζει την ελεγεία με την τραγωδία. Ο Μπραμς είχε θεωρήσει ότι είχε ολοκληρωθεί ο κύκλος του ως συνθέτη με το κουιντέτο για έγχορδα op. 11 αλλά επέστρεψε με το κουιντέτο για κλαρινέτο, τα τελευταία κομμάτια για πιάνο και τα υπόλοιπα για κλαρινέτο. Είναι σαν κάποιος να μας έχει αφήσει, επιστρέφει όμως από κάπου αλλού και έχει να αφηγηθεί κάτι νέο, «ξένο» σε πρώτη ανάγνωση άλλα ίσως και όχι τόσο τελικά.

Υπάρχει κάτι σαν «κεντρική ιδέα» ή έστω θεματικός άξονας στο εφετινό φεστιβάλ όπως σε κάποιες από τις προηγούμενες διοργανώσεις;

Μόνο μια χρονιά είχαμε κάποια «κεντρική ιδέα» η οποία ήταν χρονική, μουσική από μια συγκεκριμένη δεκαετία του δεκάτου ενάτου αιώνα και όχι θεματική. Είναι ένα ερώτημα που μας έχει προβληματίσει, εγώ τουλάχιστον έχω καταλήξει ότι δεν έχει νόημα να προσπαθείς να επιβάλλεις μια θεματική δύο - τριών προτάσεων ή και μιας παραγράφου ακόμα σε έργα τα οποία έχουν πολύ περισσότερα να πουν. Για να εξηγήσω καλύτερα τι εννοώ, αν τα Επιδαύρια που παρουσιάζουν μια σειρά αρχαίων ελληνικών τραγωδιών έβαζαν ένα θεματικό άξονα μιας ή δυο προτάσεων δεν θα ήταν κάπως αστείο; Δεν είναι αλλιώς για τα σημαντικά έργα της μουσικής, έχουν πολλά διαφορετικά να πουν από μόνα τους, δεν χρειάζονται ένα θεματικό άξονα, όσο και αν πιθανώς βοηθάει επικοινωνιακά αν και αμφιβάλλω πλέον.

Προσωπικά εσάς τους δύο σαν εκτελεστές υπάρχει κάποιο από τα έργα που θα παιχτούν το οποίο να σας ενδιαφέρει ιδιαίτερα ή να το θεωρείτε μεγαλύτερη πρόκληση από τα υπόλοιπα;

Πρόκληση είναι κάθε καλή μουσική. Προσωπικά για εμένα το κουιντέτο του Μπραμς είναι αγαπημένο έργο αλλά δεν θα το παίξω εφέτος. Θα παίξω στο Τρίο με πιάνο αρ. 65 του Ντβόρζακ, ένα ιδιωματικά λυρικό έργο συμφωνικών διαστάσεων και χαίρομαι πολύ για αυτο. Για τον Francis το κουιντέτο του Σούμπερτ έχει μια ιδιαίτερη θέση.

Θα θέλατε να υπήρχε και μία χειμερινή διοργάνωση του φεστιβάλ; Εχετε σκεφτεί καθόλου τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να πραγματοποιείται;

Θα ήταν κάτι που θα μας χαροποιούσε αν μπορούσε να γίνει. Γενικότερα η παρουσία της κλασικής μουσικής στην ελληνική περιφέρεια κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, χειμώνα και άνοιξης είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα όπου έχουν γίνει λίγα δυστυχώς από τους φορείς που είναι σε θέση να πάρουν πρωτοβουλίες. Για να πραγματοποιηθεί το καλοκαιρινό Φεστιβάλ Σαρωνικού δουλεύουμε για οργανωτικά ζητήματα, ήδη από την αρχή του έτους ή και νωρίτερα ενίοτε, οι δύο διευθυντές αφιλοκερδώς, ενώ ταυτόχρονα έχουμε και τις υπόλοιπες δραστηριότητες μας, στο Λονδίνο ο Francis και στην Αθήνα εγώ. Δεν είναι καθόλου απλό να οργανωθούν περισσότερα. Ίσως κάποιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης έδινε δυνατότητες για χειμερινές δραστηριότητες. Αλλά γενικότερα θα πρέπει και το υπουργείο πολιτισμού κάποια στιγμή να ασχοληθεί πράγματι με τον πολιτισμό στην περιφέρεια και τον χειμώνα, όχι μόνο το καλοκαίρι.

Info

Πέμπτη 25 και Παρασκευή 26 Αυγούστου Υδρα, ξενοδοχείο «Bratsera»
Σάββατο 27 Αυγούστου Μέθανα, Ανοιχτό θέατρο Καμένης Χώρας Μεθάνων
Κυριακή 29 Αυγούστου Πόρος, Αμφιθέατρο Συγγρού
Τρίτη 30 Αυγούστου Γαλατάς, Γυμνάσιο Γαλατά
Οι συναυλίες ξεκινούν στις 9 μ. μ. και οι τιμές εισιτηρίου είναι 15 ευρώ και 25 τα premium στην Υδρα, 12 ευρώ στα Μέθανα και τον Πόρο ενώ στον Γαλατά η είσοδος είναι ελεύθερη.

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!