Ο Δημήτρης Ρέππας είναι μουσικός με μεγάλη πλέον διαδρομή και αναγνώριση στον κύκλο του και όχι μόνο. Παράλληλα στα πάλκα, αλλά και στην εκπομπή «Η Αυλή των Χρωμάτων» όπου είναι μόνιμο μέλος της ορχήστρας του Χρήστου Νικολόπουλου με μαέστρο το Νίκο Στρατηγό, ξεδιπλώνει και τραγουδιστικές αρετές.
Μεστός και ουσιαστικός στους «τρόπους» του και στις δύο καλλιτεχνικές ιδιότητές του, καθαρός, γλυκός, ευγενής στ’ ανθρώπινά του.
Γιατί επέλεξες ως μουσικό όργανο έκφρασής σου το μπουζούκι;
Άκουσα για πρώτη φορά μπουζούκι σε πολύ μικρή ηλικία. Ύστερα, καθώς περνούσαν τα χρόνια, είχα πάντα την αίσθηση πως από την πρώτη στιγμή ο ήχος εκείνος ρίζωσε μέσα μου. Δεν είναι ένας ήχος που έρχεται και φεύγει. Για μένα το μπουζούκι λέει ένα τραγούδι χωρίς λόγια. Ίσως για αυτό μου ταίριαξε πολύ. Γιατί ήταν σαν να «προθέρμαινε» τη φωνή μου και να την ετοίμαζε για το τραγούδι. Το να παίζω μπουζούκι και να τραγουδώ είναι δύο τρόποι έκφρασης που αλληλοσυμπληρώνονται.
Ποιους παίκτες θαυμάζεις (και γατί), ποιους μελέτησες ( και γιατί), ποιοι σε επηρέασαν καταλυτικά;
Όλους τους μεγάλους παίχτες που καθιερώθηκαν και εκτιμήθηκαν από παλιά έως σήμερα τους θαυμάζω για την ιδιαιτερότητα και μοναδικότητα του καθενός . Μελέτησα και εξακολουθώ να μελετάω το εντελώς ξεχωριστό στυλ του Τσιτσάνη , την άρθρωση και τη ευλυγισία του Ζαμπέτα, τον Χιώτη, το ντουέτο και το μοναδικό παίξιμο του Κώστα Παπαδόπουλου με τον Λάκη Καρνέζη, του Χρήστου Ψαρρού με τον Δημήτρη Χιονά, του Γιώργου Δράμαλη με τον Δημήτρη Βύζα. Με επηρέασαν καταλυτικά η αρτιότητα και η ισορροπία στο παίξιμο του Χρήστου Νικολόπουλου, που μέχρι σήμερα είναι για μένα ηθικός κανόνας για το όργανό μου και για τη στάση στη μουσική γενικότερα. Επίσης ο σπουδαίος Μάκης Μαυρόπουλος, ο κορυφαίος δεξιοτέχνης και μουσικός Παναγιώτης Στεργίου, ακόμη οι ξεχωριστοί Μανώλης Καραντίνης ,Βαγγέλης Λιόλιος, Μανώλης Πάππος και Ηρακλής Ζάκκας.
Ο ρόλος του μπουζουκιού στις μέρες μας, όπως και γενικότερα του λαϊκού τραγουδιού, στις επίσημες ραδιοσυχνότητες είναι «υποβαθμισμένος». Παρ’ όλα αυτά, πολλοί νεότεροι άνθρωποι έλκονται από τον μύθο του και θέλουν να μπουν στον κόσμο του. Πώς αισθάνεσαι με αυτή την κατάσταση και γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό;
Είναι πολύ θετικό που πολλοί νέοι, παρά τις δυσκολίες, μαγνητίζονται από το λαϊκό τραγούδι και ειδικότερα από τον ήχο του μπουζουκιού. Νομίζω ότι αναζητούν κάτι πηγαίο και βαθύ που δεν το βρίσκουν γύρω τους όπου όλα αλλάζουν και κινούνται γρήγορα. Αυτές οι αλλαγές και γενικά η βιασύνη σκοτώνουν τα αισθήματα. Αλλά εδώ πρέπει να προσέξουμε το εξής: ότι στις μέρες μας συχνά οι νεότεροι μπαίνουν από νωρίς στον πειρασμό της δεξιοτεχνίας και η δεξιοτεχνία, όπως σήμερα την εννοούν συνήθως και τη διδάσκουν, δηλαδή κυρίως σαν επιτάχυνση (και φιγούρες επιτάχυνσης) αντί να απελευθερώσει την μουσική φαντασία μπορεί να την μπλοκάρει. Η δεξιοτεχνία με την τρέχουσα έννοια βάζει εμπόδια στη σύνθεση. Για να συνθέσεις πρέπει να φαντάζεσαι ότι μπροστά σου ανοίγονται διάφοροι δρόμοι μελωδίας και ρυθμού. Ενώ η δεξιοτεχνία σε σπρώχνει υποχρεωτικά σε έναν μόνο και καλά χαραγμένο δρόμο, και πρέπει να τον τρέξεις σαν ένα άλογο κούρσας. Αντί για τέχνη έχουμε ένα είδος μουσικού πρωταθλητισμού. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που τόσο πολλοί κουράζονται προτού καλά -καλά ξεκινήσουν.
Ποιες υπήρξαν οι πιο σημαντικές, μέχρι στιγμής συνεργασίες σου;
Όλες οι συνεργασίες είναι σημαντικές και θα αναφερθώ ενδεικτικά σε κάποιες που ήταν πραγματικά σπουδή για μένα και νοιώθω ότι έχω ωριμάσει και συνεχίζω να ωριμάζω μέσα από αυτές, όπως με τον Γιάννη Πάριο, με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, με τον Διονύση Σαββόπουλο, με τον Χρήστο Νικολόπουλο και τον Σταύρο Ξαρχάκο.
Βαριά ευχαριστώ που χρωστάς;
Στον δάσκαλό μου Θέμη Παπαβασιλείου, στον Παναγιώτη Στεργίου, στον Μανώλη Καραντίνη και στον Στέλιο Καρύδα.
Τελικά είναι εύκολο ή δύσκολο να μάθει κανείς μπουζούκι;
Κατ’ αρχάς δεν πρέπει να ξεχνάμε τη μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα κλασσικά όργανα, το πιάνο, το βιολί, την κιθάρα, και όργανα, όπως το μπουζούκι, για τα οποία δεν υπάρχουν καταγραφές πριν από τη δισκογραφική τους εμφάνιση. Η παιδεία στα κλασικά όργανα σου επιβάλλει ορισμένες υποχρεώσεις που πρέπει να τις τηρήσεις ώστε να μπορέσεις στη συνέχεια να προχωρήσεις πιο ελεύθερος. Κερδίζεις την ελευθερία και την άνεση περνώντας μέσα από την πειθάρχηση σε κάποιους κώδικες. Κάπως έτσι θα έπρεπε να παίζεται και το ρεπερτόριο του μπουζουκιού. Το ένστικτο οφείλει να συμβουλεύεται τη γνώση. Υπάρχουν, βέβαια, αρκετά εμπόδια εδώ. Το μπουζούκι είναι ένα όργανο που μπορεί να κάνει ανυπόμονο όποιον αρχίζει να το μαθαίνει. Σε προσκαλεί και σε προκαλεί να βγάλεις μια κι έξω ό,τι είναι καταχωνιασμένο μέσα σου. Οι χορδές του είναι σαν να σου λένε: «άγγιξέ μας και αμέσως θα δώσουμε ήχο στο εσωτερικό, βουβό σου παράπονο, στους πόθους σου». Εκεί βρίσκεται ο κίνδυνος. Να παίξεις μόνο με το ένστικτό σου, μόνο με τις παρορμήσεις σου. Αυτό στην αρχή μπορεί να σου δώσει μια συναισθηματική διέξοδο. Όμως σύντομα θα σε εμποδίσει να σταθεροποιηθείς και να ισορροπήσεις. Χρειάζεται συνεχώς άσκηση και μελέτη για να αποφύγουμε αυτόν τον κίνδυνο.
Μπορεί τη σημερινή εποχή, όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στη δισκογραφία και στη διασκέδαση, ένας μπουζουξής να βιοπορίζεται αξιοπρεπώς εξασκώντας την τέχνη του;
Νομίζω πως τα άγχη στις μέρες μας θα γίνονται, δυστυχώς, όλο και πιο έντονα. Αυτό θα προκαλεί όλο και μεγαλύτερη ζήτηση για μια μουσική που θα ξέρει να γλυκαίνει τους πόνους. Πολλοί θα ζητούν και από το μπουζούκι ειδικότερα να τους παρηγορήσει με τον τρόπο του. Και όποιος το αγαπά και γνωρίζει καλά την τέχνη του θα μπορεί να έχει μια αξιοπρεπή αμοιβή.
Είσαι ευχαριστημένος απ΄ όσα έχεις πετύχει μέχρι στιγμής;
Είμαι ευχαριστημένος πρώτα απ΄ όλα επειδή ορισμένοι άνθρωποι που εκτιμώ αναγνωρίζουν πως πορεύομαι καλά. Προσπαθώ να περιορίζω τις αδυναμίες μου και να αναπτύσσω τις δυνάμεις μου, και θα ήθελα ιδιαίτερα να αναπτύξω περισσότερο τις δυνατότητές μου ως τραγουδιστής- ερμηνευτής.
Πώς είναι να συμπράττεις με τον Χρήστο Νικολόπουλο;
Από τον Χρήστο Νικολόπουλο παίρνει κανείς το ζωντανό παράδειγμα ενός μουσικού που είτε στη σύνθεση, είτε στο παίξιμο, είτε στο τραγούδι, ξέρει τι θέλει να πει. Στο όργανο τα δάχτυλά του δεν «ψάχνουν» τον στόχο τους. Γι’ αυτό έρχεται συχνά ένα θαυμαστό αποτέλεσμα: με λίγες νότες δημιουργείται μια δυνατή και όχι φευγαλέα συγκίνηση. Πέρα απ’ αυτό, κοντά στον Χρήστο Νικολόπουλο κατάλαβα τι σημαίνει να απαιτεί κάποιος το καλύτερο από τον εαυτό του και να προσδοκά επίσης το καλύτερο από τους άλλους.
Ένα όνειρο;
Ονειρεύομαι μερικές φορές πως στον κόσμο της μουσικής γενικότερα θα υπάρχει περισσότερος χώρος για ειλικρίνεια και καθαρότητα στην έκφραση. Να μην κυριαρχεί η προσποίηση, η πόζα, να μην γίνεται τόση φασαρία δίχως λόγο. Υπάρχει μεγαλύτερος εχθρός για τη μουσική από τη φασαρία;
Μεστός και ουσιαστικός στους «τρόπους» του και στις δύο καλλιτεχνικές ιδιότητές του, καθαρός, γλυκός, ευγενής στ’ ανθρώπινά του.
Γιατί επέλεξες ως μουσικό όργανο έκφρασής σου το μπουζούκι;
Άκουσα για πρώτη φορά μπουζούκι σε πολύ μικρή ηλικία. Ύστερα, καθώς περνούσαν τα χρόνια, είχα πάντα την αίσθηση πως από την πρώτη στιγμή ο ήχος εκείνος ρίζωσε μέσα μου. Δεν είναι ένας ήχος που έρχεται και φεύγει. Για μένα το μπουζούκι λέει ένα τραγούδι χωρίς λόγια. Ίσως για αυτό μου ταίριαξε πολύ. Γιατί ήταν σαν να «προθέρμαινε» τη φωνή μου και να την ετοίμαζε για το τραγούδι. Το να παίζω μπουζούκι και να τραγουδώ είναι δύο τρόποι έκφρασης που αλληλοσυμπληρώνονται.
Ποιους παίκτες θαυμάζεις (και γατί), ποιους μελέτησες ( και γιατί), ποιοι σε επηρέασαν καταλυτικά;
Όλους τους μεγάλους παίχτες που καθιερώθηκαν και εκτιμήθηκαν από παλιά έως σήμερα τους θαυμάζω για την ιδιαιτερότητα και μοναδικότητα του καθενός . Μελέτησα και εξακολουθώ να μελετάω το εντελώς ξεχωριστό στυλ του Τσιτσάνη , την άρθρωση και τη ευλυγισία του Ζαμπέτα, τον Χιώτη, το ντουέτο και το μοναδικό παίξιμο του Κώστα Παπαδόπουλου με τον Λάκη Καρνέζη, του Χρήστου Ψαρρού με τον Δημήτρη Χιονά, του Γιώργου Δράμαλη με τον Δημήτρη Βύζα. Με επηρέασαν καταλυτικά η αρτιότητα και η ισορροπία στο παίξιμο του Χρήστου Νικολόπουλου, που μέχρι σήμερα είναι για μένα ηθικός κανόνας για το όργανό μου και για τη στάση στη μουσική γενικότερα. Επίσης ο σπουδαίος Μάκης Μαυρόπουλος, ο κορυφαίος δεξιοτέχνης και μουσικός Παναγιώτης Στεργίου, ακόμη οι ξεχωριστοί Μανώλης Καραντίνης ,Βαγγέλης Λιόλιος, Μανώλης Πάππος και Ηρακλής Ζάκκας.
Ο ρόλος του μπουζουκιού στις μέρες μας, όπως και γενικότερα του λαϊκού τραγουδιού, στις επίσημες ραδιοσυχνότητες είναι «υποβαθμισμένος». Παρ’ όλα αυτά, πολλοί νεότεροι άνθρωποι έλκονται από τον μύθο του και θέλουν να μπουν στον κόσμο του. Πώς αισθάνεσαι με αυτή την κατάσταση και γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό;
Είναι πολύ θετικό που πολλοί νέοι, παρά τις δυσκολίες, μαγνητίζονται από το λαϊκό τραγούδι και ειδικότερα από τον ήχο του μπουζουκιού. Νομίζω ότι αναζητούν κάτι πηγαίο και βαθύ που δεν το βρίσκουν γύρω τους όπου όλα αλλάζουν και κινούνται γρήγορα. Αυτές οι αλλαγές και γενικά η βιασύνη σκοτώνουν τα αισθήματα. Αλλά εδώ πρέπει να προσέξουμε το εξής: ότι στις μέρες μας συχνά οι νεότεροι μπαίνουν από νωρίς στον πειρασμό της δεξιοτεχνίας και η δεξιοτεχνία, όπως σήμερα την εννοούν συνήθως και τη διδάσκουν, δηλαδή κυρίως σαν επιτάχυνση (και φιγούρες επιτάχυνσης) αντί να απελευθερώσει την μουσική φαντασία μπορεί να την μπλοκάρει. Η δεξιοτεχνία με την τρέχουσα έννοια βάζει εμπόδια στη σύνθεση. Για να συνθέσεις πρέπει να φαντάζεσαι ότι μπροστά σου ανοίγονται διάφοροι δρόμοι μελωδίας και ρυθμού. Ενώ η δεξιοτεχνία σε σπρώχνει υποχρεωτικά σε έναν μόνο και καλά χαραγμένο δρόμο, και πρέπει να τον τρέξεις σαν ένα άλογο κούρσας. Αντί για τέχνη έχουμε ένα είδος μουσικού πρωταθλητισμού. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που τόσο πολλοί κουράζονται προτού καλά -καλά ξεκινήσουν.
Ποιες υπήρξαν οι πιο σημαντικές, μέχρι στιγμής συνεργασίες σου;
Όλες οι συνεργασίες είναι σημαντικές και θα αναφερθώ ενδεικτικά σε κάποιες που ήταν πραγματικά σπουδή για μένα και νοιώθω ότι έχω ωριμάσει και συνεχίζω να ωριμάζω μέσα από αυτές, όπως με τον Γιάννη Πάριο, με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, με τον Διονύση Σαββόπουλο, με τον Χρήστο Νικολόπουλο και τον Σταύρο Ξαρχάκο.
Βαριά ευχαριστώ που χρωστάς;
Στον δάσκαλό μου Θέμη Παπαβασιλείου, στον Παναγιώτη Στεργίου, στον Μανώλη Καραντίνη και στον Στέλιο Καρύδα.
Τελικά είναι εύκολο ή δύσκολο να μάθει κανείς μπουζούκι;
Κατ’ αρχάς δεν πρέπει να ξεχνάμε τη μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα κλασσικά όργανα, το πιάνο, το βιολί, την κιθάρα, και όργανα, όπως το μπουζούκι, για τα οποία δεν υπάρχουν καταγραφές πριν από τη δισκογραφική τους εμφάνιση. Η παιδεία στα κλασικά όργανα σου επιβάλλει ορισμένες υποχρεώσεις που πρέπει να τις τηρήσεις ώστε να μπορέσεις στη συνέχεια να προχωρήσεις πιο ελεύθερος. Κερδίζεις την ελευθερία και την άνεση περνώντας μέσα από την πειθάρχηση σε κάποιους κώδικες. Κάπως έτσι θα έπρεπε να παίζεται και το ρεπερτόριο του μπουζουκιού. Το ένστικτο οφείλει να συμβουλεύεται τη γνώση. Υπάρχουν, βέβαια, αρκετά εμπόδια εδώ. Το μπουζούκι είναι ένα όργανο που μπορεί να κάνει ανυπόμονο όποιον αρχίζει να το μαθαίνει. Σε προσκαλεί και σε προκαλεί να βγάλεις μια κι έξω ό,τι είναι καταχωνιασμένο μέσα σου. Οι χορδές του είναι σαν να σου λένε: «άγγιξέ μας και αμέσως θα δώσουμε ήχο στο εσωτερικό, βουβό σου παράπονο, στους πόθους σου». Εκεί βρίσκεται ο κίνδυνος. Να παίξεις μόνο με το ένστικτό σου, μόνο με τις παρορμήσεις σου. Αυτό στην αρχή μπορεί να σου δώσει μια συναισθηματική διέξοδο. Όμως σύντομα θα σε εμποδίσει να σταθεροποιηθείς και να ισορροπήσεις. Χρειάζεται συνεχώς άσκηση και μελέτη για να αποφύγουμε αυτόν τον κίνδυνο.
Μπορεί τη σημερινή εποχή, όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στη δισκογραφία και στη διασκέδαση, ένας μπουζουξής να βιοπορίζεται αξιοπρεπώς εξασκώντας την τέχνη του;
Νομίζω πως τα άγχη στις μέρες μας θα γίνονται, δυστυχώς, όλο και πιο έντονα. Αυτό θα προκαλεί όλο και μεγαλύτερη ζήτηση για μια μουσική που θα ξέρει να γλυκαίνει τους πόνους. Πολλοί θα ζητούν και από το μπουζούκι ειδικότερα να τους παρηγορήσει με τον τρόπο του. Και όποιος το αγαπά και γνωρίζει καλά την τέχνη του θα μπορεί να έχει μια αξιοπρεπή αμοιβή.
Είσαι ευχαριστημένος απ΄ όσα έχεις πετύχει μέχρι στιγμής;
Είμαι ευχαριστημένος πρώτα απ΄ όλα επειδή ορισμένοι άνθρωποι που εκτιμώ αναγνωρίζουν πως πορεύομαι καλά. Προσπαθώ να περιορίζω τις αδυναμίες μου και να αναπτύσσω τις δυνάμεις μου, και θα ήθελα ιδιαίτερα να αναπτύξω περισσότερο τις δυνατότητές μου ως τραγουδιστής- ερμηνευτής.
Πώς είναι να συμπράττεις με τον Χρήστο Νικολόπουλο;
Από τον Χρήστο Νικολόπουλο παίρνει κανείς το ζωντανό παράδειγμα ενός μουσικού που είτε στη σύνθεση, είτε στο παίξιμο, είτε στο τραγούδι, ξέρει τι θέλει να πει. Στο όργανο τα δάχτυλά του δεν «ψάχνουν» τον στόχο τους. Γι’ αυτό έρχεται συχνά ένα θαυμαστό αποτέλεσμα: με λίγες νότες δημιουργείται μια δυνατή και όχι φευγαλέα συγκίνηση. Πέρα απ’ αυτό, κοντά στον Χρήστο Νικολόπουλο κατάλαβα τι σημαίνει να απαιτεί κάποιος το καλύτερο από τον εαυτό του και να προσδοκά επίσης το καλύτερο από τους άλλους.
Ένα όνειρο;
Ονειρεύομαι μερικές φορές πως στον κόσμο της μουσικής γενικότερα θα υπάρχει περισσότερος χώρος για ειλικρίνεια και καθαρότητα στην έκφραση. Να μην κυριαρχεί η προσποίηση, η πόζα, να μην γίνεται τόση φασαρία δίχως λόγο. Υπάρχει μεγαλύτερος εχθρός για τη μουσική από τη φασαρία;
