Συνέντευξη παραχώρησε στην Lifo και τον M. Hulot ο Φοίβος Δεληβοριάς και μεταξύ πολλών ενδιαφερόντων θεμάτων μίλησε για το ελληνικό τραγούδι αλλά και το καυτό θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων.
Δείτε τις απαντήσεις του στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου:
Στην ελληνική μουσική σκηνή τι βλέπεις;
Ένα πράγμα που μου κάνει εντύπωση είναι που έρχονται διάφοροι πιτσιρικάδες και μου λένε «γαμώτο, δεν μπορώ να γράψω ελληνικά γιατί είναι πολύ δύσκολο να κάνεις κουλ την ελληνική γλώσσα». Τους λέω, δεν είναι αλήθεια αυτό, αντίστοιχα είναι πολύ δύσκολο να κάνεις κουλ την αγγλική γλώσσα, πρέπει να τη μιλάς συνέχεια, να ξέρεις τις συμβάσεις της γλώσσας, της οικογένειας, και των ανθρώπων με τους οποίους κινείσαι, και να τις σπας. Αν θες να γράψεις κουλ ελληνικό στίχο δεν έχεις παρά να ακούσεις Βαμβακάρη ή Σαββόπουλο.
Αν θες να κάνεις ελληνικό ήχο φιλτραρισμένο και σημερινό, πάλι πρέπει να δεις πώς το αποστακτήριο του Βαμβακάρη το πήρε ο Χατζιδάκις και έκανε τη δική του κίνηση, μετά το πήρε ο Θεοδωράκης και έκανε μια άλλη κίνηση, το πήραν ο Μαρκόπουλος και ο Ξαρχάκος και έκαναν μια άλλη κίνηση, στη συνέχεια ο Σαββόπουλος, η Πλάτωνος, ο Νίκος Ξυδάκης, ο Κραουνάκης, οι Κατσιμίχα, οι Τρύπες, οι Στέρεο Νοβα, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και πάει λέγοντας. Αυτά είναι τα κεφάλαια, μόνο μέσα απ' αυτά θα γίνεις κουλ και σημερινός, τίποτε άλλο. Δεν θα ξανακάνεις το ρεμπέτικο, ούτε τον Χατζιδάκι, αλλά οφείλεις να είσαι σε θέση να εκτιμήσεις πόσο γιγάντιο βήμα ήταν το ένα σε σχέση με το άλλο και για μένα αυτό είναι το παρασκήνιο του κουλ. Μπορεί να ακούγεται συντηρητικό, αλλά η συνείδηση της αλυσίδας φέρνει το σπάσιμό της.
Γενικά, πάντως, πιστεύω ότι δεν θα πάψουν να υπάρχουν καλλιτέχνες που κλείνουν την πόρτα σε αυτό που προϋπήρξε και ανοίγουν την πόρτα σε κάτι επόμενο. Αυτό δεν θα σταματήσει ποτέ. Εδώ στην Ελλάδα έχουμε τον Boy, τoν Παντελή Δημητριάδη, τον Lex. Aν βρεθείς σε ένα μέρος που έχει πλήθος θα δεις δύο-τρεις μορφές που θα ξεχωρίζουν. Όλοι οι άλλοι είναι εκεί, στην ουρά, για να βγάλουν το νέο τους ΑΦΜ ή να τους βάλει κάποιος σφραγίδα σε κάποιο έγγραφο.
Τι γίνεται αυτήν τη στιγμή με τα πνευματικά δικαιώματα;
Έχουμε μια ιστορική ευκαιρία να φύγουμε από τον παράτυπο, χρεωκοπημένο τρόπο της ΑΕΠΙ και να φτιάξουμε κι εμείς έναν οργανισμό συλλογικής διαχείρισης, τώρα που τον χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ. Το δικαίωμα ως δικαίωμα διασπάται σε χίλιες πηγές, δεν είναι πια οι δίσκοι και οι πωλήσεις τους. Είναι διασπαρμένο το πράγμα στα ψηφιακά. Ένα τραγούδι μου εξακολουθούν να το ακούνε χιλιάδες άνθρωποι κάθε μέρα, αλλά όχι από τη φυσική του πηγή, από μια ψηφιακή της αναμετάδοση.
Λοιπόν, αυτό το πράγμα πρέπει να ελεγχθεί, και να ελεγχθεί από τους ίδιους τους δημιουργούς. Γι' αυτό μπήκαμε μπροστά κυρίως άτομα 40-45 χρονών. Διότι το τοπίο που θα κληροδοτήσουμε στους επόμενους και που θα μας ζήσει κι εμάς στα τελευταία μας χρόνια είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που κληρονομήσαμε. Μοιραία συγκρουόμαστε με το προηγούμενο καθεστώς και τους θεσμούς, με τους πολιτειακούς παράγοντες και τις κυβερνήσεις, και μεταξύ μας πολλές φορές. Η περιπέτεια κλείνει 8 χρόνια φέτος. Δεν θα σταματήσουμε, όμως, αν δεν τα καταφέρουμε. Η κρίση και το lockdown δεν έδρασαν ως ευκαιρία, όπως λένε κάποιοι, αλλά ως φοβική αναδίπλωση. Το ξαναλέω: οι πόλεμοι δεν δημιουργούν μεγάλα πράγματα, οι μεταπόλεμοι το κάνουν, όταν οι άνθρωποι δεν φοβούνται πια.
Αυτήν τη στιγμή δεν παίρνετε από πουθενά δικαιώματα;
Παίρνουμε, αλλά πολύ λίγα, γιατί το τοπίο είναι υπό διαμόρφωση.
Πώς μπορούν να ελέγξουν πόσα πρέπει να πάρει ο καλλιτέχνης;
Οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης, όπως λειτουργούν παντού στον κόσμο, έχουν πολιτικές, θεσμούς και κανονισμούς ζυμωμένους μετά από δεκάδες χρόνια. Και κάθε δεκαετία προστίθενται νέες πηγές ήχου, τις οποίες πάλι ελέγχουν οι δημιουργοί με φιλοσοφία και με συνεργατική διάθεση. Αυτό έχει δύο σκέλη: την είσπραξη αφενός, το πώς βρίσκεις όλες τις πηγές που παίζουν μουσική για κέρδος και τις πείθεις να σεβαστούν το πνευματικό δικαίωμα. Τη διανομή αφετέρου: υπάρχουν μουσικοί που δεν έχουν πολλά views, αλλά το τραγούδι τους παίζεται σε όλα τα ταβερνάκια της χώρας και υπάρχουν άλλοι που δεν παίζεται ούτε ένα τραγούδι τους ζωντανά, αλλά κάνουν 20 εκατομμύρια views. Άρα, πρέπει με πολύ σοφά μελετημένες παραμέτρους να πάρει ο καθένας ό,τι στ' αλήθεια του αναλογεί.
Τώρα, πού βρίσκεται το πράγμα;
Τώρα είμαστε στην περίοδο πριν από την τελική λύση. Καταφέραμε να πάρουμε άδεια για έναν φρέσκο οργανισμό που δεν θα ελέγχεται ούτε από ξένους οργανισμούς ούτε από ιδιώτες, αλλά από τους Έλληνες δημιουργούς και εκδότες και θα συστεγάσει ελληνικό και ξένο ρεπερτόριο, όπως γίνεται παντού στον κόσμο. Τον ονομάσαμε ΕΔΕΜ, από μια παλιά ιδέα του Νίκου Γκάτσου, και μόλις τον παραδώσαμε σε μια ομάδα τεχνοκρατών. Αποφασίσαμε όλοι μαζί ότι η Λούκα Κατσέλη ως γενική του διευθύντρια ήταν μια καλή περίπτωση, διότι είναι εκτός των παθών του χώρου, έχει οικονομικό και νομικό κύρος, διεθνή εμπειρία και θα μας βοηθήσει στα θεσμικά προβλήματα που έχουμε αυτήν τη στιγμή, διαλέγοντας τους σωστούς τεχνοκράτες για να κάνουν τη δουλειά που πρέπει. Θα βοηθήσει, ελπίζουμε, και στην ένωση του διασπασμένου χώρου.
Ταυτόχρονα, εμείς θα εκλέγουμε κάθε δύο ή τρία χρόνια την ομάδα εκείνων των δημιουργών που θα ελέγχουν αν όλα γίνονται σωστά και καθαρά. Βρισκόμαστε, μετά από παρεξηγήσεις, σε φάση συνεργατική με την πολιτεία. Ξεκινάμε την εποχή του κορωνοϊού. Αν βοηθηθούμε αποτελεσματικά, το αποτέλεσμα θα είναι ιστορικό και τα νέα παιδιά θα έχουν την καλύτερη πηγή χρηματοδότησης για τις επόμενες δουλειές τους, το ίδιο τους το έργο.
Διαβάστε όλη την ενδιαφέρουσα συνέντευξη ΕΔΩ
Δείτε τις απαντήσεις του στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου:
Στην ελληνική μουσική σκηνή τι βλέπεις;
Ένα πράγμα που μου κάνει εντύπωση είναι που έρχονται διάφοροι πιτσιρικάδες και μου λένε «γαμώτο, δεν μπορώ να γράψω ελληνικά γιατί είναι πολύ δύσκολο να κάνεις κουλ την ελληνική γλώσσα». Τους λέω, δεν είναι αλήθεια αυτό, αντίστοιχα είναι πολύ δύσκολο να κάνεις κουλ την αγγλική γλώσσα, πρέπει να τη μιλάς συνέχεια, να ξέρεις τις συμβάσεις της γλώσσας, της οικογένειας, και των ανθρώπων με τους οποίους κινείσαι, και να τις σπας. Αν θες να γράψεις κουλ ελληνικό στίχο δεν έχεις παρά να ακούσεις Βαμβακάρη ή Σαββόπουλο.
Αν θες να κάνεις ελληνικό ήχο φιλτραρισμένο και σημερινό, πάλι πρέπει να δεις πώς το αποστακτήριο του Βαμβακάρη το πήρε ο Χατζιδάκις και έκανε τη δική του κίνηση, μετά το πήρε ο Θεοδωράκης και έκανε μια άλλη κίνηση, το πήραν ο Μαρκόπουλος και ο Ξαρχάκος και έκαναν μια άλλη κίνηση, στη συνέχεια ο Σαββόπουλος, η Πλάτωνος, ο Νίκος Ξυδάκης, ο Κραουνάκης, οι Κατσιμίχα, οι Τρύπες, οι Στέρεο Νοβα, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και πάει λέγοντας. Αυτά είναι τα κεφάλαια, μόνο μέσα απ' αυτά θα γίνεις κουλ και σημερινός, τίποτε άλλο. Δεν θα ξανακάνεις το ρεμπέτικο, ούτε τον Χατζιδάκι, αλλά οφείλεις να είσαι σε θέση να εκτιμήσεις πόσο γιγάντιο βήμα ήταν το ένα σε σχέση με το άλλο και για μένα αυτό είναι το παρασκήνιο του κουλ. Μπορεί να ακούγεται συντηρητικό, αλλά η συνείδηση της αλυσίδας φέρνει το σπάσιμό της.
Γενικά, πάντως, πιστεύω ότι δεν θα πάψουν να υπάρχουν καλλιτέχνες που κλείνουν την πόρτα σε αυτό που προϋπήρξε και ανοίγουν την πόρτα σε κάτι επόμενο. Αυτό δεν θα σταματήσει ποτέ. Εδώ στην Ελλάδα έχουμε τον Boy, τoν Παντελή Δημητριάδη, τον Lex. Aν βρεθείς σε ένα μέρος που έχει πλήθος θα δεις δύο-τρεις μορφές που θα ξεχωρίζουν. Όλοι οι άλλοι είναι εκεί, στην ουρά, για να βγάλουν το νέο τους ΑΦΜ ή να τους βάλει κάποιος σφραγίδα σε κάποιο έγγραφο.
Τι γίνεται αυτήν τη στιγμή με τα πνευματικά δικαιώματα;
Έχουμε μια ιστορική ευκαιρία να φύγουμε από τον παράτυπο, χρεωκοπημένο τρόπο της ΑΕΠΙ και να φτιάξουμε κι εμείς έναν οργανισμό συλλογικής διαχείρισης, τώρα που τον χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ. Το δικαίωμα ως δικαίωμα διασπάται σε χίλιες πηγές, δεν είναι πια οι δίσκοι και οι πωλήσεις τους. Είναι διασπαρμένο το πράγμα στα ψηφιακά. Ένα τραγούδι μου εξακολουθούν να το ακούνε χιλιάδες άνθρωποι κάθε μέρα, αλλά όχι από τη φυσική του πηγή, από μια ψηφιακή της αναμετάδοση.
Λοιπόν, αυτό το πράγμα πρέπει να ελεγχθεί, και να ελεγχθεί από τους ίδιους τους δημιουργούς. Γι' αυτό μπήκαμε μπροστά κυρίως άτομα 40-45 χρονών. Διότι το τοπίο που θα κληροδοτήσουμε στους επόμενους και που θα μας ζήσει κι εμάς στα τελευταία μας χρόνια είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που κληρονομήσαμε. Μοιραία συγκρουόμαστε με το προηγούμενο καθεστώς και τους θεσμούς, με τους πολιτειακούς παράγοντες και τις κυβερνήσεις, και μεταξύ μας πολλές φορές. Η περιπέτεια κλείνει 8 χρόνια φέτος. Δεν θα σταματήσουμε, όμως, αν δεν τα καταφέρουμε. Η κρίση και το lockdown δεν έδρασαν ως ευκαιρία, όπως λένε κάποιοι, αλλά ως φοβική αναδίπλωση. Το ξαναλέω: οι πόλεμοι δεν δημιουργούν μεγάλα πράγματα, οι μεταπόλεμοι το κάνουν, όταν οι άνθρωποι δεν φοβούνται πια.
Αυτήν τη στιγμή δεν παίρνετε από πουθενά δικαιώματα;
Παίρνουμε, αλλά πολύ λίγα, γιατί το τοπίο είναι υπό διαμόρφωση.
Πώς μπορούν να ελέγξουν πόσα πρέπει να πάρει ο καλλιτέχνης;
Οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης, όπως λειτουργούν παντού στον κόσμο, έχουν πολιτικές, θεσμούς και κανονισμούς ζυμωμένους μετά από δεκάδες χρόνια. Και κάθε δεκαετία προστίθενται νέες πηγές ήχου, τις οποίες πάλι ελέγχουν οι δημιουργοί με φιλοσοφία και με συνεργατική διάθεση. Αυτό έχει δύο σκέλη: την είσπραξη αφενός, το πώς βρίσκεις όλες τις πηγές που παίζουν μουσική για κέρδος και τις πείθεις να σεβαστούν το πνευματικό δικαίωμα. Τη διανομή αφετέρου: υπάρχουν μουσικοί που δεν έχουν πολλά views, αλλά το τραγούδι τους παίζεται σε όλα τα ταβερνάκια της χώρας και υπάρχουν άλλοι που δεν παίζεται ούτε ένα τραγούδι τους ζωντανά, αλλά κάνουν 20 εκατομμύρια views. Άρα, πρέπει με πολύ σοφά μελετημένες παραμέτρους να πάρει ο καθένας ό,τι στ' αλήθεια του αναλογεί.
Τώρα, πού βρίσκεται το πράγμα;
Τώρα είμαστε στην περίοδο πριν από την τελική λύση. Καταφέραμε να πάρουμε άδεια για έναν φρέσκο οργανισμό που δεν θα ελέγχεται ούτε από ξένους οργανισμούς ούτε από ιδιώτες, αλλά από τους Έλληνες δημιουργούς και εκδότες και θα συστεγάσει ελληνικό και ξένο ρεπερτόριο, όπως γίνεται παντού στον κόσμο. Τον ονομάσαμε ΕΔΕΜ, από μια παλιά ιδέα του Νίκου Γκάτσου, και μόλις τον παραδώσαμε σε μια ομάδα τεχνοκρατών. Αποφασίσαμε όλοι μαζί ότι η Λούκα Κατσέλη ως γενική του διευθύντρια ήταν μια καλή περίπτωση, διότι είναι εκτός των παθών του χώρου, έχει οικονομικό και νομικό κύρος, διεθνή εμπειρία και θα μας βοηθήσει στα θεσμικά προβλήματα που έχουμε αυτήν τη στιγμή, διαλέγοντας τους σωστούς τεχνοκράτες για να κάνουν τη δουλειά που πρέπει. Θα βοηθήσει, ελπίζουμε, και στην ένωση του διασπασμένου χώρου.
Ταυτόχρονα, εμείς θα εκλέγουμε κάθε δύο ή τρία χρόνια την ομάδα εκείνων των δημιουργών που θα ελέγχουν αν όλα γίνονται σωστά και καθαρά. Βρισκόμαστε, μετά από παρεξηγήσεις, σε φάση συνεργατική με την πολιτεία. Ξεκινάμε την εποχή του κορωνοϊού. Αν βοηθηθούμε αποτελεσματικά, το αποτέλεσμα θα είναι ιστορικό και τα νέα παιδιά θα έχουν την καλύτερη πηγή χρηματοδότησης για τις επόμενες δουλειές τους, το ίδιο τους το έργο.
Διαβάστε όλη την ενδιαφέρουσα συνέντευξη ΕΔΩ
