΄΄Το τετράδιο των συνταγών΄΄ είναι το πρώτο μυθιστόρημα τoυ Ζακύ Ντυράν που είναι αρθρογράφος γαστρονομίας. Τις γαστριμαργικές του ανταποκρίσεις απολαμβάνουν χιλιάδες αναγνώστες της εφημερίδας Liberation και χιλιάδες ακροατές του ραδιοφωνικού σταθμού France Culture. Φυσικό κι επόμενο, το πρώτο του μυθιστόρημα να έχει σχέση με τη μαγειρική. Αλλά δεν είναι αυτό που το χαρακτηρίζει. Αν θέλαμε να πούμε με δυό λόγια σε τι αναφέρεται το βιβλίο του, εγώ τουλάχιστον, θα έλεγα ότι μιλάει για την αγάπη ενός πατέρα στο παιδί του. Την βαθειά πατρική αγάπη και αγωνία που νοιώθει ένας πατέρας μεγαλώνοντας μόνος τον μοναχογιό του. Την αγωνία που έχει για το αν κάνει καλά το ένα ή το άλλο. Την υπομονή που πρέπει να κάνει για να αντιμετωπίσει την κόντρα μεταξύ τους όταν ο γιός του φτάνει στην εφηβεία. Και από την άλλη μεριά, την μεριά του γιού, που είναι και ο αφηγητής της ιστορίας, την αγάπη που έχει για τον πατέρα αλλά και την μεταξύ τους κόντρα που θα του δώσει το δικαίωμα να βρεί τον δικό του δρόμο.
΄΄Το τετράδιο των συνταγών΄΄ είναι ένα μυθιστόρημα συναισθημάτων: την αγάπη του πατέρα για τον γιό, την αγάπη του γιού για τον πατέρα, το συναίσθημα που γεννιέται από την έλλειψη μητέρας, την προσπάθεια του γιού να ενηλικιωθεί και να πάρει την ζωή του στα χέρια του. Και όλα αυτά σε ένα γαστριμαργικό περιβάλλον, αφού ο πατέρας είναι εμπειρικός μάγειρας. Ολη του η ζωή, τα συναισθήματά του, περνούν μέσα από τη μαγειρική. Θέλει να δείξει τη χαρά του για κάτι καλό που έχει συμβεί στον γιό του; Του μαγειρεύει ένα καταπληκτικό πιάτο. Αυτοδημιούργητος ο ίδιος, θέλει ένα καλύτερο μέλλον για τον γιό του. Θέλει να γίνει καθηγητής, επιστήμονας, οτιδήποτε άλλο εκτός από μάγειρας. Ο γιός, από την άλλη, έχοντας μεγαλώσει σε ένα τέτοιο περιβάλλον, μόνο μάγειρα μπορεί να δεί τον εαυτό του. Ο θάνατος του πατέρα σηματοδοτεί και την ειρήνη μεταξύ τους.
΄΄Στον τοίχο του δωματίου σου το ρολόι δείχνει δέκα και μισή. Βγάζω τα παπούτσια μου , το παλιό καφέ μου ζιβάγκο, κάθομαι στην άκρη του κρεβατιού σου, σ’ αγκαλιάζω σφιχτά και λέω: ΄΄Ξέρεις, κιχ δεν ακουγόταν όσο έτρωγαν τα βολοβάν τους μόλις πριν λίγο. Μόνο ο θόρυβος από τα μαχαιροπίρουνα και τα καθάρισμα του πιάτου στο τέλος. Οσο για την τρούφα, έχεις δίκιο, είναι πάντα περιττή, εκτός ίσως από την ομελέτα. Χωρίς εσένα η μαγειρική μου δε θα είχε κανένα νόημα, καμία γεύση. Με δίδαξες χωρίς να λές τίποτα. Τώρα μπορείς να φύγεις μπαμπά. Ζήσαμε μιά όμορφη ζωή οι δυό μας, ακόμα κι αν αυτό δε φαινόταν κάθε μέρα. Σ’ αγαπώ και θα σ’ αγαπώ για πάντα. Οπως αγαπώ και θ’ αγαπώ για πάντα τη μαμά΄΄.
Το στήθος σου βουλιάζει μετά από μιά τελευταία μακριά εκπνοή, σαν μπαλόνι που ξεφουσκώνει. Σε φιλώ κι ανεβάζω το σεντόνι ως τον λαιμό σου. Κλείνω την πόρτα του διαδρόμου, ψιθυρίζοντας στη νοσοκόμα: ΄΄Τελείωσε΄΄.
Εξω, η ομίχλη με παγώνει ως το κόκαλο. Αναρωτιέμαι πως θα είσαι κάτω απ’ το ξυλιασμένο χώμα. Ο Λουσιέν με περιμένει στην κουζίνα, διαβάζει την εφημερίδα στον πάγκο εργασίας. ΄΄Τελείωσε΄΄, επαναλαμβάνω και γεμίζω δυο ποτήρια με ό,τι απέμεινε από τον Αμπελώνα του μικρού Ιησού. Μηχανικά, ανοίγω το συρτάρι του τραπεζιού. Σαν να περίμενα να βρώ εκεί μέσα, το τετράδιο των συνταγών. Ομως δε βρίσκω παρά μόνο ένα πακέτο χαρτομάντιλα. Θα το πάρεις τελικά μαζί σου στον τάφο. Αυτό το άδειο συρτάρι είναι σαν να πέθανες μόλις για δεύτερη φορά...΄΄
΄΄Το τετράδιο των συνταγών΄΄ είναι ένα συναισθηματικό μυθιστόρημα που περιγράφει την αγάπη και την απώλεια από την αντρική πλευρά. Καλώς ή κακώς, πιό συγκρατημένα, περισσότερο σιωπηλά, με χειρονομίες και όχι με λόγια. Δύσκολος ο ρόλος του πατέρα, δύσκολος και αυτός του γιού. Κάθε γενιά έχει τις δικές της πεποιθήσεις, που σπάνια συναντώνται. Τελικά το μόνο που έχει σημασία είναι η αγάπη. Πέρα από τις διαφωνίες τους, ο Ζυλιάν, ο γιός, καταλαβαίνει ότι ο πατέρας του τον μεγάλωσε με αγάπη. Και η αγάπη δεν είναι κάτι που κρύβεται. Την αισθάνεσαι.. Θέλησε να τον προστατέψει από τις κακοτοπιές που έζησε ο ίδιος. Οταν είσαι έφηβος, όμως, δεν μπορείς να τα καταλάβεις όλα αυτά...Πρέπει να ωριμάσεις, να ζήσεις απώλειες, για να δείς τη ζωή όπως πραγματικά είναι.
Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο:
΄΄Ο Ανρί, ιδιοκτήτης ενός μικρού παραδοσιακού μπιστρό σε μιά επαρχιακή πόλη της Γαλλίας, είναι ένας ασυναγώνιστος μάγειρας, που προσφέρει γαστριμαργικές απολαύσεις με τα πιο απλά υλικά. Δε θέλει όμως ο γιός του ο Ζυλιέν να ακολουθήσει το επάγγελμά του, ούτε να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση, αν και ποτέ δεν του έχει εξηγήσει γιατί. Οπως ακριβώς δεν του είπε ποτέ ούτε γιατί τους εγκατέλειψε η μητέρα του Ελέν πρίν από τριάντα χρόνια.
Οταν ο Ανρί πέφτει σε κώμα, ο Ζυλιέν, που περνά ώρες κοντά του, κρατώντας του το χέρι, θυμάται το χαμένο τετράδιο των συνταγών του πατέρα του, όπου τον έβλεπε από τα παιδικά του χρόνια, να σημειώνει τις συνταγές και τα μυστικά της κουζίνας του. Ο Ζυλί είναι αποφασισμένος να βρεί αυτόν τον τελευταίο σύνδεσμο με τον πατέρα του. Θα μπορέσουν άραγε τα μυστικά της μαγειρικής να τον βοηθήσουν επιτέλους να καταλάβει και τα μυστικά που έχει κρατήσει ο Ανρί όλα αυτά τα χρόνια;΄΄
Ο Ζακύ Ντυράν, στην πρώτη του προσπάθεια συγγραφής, έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα. Kαλογραμμένο και απλό. Δεν έχει τίποτα περιττό. Απλά περιγράφει σκηνές από τη ζωή ενός πατέρα που μεγαλώνει μόνος τον μοναχογιό του. Και από την άλλη, ο αφηγητής που είναι ο γιός, περιγράφει την ανάγκη του να σπάσει την πατρική εξουσία, για να μπορέσει να υπάρξει. Υπάρχει, όμως,όπως είπα και πρίν, η αγάπη . Που όλα τα σώζει και τα τοποθετεί στην αληθινή τους θέση. Ο συγγραφέας δεν προσπαθεί να βγάλει εύκολη συγκίνηση, να εκβιάσει το συναίσθημα του αναγνώστη. Παρ’ όλα αυτά, έγραψε ένα πολύ συναισθηματικό βιβλίο. Ενα μυθιστόρημα που διαβάζεται εύκολα και με συγκίνηση.
Η πολύ καλή μετάφραση είναι του Σταύρου Παπασταύρου.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄ Το βιβλίο αποτελεί έναν εσωτερικό μονόλογο του Ζυλιέν, μια προσπάθεια του ήρωά μας να κατανοήσει τις πιο κρυφές πτυχές του πατέρα του και να δώσει απαντήσεις στα ερωτηματικά εκείνα που πάντοτε τον βασάνιζαν ακόμα κι αν δεν το παραδεχόταν ούτε καν στον ίδιο του τον εαυτό το, αλλά και μια έκφραση θαυμασμού και μια βαθιά και τρυφερή εξομολόγηση αγάπης απέναντι στον άνθρωπο που τον μεγάλωσε, τον δίδαξε, τον ανέστησε, τον έκανε τον άνθρωπο που είναι σήμερα, όχι κρατώντας του μυστικά για να τον προφυλάξει, αλλά για να τον αφήσει να είναι ελεύθερος να πάει εκεί που πραγματικά τον οδηγεί η καρδιά του, όχι από υποχρέωση, ούτε από καθήκον, αλλά γιατί στη ζωή δεν πρέπει ν' ακολουθείς κανένα άλλο μονοπάτι παρά μονάχα αυτό που θα σε οδηγήσει στην προσωπική σου ευτυχία.΄΄Culture21century.gr
΄΄ Πρόκειται για ένα εξαιρετικά καλογραμμένο βιβλίο. Η πλοκή είναι γρήγορη και καλοδουλεμένη, καθώς δεν σε μπερδεύουν οι συχνές χρονικές εναλλαγές. Για την αφήγηση της ιστορίας γίνεται χρήση του δεύτερου ενικού προσώπου, κάτι που δεν είναι εύκολο να πετύχει και δε συμβαίνει συχνά. Ο συγγραφέας καταφέρνει να αποδώσει σωστά την ιστορία με την δευτεροπρόσωπη αφήγηση και το αποτέλεσμα είναι ένα άκρως ενδιαφέρον και συγκινητικό ανάγνωσμα. Το βασικό θέμα που πραγματεύεται είναι οι οικογενειακές σχέσεις και πιο συγκεκριμένα η σχέση ανάμεσα σε πατέρα και γιο, η οποία χαρακτηρίζεται σε αυτήν την περίπτωση από δυνατά συναισθήματα και αναπόφευκτες συγκρούσεις. Πάντως η αποτύπωσή της στο χαρτί είναι πετυχημένη.΄΄Γεωργία Παπαδοπούλου-ekritikimas.blogspot.com.
΄΄Το τετράδιο των συνταγών΄΄ είναι ένα μυθιστόρημα συναισθημάτων: την αγάπη του πατέρα για τον γιό, την αγάπη του γιού για τον πατέρα, το συναίσθημα που γεννιέται από την έλλειψη μητέρας, την προσπάθεια του γιού να ενηλικιωθεί και να πάρει την ζωή του στα χέρια του. Και όλα αυτά σε ένα γαστριμαργικό περιβάλλον, αφού ο πατέρας είναι εμπειρικός μάγειρας. Ολη του η ζωή, τα συναισθήματά του, περνούν μέσα από τη μαγειρική. Θέλει να δείξει τη χαρά του για κάτι καλό που έχει συμβεί στον γιό του; Του μαγειρεύει ένα καταπληκτικό πιάτο. Αυτοδημιούργητος ο ίδιος, θέλει ένα καλύτερο μέλλον για τον γιό του. Θέλει να γίνει καθηγητής, επιστήμονας, οτιδήποτε άλλο εκτός από μάγειρας. Ο γιός, από την άλλη, έχοντας μεγαλώσει σε ένα τέτοιο περιβάλλον, μόνο μάγειρα μπορεί να δεί τον εαυτό του. Ο θάνατος του πατέρα σηματοδοτεί και την ειρήνη μεταξύ τους.
΄΄Στον τοίχο του δωματίου σου το ρολόι δείχνει δέκα και μισή. Βγάζω τα παπούτσια μου , το παλιό καφέ μου ζιβάγκο, κάθομαι στην άκρη του κρεβατιού σου, σ’ αγκαλιάζω σφιχτά και λέω: ΄΄Ξέρεις, κιχ δεν ακουγόταν όσο έτρωγαν τα βολοβάν τους μόλις πριν λίγο. Μόνο ο θόρυβος από τα μαχαιροπίρουνα και τα καθάρισμα του πιάτου στο τέλος. Οσο για την τρούφα, έχεις δίκιο, είναι πάντα περιττή, εκτός ίσως από την ομελέτα. Χωρίς εσένα η μαγειρική μου δε θα είχε κανένα νόημα, καμία γεύση. Με δίδαξες χωρίς να λές τίποτα. Τώρα μπορείς να φύγεις μπαμπά. Ζήσαμε μιά όμορφη ζωή οι δυό μας, ακόμα κι αν αυτό δε φαινόταν κάθε μέρα. Σ’ αγαπώ και θα σ’ αγαπώ για πάντα. Οπως αγαπώ και θ’ αγαπώ για πάντα τη μαμά΄΄.
Το στήθος σου βουλιάζει μετά από μιά τελευταία μακριά εκπνοή, σαν μπαλόνι που ξεφουσκώνει. Σε φιλώ κι ανεβάζω το σεντόνι ως τον λαιμό σου. Κλείνω την πόρτα του διαδρόμου, ψιθυρίζοντας στη νοσοκόμα: ΄΄Τελείωσε΄΄.
Εξω, η ομίχλη με παγώνει ως το κόκαλο. Αναρωτιέμαι πως θα είσαι κάτω απ’ το ξυλιασμένο χώμα. Ο Λουσιέν με περιμένει στην κουζίνα, διαβάζει την εφημερίδα στον πάγκο εργασίας. ΄΄Τελείωσε΄΄, επαναλαμβάνω και γεμίζω δυο ποτήρια με ό,τι απέμεινε από τον Αμπελώνα του μικρού Ιησού. Μηχανικά, ανοίγω το συρτάρι του τραπεζιού. Σαν να περίμενα να βρώ εκεί μέσα, το τετράδιο των συνταγών. Ομως δε βρίσκω παρά μόνο ένα πακέτο χαρτομάντιλα. Θα το πάρεις τελικά μαζί σου στον τάφο. Αυτό το άδειο συρτάρι είναι σαν να πέθανες μόλις για δεύτερη φορά...΄΄
΄΄Το τετράδιο των συνταγών΄΄ είναι ένα συναισθηματικό μυθιστόρημα που περιγράφει την αγάπη και την απώλεια από την αντρική πλευρά. Καλώς ή κακώς, πιό συγκρατημένα, περισσότερο σιωπηλά, με χειρονομίες και όχι με λόγια. Δύσκολος ο ρόλος του πατέρα, δύσκολος και αυτός του γιού. Κάθε γενιά έχει τις δικές της πεποιθήσεις, που σπάνια συναντώνται. Τελικά το μόνο που έχει σημασία είναι η αγάπη. Πέρα από τις διαφωνίες τους, ο Ζυλιάν, ο γιός, καταλαβαίνει ότι ο πατέρας του τον μεγάλωσε με αγάπη. Και η αγάπη δεν είναι κάτι που κρύβεται. Την αισθάνεσαι.. Θέλησε να τον προστατέψει από τις κακοτοπιές που έζησε ο ίδιος. Οταν είσαι έφηβος, όμως, δεν μπορείς να τα καταλάβεις όλα αυτά...Πρέπει να ωριμάσεις, να ζήσεις απώλειες, για να δείς τη ζωή όπως πραγματικά είναι.
Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο:
΄΄Ο Ανρί, ιδιοκτήτης ενός μικρού παραδοσιακού μπιστρό σε μιά επαρχιακή πόλη της Γαλλίας, είναι ένας ασυναγώνιστος μάγειρας, που προσφέρει γαστριμαργικές απολαύσεις με τα πιο απλά υλικά. Δε θέλει όμως ο γιός του ο Ζυλιέν να ακολουθήσει το επάγγελμά του, ούτε να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση, αν και ποτέ δεν του έχει εξηγήσει γιατί. Οπως ακριβώς δεν του είπε ποτέ ούτε γιατί τους εγκατέλειψε η μητέρα του Ελέν πρίν από τριάντα χρόνια.
Οταν ο Ανρί πέφτει σε κώμα, ο Ζυλιέν, που περνά ώρες κοντά του, κρατώντας του το χέρι, θυμάται το χαμένο τετράδιο των συνταγών του πατέρα του, όπου τον έβλεπε από τα παιδικά του χρόνια, να σημειώνει τις συνταγές και τα μυστικά της κουζίνας του. Ο Ζυλί είναι αποφασισμένος να βρεί αυτόν τον τελευταίο σύνδεσμο με τον πατέρα του. Θα μπορέσουν άραγε τα μυστικά της μαγειρικής να τον βοηθήσουν επιτέλους να καταλάβει και τα μυστικά που έχει κρατήσει ο Ανρί όλα αυτά τα χρόνια;΄΄
Ο Ζακύ Ντυράν, στην πρώτη του προσπάθεια συγγραφής, έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα. Kαλογραμμένο και απλό. Δεν έχει τίποτα περιττό. Απλά περιγράφει σκηνές από τη ζωή ενός πατέρα που μεγαλώνει μόνος τον μοναχογιό του. Και από την άλλη, ο αφηγητής που είναι ο γιός, περιγράφει την ανάγκη του να σπάσει την πατρική εξουσία, για να μπορέσει να υπάρξει. Υπάρχει, όμως,όπως είπα και πρίν, η αγάπη . Που όλα τα σώζει και τα τοποθετεί στην αληθινή τους θέση. Ο συγγραφέας δεν προσπαθεί να βγάλει εύκολη συγκίνηση, να εκβιάσει το συναίσθημα του αναγνώστη. Παρ’ όλα αυτά, έγραψε ένα πολύ συναισθηματικό βιβλίο. Ενα μυθιστόρημα που διαβάζεται εύκολα και με συγκίνηση.
Η πολύ καλή μετάφραση είναι του Σταύρου Παπασταύρου.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄ Το βιβλίο αποτελεί έναν εσωτερικό μονόλογο του Ζυλιέν, μια προσπάθεια του ήρωά μας να κατανοήσει τις πιο κρυφές πτυχές του πατέρα του και να δώσει απαντήσεις στα ερωτηματικά εκείνα που πάντοτε τον βασάνιζαν ακόμα κι αν δεν το παραδεχόταν ούτε καν στον ίδιο του τον εαυτό το, αλλά και μια έκφραση θαυμασμού και μια βαθιά και τρυφερή εξομολόγηση αγάπης απέναντι στον άνθρωπο που τον μεγάλωσε, τον δίδαξε, τον ανέστησε, τον έκανε τον άνθρωπο που είναι σήμερα, όχι κρατώντας του μυστικά για να τον προφυλάξει, αλλά για να τον αφήσει να είναι ελεύθερος να πάει εκεί που πραγματικά τον οδηγεί η καρδιά του, όχι από υποχρέωση, ούτε από καθήκον, αλλά γιατί στη ζωή δεν πρέπει ν' ακολουθείς κανένα άλλο μονοπάτι παρά μονάχα αυτό που θα σε οδηγήσει στην προσωπική σου ευτυχία.΄΄Culture21century.gr
΄΄ Πρόκειται για ένα εξαιρετικά καλογραμμένο βιβλίο. Η πλοκή είναι γρήγορη και καλοδουλεμένη, καθώς δεν σε μπερδεύουν οι συχνές χρονικές εναλλαγές. Για την αφήγηση της ιστορίας γίνεται χρήση του δεύτερου ενικού προσώπου, κάτι που δεν είναι εύκολο να πετύχει και δε συμβαίνει συχνά. Ο συγγραφέας καταφέρνει να αποδώσει σωστά την ιστορία με την δευτεροπρόσωπη αφήγηση και το αποτέλεσμα είναι ένα άκρως ενδιαφέρον και συγκινητικό ανάγνωσμα. Το βασικό θέμα που πραγματεύεται είναι οι οικογενειακές σχέσεις και πιο συγκεκριμένα η σχέση ανάμεσα σε πατέρα και γιο, η οποία χαρακτηρίζεται σε αυτήν την περίπτωση από δυνατά συναισθήματα και αναπόφευκτες συγκρούσεις. Πάντως η αποτύπωσή της στο χαρτί είναι πετυχημένη.΄΄Γεωργία Παπαδοπούλου-ekritikimas.blogspot.com.
