Έχοντας ταξιδέψει σαν τουρίστας στην Κωνσταντινούπολη, διαβάζοντας το βιβλίο της Ιώς Τσοκώνα, καταλαβαίνεις πόσα δεν είδες από αυτή την πόλη. Αυτό συνέβη ,τουλάχιστον, με μένα. Πόλη της ιστορίας, Πόλη των παραμυθιών και των θρύλων, μένει πάντα ανέγγιχτη στο μυαλό μου από την φθορά του χρόνου. Η πραγματικότητα, βέβαια, δεν είναι αυτή, και διαβάζοντας το συγκεκριμένο βιβλίο καταλαβαίνεις πώς η Ιστορία εξακολουθεί να γράφεται και πώς μιά πόλη σαν την Κωνσταντινούπολη αλλάζει με τα χρόνια που περνούν.
Η συγγραφέας γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1964. Αποφοίτησε από το Ζάπειο Λύκειο της Κωνσταντινούπολης και το τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιά. Εγραψε τα βιβλία ΄΄Πολυπολιτιστικό Πέρα΄΄, το 2010, ΄΄Το Πέρα των Ελλήνων-Στην Κωνσταντινούπολη του χθές και του σήμερα΄΄, το ιστορικό βιβλίο ΄΄Στα χρόνια της Κιοσέμ Σουλτάν-Μιά Ελληνίδα Σουλτάνα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία του 17ου αιώνα΄΄ και το αστυνομικό μυθιστόρημα ΄΄Εγκλημα στον Ιανό΄΄. Μεταφράζει από και πρός τα Τουρικά, ενώ μελέτες και άρθρα της δημοσιεύονται στον περιοδικό Τύπο των δύο χωρών.
Ολα αυτά τα αναφέρω γιατί είναι σαφές ότι η ματιά της πάνω στην Κωνσταντινούπολη, και ιδιαίτερα πάνω στο περίφημο Πέρα, είναι μιά ματιά βιωματική. Γιατί, κακά τα ψέμματα, όσο κι αν έχεις διαβάσει για έναν τόπο, αν δεν έχεις ζήσει την καθημερινότητά του, δεν μπορείς να τον περιγράψεις πειστικά.
Και η Ιώ Τσοκώνα όχι μόνο έχει γεννηθεί στον συγκεκριμένο τόπο, αλλά μεγάλωσε, πήγε σχολείο εκεί, έζησε τα παιδικά και τα νεανικά της χρόνια εκεί, και αυτό που την συνδέι με τον τόπο είναι ακατάλυτο.
Στην εισαγωγή του βιβλίου, γράφει ο Θωμάς Κοροβίνης ανάμεσα σε άλλα:
΄΄Στους άσπιλους τόπους της παιδικής και στους λαχταρισμένους της εφηβικής γεωγραφίας συντελούνται πολλά απροσδόκητα θαύματα. Η Ιώ ξεδιπλώνει χαριτωμένα το νηπιακό και μαθητικό λεύκωμα της μικρής ζωηρής Πολίισσας, και μας ξεναγεί στη μυσταγωγία της διαμαντένιας μνήμης της, καθιστώντας μας κοινωνούς μιας άρτι παρελθούσας κοινωνικής ζωής που διατηρούσε ακόμα πολλά από τα ιδιάζοντα στοιχεία της κοσμοπολίτικης ώσμωσης του ξακουστού ευρωλεβαντίνικου Πέρα.........
Από την άλλη, μας μεταδίδει τη δική της αίσθηση για το πολυφυλετικό, πολύγλωσσο και πολύτροπο χαρμάνι του Σταυροδρομίου. Και πως αλλοιώς θα μπορούσε να γίνει; Ζώντας στην Πόλη είναι φυσικό να αποκτά κανείς ισχυρά κοσμοπολίτικα βιώματα και να απορρίπτει διάφορα γνωστά ταμπού που δεν βοηθούν στη διατήρηση της αρμονικής συνύπαρξης των λαών οι οποίοι είναι αιώνες τώρα μοιραίοι συγκάτοικοι πάνω στα ίδια χώματα. Ετσι, το μικρό χριστιανόπουλο αναφέρεται αναλυτικά στις ορθόδοξες εκκλησίες χωρίς να τις πριμοδοτεί, καθώς δεν αφήνει απ’ έξω κανέναν λατρευτικό χώρο, αρμένικη ή καθολική εκκλησία, ισλαμικό τέμενος ή εβραική συναγωγή........
Την εντυπωσιάζουν και τη δένουν άρρηκτα με την Πόλη χίλια δύο, όπως οι πεντάμορφες αλανιάρες γάτες με τις φουντωτές ουρές, Σιαμέζες, Αγκύρας και μιγάδες, η μαντάμ Χαραλαμπίδου, αριστοκρατικό επιβίωμα του παλιού κοσμοπολίτικου Πέρα που συνεννοούνταν στα στερνά της με μιά ιδιότυπη εσπεράντο, οι εγχώριοι ποπ σταρ σαν τον Τζέμ Καρατζά και τους Μογγόλους του που την πιάνει μαζί τους η κοριτσίστικη τρέλα, η περοχή του Μπαλατά και του Φαναριού με τις ιδιομορφίες της, που την έζησε κοντά στους παππούδες της, οι οποίοι της έκαναν όλα τα χατίρια, τα αρμενοκρατούμενο Κούμκαπί, το Κοντοσκάλι με την πυρίπαθη Αγία Κυριακή και τον λόγιο και μέγα συλλέκτη κειμηλίων του γένους πατέρα Μελέτιο με την περίφημη βιβλιοθήκη του, η υποδειγματική εκπαιδευτικός κυρία Ολυμπία, διευθύντρια της Αστικής Σχολής Κοντοσκαλίου, που δεν ξεχωρίζει-το αντίθετο μάλιστα- τη θυγατέρα-μαθήτρια από τους συμμαθητές της, οι τρυφερές αναμνήσεις της από το αυστηρό σχολείο της, το Ζάππειο Παρθεναγωγείο, οι οποίες της δίνουν και την ευκαιρεία να μιλήσει με ευγνωμοσύνη πάντοτε και οφειλή στους δασκάλους της και στο έργο τους΄΄.
Σαφώς η περιγραφή της συγγραφέως είναι προσωπική, δεν θα μπορουσε άλλωστε να είναι διαφορετικά, και αυτό δίνει στο βιβλίο της μιά ΄΄ελαφράδα΄΄ που το κάνει να διαβάζεται απνευστί. Από την άλλη όμως, κι αυτό είναι το καθοριστικό στοιχείο ,κατά τη γνώμη μου, έχει μελετήσει όλα όσα αναφέρονται στο θέμα της-παραθέτει και την σχετική βιβλιογραφία- και έχει χωρίσει το βιβλίο της σε κεφάλαια που, στο κάθε ένα, περιγράφει σε βάθος το θέμα της. Ετσι έχουμε ένα ξεχωριστό κεφάλαιο για τις στοές του Πέρα, τους ευκτήριους Οίκους του,τα προξενεία-παλάτια, τα μέγαρα του Πέρα, τους Συλλόγους και τα Σωματεία, το Ζάππειο, τα υπόλοιπα σχολεία του Πέρα, τα θέατρα του Πέρα, τα ανθρώπινα μνημεία του, τον Ελληνικό Τύπο, τους αθλητικούς συλλόγους. Σε κάθε κεφάλαιο, η Ιώ Τσοκώνα εμβαθύνει στο θέμα που περιγράφει και μας δίνει μιά σφαιρική άποψη είτε πρόκειται για τα σχολεία είτε πρόκειται για τα θέατρα.
΄΄Τον 19ο αιώνα το Πέρα αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, όπου συρρέουν αστοί από όλες τις εθνότητες χτίζοντας πανέμορφα πέτρινα κτίρια ρυθμού Art Nouveau ή Baroque, φορτωμένα με ανάγλυφες παραστάσεις και αγάλματα, καλόγουστα πολυτελή καταστήματα όπου πωλούνται ρούχα, γούνες, καπέλα και κοσμήματα, μυστηριώδεις στοές, τα ονομαζόμενα ΄΄ passages΄΄, θέατρα και σινεμά.
Η περίοδος αυτή είναι που έδωσε την παγκόσμια ακτινοβολία στο Πέρα και τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα του. Δεν είναι υπερβολή να πεί κανείς πως η περιοχή θύμιζε Πύργο της Βαβέλ όπου ακούγονταν σχεδόν όλες οι γλώσσες της υφηλίου. Κανείς δεν ήξερε μόνο τη δική του γλώσσα, ενώ οι οικογένειες μιλούσαν παράλληλα δυό τρείς, καμιά φορά και περισσότερες γλώσσες. Σε ένα ζαχαροπλαστείο, για παράδειγμα, μπορούσε να συναντήσει κανείς ανθρώπους που μιλούσαν γαλλικά, ελληνικά, ιταλικά, αγγλικά, γερμανικά, αρμένικα, τουρκικά ή εβραικά, τα ονομαζόμενα ΄΄σεφαραδίτικα΄΄. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι μπορούσαν να συνεννοηθούν όλοι άνετα μεταξύ τους, λες και ήταν το πιό φυσικό πράγμα του κόσμου. Η γλώσσα όμως που είχε επιβληθεί για τουλάχιστον δύο αιώνες στο Πέρα ήταν η Ελληνική. Οι αγοραπωλησίες στα καταστήματα τις περισσότερες φορές γίνονταν στα ελληνικά, καθώς καταστηματάρχες και πελάτες ήταν Ελληνες. Ετσι, τα μάθαιναν και οι άλλων εθνικοτήτων υπάλληλοι για να μπορούν να τους εξυπηρετούν.
Τα πράγματα για την ελληνοορθόδοξη κοινότητα άρχισαν να αλλάζουν δραματικά ,μετά το 1919-1922. Μεγιστάνες και μεσοαστοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το Πέρα, όπως εξάλλου έκαναν και οι υπόλοιποι ομοεθνείς τους σε όλη ην Κωνσταντινούπολη, πράγμα που θα ακολουθήσουν στη συνέχεια και οι πιό ασθενείς κοινωνικές τάξεις μετά τον εξοντωτικό φόρο περιουσίας ή ΄΄βαρλίκι΄΄ το 1942, το τρομοκρατικό και ταπεινωτικό πογκρόμ των Σεπτεμβριανών το 1955, τις απελάσεις των Ελλήνων υπηκόων το 1964 και την εισβολή στην Κύπρο το 1974. Μετά την κατάρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η επιθυμία της τουρκικής πλέον κυβέρνησης για εθνικό κράτος είχε ως αποτέλεσμα την κατάργηση της αιωνόβιας πρωτεύουσας. Στις 13 Οκτωβρίου του 1923 πρωτεύουσα της Τουρκικής Δημοκρατίας ορίζεται η ΄΄καθαρή΄΄ από κοσμοπολίτικες μνήμες Αγκυρα και, κατ’ επέκταση, υποβαθμίζονται οι πρεσβείες του Πέρα σε προξενεία. Στις 28 Μαρτίου του 1930 καταργείται και η ονομασία Κονσταντινίγε και επικρατεί το Ιστανμπούλ με τη επικρατέστερη ετυμολογία ΄΄εις την Πόλιν΄΄. Στο εξής ούτε το Πέρα θα λέγεται Πέρα, αλλά Μπέγιογλου΄΄.
Η Ιώ Τσοκώνα έγραψε ένα βιβλίο από καρδιάς για την Πόλη της καρδιάς της, που μέσα από τα προσωπικά της βιώματα, έχει την γνώση και την ψυχραιμία,αν θέλετε, να περιγράψει την ιστορία της μέσα από τα όλα αυτά τα σημεία που κατέγραψαν την κοινωνική συμπεριφορά των κατοίκων της. Σχολεία, Τύπος, θέατρα, σινεμά, στοές με καταστήματα, αθλητικούς συλλόγους. Αυτό κάνει το βιβλίο της το αντίθετο του ακαδημαικού, θυμίζοντάς μας παράλληλα και την προοδευτικότητα της σκέψης εκείνης της εποχής, σε σχέση με τα όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα. Ας πούμε, περιγράφει την περίπτωση του περιοδικού ΄΄Κυψέλη΄΄ που πρωτοκυκλοφόρησε το 1844 από την Ευφροσύνη Σαμαρτζίδου. Η πρωτοτυπία του περιοδικού αυτού δεν έγκειται μόνο στο ότι απευθυνότν σε γυναίκες, αλλά ότι γραφόταν και από γυναίκες.΄΄ Αν αναλογιστεί κανείς ότι ο πρώτο γυναικείο περιοδικό της Ελλάδας ΄΄Ευτέρπη΄΄ εκδόθηκε το 1847, το ποίο όμως συνέτασσαν άντρες, όπως ο Δραγούμης,ο Ραγκαβής κι ο Παπαρρηγόπουλος, και ότι το πρώτο ευρωπαικό περιοδικό English Woman’s Journal που εκδόθηκε στην Αγγλία από μιά ομάδα φεμινίστριες το 1858, θα συνειδητοποιήσει την αξία του. Η θεματολογία του περιοδικού επικεντρωνόταν στο ισότιμο δικαίωμα αντρών και γυναικών στην εκπαίδευση΄΄.
Είναι σαφές ότι η συγγραφέας δεν έγραψε ένα ακόμα τουριστικό βιβλίο. Με γνώση , ευαισθησία και προσωπική εμπειρία προσπάθησε να καταγράψει την ατμόσφαιρα του Πέρα, του τρόπου με τον οποίο έζησαν οι άνθρωποι εκεί. Δεν περιγράφει μόνο τα κτίρια, γράφει και την ιστορία τους και την ιστορία των ανθρώπων που τα κατοίκησαν. Και ζώντας τώρα πιά εμείς, σε μιά εποχή παγκοσμιοποίησης και, ουσιαστικά, κατάργησης της Ιστορίας, βιβλία σαν αυτό είναι εκτός από πολύ καλά αναγνώσματα και πολύ χρήσιμα. Μας μαθαίνουν για το πως έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν κάποιοι άλλοι Ελληνες πρίν από εκατό, διακόσια ή τριακόσια χρόνια. Κάποιοι Ελληνες ευεργέτες που ίδρυσαν σχολεία, και όχι μόνο, γιατί πίστευαν πως μέσα από την γνώση μπορεί να κρατηθεί ζωντανό ένα Εθνος.
Η ίδια η συγγραφέας σε μιά συνέντευξή της είπε ανάμεσα σε άλλα:
΄΄ Μου λείπει η Πόλη! Οι μυρωδιές της, οι ήχοι της. Όταν είχα φύγει από εκεί δεν πίστευα πως θα μου έλειπαν τόσο πολύ όλα αυτά. Γράφοντας γι’ αυτήν νοιώθω σαν να ζω για λίγο εκεί. Ίσως επειδή την αγαπώ τόσο, δεν είμαι σίγουρη αν θα επέστρεφα. Η Πόλη αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα και απομακρύνεται από αυτό που ήταν και σε όψη και σε τρόπο ζωής. Την επισκέπτομαι συχνά, μιας και μένει εκεί ο αδελφός μου με την οικογένειά του, αλλά και αγαπημένοι μου φίλοι. Αποφεύγω όμως να πηγαίνω σε μέρη που αλλοιώθηκε η όψη τους γιατί υποφέρω, όπως για παράδειγμα η παραλία του νησιού μου, της αγαπημένης μου Πρώτης.΄΄
Την έκδοση συνοδεύουν εξαιρετικές φωτογραφίες των Τούρκων φωτογράφων Cem Orter, Sami Solmaz, Erdem Aydin καθώς και πολλές από προσωπικά αρχεία Ελλήνων της Πόλης.
Η συγγραφέας γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1964. Αποφοίτησε από το Ζάπειο Λύκειο της Κωνσταντινούπολης και το τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιά. Εγραψε τα βιβλία ΄΄Πολυπολιτιστικό Πέρα΄΄, το 2010, ΄΄Το Πέρα των Ελλήνων-Στην Κωνσταντινούπολη του χθές και του σήμερα΄΄, το ιστορικό βιβλίο ΄΄Στα χρόνια της Κιοσέμ Σουλτάν-Μιά Ελληνίδα Σουλτάνα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία του 17ου αιώνα΄΄ και το αστυνομικό μυθιστόρημα ΄΄Εγκλημα στον Ιανό΄΄. Μεταφράζει από και πρός τα Τουρικά, ενώ μελέτες και άρθρα της δημοσιεύονται στον περιοδικό Τύπο των δύο χωρών.
Ολα αυτά τα αναφέρω γιατί είναι σαφές ότι η ματιά της πάνω στην Κωνσταντινούπολη, και ιδιαίτερα πάνω στο περίφημο Πέρα, είναι μιά ματιά βιωματική. Γιατί, κακά τα ψέμματα, όσο κι αν έχεις διαβάσει για έναν τόπο, αν δεν έχεις ζήσει την καθημερινότητά του, δεν μπορείς να τον περιγράψεις πειστικά.
Και η Ιώ Τσοκώνα όχι μόνο έχει γεννηθεί στον συγκεκριμένο τόπο, αλλά μεγάλωσε, πήγε σχολείο εκεί, έζησε τα παιδικά και τα νεανικά της χρόνια εκεί, και αυτό που την συνδέι με τον τόπο είναι ακατάλυτο.
Στην εισαγωγή του βιβλίου, γράφει ο Θωμάς Κοροβίνης ανάμεσα σε άλλα:
΄΄Στους άσπιλους τόπους της παιδικής και στους λαχταρισμένους της εφηβικής γεωγραφίας συντελούνται πολλά απροσδόκητα θαύματα. Η Ιώ ξεδιπλώνει χαριτωμένα το νηπιακό και μαθητικό λεύκωμα της μικρής ζωηρής Πολίισσας, και μας ξεναγεί στη μυσταγωγία της διαμαντένιας μνήμης της, καθιστώντας μας κοινωνούς μιας άρτι παρελθούσας κοινωνικής ζωής που διατηρούσε ακόμα πολλά από τα ιδιάζοντα στοιχεία της κοσμοπολίτικης ώσμωσης του ξακουστού ευρωλεβαντίνικου Πέρα.........
Από την άλλη, μας μεταδίδει τη δική της αίσθηση για το πολυφυλετικό, πολύγλωσσο και πολύτροπο χαρμάνι του Σταυροδρομίου. Και πως αλλοιώς θα μπορούσε να γίνει; Ζώντας στην Πόλη είναι φυσικό να αποκτά κανείς ισχυρά κοσμοπολίτικα βιώματα και να απορρίπτει διάφορα γνωστά ταμπού που δεν βοηθούν στη διατήρηση της αρμονικής συνύπαρξης των λαών οι οποίοι είναι αιώνες τώρα μοιραίοι συγκάτοικοι πάνω στα ίδια χώματα. Ετσι, το μικρό χριστιανόπουλο αναφέρεται αναλυτικά στις ορθόδοξες εκκλησίες χωρίς να τις πριμοδοτεί, καθώς δεν αφήνει απ’ έξω κανέναν λατρευτικό χώρο, αρμένικη ή καθολική εκκλησία, ισλαμικό τέμενος ή εβραική συναγωγή........
Την εντυπωσιάζουν και τη δένουν άρρηκτα με την Πόλη χίλια δύο, όπως οι πεντάμορφες αλανιάρες γάτες με τις φουντωτές ουρές, Σιαμέζες, Αγκύρας και μιγάδες, η μαντάμ Χαραλαμπίδου, αριστοκρατικό επιβίωμα του παλιού κοσμοπολίτικου Πέρα που συνεννοούνταν στα στερνά της με μιά ιδιότυπη εσπεράντο, οι εγχώριοι ποπ σταρ σαν τον Τζέμ Καρατζά και τους Μογγόλους του που την πιάνει μαζί τους η κοριτσίστικη τρέλα, η περοχή του Μπαλατά και του Φαναριού με τις ιδιομορφίες της, που την έζησε κοντά στους παππούδες της, οι οποίοι της έκαναν όλα τα χατίρια, τα αρμενοκρατούμενο Κούμκαπί, το Κοντοσκάλι με την πυρίπαθη Αγία Κυριακή και τον λόγιο και μέγα συλλέκτη κειμηλίων του γένους πατέρα Μελέτιο με την περίφημη βιβλιοθήκη του, η υποδειγματική εκπαιδευτικός κυρία Ολυμπία, διευθύντρια της Αστικής Σχολής Κοντοσκαλίου, που δεν ξεχωρίζει-το αντίθετο μάλιστα- τη θυγατέρα-μαθήτρια από τους συμμαθητές της, οι τρυφερές αναμνήσεις της από το αυστηρό σχολείο της, το Ζάππειο Παρθεναγωγείο, οι οποίες της δίνουν και την ευκαιρεία να μιλήσει με ευγνωμοσύνη πάντοτε και οφειλή στους δασκάλους της και στο έργο τους΄΄.
Σαφώς η περιγραφή της συγγραφέως είναι προσωπική, δεν θα μπορουσε άλλωστε να είναι διαφορετικά, και αυτό δίνει στο βιβλίο της μιά ΄΄ελαφράδα΄΄ που το κάνει να διαβάζεται απνευστί. Από την άλλη όμως, κι αυτό είναι το καθοριστικό στοιχείο ,κατά τη γνώμη μου, έχει μελετήσει όλα όσα αναφέρονται στο θέμα της-παραθέτει και την σχετική βιβλιογραφία- και έχει χωρίσει το βιβλίο της σε κεφάλαια που, στο κάθε ένα, περιγράφει σε βάθος το θέμα της. Ετσι έχουμε ένα ξεχωριστό κεφάλαιο για τις στοές του Πέρα, τους ευκτήριους Οίκους του,τα προξενεία-παλάτια, τα μέγαρα του Πέρα, τους Συλλόγους και τα Σωματεία, το Ζάππειο, τα υπόλοιπα σχολεία του Πέρα, τα θέατρα του Πέρα, τα ανθρώπινα μνημεία του, τον Ελληνικό Τύπο, τους αθλητικούς συλλόγους. Σε κάθε κεφάλαιο, η Ιώ Τσοκώνα εμβαθύνει στο θέμα που περιγράφει και μας δίνει μιά σφαιρική άποψη είτε πρόκειται για τα σχολεία είτε πρόκειται για τα θέατρα.
΄΄Τον 19ο αιώνα το Πέρα αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, όπου συρρέουν αστοί από όλες τις εθνότητες χτίζοντας πανέμορφα πέτρινα κτίρια ρυθμού Art Nouveau ή Baroque, φορτωμένα με ανάγλυφες παραστάσεις και αγάλματα, καλόγουστα πολυτελή καταστήματα όπου πωλούνται ρούχα, γούνες, καπέλα και κοσμήματα, μυστηριώδεις στοές, τα ονομαζόμενα ΄΄ passages΄΄, θέατρα και σινεμά.
Η περίοδος αυτή είναι που έδωσε την παγκόσμια ακτινοβολία στο Πέρα και τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα του. Δεν είναι υπερβολή να πεί κανείς πως η περιοχή θύμιζε Πύργο της Βαβέλ όπου ακούγονταν σχεδόν όλες οι γλώσσες της υφηλίου. Κανείς δεν ήξερε μόνο τη δική του γλώσσα, ενώ οι οικογένειες μιλούσαν παράλληλα δυό τρείς, καμιά φορά και περισσότερες γλώσσες. Σε ένα ζαχαροπλαστείο, για παράδειγμα, μπορούσε να συναντήσει κανείς ανθρώπους που μιλούσαν γαλλικά, ελληνικά, ιταλικά, αγγλικά, γερμανικά, αρμένικα, τουρκικά ή εβραικά, τα ονομαζόμενα ΄΄σεφαραδίτικα΄΄. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι μπορούσαν να συνεννοηθούν όλοι άνετα μεταξύ τους, λες και ήταν το πιό φυσικό πράγμα του κόσμου. Η γλώσσα όμως που είχε επιβληθεί για τουλάχιστον δύο αιώνες στο Πέρα ήταν η Ελληνική. Οι αγοραπωλησίες στα καταστήματα τις περισσότερες φορές γίνονταν στα ελληνικά, καθώς καταστηματάρχες και πελάτες ήταν Ελληνες. Ετσι, τα μάθαιναν και οι άλλων εθνικοτήτων υπάλληλοι για να μπορούν να τους εξυπηρετούν.
Τα πράγματα για την ελληνοορθόδοξη κοινότητα άρχισαν να αλλάζουν δραματικά ,μετά το 1919-1922. Μεγιστάνες και μεσοαστοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το Πέρα, όπως εξάλλου έκαναν και οι υπόλοιποι ομοεθνείς τους σε όλη ην Κωνσταντινούπολη, πράγμα που θα ακολουθήσουν στη συνέχεια και οι πιό ασθενείς κοινωνικές τάξεις μετά τον εξοντωτικό φόρο περιουσίας ή ΄΄βαρλίκι΄΄ το 1942, το τρομοκρατικό και ταπεινωτικό πογκρόμ των Σεπτεμβριανών το 1955, τις απελάσεις των Ελλήνων υπηκόων το 1964 και την εισβολή στην Κύπρο το 1974. Μετά την κατάρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η επιθυμία της τουρκικής πλέον κυβέρνησης για εθνικό κράτος είχε ως αποτέλεσμα την κατάργηση της αιωνόβιας πρωτεύουσας. Στις 13 Οκτωβρίου του 1923 πρωτεύουσα της Τουρκικής Δημοκρατίας ορίζεται η ΄΄καθαρή΄΄ από κοσμοπολίτικες μνήμες Αγκυρα και, κατ’ επέκταση, υποβαθμίζονται οι πρεσβείες του Πέρα σε προξενεία. Στις 28 Μαρτίου του 1930 καταργείται και η ονομασία Κονσταντινίγε και επικρατεί το Ιστανμπούλ με τη επικρατέστερη ετυμολογία ΄΄εις την Πόλιν΄΄. Στο εξής ούτε το Πέρα θα λέγεται Πέρα, αλλά Μπέγιογλου΄΄.
Η Ιώ Τσοκώνα έγραψε ένα βιβλίο από καρδιάς για την Πόλη της καρδιάς της, που μέσα από τα προσωπικά της βιώματα, έχει την γνώση και την ψυχραιμία,αν θέλετε, να περιγράψει την ιστορία της μέσα από τα όλα αυτά τα σημεία που κατέγραψαν την κοινωνική συμπεριφορά των κατοίκων της. Σχολεία, Τύπος, θέατρα, σινεμά, στοές με καταστήματα, αθλητικούς συλλόγους. Αυτό κάνει το βιβλίο της το αντίθετο του ακαδημαικού, θυμίζοντάς μας παράλληλα και την προοδευτικότητα της σκέψης εκείνης της εποχής, σε σχέση με τα όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα. Ας πούμε, περιγράφει την περίπτωση του περιοδικού ΄΄Κυψέλη΄΄ που πρωτοκυκλοφόρησε το 1844 από την Ευφροσύνη Σαμαρτζίδου. Η πρωτοτυπία του περιοδικού αυτού δεν έγκειται μόνο στο ότι απευθυνότν σε γυναίκες, αλλά ότι γραφόταν και από γυναίκες.΄΄ Αν αναλογιστεί κανείς ότι ο πρώτο γυναικείο περιοδικό της Ελλάδας ΄΄Ευτέρπη΄΄ εκδόθηκε το 1847, το ποίο όμως συνέτασσαν άντρες, όπως ο Δραγούμης,ο Ραγκαβής κι ο Παπαρρηγόπουλος, και ότι το πρώτο ευρωπαικό περιοδικό English Woman’s Journal που εκδόθηκε στην Αγγλία από μιά ομάδα φεμινίστριες το 1858, θα συνειδητοποιήσει την αξία του. Η θεματολογία του περιοδικού επικεντρωνόταν στο ισότιμο δικαίωμα αντρών και γυναικών στην εκπαίδευση΄΄.
Είναι σαφές ότι η συγγραφέας δεν έγραψε ένα ακόμα τουριστικό βιβλίο. Με γνώση , ευαισθησία και προσωπική εμπειρία προσπάθησε να καταγράψει την ατμόσφαιρα του Πέρα, του τρόπου με τον οποίο έζησαν οι άνθρωποι εκεί. Δεν περιγράφει μόνο τα κτίρια, γράφει και την ιστορία τους και την ιστορία των ανθρώπων που τα κατοίκησαν. Και ζώντας τώρα πιά εμείς, σε μιά εποχή παγκοσμιοποίησης και, ουσιαστικά, κατάργησης της Ιστορίας, βιβλία σαν αυτό είναι εκτός από πολύ καλά αναγνώσματα και πολύ χρήσιμα. Μας μαθαίνουν για το πως έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν κάποιοι άλλοι Ελληνες πρίν από εκατό, διακόσια ή τριακόσια χρόνια. Κάποιοι Ελληνες ευεργέτες που ίδρυσαν σχολεία, και όχι μόνο, γιατί πίστευαν πως μέσα από την γνώση μπορεί να κρατηθεί ζωντανό ένα Εθνος.
Η ίδια η συγγραφέας σε μιά συνέντευξή της είπε ανάμεσα σε άλλα:
΄΄ Μου λείπει η Πόλη! Οι μυρωδιές της, οι ήχοι της. Όταν είχα φύγει από εκεί δεν πίστευα πως θα μου έλειπαν τόσο πολύ όλα αυτά. Γράφοντας γι’ αυτήν νοιώθω σαν να ζω για λίγο εκεί. Ίσως επειδή την αγαπώ τόσο, δεν είμαι σίγουρη αν θα επέστρεφα. Η Πόλη αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα και απομακρύνεται από αυτό που ήταν και σε όψη και σε τρόπο ζωής. Την επισκέπτομαι συχνά, μιας και μένει εκεί ο αδελφός μου με την οικογένειά του, αλλά και αγαπημένοι μου φίλοι. Αποφεύγω όμως να πηγαίνω σε μέρη που αλλοιώθηκε η όψη τους γιατί υποφέρω, όπως για παράδειγμα η παραλία του νησιού μου, της αγαπημένης μου Πρώτης.΄΄
Την έκδοση συνοδεύουν εξαιρετικές φωτογραφίες των Τούρκων φωτογράφων Cem Orter, Sami Solmaz, Erdem Aydin καθώς και πολλές από προσωπικά αρχεία Ελλήνων της Πόλης.
