Για όλους εμάς, τους φανατικούς αναγνώστες του, που έχουμε ταξιδέψει με τα μυθιστορήματά του στον μαγικό κόσμο των βιβλίων και την παλιά Βαρκελώνη, ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν που πέθανε πρόωρα πέρσυ, μας επεφύλασσε ένα ακόμα δώρο: «Η πόλη της καταχνιάς», που μόλις κυκλοφόρησε, είναι τα τελευταία κείμενά του.
Οπως σημειώνει στην αρχή του βιβλίου ο επιμελητής της Ισπανικής έκδοσης Εμίλ ντε Ροζιέ Καστελέν ΄΄Αφού ολοκλήρωσε το έργο της ζωής του ,΄΄Το Κοιμητήριο των λησμονημένων βιβλίων΄΄, με την έκδοση , τον Νοέμβριο του 2016, και του τελευταίου μυθιστορήματος της τετραλογίας ΄΄Ο λαβύρινθος των πνευμάτων΄΄, ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν σχεδίαζε ως επόμενο βήμα έναν τόμο με τα διηγήματά του. Ηθελε να προσφέρει στους αναγνώστες του τόσο τα διηγήματα που είχε δημοσιεύσει σε περιοδικές εκδόσεις ή με τη μορφή ένθετου σε ειδικές εκδόσεις των μυθιστορημάτων του, όσο και άλλα που παρέμεναν αδημοσίευτα....
Ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν είχε συλλάβει αυτό το έργο όχι μόνο ως διακριτή οντότητα αλλά και ως ένδειξη ευγνωμοσύνης πρός τους αναγνώστες του , οι οποίοι τον είχαν ακολουθήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της σάγκας που ξεκίνησε με ΄΄Τη σκιά του ανέμου΄΄. Σήμερα, λόγω του μεταθανάτιου χαρακτήρα του, μετατρέπεται σε φόρο τιμής του εκδοτικού του οίκου πρός τον ίδιο τον συγγραφέα, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, με την οποία, αναμφισβήτητα, θα συμφωνήσουν οι αναγνώστες μας, πρός έναν από τους πιο θαυμαστούς συγγραφείς του καιρού μας.
Στην ΄΄Πόλη της καταχνιάς΄΄ διευρύνεται ο κόσμος του ΄΄Κοιμητηρίου των λησμονημένων βιβλίων΄΄. Είτε λόγω της εκδίπλωσης άγνωστων πτυχών κάποιου χαρακτήρα, είτε χάρη στην εμβάθυνση στην ιστορία της κατασκευής της μυθικής βιβλιοθήκης, είτε επιδή η θεματική, τα κίνητρα ή η ατμόσφαιρα που τυλίγει αυτά τα διηγήματα αποδεικνύονται οικεία στους αναγνώστες της σάγκας. Καταραμένοι συγγραφείς, οραματιστές αρχιτέκτονες, πλαστές ταυτότητες, φαντασμαγορικά κτίρια, μιά ακαταμάχητη περιγραφική πλαστικότητα, η μαεστρία των διαλόγων...και πάνω απ’ όλα η υπόσχεση πως η αφήγηση, η ιστορία, η ίδια η πράξη της μυθοπλασίας θα μας οδηγήσουν σε έδαφος καινούργιο και συναρπαστικό.
Οσον αφορά τα λογοτεχνικά είδη, ΄΄Η πόλη της καταχνιάς΄, δίνει δείγμα της ικανότητας με την οποία ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν τα χρησιμοποίησε για να κατασκευάσει μια δική του. μοναδική λογοτεχνία, στην οποία αναγνωρίζουμε στοιχεία του μυθιστορήματος, του ιστορικού και του γοτθικού μυιστορήματος, του θρίλερ, της μυθιστορίας, δίχως να λείπει η αριστοτεχνική πινελιά της αφήγησης μέσα στην αφήγηση. Ας μη μακρυγορώ άλλο όμως αναγνώστη. Ισως να περιττεύουν οι εξηγήσεις για τον βαθμό αξιοσύνης και αναγνώρισης στον οποίο έφτασε το έργο ενός συγγραφέα, όταν αυτόν τον συγγραφέα τον συνοδεύει πάντα ένας επιθετικός προσδιορισμός: θερβαντεσιανός, ντικενσιανός, μπορχεσιανός... Καλώς ήρθατε σε ένα καινούργιο –δυστυχώς το τελευταίο- θαφονικό βιβλίο΄΄.
Ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν γεννήθηκε στη Βαρκελώνη το 1965 και ξεκίνησε τη λογοτεχνική του καριέρα το 1993 με το εφηβικό μυθιστόρημα El principe de la niebla, που τιμήθηκε με το Βραβείο Edebé. Ακολούθησαν τα El palacio de la medianoche και Las luces de Septiembre, συγκεντρωμένα σε έναν τόμο υπό τον τίτλο La trilogia de la niebla.
Το 2001 εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα για ενηλίκους, ΄΄Η σκιά του ανέμου΄΄, το οποίο πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε διεθνές λογοτεχνικό φαινόμενο και θεωρείται, μετά τον Δον Κιχώτη, το πιο πετυχημένο μυθιστόρημα στην εκδοτική ιστορία της Ισπανίας. Μάλιστα το 2007 επιλέχθηκε από 81 Λατινοαμερικανούς και Ισπανούς συγγραφείς και κριτικούς λογοτεχνίας ως ένα από τα 100 καλύτερα ισπανικά βιβλία των τελευταίων 25 ετών.
Τα έργα του έχουν τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία και έχουν πουλήσει περισσότερα από 30 εκατομμύρια αντίτυπα στις πέντε ηπείρους. Σε συνέντευξή του είχε δηλώσει για τον λογοτεχνικό κόσμο, από τον οποίο συνήθιζε να απέχει, ότι «είναι 1% λογοτεχνικός και 99% κόσμος».
“Η ζωή είναι σαν μια θεατρική σκηνή”, είχε δηλώσει σε μια συνέντευξή του .
Είναι ένας λογοτέχνης, πολύ εύκολα το καταλαβαίνεις διαβάζοντας ένα μυθιστόρημα του, που δημιουργεί έναν δικό του κόσμο και προσκαλεί τον αναγνώστη να τον επισκεφθεί.
Ο δικός του κόσμος έχει σαν έδρα την Βαρκελώνη. Αλλά όχι την Βαρκελώνη που γνωρίζουμε από τουριστικές φωτογραφίες. Μια Βαρκελώνη σκοτεινή, που ξεπροβάλει μέσα από το παρελθόν. Τα βιβλία του Θαφόν μοιάζουν με σκοτεινά παραμύθια. Δεν είναι εύκολο να τα κατατάξεις σε είδος. Επιφανειακά έχουν τα γνωρίσματα του θρίλερ, του αστυνομικού, του αισθηματικού. Αλλά δεν είναι τίποτα από όλα αυτά. Είναι καθαρή λογοτεχνία. Είναι ένας κόσμος όπου κυριαρχεί η παλιά Βαρκελώνη, η ιστορία των τελευταίων 70 ετών και τα βιβλία.
Στα διηγήματα της ΄΄Πόλης της καταχνιάς΄΄, υπάρχουν στοιχεία από όλα αυτά. Και πάνω απ΄όλα υπάρχει μαγεία. Η μαγεία του λογοτέχνη που μπορεί σε μιάμιση σελίδα να δημιουργήσει ένα μαγικό αποτέλεσμα, βάζοντας λέξεις στη σειρά και σχηματίζοντας προτάσεις, δημιουργόντας ένα άλλο σύμπαν.
΄
΄ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ, 1569: Ύπήρξαν χρόνια μυθικά, όταν η ιστορία δεν είχε άλλο τέχνασμα από την ανάμνηση εκείνου που δε συνέβη ποτέ και η ζωή δεν έφτανε να ονειρευτεί άλλο πέρα από το φευγαλέο και το περαστικό.
Εκείνο τον καιρό οι μαθητευόμενοι ποιητές έφεραν ξίφος στο ζωνάρι και ίππευαν δίχως επίγνωση και προορισμό, με τον νου τους σε στίχους με φαρμακερή κόψη. Η Βαρκελώνη ήταν εκείνο τον καιρό κωμόπολη, οχυρό νανουρισμένο στην αγκαλιά ενός αμφιθεάτρου από βουνά σπαρμένα με ληστοσυμμορίες, που κρύβονταν εκεί με την πλάτη γυρισμένη σε μιά θάλασσα στο χρώμα του κρασιού, διάτρητη από φως και πειρατές. Στις πύλες της κρεμούσαν ληστές και κακοποιούς για να αποθαρρύνουν την απληστία για το ξένο,και μέσα στα έτοιμα να σκάσουν τείχη της, κονταροχτυπιόνταν έμποροι, σοφοί, αυλικοί και ιδαλγοί κάθε είδους και κάθε βαθμού υποτέλειας, στην υπηρεσία ενός λαβυρίνθου από δολοπλοκίες, χρήμα και αλχημείες, του οποίου η φήμη έφτανε ως τον ορίζοντα και τον πόθο τόσο του γνωστού όσο και του ονειρεμένου κόσμου. Λεγόταν πως εκεί είναν χύσει το αίμα τους βασιλιάδες και άγιοι, πως οι λέξεις και οι γνώσεις έβρισκαν προστασία και πώς, με ένα νόμισμα στα χέρια κι ένα ψέμα στα χείλη, οποιοσδήποτε τυχοδιώκτης μπορούσε να φιλήσει τη δόξα, να πλαγιάσει με το θάνατο και να ξημερωθεί μακάριος ανάμεσα σε φυλάκια και καθεδρικούς για να κάνει όνομα και περιουσία΄΄.
Κάπως έτσι ξεκινάει το διήγημα που είναι αφιερωμένο στον δον Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Ολη το Θαφονικό σύμπαν μέσα σε λίγες προτάσεις. Λίγο πιό κάτω ο Θαφόν βάζει τον Θερβάντες να λέει:΄΄Η κωμωδία μας διδάσκει πως τη ζωή δεν πρέπει να την παίρνουμε στα σοβαρά και η τραγωδία μας διδάσκει τι συμβαίνει όταν δεν παίρνουμε στα σοβαρά αυτό που μας διδάσκει η κωμωδία΄΄.
Στο κύκνειο άσμα του συγγραφέα θα βρούμε όλα εκείνα τα στοιχεία που μας έκαναν να αγαπήσουμε και να ταξιδέψουμε με τα βιβλία του. Ο Θερβάντες, ο Γκαουντί, και κυρίως, η ίδια η Βαρκελώνη επιστρέφουν μέσα από αυτές τις μικρές ιστορίες που έχουν τη δύναμη όχι μόνο να συγκινήσουν τον αναγνώστη, αλλά και να τον μαγέψουν με τη δύναμη της περιγραφής του συγγραφέα. Ο Θαφόν, σαν μεγάλος ζωγράφος, χρησιμοποιεί μιά εντυπωσιακή παλέτα χρωμάτων, εστιάζοντας στις ανεπαίσθητες αποχρώσεις. Είναι ένας σπουδαίος συγγραφέας που κατάφερε από πολύ νωρίς να δημιουργήσει το δικό του λογοτεχνικό σύμπαν χωρίς να κάνει εκπτώσεις στις αξίες του. Οποιος αναγνώστης θέλει, τον ακολουθεί. Στην ΄΄Πόλη της καταχνιάς΄΄, σε ένα από τα διηγήματά του, βάζει τον μεγάλο Λεονάρντο να λέει σε έναν νεαρό, μέτριο ζωγράφο που θέλησε να πάει στο εργαστήριό του να μάθει ζωγραφική: ΄΄Νεαρέ Ανσέλμο, ας μη σας θλίβουν τα λόγια μου, παρά να δείτε σε αυτά την ευλογία, αφού η θέση του σεβαστού σας πατέρα θα σας καταστήσει ισοβίως πλούσιο και δε θα χρειαστεί να παλέψετε με το πινέλο και τη σμίλη για την επιβίωσή σας. Θα είστε άνθρωπος τυχερός, θα είστε άνθρωπος αγαπητός και θα χαίρεται σεβασμού από τους συμπολίτες σας, αλλά αυτό που ποτέ δεν θα είστε, ακόμα κι αν έχετε όλον τον χρυσό του κόσμου, είναι ιδιοφυής. Λίγα πεπρωμένα είναι πιό σκληρά και πικρά από κείνο του μέτριου καλλιτέχνη. Που περνά τη ζωή του ζηλεύοντας και βρίζοντας τους ανταγωνιστές του.
Αφήστε να δημιουργήσουν τέχνη και ομορφιά εκείνοι που δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς. Και με τον καιρό, θα μάθετε πως να μου συγχωρήσετε την ειλικρίνεια που σ΄ήμερα σας πονά, αλλά αύριο, αν τη δεχτείτε καλοπροαίρετα, θα σας λυτρώσει από την κόλασή σας΄΄.
Ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν πέθανε στις 19 Ιουνίου 2020, σε ηλικία 55 ετών. Πολύ πιθανόν, να είχε μπροστά του τα καλύτερά έργα του, που, όμως, τελικά δεν γράφτηκαν. Αυτά όμως που πρόλαβε να γράψει είναι σίγουρο ότι θα υπάρχουν πάντα στην Ιστορία της παγκόσμιας Λογοτεχίας.
Αποχαιρετώντας τον ίδιο, με αφορμή την ΄΄Πόλη της καταχνιάς΄΄, να θυμιθούμε λίγες δικές του γραμμές:
“Οι περισσότεροι θνητοί δε φτάνουμε ποτέ να γνωρίσουμε την πραγματική μας μοίρα.Απλώς πέφτει πάνω μας κάποια στιγμή και μας τσακίζει. Όταν πια καταφέρνουμε να σηκώσουμε το κεφάλι, την βλέπουμε να απομακρύνεται απ’ το μονοπάτι και είναι ήδη αργά. Τον υπόλοιπο δρόμο μας αναγκαζόμαστε να τον κάνουμε βαδίζοντας στο χαντάκι εκείνου που οι ονειροπόλοι αποκαλούν ωριμότητα. Η ελπίδα δεν είναι παρά η πίστη ότι αυτή η στιγμή δεν έχει φτάσει ακόμα, ότι θα καταφέρουμε να δούμε τη μοίρα μας όταν πλησιάσει κι ότι θα μπορέσουμε να πηδήξουμε πάνω της πριν η ευκαιρία του να είμαστε οι ίδιοι μας οι εαυτοί χαθεί για πάντα, καταδικάζοντας μας να ζούμε στο κενό, νοσταλγώντας αυτό που έπρεπε να υπάρξει και ποτέ δεν υπήρξε”.
Η μετάφραση είναι της Μαρίας Παλαιολόγου.
Οπως σημειώνει στην αρχή του βιβλίου ο επιμελητής της Ισπανικής έκδοσης Εμίλ ντε Ροζιέ Καστελέν ΄΄Αφού ολοκλήρωσε το έργο της ζωής του ,΄΄Το Κοιμητήριο των λησμονημένων βιβλίων΄΄, με την έκδοση , τον Νοέμβριο του 2016, και του τελευταίου μυθιστορήματος της τετραλογίας ΄΄Ο λαβύρινθος των πνευμάτων΄΄, ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν σχεδίαζε ως επόμενο βήμα έναν τόμο με τα διηγήματά του. Ηθελε να προσφέρει στους αναγνώστες του τόσο τα διηγήματα που είχε δημοσιεύσει σε περιοδικές εκδόσεις ή με τη μορφή ένθετου σε ειδικές εκδόσεις των μυθιστορημάτων του, όσο και άλλα που παρέμεναν αδημοσίευτα....
Ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν είχε συλλάβει αυτό το έργο όχι μόνο ως διακριτή οντότητα αλλά και ως ένδειξη ευγνωμοσύνης πρός τους αναγνώστες του , οι οποίοι τον είχαν ακολουθήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της σάγκας που ξεκίνησε με ΄΄Τη σκιά του ανέμου΄΄. Σήμερα, λόγω του μεταθανάτιου χαρακτήρα του, μετατρέπεται σε φόρο τιμής του εκδοτικού του οίκου πρός τον ίδιο τον συγγραφέα, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, με την οποία, αναμφισβήτητα, θα συμφωνήσουν οι αναγνώστες μας, πρός έναν από τους πιο θαυμαστούς συγγραφείς του καιρού μας.
Στην ΄΄Πόλη της καταχνιάς΄΄ διευρύνεται ο κόσμος του ΄΄Κοιμητηρίου των λησμονημένων βιβλίων΄΄. Είτε λόγω της εκδίπλωσης άγνωστων πτυχών κάποιου χαρακτήρα, είτε χάρη στην εμβάθυνση στην ιστορία της κατασκευής της μυθικής βιβλιοθήκης, είτε επιδή η θεματική, τα κίνητρα ή η ατμόσφαιρα που τυλίγει αυτά τα διηγήματα αποδεικνύονται οικεία στους αναγνώστες της σάγκας. Καταραμένοι συγγραφείς, οραματιστές αρχιτέκτονες, πλαστές ταυτότητες, φαντασμαγορικά κτίρια, μιά ακαταμάχητη περιγραφική πλαστικότητα, η μαεστρία των διαλόγων...και πάνω απ’ όλα η υπόσχεση πως η αφήγηση, η ιστορία, η ίδια η πράξη της μυθοπλασίας θα μας οδηγήσουν σε έδαφος καινούργιο και συναρπαστικό.
Οσον αφορά τα λογοτεχνικά είδη, ΄΄Η πόλη της καταχνιάς΄, δίνει δείγμα της ικανότητας με την οποία ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν τα χρησιμοποίησε για να κατασκευάσει μια δική του. μοναδική λογοτεχνία, στην οποία αναγνωρίζουμε στοιχεία του μυθιστορήματος, του ιστορικού και του γοτθικού μυιστορήματος, του θρίλερ, της μυθιστορίας, δίχως να λείπει η αριστοτεχνική πινελιά της αφήγησης μέσα στην αφήγηση. Ας μη μακρυγορώ άλλο όμως αναγνώστη. Ισως να περιττεύουν οι εξηγήσεις για τον βαθμό αξιοσύνης και αναγνώρισης στον οποίο έφτασε το έργο ενός συγγραφέα, όταν αυτόν τον συγγραφέα τον συνοδεύει πάντα ένας επιθετικός προσδιορισμός: θερβαντεσιανός, ντικενσιανός, μπορχεσιανός... Καλώς ήρθατε σε ένα καινούργιο –δυστυχώς το τελευταίο- θαφονικό βιβλίο΄΄.
Ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν γεννήθηκε στη Βαρκελώνη το 1965 και ξεκίνησε τη λογοτεχνική του καριέρα το 1993 με το εφηβικό μυθιστόρημα El principe de la niebla, που τιμήθηκε με το Βραβείο Edebé. Ακολούθησαν τα El palacio de la medianoche και Las luces de Septiembre, συγκεντρωμένα σε έναν τόμο υπό τον τίτλο La trilogia de la niebla.
Το 2001 εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα για ενηλίκους, ΄΄Η σκιά του ανέμου΄΄, το οποίο πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε διεθνές λογοτεχνικό φαινόμενο και θεωρείται, μετά τον Δον Κιχώτη, το πιο πετυχημένο μυθιστόρημα στην εκδοτική ιστορία της Ισπανίας. Μάλιστα το 2007 επιλέχθηκε από 81 Λατινοαμερικανούς και Ισπανούς συγγραφείς και κριτικούς λογοτεχνίας ως ένα από τα 100 καλύτερα ισπανικά βιβλία των τελευταίων 25 ετών.
Τα έργα του έχουν τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία και έχουν πουλήσει περισσότερα από 30 εκατομμύρια αντίτυπα στις πέντε ηπείρους. Σε συνέντευξή του είχε δηλώσει για τον λογοτεχνικό κόσμο, από τον οποίο συνήθιζε να απέχει, ότι «είναι 1% λογοτεχνικός και 99% κόσμος».
“Η ζωή είναι σαν μια θεατρική σκηνή”, είχε δηλώσει σε μια συνέντευξή του .
Είναι ένας λογοτέχνης, πολύ εύκολα το καταλαβαίνεις διαβάζοντας ένα μυθιστόρημα του, που δημιουργεί έναν δικό του κόσμο και προσκαλεί τον αναγνώστη να τον επισκεφθεί.
Ο δικός του κόσμος έχει σαν έδρα την Βαρκελώνη. Αλλά όχι την Βαρκελώνη που γνωρίζουμε από τουριστικές φωτογραφίες. Μια Βαρκελώνη σκοτεινή, που ξεπροβάλει μέσα από το παρελθόν. Τα βιβλία του Θαφόν μοιάζουν με σκοτεινά παραμύθια. Δεν είναι εύκολο να τα κατατάξεις σε είδος. Επιφανειακά έχουν τα γνωρίσματα του θρίλερ, του αστυνομικού, του αισθηματικού. Αλλά δεν είναι τίποτα από όλα αυτά. Είναι καθαρή λογοτεχνία. Είναι ένας κόσμος όπου κυριαρχεί η παλιά Βαρκελώνη, η ιστορία των τελευταίων 70 ετών και τα βιβλία.
Στα διηγήματα της ΄΄Πόλης της καταχνιάς΄΄, υπάρχουν στοιχεία από όλα αυτά. Και πάνω απ΄όλα υπάρχει μαγεία. Η μαγεία του λογοτέχνη που μπορεί σε μιάμιση σελίδα να δημιουργήσει ένα μαγικό αποτέλεσμα, βάζοντας λέξεις στη σειρά και σχηματίζοντας προτάσεις, δημιουργόντας ένα άλλο σύμπαν.
΄
΄ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ, 1569: Ύπήρξαν χρόνια μυθικά, όταν η ιστορία δεν είχε άλλο τέχνασμα από την ανάμνηση εκείνου που δε συνέβη ποτέ και η ζωή δεν έφτανε να ονειρευτεί άλλο πέρα από το φευγαλέο και το περαστικό.
Εκείνο τον καιρό οι μαθητευόμενοι ποιητές έφεραν ξίφος στο ζωνάρι και ίππευαν δίχως επίγνωση και προορισμό, με τον νου τους σε στίχους με φαρμακερή κόψη. Η Βαρκελώνη ήταν εκείνο τον καιρό κωμόπολη, οχυρό νανουρισμένο στην αγκαλιά ενός αμφιθεάτρου από βουνά σπαρμένα με ληστοσυμμορίες, που κρύβονταν εκεί με την πλάτη γυρισμένη σε μιά θάλασσα στο χρώμα του κρασιού, διάτρητη από φως και πειρατές. Στις πύλες της κρεμούσαν ληστές και κακοποιούς για να αποθαρρύνουν την απληστία για το ξένο,και μέσα στα έτοιμα να σκάσουν τείχη της, κονταροχτυπιόνταν έμποροι, σοφοί, αυλικοί και ιδαλγοί κάθε είδους και κάθε βαθμού υποτέλειας, στην υπηρεσία ενός λαβυρίνθου από δολοπλοκίες, χρήμα και αλχημείες, του οποίου η φήμη έφτανε ως τον ορίζοντα και τον πόθο τόσο του γνωστού όσο και του ονειρεμένου κόσμου. Λεγόταν πως εκεί είναν χύσει το αίμα τους βασιλιάδες και άγιοι, πως οι λέξεις και οι γνώσεις έβρισκαν προστασία και πώς, με ένα νόμισμα στα χέρια κι ένα ψέμα στα χείλη, οποιοσδήποτε τυχοδιώκτης μπορούσε να φιλήσει τη δόξα, να πλαγιάσει με το θάνατο και να ξημερωθεί μακάριος ανάμεσα σε φυλάκια και καθεδρικούς για να κάνει όνομα και περιουσία΄΄.
Κάπως έτσι ξεκινάει το διήγημα που είναι αφιερωμένο στον δον Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Ολη το Θαφονικό σύμπαν μέσα σε λίγες προτάσεις. Λίγο πιό κάτω ο Θαφόν βάζει τον Θερβάντες να λέει:΄΄Η κωμωδία μας διδάσκει πως τη ζωή δεν πρέπει να την παίρνουμε στα σοβαρά και η τραγωδία μας διδάσκει τι συμβαίνει όταν δεν παίρνουμε στα σοβαρά αυτό που μας διδάσκει η κωμωδία΄΄.
Στο κύκνειο άσμα του συγγραφέα θα βρούμε όλα εκείνα τα στοιχεία που μας έκαναν να αγαπήσουμε και να ταξιδέψουμε με τα βιβλία του. Ο Θερβάντες, ο Γκαουντί, και κυρίως, η ίδια η Βαρκελώνη επιστρέφουν μέσα από αυτές τις μικρές ιστορίες που έχουν τη δύναμη όχι μόνο να συγκινήσουν τον αναγνώστη, αλλά και να τον μαγέψουν με τη δύναμη της περιγραφής του συγγραφέα. Ο Θαφόν, σαν μεγάλος ζωγράφος, χρησιμοποιεί μιά εντυπωσιακή παλέτα χρωμάτων, εστιάζοντας στις ανεπαίσθητες αποχρώσεις. Είναι ένας σπουδαίος συγγραφέας που κατάφερε από πολύ νωρίς να δημιουργήσει το δικό του λογοτεχνικό σύμπαν χωρίς να κάνει εκπτώσεις στις αξίες του. Οποιος αναγνώστης θέλει, τον ακολουθεί. Στην ΄΄Πόλη της καταχνιάς΄΄, σε ένα από τα διηγήματά του, βάζει τον μεγάλο Λεονάρντο να λέει σε έναν νεαρό, μέτριο ζωγράφο που θέλησε να πάει στο εργαστήριό του να μάθει ζωγραφική: ΄΄Νεαρέ Ανσέλμο, ας μη σας θλίβουν τα λόγια μου, παρά να δείτε σε αυτά την ευλογία, αφού η θέση του σεβαστού σας πατέρα θα σας καταστήσει ισοβίως πλούσιο και δε θα χρειαστεί να παλέψετε με το πινέλο και τη σμίλη για την επιβίωσή σας. Θα είστε άνθρωπος τυχερός, θα είστε άνθρωπος αγαπητός και θα χαίρεται σεβασμού από τους συμπολίτες σας, αλλά αυτό που ποτέ δεν θα είστε, ακόμα κι αν έχετε όλον τον χρυσό του κόσμου, είναι ιδιοφυής. Λίγα πεπρωμένα είναι πιό σκληρά και πικρά από κείνο του μέτριου καλλιτέχνη. Που περνά τη ζωή του ζηλεύοντας και βρίζοντας τους ανταγωνιστές του.
Αφήστε να δημιουργήσουν τέχνη και ομορφιά εκείνοι που δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς. Και με τον καιρό, θα μάθετε πως να μου συγχωρήσετε την ειλικρίνεια που σ΄ήμερα σας πονά, αλλά αύριο, αν τη δεχτείτε καλοπροαίρετα, θα σας λυτρώσει από την κόλασή σας΄΄.
Ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν πέθανε στις 19 Ιουνίου 2020, σε ηλικία 55 ετών. Πολύ πιθανόν, να είχε μπροστά του τα καλύτερά έργα του, που, όμως, τελικά δεν γράφτηκαν. Αυτά όμως που πρόλαβε να γράψει είναι σίγουρο ότι θα υπάρχουν πάντα στην Ιστορία της παγκόσμιας Λογοτεχίας.
Αποχαιρετώντας τον ίδιο, με αφορμή την ΄΄Πόλη της καταχνιάς΄΄, να θυμιθούμε λίγες δικές του γραμμές:
“Οι περισσότεροι θνητοί δε φτάνουμε ποτέ να γνωρίσουμε την πραγματική μας μοίρα.Απλώς πέφτει πάνω μας κάποια στιγμή και μας τσακίζει. Όταν πια καταφέρνουμε να σηκώσουμε το κεφάλι, την βλέπουμε να απομακρύνεται απ’ το μονοπάτι και είναι ήδη αργά. Τον υπόλοιπο δρόμο μας αναγκαζόμαστε να τον κάνουμε βαδίζοντας στο χαντάκι εκείνου που οι ονειροπόλοι αποκαλούν ωριμότητα. Η ελπίδα δεν είναι παρά η πίστη ότι αυτή η στιγμή δεν έχει φτάσει ακόμα, ότι θα καταφέρουμε να δούμε τη μοίρα μας όταν πλησιάσει κι ότι θα μπορέσουμε να πηδήξουμε πάνω της πριν η ευκαιρία του να είμαστε οι ίδιοι μας οι εαυτοί χαθεί για πάντα, καταδικάζοντας μας να ζούμε στο κενό, νοσταλγώντας αυτό που έπρεπε να υπάρξει και ποτέ δεν υπήρξε”.
Η μετάφραση είναι της Μαρίας Παλαιολόγου.
