Ο Νίκος Γραικός είναι ένας άνθρωπος με έντονη πολιτιστική, συνδικαλιστική και πολιτική δραστηριότητα. Και αυτό συμβαίνει όχι τώρα τελευταία, αλλά θα έλεγε κανείς από τότε που θυμάται τον εαυτό του.
Από το 1978 έως το 1984 ο Νίκος Γραικός σπούδασε στο Τμήμα Γαλλικών Σπουδών της Φιλοσοφικής στην Αθήνα, όπου και εκλέχθηκε στην Τμηματική Επιτροπή, με έντονη συνδικαλιστική και πολιτιστική δραστηριότητα. Όταν τελείωσε τις σπουδές του μετέβη στο Παρίσι με γαλλική υποτροφία για μεταπτυχιακές σπουδές. Εκεί αποτέλεσε δραστήριο μέλος του Ελληνικού Φοιτητικού Συλλόγου, ενώ εξελέγη στο διοικητικό συμβούλιο της Ελληνικής Κοινότητας. Για δέκα χρόνια διετέλεσε υπεύθυνος της πολιτιστικής επιτροπής με ενεργό συμμετοχή «στην πάλη κατά της ακροδεξιάς που θέλησε να τη διαλύσει κάνοντας 13 δίκες».
Από το 1989 έως το 1994 δίδαξε ελληνικά στο πανεπιστήμιο συνεχίζοντας τη συνδικαλιστική δράση του ως μέλος του Συνασπισμού, ενώ παράλληλα υπήρξε και εθελοντής διερμηνέας για τις ελληνικές αντιπροσωπείες επί πολλά χρόνια.
Σύμφωνα με το βιογραφικό του, είναι «ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Φωνή-Γραφή για τη διάδοση των νέων ελληνικών στη Γαλλία. Συντονιστής και βασικός καθηγητής από το 1994. Οργάνωσε μεγάλο αριθμό συναυλιών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, κυρίως για τη μετάφραση και έκδοση της ελληνικής λογοτεχνίας στη Γαλλία. Πρωτοστάτησε στην προσπάθεια διατήρησης των εδρών νεοελληνικών σπουδών στα γαλλικά πανεπιστήμια και ως μέλος του Δ.Σ. της επιστημονικής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών. Ιδρυτικό μέλος του Δικτύου φιλελληνικών και ελληνογαλλικών συλλόγων και για δύο θητείες μέλος του Δ.Σ.».
Υπήρξε, μάλιστα, και υποψήφιος στις δημοτικές εκλογές στο Παρίσι με ενωτικό αριστερό ψηφοδέλτιο, ενώ είναι και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας.
Η πολιτιστική του δράση επεκτείνεται με εκθέσεις των σχεδίων του σε εναλλακτικούς χώρους στη Γαλλία αλλά και στην Ελλάδα. Διοργανώνει ως ηθοποιός θεατρικά αναλόγια με ελληνική λογοτεχνία σε θέατρα στο Παρίσι.
Με λίγα λόγια είναι ένας πνευματικός άνθρωπος μιάς Αριστεράς σχεδόν ονειρικής. Αγωνίστηκε σε όλη του τη ζωή για να υποστηρίξει τους ανθρώπους που βρέθηκαν στην αδύναμη πλευρά της ζωής και υποστήριξε το δικαίωμα στην διαφορετικότητα όταν αυτό δεν είχε καταγραφεί καν σαν σκέψη στα επιτελεία των πολιτικών κομμάτων, είτε της Αριστεράς, είτε της Δεξιάς.Στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες με τίτλο ΄΄Ερωτήματα΄΄ και υπότιτλο ΄΄Μια ζωή γεμάτη ερωτηματικά και θαυμαστικά΄΄, με αφοπλιστική αθωότητα καταθέτει κάποια από τα ερωτήματα που έθεσε ο ίδιος στον εαυτό του, προσπαθώντας να βρεί τις ανάλογες απαντήσεις. Και είναι αφοπλιστικά αθώος ο τρόπος που θέτει τα ερωτήματα, ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο: τα θέτει στον εαυτό του, οπότε θα ήταν βλακώδες αν δεν έδινε έντιμες απαντήσεις, γιατί ποιος ο λόγος να δημοσιοποιήσεις κάποιες απόψεις σου, αν δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
΄΄Στις δύσκολες εποχές φαίνεται ο καλλειεργημένος άνθρωπος. Οι απόψεις είναι σεβαστές. Ο συνομιλητής πρέπει να είναι ακόμα πιο σεβαστός. Οσοι πιστεύουν ότι έχουν βρεί την απόλυτη αλήθεια , είναι μάλλον γελασμένοι. Οι μόνοι συνομιλητές με τους οποίους δε νιώθω ότι σπαταλάω το σάλιο μου, είναι αυτοί που έχουν και την αντίθετη άποψη στο μυαλό τους και αγκαλιάζουν τον συνομιλητή την ώρα της κουβέντας. Το ΄΄τα ξέρω όλα και έχω δίκιο΄΄ δεν είναι ένδειξη παιδείας. Η εποχή της ΄΄Πράβντα΄΄ και της απόλυτης αλήθειας έχει περάσει προ πολλού. Και πεπεισμένος είμαι και παλεύω. Ξερόλας δεν είμαι.
Η πολιτική αντιπαράθεση με σεξιστική φρασεολογία είναι εμετική. Η πολιτική αντιπαράθεση με χτυπήματα κάτω από τη μέση, ειδικά όταν προέρχονται από δήθεν προοδευτικούς ανθρώπους, είναι απαράδεκτη. Πάντα πίστευα ότι δεν υπάρχουν αριστεροί και δεξιοί. Υπάρχουν αριστερές και δεξιές απόψεις.
Πόσο λυπάμαι επίσης όλους αυτούς τους υπερεπαναστάτες που τα κατάλαβαν όλα. Δε μιλώ για απόψεις και θέσεις που τις διαβάζω και μαθαίνω πολλά, αλλά γι’ αυτούς που κάνουν πλακίτσες επιπέδου καφενείου. Καθημερινή πάλη λοιπόν ενάντια στις απλουστεύσεις.
Θα μου πείτε, πόσο πόνο μπορεί να αντέξει η ανθρώπινη ψυχή; Θα απαντήσω πως πρέπει να μην επιτρέψουμε στον πόνο να μας τυφλώσει και να παραμείνουμε σκεπτόμενοι. Όταν οι διαιρέσεις , οι αμφιβολίες, οι φόβοι ξεπερνάνε τις όποιες βεβαιότητες, την πίστη, ακόμα και την αγωνιστικότητα, δε μένει παρά η αγάπη και αρχίζουμε να μιλάμε για τον ήλιο, ίσως γιατί ο ήλιος μέσα μας αρχίζει να θαμπώνει΄΄.
Κάπως έτσι απαντά ο Νίκος Γραικός στα ερωτήματα που θέτει. Απλά και κατανοητά. Διαβάζοντας το βιβλίο του, έχεις την εντύπωση ότι ακούς έναν φίλο σου να μιλάει. Και αυτό, δημιουργεί στον αναγνώστη μια ζεστασιά, την αίσθηση της ανθρώπινης επαφής, τη σιγουριά που σου δίνει η επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους. Δεν γράφει ΄΄από έδρας΄΄, ούτε θέτει τα υψηλά και θεωρητικά μεγάλα ερωτήματα. Μιλάει για πράγματα που απασχολούν όλους μας. Για την καθημερινότητά μας. Για τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε όλα αυτά τα τρομερά και φοβερά που ετοιμάζουν οι εξουσιες για εμάς, χωρίς, βέβαια, να μας ρωτήσουν. Για τα απλά πράγματα της καθημερινότητας που μπορούν να μας δώσουν βαθιές αναπνοές. Και τελικά για την αγάπη, που όλα τα κάνει καλύτερα. Το πιο πιθανό είναι ότι όλα αυτά τα ερωτήματα, οι πιο πολλοί από εμάς, τα έχουμε θέσει στον εαυτό μας. Ο ίδιος, διαβάζοντας τα γραπτά του, μοιάζει με έναν άνθρωπο γεμάτο,χωρίς απωθυμένα, χωρίς καμιά διάθεση να κάνει κήρυγμα από έδρας. Απλές κουβέντες, ουσιαστικές όμως.
΄΄Αυτά τα ερωτήματα θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας. Να σας τα χαρίσω σε ένα μικρό βιβλιαράκι, να το βάλω κρυφά στην τσέπη σας. Ισως μια μέρα να καθίσουμε στο μικρό βιεννέζικο σαλονάκι. Δεν ξέρω που είναι τώρα. Να μιλήσουμε. Να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλο στα μάτια. Ισως ένα δάκρυ να κυλήσει στο μάγουλο. Ισως να σκάσει ένα χαμόγελο. Ισως να παραδεχτούμε τον κοινό μας πόνο. Να βρούμε λίγη από την παραμυθία που έχουμε τόσο ανάγκη΄΄, συμπληρώνει ο ίδιος στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Και έχει δίκιο. Ένα μικρό σε μέγεθος βιβλιο, με ερωτήσεις και απαντήσεις που βάζουμε και δίνουμε και εμείς οι ίδιοι στους εαυτούς μας, γραμμένο απλά, με τον τρόπο που μιλάμε στους φίλους μας, ίσως αυτό το καλοκαίρι να καταφέρει να επαναπροσδιορίσει τη σχέση μας με τους άλλους, αλλά, κυρίως με τον εαυτό μας.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄ Θαυμάζει σαν παιδί και χαίρεται σαν παιδί. Κι ένα μέρος της γοητείας του βιβλίου του έγκειται στην απόκρυψη του παιχνιδιού του. Το βιβλίο αρχίζει —πώς αλλιώς να γινόταν άλλωστε— και τελειώνει με θαυμαστικά. Συμβολικά λέει πως από παιδί φορά την ίδια παλιομοδίτικη κολόνια. Η μυρωδιά αυτού του αιθέριου ελαίου έχει καθίσει πάνω του. Καθόταν, γράφει, στο μικρό σαλονάκι του σπιτιού στις γιορτές που έρχονταν επισκέπτες κι άκουγε τις ιστορίες των μεγάλων. Με τη μνήμη του σαλονιού, που του άνοιξε τα παράθυρα στον κόσμο, τελειώνει το βιβλίο του με θαυμαστικό κείμενο για τη ζωή. Αλλά ο χώρος του κειμένου είναι σε απλωσιά πανηγυριού όπου καλεί τους φίλους του σ’ ένα χορό σαν έξοδο Αριστοφανικής κωμωδίας. Ένα βιβλίο που καταφάσκει στη Ζωή.΄΄ Βασίλης Λαδάς-περιοδικό ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ
΄΄ Δεν είναι ο μόνος. Είναι, όμως, από αυτούς τους λίγους, που πραγματικά (εντελώς πραγματικά όμως) ζουν κάπου ανάμεσα στη λογοτεχνία, τους αγώνες, τις τέχνες, τους αγώνες (ναι, πάλι), τη γλώσσα και φυσικά την αγάπη (δεν το λέμε γλυκερά, αλλά βιωματικά). Ο ίδιος, βέβαια, υποστηρίζει πως ζει «ανάμεσα σε ερωτηματικά και θαυμαστικά». Τα μεν δεν αναιρούν τα δε, τα όσα λέμε εμείς για εκείνον δεν αναιρούν τα όσα μάς λέει ο ίδιος για τον ίδιο. Και όλα αυτά επιβεβαιώνονται πλήρως στο βιβλίο του «Ερωτήματα. Μια ζωή γεμάτη ερωτηματικά και θαυμαστικά», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Συρτάρι. Ο λόγος για τον Νίκο Γραικό -ένα όνομα, πολλές ιστορίες (αρκετές από αυτές αναφέρει και στο βιβλίο του): ιστορίες ζωής, προσωπικές, κινηματικές, ιδεολογικές, οραματικές.΄΄ Νόρα Ράλη – ΕΦΣΥΝ.
΄΄ Αποδεχόμενοι την πρόσκληση να καθίσουμε στο μικρό βιεννέζικο σαλονάκι των παιδικών του αναμνήσεων, αρχίσαμε να το ξεφυλλίζουμε για να βρούμε "λίγη από την παραμυθία που έχουμε τόσο ανάγκη». Τη βρήκαμε, τυπωμένη σε 156 σελίδες.
Συζητώντας μαζί του για την Αριστερά και τις προοπτικές της, για τις δυο πολιτισμικές του ταυτότητες, την ελληνική και τη γαλλική, για την εκπαίδευση και τους σημερινούς εχθρούς της, για την πανδημία και τους κινδύνους της, για τη ρητορική του μίσους που ποτίζει την καθημερινότητα, διαπιστώνουμε την απόλυτη κατάφασή του στη ζωή αλλά και στους αγώνες που ανοίγονται μπροστά μας.΄΄Πόλυ Κρημνιώτη-ΑΥΓΗ.
Από το 1978 έως το 1984 ο Νίκος Γραικός σπούδασε στο Τμήμα Γαλλικών Σπουδών της Φιλοσοφικής στην Αθήνα, όπου και εκλέχθηκε στην Τμηματική Επιτροπή, με έντονη συνδικαλιστική και πολιτιστική δραστηριότητα. Όταν τελείωσε τις σπουδές του μετέβη στο Παρίσι με γαλλική υποτροφία για μεταπτυχιακές σπουδές. Εκεί αποτέλεσε δραστήριο μέλος του Ελληνικού Φοιτητικού Συλλόγου, ενώ εξελέγη στο διοικητικό συμβούλιο της Ελληνικής Κοινότητας. Για δέκα χρόνια διετέλεσε υπεύθυνος της πολιτιστικής επιτροπής με ενεργό συμμετοχή «στην πάλη κατά της ακροδεξιάς που θέλησε να τη διαλύσει κάνοντας 13 δίκες».
Από το 1989 έως το 1994 δίδαξε ελληνικά στο πανεπιστήμιο συνεχίζοντας τη συνδικαλιστική δράση του ως μέλος του Συνασπισμού, ενώ παράλληλα υπήρξε και εθελοντής διερμηνέας για τις ελληνικές αντιπροσωπείες επί πολλά χρόνια.
Σύμφωνα με το βιογραφικό του, είναι «ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Φωνή-Γραφή για τη διάδοση των νέων ελληνικών στη Γαλλία. Συντονιστής και βασικός καθηγητής από το 1994. Οργάνωσε μεγάλο αριθμό συναυλιών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, κυρίως για τη μετάφραση και έκδοση της ελληνικής λογοτεχνίας στη Γαλλία. Πρωτοστάτησε στην προσπάθεια διατήρησης των εδρών νεοελληνικών σπουδών στα γαλλικά πανεπιστήμια και ως μέλος του Δ.Σ. της επιστημονικής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών. Ιδρυτικό μέλος του Δικτύου φιλελληνικών και ελληνογαλλικών συλλόγων και για δύο θητείες μέλος του Δ.Σ.».
Υπήρξε, μάλιστα, και υποψήφιος στις δημοτικές εκλογές στο Παρίσι με ενωτικό αριστερό ψηφοδέλτιο, ενώ είναι και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας.
Η πολιτιστική του δράση επεκτείνεται με εκθέσεις των σχεδίων του σε εναλλακτικούς χώρους στη Γαλλία αλλά και στην Ελλάδα. Διοργανώνει ως ηθοποιός θεατρικά αναλόγια με ελληνική λογοτεχνία σε θέατρα στο Παρίσι.
Με λίγα λόγια είναι ένας πνευματικός άνθρωπος μιάς Αριστεράς σχεδόν ονειρικής. Αγωνίστηκε σε όλη του τη ζωή για να υποστηρίξει τους ανθρώπους που βρέθηκαν στην αδύναμη πλευρά της ζωής και υποστήριξε το δικαίωμα στην διαφορετικότητα όταν αυτό δεν είχε καταγραφεί καν σαν σκέψη στα επιτελεία των πολιτικών κομμάτων, είτε της Αριστεράς, είτε της Δεξιάς.Στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες με τίτλο ΄΄Ερωτήματα΄΄ και υπότιτλο ΄΄Μια ζωή γεμάτη ερωτηματικά και θαυμαστικά΄΄, με αφοπλιστική αθωότητα καταθέτει κάποια από τα ερωτήματα που έθεσε ο ίδιος στον εαυτό του, προσπαθώντας να βρεί τις ανάλογες απαντήσεις. Και είναι αφοπλιστικά αθώος ο τρόπος που θέτει τα ερωτήματα, ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο: τα θέτει στον εαυτό του, οπότε θα ήταν βλακώδες αν δεν έδινε έντιμες απαντήσεις, γιατί ποιος ο λόγος να δημοσιοποιήσεις κάποιες απόψεις σου, αν δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
΄΄Στις δύσκολες εποχές φαίνεται ο καλλειεργημένος άνθρωπος. Οι απόψεις είναι σεβαστές. Ο συνομιλητής πρέπει να είναι ακόμα πιο σεβαστός. Οσοι πιστεύουν ότι έχουν βρεί την απόλυτη αλήθεια , είναι μάλλον γελασμένοι. Οι μόνοι συνομιλητές με τους οποίους δε νιώθω ότι σπαταλάω το σάλιο μου, είναι αυτοί που έχουν και την αντίθετη άποψη στο μυαλό τους και αγκαλιάζουν τον συνομιλητή την ώρα της κουβέντας. Το ΄΄τα ξέρω όλα και έχω δίκιο΄΄ δεν είναι ένδειξη παιδείας. Η εποχή της ΄΄Πράβντα΄΄ και της απόλυτης αλήθειας έχει περάσει προ πολλού. Και πεπεισμένος είμαι και παλεύω. Ξερόλας δεν είμαι.
Η πολιτική αντιπαράθεση με σεξιστική φρασεολογία είναι εμετική. Η πολιτική αντιπαράθεση με χτυπήματα κάτω από τη μέση, ειδικά όταν προέρχονται από δήθεν προοδευτικούς ανθρώπους, είναι απαράδεκτη. Πάντα πίστευα ότι δεν υπάρχουν αριστεροί και δεξιοί. Υπάρχουν αριστερές και δεξιές απόψεις.
Πόσο λυπάμαι επίσης όλους αυτούς τους υπερεπαναστάτες που τα κατάλαβαν όλα. Δε μιλώ για απόψεις και θέσεις που τις διαβάζω και μαθαίνω πολλά, αλλά γι’ αυτούς που κάνουν πλακίτσες επιπέδου καφενείου. Καθημερινή πάλη λοιπόν ενάντια στις απλουστεύσεις.
Θα μου πείτε, πόσο πόνο μπορεί να αντέξει η ανθρώπινη ψυχή; Θα απαντήσω πως πρέπει να μην επιτρέψουμε στον πόνο να μας τυφλώσει και να παραμείνουμε σκεπτόμενοι. Όταν οι διαιρέσεις , οι αμφιβολίες, οι φόβοι ξεπερνάνε τις όποιες βεβαιότητες, την πίστη, ακόμα και την αγωνιστικότητα, δε μένει παρά η αγάπη και αρχίζουμε να μιλάμε για τον ήλιο, ίσως γιατί ο ήλιος μέσα μας αρχίζει να θαμπώνει΄΄.
Κάπως έτσι απαντά ο Νίκος Γραικός στα ερωτήματα που θέτει. Απλά και κατανοητά. Διαβάζοντας το βιβλίο του, έχεις την εντύπωση ότι ακούς έναν φίλο σου να μιλάει. Και αυτό, δημιουργεί στον αναγνώστη μια ζεστασιά, την αίσθηση της ανθρώπινης επαφής, τη σιγουριά που σου δίνει η επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους. Δεν γράφει ΄΄από έδρας΄΄, ούτε θέτει τα υψηλά και θεωρητικά μεγάλα ερωτήματα. Μιλάει για πράγματα που απασχολούν όλους μας. Για την καθημερινότητά μας. Για τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε όλα αυτά τα τρομερά και φοβερά που ετοιμάζουν οι εξουσιες για εμάς, χωρίς, βέβαια, να μας ρωτήσουν. Για τα απλά πράγματα της καθημερινότητας που μπορούν να μας δώσουν βαθιές αναπνοές. Και τελικά για την αγάπη, που όλα τα κάνει καλύτερα. Το πιο πιθανό είναι ότι όλα αυτά τα ερωτήματα, οι πιο πολλοί από εμάς, τα έχουμε θέσει στον εαυτό μας. Ο ίδιος, διαβάζοντας τα γραπτά του, μοιάζει με έναν άνθρωπο γεμάτο,χωρίς απωθυμένα, χωρίς καμιά διάθεση να κάνει κήρυγμα από έδρας. Απλές κουβέντες, ουσιαστικές όμως.
΄΄Αυτά τα ερωτήματα θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας. Να σας τα χαρίσω σε ένα μικρό βιβλιαράκι, να το βάλω κρυφά στην τσέπη σας. Ισως μια μέρα να καθίσουμε στο μικρό βιεννέζικο σαλονάκι. Δεν ξέρω που είναι τώρα. Να μιλήσουμε. Να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλο στα μάτια. Ισως ένα δάκρυ να κυλήσει στο μάγουλο. Ισως να σκάσει ένα χαμόγελο. Ισως να παραδεχτούμε τον κοινό μας πόνο. Να βρούμε λίγη από την παραμυθία που έχουμε τόσο ανάγκη΄΄, συμπληρώνει ο ίδιος στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Και έχει δίκιο. Ένα μικρό σε μέγεθος βιβλιο, με ερωτήσεις και απαντήσεις που βάζουμε και δίνουμε και εμείς οι ίδιοι στους εαυτούς μας, γραμμένο απλά, με τον τρόπο που μιλάμε στους φίλους μας, ίσως αυτό το καλοκαίρι να καταφέρει να επαναπροσδιορίσει τη σχέση μας με τους άλλους, αλλά, κυρίως με τον εαυτό μας.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄ Θαυμάζει σαν παιδί και χαίρεται σαν παιδί. Κι ένα μέρος της γοητείας του βιβλίου του έγκειται στην απόκρυψη του παιχνιδιού του. Το βιβλίο αρχίζει —πώς αλλιώς να γινόταν άλλωστε— και τελειώνει με θαυμαστικά. Συμβολικά λέει πως από παιδί φορά την ίδια παλιομοδίτικη κολόνια. Η μυρωδιά αυτού του αιθέριου ελαίου έχει καθίσει πάνω του. Καθόταν, γράφει, στο μικρό σαλονάκι του σπιτιού στις γιορτές που έρχονταν επισκέπτες κι άκουγε τις ιστορίες των μεγάλων. Με τη μνήμη του σαλονιού, που του άνοιξε τα παράθυρα στον κόσμο, τελειώνει το βιβλίο του με θαυμαστικό κείμενο για τη ζωή. Αλλά ο χώρος του κειμένου είναι σε απλωσιά πανηγυριού όπου καλεί τους φίλους του σ’ ένα χορό σαν έξοδο Αριστοφανικής κωμωδίας. Ένα βιβλίο που καταφάσκει στη Ζωή.΄΄ Βασίλης Λαδάς-περιοδικό ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ
΄΄ Δεν είναι ο μόνος. Είναι, όμως, από αυτούς τους λίγους, που πραγματικά (εντελώς πραγματικά όμως) ζουν κάπου ανάμεσα στη λογοτεχνία, τους αγώνες, τις τέχνες, τους αγώνες (ναι, πάλι), τη γλώσσα και φυσικά την αγάπη (δεν το λέμε γλυκερά, αλλά βιωματικά). Ο ίδιος, βέβαια, υποστηρίζει πως ζει «ανάμεσα σε ερωτηματικά και θαυμαστικά». Τα μεν δεν αναιρούν τα δε, τα όσα λέμε εμείς για εκείνον δεν αναιρούν τα όσα μάς λέει ο ίδιος για τον ίδιο. Και όλα αυτά επιβεβαιώνονται πλήρως στο βιβλίο του «Ερωτήματα. Μια ζωή γεμάτη ερωτηματικά και θαυμαστικά», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Συρτάρι. Ο λόγος για τον Νίκο Γραικό -ένα όνομα, πολλές ιστορίες (αρκετές από αυτές αναφέρει και στο βιβλίο του): ιστορίες ζωής, προσωπικές, κινηματικές, ιδεολογικές, οραματικές.΄΄ Νόρα Ράλη – ΕΦΣΥΝ.
΄΄ Αποδεχόμενοι την πρόσκληση να καθίσουμε στο μικρό βιεννέζικο σαλονάκι των παιδικών του αναμνήσεων, αρχίσαμε να το ξεφυλλίζουμε για να βρούμε "λίγη από την παραμυθία που έχουμε τόσο ανάγκη». Τη βρήκαμε, τυπωμένη σε 156 σελίδες.
Συζητώντας μαζί του για την Αριστερά και τις προοπτικές της, για τις δυο πολιτισμικές του ταυτότητες, την ελληνική και τη γαλλική, για την εκπαίδευση και τους σημερινούς εχθρούς της, για την πανδημία και τους κινδύνους της, για τη ρητορική του μίσους που ποτίζει την καθημερινότητα, διαπιστώνουμε την απόλυτη κατάφασή του στη ζωή αλλά και στους αγώνες που ανοίγονται μπροστά μας.΄΄Πόλυ Κρημνιώτη-ΑΥΓΗ.
