«Με τα πόδια στη γη και τα μάτια στον ουρανό να σχεδιάζεις το αύριο. Ο άνθρωπος είναι το μόνο ον που προσπαθεί να γίνει κάτι άλλο από αυτό που τον έκανε η φύση. Γι’ αυτό έγινε δημιουργός… Ετσι οι άνθρωποι έγιναν, άλλος καλλιτέχνης, άλλος επιστήμονας, άλλος εργάτης της πέτρας, του σιδήρου, του ξύλου,του αγρού. Πέτυχε ο άνθρωπος αυτό που ονειρεύτηκε γιατί δεν ήξερε ότι ήταν αδύνατον. Όμως η ανθρωπιά δεν είναι μόνο θεικό δώρο. Είναι πάνω από όλα κατόρθωμα ανθρωπινο.
΄΄Μουσικήν ποίει και εργάζου΄΄. Αυτό ονειρεύτηκε ο Σωκράτης πριν πιεί το κώνειο! Ας μείνει αυτό δίδαγμα και αέναο μάθημα.»
Λόγια της Ελένης Γλύκατζη- Αρβελέρ στον Θανάση Λάλα σε μια σειρά από συναντήσεις που είχαν στην Αθήνα και στο Παρίσι, με σκοπό να αποτυπωθούν στο χαρτί, προσπαθώντας να ΄΄φωτίσουν΄΄ την ζωή και το έργο της με δικά της λόγια. Μια ζωή κι ένα έργο που πέρασε μέσα από πολύ σημαντικούς σταθμούς, τόσους, όσους καμμία άλλη Ελληνίδα επιστήμων κατάφερε να φτάσει. Και για του λόγου το αληθές ή για όσους το αγνοούν, θεωρώ σωστό να παραθέσω το βιογραφικό της ή εν πάσει περιπτώσει όσα κομμάτια της ζωής της μπορούν να χωρέσουν σε ένα βιογραφικό.
Η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ γεννήθηκε στην Αθήνα. Παντρεύτηκε τον Jacques Ahrweller και απέκτησαν μία κόρη. Τελείωσε το Δ’ Γυμνάσιο στην Αθήνα και σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας. Συνέχισε τις σπουδές της στην Ecole des Hautes Etudes στη Γαλλία, όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Ιστορίας[1960] και Docteur desLettres το έτος 1966. Ερευνήτρια του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας και διευθύντρια ερευνών από το 1964. Εξελέγη καθηγήτρια της Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης το 1967. Διευθύντρια του Τμήματος Ιστορίας και Πρόεδρος της Επιτροπής έρευνας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Σορβόννης [1969-70], επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Harvard[1973-1974[ . Αντιπρόεδρος [1970-1073] και Πρόεδρος του Πανεπιστημίου Paris I[1976-1981], επίτιμη πρόεδρος από το 1981, Πρύτανης της Ακαδημίας και Καγκελάριος των Πανεπιστημίων των Παρισίων[1982-1989], Αντιπρόεδρος και εν συνεχεία Πρόεδρος του Ιδρύματος Georges Pompidou[1989-1991], Πρόεδρος του Αμερικανικού Μουσείου Τέχνης, Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Danielle Mitterand, Εμπειρογνώμων για κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες στην UNESCO, Πρόεδρος και εν συνεχεία επίτιμη Πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Ευρώπης, επίτιμη Πρόεδρος της Διεθνούς Ενώσεως Βυζαντινών Σπουδών, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Ενώσεως Ιστορικών Επιστημών[1989-1990], Πρόεδρος και εν συνεχεία επίτιμη Πρόεδρος της Παγκόσμιας Κίνησης Επιστημονικής Ευθύνης, Πρόεδρος του Εθνικού Θεάτρου[1999-2012], Πρόεδρος του Ευρωπαικού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών 1993 έως σήμερα] και του Διεθνούς Ιδρύματος Ντιμίτρι Σοστακόβιτς.
Αυτό που κάνει, όμως, την διαφορά στην περίπτωσή της, δεν είναι οι θέσεις στις οποίες υπηρέτησε, καθόλου αμελητέες φυσικά. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι ότι μια Ελληνίδα μετανάστρια κατάφερε να γίνει Πρύτανης σε ένα από τα πιο γνωστά Πανεπιστήμια του κόσμου και στη συνέχεια να αναρρηχηθεί σε όλες αυτές τις θέσεις από τις οποίες πέρασε. Βέβαια, το γεγονός ότι πρέπει να έχει κανείς πολύ καλές σχέσεις με την εκάστοτε εξουσία για να κάνει αυτή την πορεία, δεν είναι του παρόντος να το εξετάσουμε.
Από την άλλη, ο Θανάσης Λάλας είναι ένας εμπειρότατος δημοσιογράφος και οι συνεντεύξεις που έχει κάνει εδώ και πολλά χρόνια είναι, τουλάχιστον, κλασικές. Στο παρόν βιβλίο δίνει την ευκαιρεία στην Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, ουσιαστικά να αυτοβιογραφηθεί μέσα από τις ερωτήσεις που της κάνει, χωρίς να χάνει ο ίδιος την κριτική του διάθεση. Κάποια στιγμή της κάνει την ερώτηση:
΄΄Πως συνδιάζεται την ιδεολογία σας με τις συναναστροφές σας; Πως χωράτε στο ίδιο ΄΄σαλόνι΄΄ με ανθρώπους που είναι άκρως αντίθετοι από εσάς;΄΄
Και η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ απαντά:’’Νομίζω ότι το πιο στερητικό, δεσμευτικά στερητικό πράγμα στις συναναστροφές είναι η ιδεολογία. Σε υποχρεώνει να μη μιλάς παρά σε μια μόνο ομάδα ανθρώπων.. Υπάρχει τίποτα πιο στερητικό από αυτό; Θα σας το επαναλάβω και σήμερα….Εμένα δεν με ενδιαφέρει η ιδεολογία, με ενδιαφέρουν οι άνθρωποι΄΄.
Απάντηση, βεβαίως, που σηκώνει πολλές ερμηνείες.
Γεγονός παραμένει ωστόσο, είναι ότι έχοντας απέναντί σου μια διεθνή προσωπικότητα αυτού του βεληνεκούς, θα εισπράξεις και ανάλογες απαντήσεις.
΄΄Το χαρακτηριστικό μιας ισχυρής δημοκρατίας είναι η ανεκτικότητα;΄΄ ρωτά ο Θανάσης Λάλας.
΄΄Ναι, ανεκτικότητα, ανοχή στη διαφορετικότητα, ανεξιθρησκεία , και πάνω απ’ όλα αξιοκρατία χωρίς χρώμα και καταγωγή. Εγώ, έγινα πρόεδρος του Beaubourg, του μεγαλύτερου Πολιτιστικού Κέντρου του κόσμου, με το μεγαλύτερο μπάτζετ στον κόσμο, χωρίς να προσμετρήσω τη σημασία που έχει στην αγορά έργων Τέχνης ανά τον κοσμο το συγκεκριμένο Πολιτιστικό Κέντρο…Από πού κι ως που προεδρός του μια ελληνίδα βυζαντινολόγος;΄΄
Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ έχει τις γνώσεις, έχει την εμπειρία, έχει την ευγλωτία να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις του Θανάση Λάλα που τοποθετεί σαν ψηφίδες τις απαντήσεις της, για να αναδείξει μέσα από τα λεγόμενά της , τις απαντήσεις της, την προσωπικότητά της. Πράγμα που μόνο ένας πολύ καλός δημοσιογράφος μπορεί να κάνει. Και το καταφέρνει . Αναδεικνύει μια γυναίκα που κατάφερε όχι απλά να επιβιώσει σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, αλλά να φτάσει στις ηγετικές θέσεις αυτού του χώρου. Αν προσθέσουμε το γεγονός ότι, επί της ουσίας, ήταν μία μετανάστης στη Γαλλία, αυτό που κατάφερε την τοποθετεί πολύ πάνω από τον μέσο όρο. Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ κατάφερε να γνωρίζει το όνομά της όλος ο κόσμος, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι αυτός ο κόσμος, επί της ουσίας, πλήν ελαχίστων εξαιρέσεων, αγνοεί το έργο της, δεδομένου ότι η βυζαντινολογία είναι ένας εξιδικευμένος τομέας της Ιστορίας.
΄΄Τι είναι η τύχη;΄΄ ρωτά ο Θανασης Λάλας.
΄΄Να βρεθείς την κατάλληλη ώρα στον κατάλληλο τόπο. Αυτό δεν είναι σίγουρο ότι συμβαίνει σε όλους στη ζωή τους. Δυστυχώς υπάρχουν και άτυχοι. Ανθρωποι που όταν περνούσε η τύχη τους, αυτοί ήταν αλλού ή περίμεναν αλλού΄΄.
΄΄Εσείς όταν περνούσε η τύχη σας ήσασταν πάντα εκεί;΄΄
΄΄Θα σας πώ ένα παράδειγμα που μου άλλαξε τη ζωή και ήταν δημιούργημα της τύχης μου. Συχνά αναρωτιέμαι: Πως βρέθηκα Ελληνίδα, γυναίκα, καθηγήτρια στη Σορβόννη, πριν από το ’68; Μετά το ‘ 68 , ας πούμε, κάπως χαλαρώσανε τα πράγματα και θα ήταν πιο κατανοητό. Το δικό μου όμως δεν είχε προηγούμενο…Ηταν και παραμένει ακατανόητο. Εμένα με εκλέξαν το ’67, μετά από 123 επισκέψεις σε όλους τους εκλέκτορες, για να τους ζητήσω να με ψηφίσουν. Και τελικώς με ψήφισαν οι περισσότεροι , χωρίς να γνωρίζω παρά ελάχιστους. Και μάλιστα, από αυτούς τους λίγους που γνώριζα, κάποιοι δεν με ψήφισαν και μου το είπαν κατάμουτρα. Πως έγινε λοιπόν πραγματικότητα το άπιαστο όνειρο; Πως κατάφερα; Κάτι τέτοιο; Τύχη και μόνο τύχη΄΄.
Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ μιλά απλά και κατανοητά, ακόμα κι όταν μιλά για θέματα που δεν είναι καθόλου απλά. Και ο Θανάσης Λάλας , σαν έμπειρος σκηνοθέτης, θέτει τις ερωτήσεις του με τέτοιο τρόπο που της δίνει τον πρώτο ρόλο. Γιατί σε μια καλή συνέντευξη ο καλός δημοσιογράφος δεν πρέπει να φαίνεται. Το φως του προβολέα φωτίζει τον συνεντευξιαζόμενο. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται εύκολα, απαντά σε πολλές ερωτήσεις που ίσως να θέλαμε και εμείς να θέσουμε, και φωτίζει, με δικές της λέξεις, μια προσωπικότητα που κατάφερε να διαπρέψει στον Ευρωπαικό χώρο, κρατώντας παράλληλα την ελληνικότητά της.
΄΄Αλήθεια, τι είναι αμαρτία για σάς; Υπάρχει αμαρτία;΄΄ ρωτά ο δημοσιογράφος.
΄΄Κοιτάξτε, για μένα αμαρτία είναι αυτό που έλεγαν οι αρχαίοι: Να αστοχήσεις στη ζωή σου! ΄΄Ημαρτον του σκοπού΄΄, δηλαδή αστόχησα στον σκοπό. Όταν ήρθε ο χριστιανισμός και η σωτηρία της ψυχής έγινε ο μόνος στόχος για τον χριστιανό, ΄΄ήμαρτον του στόχου΄΄ σήμαινε, ΄΄έχασα την ψυχή μου΄΄ και αυτό αποτελούσε και αποτελεί για τον χριστιανισμό αμαρτία. Για μένα, όμως, αμαρτία είναι μόνο να χάσεις τον στόχο της ζωής σου, όποιος κι αν είναι ο στόχος για τον καθένα. Όταν η ανάγκη σε σπρώχνει να κάνεις κάτι με ένα τρόπο που δεν επιτρέπει η κοινωνία, είναι αμαρτία; Όταν κλέβεις από ανάγκη, δεν κλέβεις…Κλέφτης είναι αυτός που κλέβει από επιθυμία πλούτου. Προσέξτε, είναι διαφορετικό αυτό, πολύ διαφορετικό. Οι πλούσιοι κλέβουν, γιατί ό,τι κλέβουν δεν το κλέβουν για να επιβιώσουν αλλά για να πλουτίσουν΄΄.
«Ίσως το μόνο πράγμα που με έφτιαξε αυτό που είμαι, είναι η αντίσταση, δηλαδή το ότι δεν άφησα τον εαυτό μου ποτέ να νικηθεί από την ιστορία, δεν άφησα τον εαυτό μου ποτέ να νικηθεί από αντίξοους καιρούς. Η αντίσταση είναι το μόνο ανθρώπινο πράγμα που μπορεί να κάνει ο καθένας μας. Η αντίσταση μου έμαθε κάτι που νομίζω ότι μπορούμε να το πούμε στα παιδιά, ότι είναι καλύτερο να πεθαίνεις όρθιος παρά να ζεις γονατιστός», δήλωσε σε μια σχετικά πρόσφατη συνέντευξή της η κυρία Γλύκατζη Αρβελέρ.
Και η ανάγνωση αυτου του βιβλίου που υπογράφει ο Θανάσης Λάλας αναδεικνύει μια γυναίκα που πάλεψε για να καταφέρει το ακατόρθωτο, πράγμα που τελικά κατάφερε.
΄΄Μουσικήν ποίει και εργάζου΄΄. Αυτό ονειρεύτηκε ο Σωκράτης πριν πιεί το κώνειο! Ας μείνει αυτό δίδαγμα και αέναο μάθημα.»
Λόγια της Ελένης Γλύκατζη- Αρβελέρ στον Θανάση Λάλα σε μια σειρά από συναντήσεις που είχαν στην Αθήνα και στο Παρίσι, με σκοπό να αποτυπωθούν στο χαρτί, προσπαθώντας να ΄΄φωτίσουν΄΄ την ζωή και το έργο της με δικά της λόγια. Μια ζωή κι ένα έργο που πέρασε μέσα από πολύ σημαντικούς σταθμούς, τόσους, όσους καμμία άλλη Ελληνίδα επιστήμων κατάφερε να φτάσει. Και για του λόγου το αληθές ή για όσους το αγνοούν, θεωρώ σωστό να παραθέσω το βιογραφικό της ή εν πάσει περιπτώσει όσα κομμάτια της ζωής της μπορούν να χωρέσουν σε ένα βιογραφικό.
Η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ γεννήθηκε στην Αθήνα. Παντρεύτηκε τον Jacques Ahrweller και απέκτησαν μία κόρη. Τελείωσε το Δ’ Γυμνάσιο στην Αθήνα και σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας. Συνέχισε τις σπουδές της στην Ecole des Hautes Etudes στη Γαλλία, όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Ιστορίας[1960] και Docteur desLettres το έτος 1966. Ερευνήτρια του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας και διευθύντρια ερευνών από το 1964. Εξελέγη καθηγήτρια της Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης το 1967. Διευθύντρια του Τμήματος Ιστορίας και Πρόεδρος της Επιτροπής έρευνας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Σορβόννης [1969-70], επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Harvard[1973-1974[ . Αντιπρόεδρος [1970-1073] και Πρόεδρος του Πανεπιστημίου Paris I[1976-1981], επίτιμη πρόεδρος από το 1981, Πρύτανης της Ακαδημίας και Καγκελάριος των Πανεπιστημίων των Παρισίων[1982-1989], Αντιπρόεδρος και εν συνεχεία Πρόεδρος του Ιδρύματος Georges Pompidou[1989-1991], Πρόεδρος του Αμερικανικού Μουσείου Τέχνης, Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Danielle Mitterand, Εμπειρογνώμων για κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες στην UNESCO, Πρόεδρος και εν συνεχεία επίτιμη Πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Ευρώπης, επίτιμη Πρόεδρος της Διεθνούς Ενώσεως Βυζαντινών Σπουδών, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Ενώσεως Ιστορικών Επιστημών[1989-1990], Πρόεδρος και εν συνεχεία επίτιμη Πρόεδρος της Παγκόσμιας Κίνησης Επιστημονικής Ευθύνης, Πρόεδρος του Εθνικού Θεάτρου[1999-2012], Πρόεδρος του Ευρωπαικού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών 1993 έως σήμερα] και του Διεθνούς Ιδρύματος Ντιμίτρι Σοστακόβιτς.
Αυτό που κάνει, όμως, την διαφορά στην περίπτωσή της, δεν είναι οι θέσεις στις οποίες υπηρέτησε, καθόλου αμελητέες φυσικά. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι ότι μια Ελληνίδα μετανάστρια κατάφερε να γίνει Πρύτανης σε ένα από τα πιο γνωστά Πανεπιστήμια του κόσμου και στη συνέχεια να αναρρηχηθεί σε όλες αυτές τις θέσεις από τις οποίες πέρασε. Βέβαια, το γεγονός ότι πρέπει να έχει κανείς πολύ καλές σχέσεις με την εκάστοτε εξουσία για να κάνει αυτή την πορεία, δεν είναι του παρόντος να το εξετάσουμε.
Από την άλλη, ο Θανάσης Λάλας είναι ένας εμπειρότατος δημοσιογράφος και οι συνεντεύξεις που έχει κάνει εδώ και πολλά χρόνια είναι, τουλάχιστον, κλασικές. Στο παρόν βιβλίο δίνει την ευκαιρεία στην Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, ουσιαστικά να αυτοβιογραφηθεί μέσα από τις ερωτήσεις που της κάνει, χωρίς να χάνει ο ίδιος την κριτική του διάθεση. Κάποια στιγμή της κάνει την ερώτηση:
΄΄Πως συνδιάζεται την ιδεολογία σας με τις συναναστροφές σας; Πως χωράτε στο ίδιο ΄΄σαλόνι΄΄ με ανθρώπους που είναι άκρως αντίθετοι από εσάς;΄΄
Και η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ απαντά:’’Νομίζω ότι το πιο στερητικό, δεσμευτικά στερητικό πράγμα στις συναναστροφές είναι η ιδεολογία. Σε υποχρεώνει να μη μιλάς παρά σε μια μόνο ομάδα ανθρώπων.. Υπάρχει τίποτα πιο στερητικό από αυτό; Θα σας το επαναλάβω και σήμερα….Εμένα δεν με ενδιαφέρει η ιδεολογία, με ενδιαφέρουν οι άνθρωποι΄΄.
Απάντηση, βεβαίως, που σηκώνει πολλές ερμηνείες.
Γεγονός παραμένει ωστόσο, είναι ότι έχοντας απέναντί σου μια διεθνή προσωπικότητα αυτού του βεληνεκούς, θα εισπράξεις και ανάλογες απαντήσεις.
΄΄Το χαρακτηριστικό μιας ισχυρής δημοκρατίας είναι η ανεκτικότητα;΄΄ ρωτά ο Θανάσης Λάλας.
΄΄Ναι, ανεκτικότητα, ανοχή στη διαφορετικότητα, ανεξιθρησκεία , και πάνω απ’ όλα αξιοκρατία χωρίς χρώμα και καταγωγή. Εγώ, έγινα πρόεδρος του Beaubourg, του μεγαλύτερου Πολιτιστικού Κέντρου του κόσμου, με το μεγαλύτερο μπάτζετ στον κόσμο, χωρίς να προσμετρήσω τη σημασία που έχει στην αγορά έργων Τέχνης ανά τον κοσμο το συγκεκριμένο Πολιτιστικό Κέντρο…Από πού κι ως που προεδρός του μια ελληνίδα βυζαντινολόγος;΄΄
Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ έχει τις γνώσεις, έχει την εμπειρία, έχει την ευγλωτία να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις του Θανάση Λάλα που τοποθετεί σαν ψηφίδες τις απαντήσεις της, για να αναδείξει μέσα από τα λεγόμενά της , τις απαντήσεις της, την προσωπικότητά της. Πράγμα που μόνο ένας πολύ καλός δημοσιογράφος μπορεί να κάνει. Και το καταφέρνει . Αναδεικνύει μια γυναίκα που κατάφερε όχι απλά να επιβιώσει σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, αλλά να φτάσει στις ηγετικές θέσεις αυτού του χώρου. Αν προσθέσουμε το γεγονός ότι, επί της ουσίας, ήταν μία μετανάστης στη Γαλλία, αυτό που κατάφερε την τοποθετεί πολύ πάνω από τον μέσο όρο. Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ κατάφερε να γνωρίζει το όνομά της όλος ο κόσμος, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι αυτός ο κόσμος, επί της ουσίας, πλήν ελαχίστων εξαιρέσεων, αγνοεί το έργο της, δεδομένου ότι η βυζαντινολογία είναι ένας εξιδικευμένος τομέας της Ιστορίας.
΄΄Τι είναι η τύχη;΄΄ ρωτά ο Θανασης Λάλας.
΄΄Να βρεθείς την κατάλληλη ώρα στον κατάλληλο τόπο. Αυτό δεν είναι σίγουρο ότι συμβαίνει σε όλους στη ζωή τους. Δυστυχώς υπάρχουν και άτυχοι. Ανθρωποι που όταν περνούσε η τύχη τους, αυτοί ήταν αλλού ή περίμεναν αλλού΄΄.
΄΄Εσείς όταν περνούσε η τύχη σας ήσασταν πάντα εκεί;΄΄
΄΄Θα σας πώ ένα παράδειγμα που μου άλλαξε τη ζωή και ήταν δημιούργημα της τύχης μου. Συχνά αναρωτιέμαι: Πως βρέθηκα Ελληνίδα, γυναίκα, καθηγήτρια στη Σορβόννη, πριν από το ’68; Μετά το ‘ 68 , ας πούμε, κάπως χαλαρώσανε τα πράγματα και θα ήταν πιο κατανοητό. Το δικό μου όμως δεν είχε προηγούμενο…Ηταν και παραμένει ακατανόητο. Εμένα με εκλέξαν το ’67, μετά από 123 επισκέψεις σε όλους τους εκλέκτορες, για να τους ζητήσω να με ψηφίσουν. Και τελικώς με ψήφισαν οι περισσότεροι , χωρίς να γνωρίζω παρά ελάχιστους. Και μάλιστα, από αυτούς τους λίγους που γνώριζα, κάποιοι δεν με ψήφισαν και μου το είπαν κατάμουτρα. Πως έγινε λοιπόν πραγματικότητα το άπιαστο όνειρο; Πως κατάφερα; Κάτι τέτοιο; Τύχη και μόνο τύχη΄΄.
Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ μιλά απλά και κατανοητά, ακόμα κι όταν μιλά για θέματα που δεν είναι καθόλου απλά. Και ο Θανάσης Λάλας , σαν έμπειρος σκηνοθέτης, θέτει τις ερωτήσεις του με τέτοιο τρόπο που της δίνει τον πρώτο ρόλο. Γιατί σε μια καλή συνέντευξη ο καλός δημοσιογράφος δεν πρέπει να φαίνεται. Το φως του προβολέα φωτίζει τον συνεντευξιαζόμενο. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται εύκολα, απαντά σε πολλές ερωτήσεις που ίσως να θέλαμε και εμείς να θέσουμε, και φωτίζει, με δικές της λέξεις, μια προσωπικότητα που κατάφερε να διαπρέψει στον Ευρωπαικό χώρο, κρατώντας παράλληλα την ελληνικότητά της.
΄΄Αλήθεια, τι είναι αμαρτία για σάς; Υπάρχει αμαρτία;΄΄ ρωτά ο δημοσιογράφος.
΄΄Κοιτάξτε, για μένα αμαρτία είναι αυτό που έλεγαν οι αρχαίοι: Να αστοχήσεις στη ζωή σου! ΄΄Ημαρτον του σκοπού΄΄, δηλαδή αστόχησα στον σκοπό. Όταν ήρθε ο χριστιανισμός και η σωτηρία της ψυχής έγινε ο μόνος στόχος για τον χριστιανό, ΄΄ήμαρτον του στόχου΄΄ σήμαινε, ΄΄έχασα την ψυχή μου΄΄ και αυτό αποτελούσε και αποτελεί για τον χριστιανισμό αμαρτία. Για μένα, όμως, αμαρτία είναι μόνο να χάσεις τον στόχο της ζωής σου, όποιος κι αν είναι ο στόχος για τον καθένα. Όταν η ανάγκη σε σπρώχνει να κάνεις κάτι με ένα τρόπο που δεν επιτρέπει η κοινωνία, είναι αμαρτία; Όταν κλέβεις από ανάγκη, δεν κλέβεις…Κλέφτης είναι αυτός που κλέβει από επιθυμία πλούτου. Προσέξτε, είναι διαφορετικό αυτό, πολύ διαφορετικό. Οι πλούσιοι κλέβουν, γιατί ό,τι κλέβουν δεν το κλέβουν για να επιβιώσουν αλλά για να πλουτίσουν΄΄.
«Ίσως το μόνο πράγμα που με έφτιαξε αυτό που είμαι, είναι η αντίσταση, δηλαδή το ότι δεν άφησα τον εαυτό μου ποτέ να νικηθεί από την ιστορία, δεν άφησα τον εαυτό μου ποτέ να νικηθεί από αντίξοους καιρούς. Η αντίσταση είναι το μόνο ανθρώπινο πράγμα που μπορεί να κάνει ο καθένας μας. Η αντίσταση μου έμαθε κάτι που νομίζω ότι μπορούμε να το πούμε στα παιδιά, ότι είναι καλύτερο να πεθαίνεις όρθιος παρά να ζεις γονατιστός», δήλωσε σε μια σχετικά πρόσφατη συνέντευξή της η κυρία Γλύκατζη Αρβελέρ.
Και η ανάγνωση αυτου του βιβλίου που υπογράφει ο Θανάσης Λάλας αναδεικνύει μια γυναίκα που πάλεψε για να καταφέρει το ακατόρθωτο, πράγμα που τελικά κατάφερε.
