Ήταν το έγκλημα που πάγωσε την κοινή γνώμη στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Έμεινε ανεξίτηλη και έμελε να γραφτεί στα κατάστιχα της εγκληματολογικής ιστορίας της χώρας. Στις 7 Απριλίου 1976, ο 19χρονος ναύτης Χρήστος Ρούσσος σκοτώνει τον εραστή του, Ανέστη Παπαδόπουλο, επειδή, όπως υποστήριξε, ήθελε να τον εξωθήσει στην πορνεία. Η πράξη του χαρακτηρίστηκε έγκλημα πάθους και η κοινωνία ερχόταν για πρώτη φορά αντιμέτωπη με την ομοφυλοφιλία και τις «σκοτεινές» γωνιές της Λεωφόρου Συγγρού.
Το χρονικό του εγκλήματος
Ήταν 7 Απριλίου 1976 ήταν ίσως η πρώτη φορά που ελληνική κοινωνία είχε έρθει αντιμέτωπη με το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας. Ένα θέμα βαθιά ταμπού, που μάλιστα θεωρούνταν «επικίνδυνο». Οι τίτλοι των εφημερίδων την επόμενη ημέρα έκαναν ακόμα πιο βαριά την ατμόσφαιρα. «19χρονος ναύτης έκοψε τον λαιμό του εραστή του»! Θύτης ο 19χρονος Χρήστος Ρούσσος. Θύμα ο, σχεδόν συνομήλικός του, Ανέστης Παπαδόπουλος. Και οι δυο ναύτες του Πολεμικού Ναυτικού.
Στα δημοσιογραφικά κείμενα, τα όσα γράφονταν ήταν αποτρόπαια. Οι ομοφυλόφιλοι χαρακτηρίζονταν «ανώμαλοι» ή καρκινώματα», κάτι που ΄ήταν αποδεκτό από την κοινωνία.
Τόσο ο δράστης, όσο και το θύμα χαρακτηρίζονται ως ανώμαλοι, μ’ όλα εκείνα τα ψυχοπαθολογικά γνωρίσματα των ανθρώπων του είδους» έγραφαν «Τα Νέα» στις 8 Απριλίου του 1976. Μέσα σε αυτό το κλίμα, λοιπόν, ο Χρήστος Ρούσσος έπρεπε να εξηγήσει πώς έφτασαν τα πράγματα μέχρι εδώ. Ο 19χρονος δράστης του εγκλήματος μίλησε, έσπασε τη βιτρίνα και έδειξε σε όλους τι κρυβόταν πίσω από αυτή.
Ο Χρήστος Ρούσσος, κατά την απολογία του υποστηρίζει ότι το έγκλημα ήταν αποτέλεσμα της επιμονής του συντρόφου του να ακολουθήσει την πορνεία. Το θύμα, σύμφωνα με την απολογία του Χρήστου Ρούσσου, ασκούσε βία πάνω του και τον πίεζε να βγει στις πιάτσες όπου εκδίδονταν άντρες. Πάνω σε ένα καυγά του ζευγαριού, ο νεαρός Χρήστος μαχαίρωσε το Ανέστη Παπαδόπουλο και στη συνέχεια του έκοψε το λαιμό. Ο θάνατος ήταν ακαριαίος. Ο 19χρονος λέει και ξαναλέει πως αγαπούσε τον άνθρωπο που σκότωσε γιατί τον πίεζε να «κάνει πεζοδρόμιο» στις πιάτσες της Λεωφόρου Συγγρού και του Ζαππείου. Κανείς, όμως, δεν τον ακούει.
Έξι μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 1976, ο Ρούσσος καταδικάστηκε από το Διαρκές Ναυτοδικείο Πειραιά με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Το δικαστήριο δεν του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου. Άλλωστε... ήταν «ανώμαλος» που σκότωσε έναν άλλο «ανώμαλο».
Οδηγήθηκε στο πιο σκληρό σωφρονιστικό κατάστημα της εποχής, τις φυλακές της Κέρκυρας. Εκεί η ζωή του ήταν ένας πραγματικός εφιάλτης. Ύστερα από μερικά χρόνια παραμονής εκεί ζήτησε να γίνει αναψηλάφηση της δίκης, λαμβάνοντας υπόψη τον πρότερο έντιμο βίο του και το νεαρό της ηλικίας του, με σκοπό να πετύχει την αποφυλάκισή του. Το δικαστήριο αρνήθηκε, προβάλλοντας ως επιχείρημα την... ομοφυλοφιλία.
Στη συνέχεια, το 1986, ζήτησε από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Χρήστο Σαρτζετάκη, απονομή χάριτος, αλλά η αίτησή του απορρίφθηκε κατηγορηματικά καθώς «δεν επρόκειτο για έναν δολοφόνο, αλλά για έναν ομοφυλόφιλο και, μάλιστα, παθητικό»!
Η απεργία πείνας και οι διαδηλώσεις
Ο Ρούσσος προχώρησε σε μια σκληρή απεργία πείνας. Ήταν αποφασισμένος είτε να δικαιωθεί είτε να πεθάνει. Αρνήθηκε οποιαδήποτε ιατρική βοήθεια και έφτασε πολύ κοντά στον θάνατο. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, φοβούμενη τις πολιτικές συνέπειες που θα προκαλούσε ο θάνατός του, αποφάσισε να του απονείμει ομόφωνα χάρη, όμως ο Χρήστος Σαρτζετάκης παρέμεινε αμετακίνητος στην άποψή του και έφτασε στο σημείο να απειλεί τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου με παραίτηση.
Ξέσπασε πολιτική θύελλα και ένα τεράστιο διεθνές κίνημα αλληλεγγύης, το οποίο στηρίχθηκε από ανθρώπους όπως η Μελίνα Μερκούρη, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μιχάλης Ράπτης αλλά και οι Οτέλο ντε Καρβάλιο, Έντουαρντ Κένεντι, Ιβ Μοντάν και Ζαν Λουί Τρεντινιάν. Έγινε μέχρι και πορεία προς το Μέγαρο Μαξίμου στην οποία συμμετείχαν χιλιάδες πολίτες. Ο Σαρτζετάκης ήταν ανένδοτος. Τελικά, ο Ρούσος αποφυλακίστηκε το 1990 μετά από χάρη που του έδωσε ο επόμενος πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.
Κατά την διάρκεια της έκτισης της ποινής του, ο Ρούσσος έγινε ένας άνθρωπος που πάλεψε σκληρά για τα δικαιώματα των κρατουμένων. Πέρασε τον χρόνο του στη φυλακή διαβάζοντας, γράφοντας, ζωγραφίζοντας και ξεδιπλώνοντας το αγωνιστικό προφίλ του χαρακτήρα του, δίνοντας διαρκώς μάχες για λογαριασμό όλων, σχετικά με τις συνθήκες φυλάκισης. Είναι ενδεικτικό πώς όταν του διάβασαν τη χάρη, ο Κορυδαλλός ξεσηκώθηκε, σηματοδοτώντας τη μεγάλη εξέγερση του 1990
Ο ίδιος αποφάσισε να μην εγκαταλείψει τους συγκρατούμενούς του και παρέμεινε εκεί. Μέχρι να τελειώσει η εξέγερση. Ήταν ελεύθερος, αλλά έμεινε στη φυλακή, τέσσερις ακόμα ημέρες.
Ο «Άγγελος»
Η ιστορία του Χρήστου Ρούσσου δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από τον κινηματογράφο. Μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη μέσα από την εμβληματική ταινία «Άγγελος» από τον σκηνοθέτη Γιώργο Κατακουζηνό.
Η πλοκή της ταινίας ακολουθεί τον νεαρό Άγγελο, ο οποίος ερωτεύεται ένα σκληρό αρσενικό, τον Μιχάλη, που δεν ανέχεται να έχει σχέση με κάποιον του ίδιου φύλου.
Έτσι μεταμφιέζει τον Άγγελο σε γυναίκα. Τον αναγκάζει να φαίνεται ακόμα πιο περιφρονητέο, με το να εκδίδεται. Ο Άγγελος επαναστατεί, από θύμα μετατρέπεται σε θύτης, και τελικά σκοτώνει τον εραστή του.
Τον ρόλο του Άγγελου ενσάρκωσε ο Μιχάλης Μανιάτης, ο οποίος μαθήτευσε στο πλευρό του Άντονι Χόπκινς που κλήθηκε ειδικά γι αυτόν το σκοπό, ενώ τον Μιχάλη υποδύθηκε ο Διονύσης Ξανθός. Ανάμεσα στους πρωταγωνιστές ήταν οι Κατερίνα Χέλμη, Παύλος Κοντογιαννίδης, Τάκης Μόσχος, Στέλιος Λιονάκης, Σπύρος Μπιμπίλας, Μαρία Αλκαίου, Βασίλης Τσαγκλός και άλλοι. Τη μουσική της ταινίας υπέγραψε ο Σταμάτης Σπανουδάκης.
Οι αντιδράσεις
Η ταινία κυκλοφόρησε στις 15 Οκτωβρίου 1982 και ήδη είχε προκαλέσει σειρά αντιδράσεων, προτού καν γυριστεί. Αρχικά, το σενάριο απορρίφθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού υπό τον φόβο ενδεχόμενων αντιδράσεων, για να χρειαστεί στη συνέχεια η συνεδρίαση της πενταμελούς επιτροπής που αποτελούσε το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, ώστε η ταινία να χρηματοδοτηθεί. Τελικά με ψήφους 4-1 η πρόταση έγινε δεκτή, με μόνη μειοψηφούσα την εκπρόσωπο της Νέας Δημοκρατίας, Φάνη Πάλλη - Πετραλιά.
Με το ξεκίνημα της προβολής, ο ίδιος ο Χρήστος Ρούσσος κατέθεσε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ζητώντας τη διακοπή της με το σκεπτικό των σεναριακών αυθαιρεσιών, καθώς στην πραγματικότητα ο ίδιος ουδέποτε μεταμφιέστηκε σε τραβεστί, αντίθετα έφτασε ως το έγκλημα αρνούμενος να δεχθεί τις σε βάρος του ασφυκτικές πιέσεις. Επιπλέον, ο σκηνοθέτης παρουσίασε τα μέλη της οικογένειάς του να φέρονται και να αντιδρούν διαφορετικά απ' ό,τι στην πραγματικότητα.
Ωστόσο ο ίδιος πολλά χρόνια αργότερα παραδέχθηκε ότι παρά την παραποίηση των γεγονότων, η προβολή της ταινίας και η αποδοχή της από τον κόσμο με την παράλληλη μεταστροφή της κοινής γνώμης, που ως τότε ήταν σε βάρος του, τον βοήθησε αποφασιστικά στην προσπάθειά του να διεκδικήσει στη συνέχεια τον μετριασμό της ποινής του. Μιας επεισοδιακής όπως εξελίχθηκε προσπάθειας, που πάντως κατέληξε το 1990 στην απονομή χάριτος από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Οι διακρίσεις στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
Παρά τις διφορούμενες κριτικές του Τύπου, η ταινία γνώρισε πολύ σημαντική εισπρακτική επιτυχία, αγγίζοντας στην πρώτη της προβολή, μόνο στους κινηματογράφους της Αθήνας και του Πειραιά, τα 300 χιλιάδες εισιτήρια (για την ακρίβεια 297.461), αριθμός εξαιρετικά μεγάλος αν ληφθεί υπ' όψιν, τόσο το θέμα της ταινίας, όσο και η συνολική κάμψη που αντιμετώπιζε την εποχή εκείνη ο ελληνικός κινηματογράφος.
Διαγωνίστηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1982 και απέσπασε τα βραβεία καλύτερης ταινίας, σεναρίου και πρώτου ανδρικού ρόλου για τον Μιχάλη Μανιάτη. Διαγωνίστηκε επίσης στο Φεστιβάλ των Καννών το 1983 έχοντας αρνητική αντιμετώπιση από τους θεατές, ενώ πιο αρνητική αντιμετώπιση δέχθηκε με την προβολή της στο Σικάγο, κυρίως από ομοφυλοφιλικές οργανώσεις, οι οποίες δεν δέχθηκαν την ταύτιση ομοφυλόφιλου - δολοφόνου.
Ο Χρήστος Ρούσσος 48 χρόνια μετά το έγκλημα
48 χρόνια μετά το έγκλημα ο Χρήστος Ρούσσος μίλησε για την δολοφονία του συντρόφου του, τις φυλακές στην Κέρκυρα, τον κανιβαλισμό από τις εφημερίδες επειδή ήταν ομοφυλόφιλοι και την στιγμή που είπε στην μητέρα του «σκότωσα τον Ανέστη. Θυμάμαι τη μάνα μου μια τραγική εικόνα, αρχαίας τραγωδίας».
«Μ' αρέσει να ζω ήρεμα, ήσυχα, ασχολούμαι με το γράψιμο, βγαίνω ελάχιστα» είπε για τη ζωή του σήμερα, ο Χρήστος Ρούσσος μιλώντας πριν από μερικές ημέρες στο Mega. «Μπορώ να πω ότι είμαι ευτυχισμένος, είμαι με ένα εξαιρετικό παιδί. Είναι πολύ όμορφο να 'χεις έναν σύντροφο και να ξέρεις ότι κάποιος σε περιμένει στο σπίτι».
Ο Χρήστος Ρούσσος εξήγησε τους λόγους για τους οποίους ξεκίνησε να γράφει και αναφέρθηκε και στην ταινία «Άγγελος» που όπως είπε ο ίδιος τον προσέβαλε.
«Ξεκίνησα να γράφω λόγω της ταινίας που γυρίστηκε για μένα, η ταινία «Άγγελος», αισθάνθηκα ότι προσβάλλομαι, μέσα από την ταινία είχε κάποιες ανακρίβειες που είναι πολύ σοβαρές, πολύ προσβλητικές για μένα. Λέω πρέπει να απαντήσω εγώ, πρέπει να πω εγώ πώς ήταν τα πράγματα» ενώ στη συνέχει άρχισε να αφηγείται πώς έγινε η δολοφονία.
«Μπήκα στο λεωφορείο, κάθομαι, χτυπάει ο Ανέστης το τζάμι απ' έξω μου λέει κατέβα λίγο να σου πω, και το για λίγο έγινε για πάντα» θυμάται ο ο Χρήστος Ρούσσος.
Μιλώντας για τη σχέση τους είπε πως «είχα μια συμπεριφορά από τον Ανέστη που μου άρεσε πολύ, τη φροντίδα, την αγάπη τη στοργή. Ο Ανέστης θέλησε να εκμεταλλευτεί το συναίσθημά μου. Σκέφτηκα να εξαφανιστώ να μην ξέρει κανείς που είμαι ούτε ο Ανέστης ούτε η οικογένειά μου. Το αποφασίζω, να λιποτακτήσω και το βράδυ πήγα στην Καλλιθέα στο διαμέρισμα. Εγώ ήξερα ότι θα είναι το τελευταίο βράδυ με τον Ανέστη.
»Ο Ανέστης συμπεριφέρθηκε πάρα πολύ άσχημα. Πρώτη φορά είδα τον Ανέστη έτσι και εγώ τρελάθηκα. Ήμουν σε μία τέτοια ψυχολογική κατάσταση που δεν μπορεί να καταλάβει κανείς, τι μου είχε δημιουργήσει εμένα. Εκείνη την ώρα ήμουν ένα ηφαίστειο που εξερράγη. Όταν τελείωσε όλο αυτό δεν καταλάβαινα, δεν είχα επίγνωση του τι γίνεται, σαν να μην ήμουν εγώ και έφυγα από το σπίτι και πήγα στον Ασπρόπυργο, στο σπίτι που είχαμε στα στα Νεόκτιστα. Πώς μπήκα στα λεωφορεία, πώς περπάτησαν να φτάσω εκεί... δεν πήγα στο σπίτι, πήγα στο βουνό γιατί το αγαπούσα. Πήγα εκεί και κούρνιασα στη ρίζα ενός μεγάλου πεύκου, τυλίχτηκα με μια σακούλα και μάλλον με πήρε ο ύπνος. Ξύπνησα πριν ξημερώσει όταν ξυπνούσαν τα πουλιά στα δέντρα» είπε ο Χρήστος Ρούσσος.
«Τότε έμεινα να σκεφτώ τι έχει γίνει. Και κατάλαβα τι συμβαίνει, δεν ήταν κάτι που ήθελα να κάνω» είπε για την δολοφονία του συντρόφου του..
«Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν ότι πρέπει να ειδοποιήσω του δικούς του. Θυμάμαι σήκωσε το τηλέφωνο ο πατέρας του και εκείνο που είπα ήταν "ελάτε στην Αθήνα γιατί κάτι συνέβη στον Ανέστη". Ειδοποίησα τη μητέρα μου και εκεί είχαμε ένα άλλο δράμα γιατί η μητέρα μου δεν ήξερε τίποτα και της λέω σκότωσα τον Ανέστη. Θυμάμαι τη μάνα μου μια τραγική εικόνα, αρχαίας τραγωδίας».
Μιλώντας για τις εξελίξεις μετά την ομολογία του ο Χρήστος Ρούσσος είπε πως «Απ' τη στιγμή που παραδόθηκα μόνο έκλαιγα. Τότε ήταν άγρια τα πράγματα και οι εφημερίδας καννιβάλιζαν, "οι ανώμαλοι". Πρώτη ποινή που άκουσα στο ναυτοδικείο ήταν σε θάνατο και μετά έγινε ισόβια. Με πήγαν στην Κέρκυρα στην πιο αυστηρή φυλακή, που την έλεγα Νταχάου, εκεί που βασανίζανε ανελέητα τους κρατούμενους» είπε για την εποχή που ήταν κρατούμενος.
Σε ερώτηση αν επικοινώνησε ποτέ με τους γονείς του Ανέστη είπε ότι «δεν θα άλλαζε κάτι να επικοινωνήσω με την οικογένεια του Ανέστη, Θα ήθελα, αλλά θα τους γύριζα το παιδί πίσω; Όχι».
Ο ίδιος επιμένει να μην απαντά για το αν μετάνιωσε γιατί όπως λέει «τον πόνο τον δικό μου, που ακόμα έχω, κανείς δεν θα τον καταλάβει.
«Πέρυσι τον Αύγουστο επισκέφτηκα το μνήμα του Ανέστη και σπάραξα. Βλέποντας την ηλικία συνειδητοποίησα ότι είμαστε και οι δύο παιδιά 22 εκείνος, 19 εγώ» κατέληξε ο Χρήστος Ρoύσσος.
Το χρονικό του εγκλήματος
Ήταν 7 Απριλίου 1976 ήταν ίσως η πρώτη φορά που ελληνική κοινωνία είχε έρθει αντιμέτωπη με το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας. Ένα θέμα βαθιά ταμπού, που μάλιστα θεωρούνταν «επικίνδυνο». Οι τίτλοι των εφημερίδων την επόμενη ημέρα έκαναν ακόμα πιο βαριά την ατμόσφαιρα. «19χρονος ναύτης έκοψε τον λαιμό του εραστή του»! Θύτης ο 19χρονος Χρήστος Ρούσσος. Θύμα ο, σχεδόν συνομήλικός του, Ανέστης Παπαδόπουλος. Και οι δυο ναύτες του Πολεμικού Ναυτικού.
Στα δημοσιογραφικά κείμενα, τα όσα γράφονταν ήταν αποτρόπαια. Οι ομοφυλόφιλοι χαρακτηρίζονταν «ανώμαλοι» ή καρκινώματα», κάτι που ΄ήταν αποδεκτό από την κοινωνία.
Τόσο ο δράστης, όσο και το θύμα χαρακτηρίζονται ως ανώμαλοι, μ’ όλα εκείνα τα ψυχοπαθολογικά γνωρίσματα των ανθρώπων του είδους» έγραφαν «Τα Νέα» στις 8 Απριλίου του 1976. Μέσα σε αυτό το κλίμα, λοιπόν, ο Χρήστος Ρούσσος έπρεπε να εξηγήσει πώς έφτασαν τα πράγματα μέχρι εδώ. Ο 19χρονος δράστης του εγκλήματος μίλησε, έσπασε τη βιτρίνα και έδειξε σε όλους τι κρυβόταν πίσω από αυτή.
Ο Χρήστος Ρούσσος, κατά την απολογία του υποστηρίζει ότι το έγκλημα ήταν αποτέλεσμα της επιμονής του συντρόφου του να ακολουθήσει την πορνεία. Το θύμα, σύμφωνα με την απολογία του Χρήστου Ρούσσου, ασκούσε βία πάνω του και τον πίεζε να βγει στις πιάτσες όπου εκδίδονταν άντρες. Πάνω σε ένα καυγά του ζευγαριού, ο νεαρός Χρήστος μαχαίρωσε το Ανέστη Παπαδόπουλο και στη συνέχεια του έκοψε το λαιμό. Ο θάνατος ήταν ακαριαίος. Ο 19χρονος λέει και ξαναλέει πως αγαπούσε τον άνθρωπο που σκότωσε γιατί τον πίεζε να «κάνει πεζοδρόμιο» στις πιάτσες της Λεωφόρου Συγγρού και του Ζαππείου. Κανείς, όμως, δεν τον ακούει.
Έξι μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 1976, ο Ρούσσος καταδικάστηκε από το Διαρκές Ναυτοδικείο Πειραιά με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Το δικαστήριο δεν του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου. Άλλωστε... ήταν «ανώμαλος» που σκότωσε έναν άλλο «ανώμαλο».
Οδηγήθηκε στο πιο σκληρό σωφρονιστικό κατάστημα της εποχής, τις φυλακές της Κέρκυρας. Εκεί η ζωή του ήταν ένας πραγματικός εφιάλτης. Ύστερα από μερικά χρόνια παραμονής εκεί ζήτησε να γίνει αναψηλάφηση της δίκης, λαμβάνοντας υπόψη τον πρότερο έντιμο βίο του και το νεαρό της ηλικίας του, με σκοπό να πετύχει την αποφυλάκισή του. Το δικαστήριο αρνήθηκε, προβάλλοντας ως επιχείρημα την... ομοφυλοφιλία.
Στη συνέχεια, το 1986, ζήτησε από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Χρήστο Σαρτζετάκη, απονομή χάριτος, αλλά η αίτησή του απορρίφθηκε κατηγορηματικά καθώς «δεν επρόκειτο για έναν δολοφόνο, αλλά για έναν ομοφυλόφιλο και, μάλιστα, παθητικό»!
Η απεργία πείνας και οι διαδηλώσεις
Ο Ρούσσος προχώρησε σε μια σκληρή απεργία πείνας. Ήταν αποφασισμένος είτε να δικαιωθεί είτε να πεθάνει. Αρνήθηκε οποιαδήποτε ιατρική βοήθεια και έφτασε πολύ κοντά στον θάνατο. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, φοβούμενη τις πολιτικές συνέπειες που θα προκαλούσε ο θάνατός του, αποφάσισε να του απονείμει ομόφωνα χάρη, όμως ο Χρήστος Σαρτζετάκης παρέμεινε αμετακίνητος στην άποψή του και έφτασε στο σημείο να απειλεί τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου με παραίτηση.
Ξέσπασε πολιτική θύελλα και ένα τεράστιο διεθνές κίνημα αλληλεγγύης, το οποίο στηρίχθηκε από ανθρώπους όπως η Μελίνα Μερκούρη, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μιχάλης Ράπτης αλλά και οι Οτέλο ντε Καρβάλιο, Έντουαρντ Κένεντι, Ιβ Μοντάν και Ζαν Λουί Τρεντινιάν. Έγινε μέχρι και πορεία προς το Μέγαρο Μαξίμου στην οποία συμμετείχαν χιλιάδες πολίτες. Ο Σαρτζετάκης ήταν ανένδοτος. Τελικά, ο Ρούσος αποφυλακίστηκε το 1990 μετά από χάρη που του έδωσε ο επόμενος πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.
Κατά την διάρκεια της έκτισης της ποινής του, ο Ρούσσος έγινε ένας άνθρωπος που πάλεψε σκληρά για τα δικαιώματα των κρατουμένων. Πέρασε τον χρόνο του στη φυλακή διαβάζοντας, γράφοντας, ζωγραφίζοντας και ξεδιπλώνοντας το αγωνιστικό προφίλ του χαρακτήρα του, δίνοντας διαρκώς μάχες για λογαριασμό όλων, σχετικά με τις συνθήκες φυλάκισης. Είναι ενδεικτικό πώς όταν του διάβασαν τη χάρη, ο Κορυδαλλός ξεσηκώθηκε, σηματοδοτώντας τη μεγάλη εξέγερση του 1990
Ο ίδιος αποφάσισε να μην εγκαταλείψει τους συγκρατούμενούς του και παρέμεινε εκεί. Μέχρι να τελειώσει η εξέγερση. Ήταν ελεύθερος, αλλά έμεινε στη φυλακή, τέσσερις ακόμα ημέρες.
Ο «Άγγελος»
Η ιστορία του Χρήστου Ρούσσου δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από τον κινηματογράφο. Μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη μέσα από την εμβληματική ταινία «Άγγελος» από τον σκηνοθέτη Γιώργο Κατακουζηνό.
Η πλοκή της ταινίας ακολουθεί τον νεαρό Άγγελο, ο οποίος ερωτεύεται ένα σκληρό αρσενικό, τον Μιχάλη, που δεν ανέχεται να έχει σχέση με κάποιον του ίδιου φύλου.
Έτσι μεταμφιέζει τον Άγγελο σε γυναίκα. Τον αναγκάζει να φαίνεται ακόμα πιο περιφρονητέο, με το να εκδίδεται. Ο Άγγελος επαναστατεί, από θύμα μετατρέπεται σε θύτης, και τελικά σκοτώνει τον εραστή του.
Τον ρόλο του Άγγελου ενσάρκωσε ο Μιχάλης Μανιάτης, ο οποίος μαθήτευσε στο πλευρό του Άντονι Χόπκινς που κλήθηκε ειδικά γι αυτόν το σκοπό, ενώ τον Μιχάλη υποδύθηκε ο Διονύσης Ξανθός. Ανάμεσα στους πρωταγωνιστές ήταν οι Κατερίνα Χέλμη, Παύλος Κοντογιαννίδης, Τάκης Μόσχος, Στέλιος Λιονάκης, Σπύρος Μπιμπίλας, Μαρία Αλκαίου, Βασίλης Τσαγκλός και άλλοι. Τη μουσική της ταινίας υπέγραψε ο Σταμάτης Σπανουδάκης.
Οι αντιδράσεις
Η ταινία κυκλοφόρησε στις 15 Οκτωβρίου 1982 και ήδη είχε προκαλέσει σειρά αντιδράσεων, προτού καν γυριστεί. Αρχικά, το σενάριο απορρίφθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού υπό τον φόβο ενδεχόμενων αντιδράσεων, για να χρειαστεί στη συνέχεια η συνεδρίαση της πενταμελούς επιτροπής που αποτελούσε το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, ώστε η ταινία να χρηματοδοτηθεί. Τελικά με ψήφους 4-1 η πρόταση έγινε δεκτή, με μόνη μειοψηφούσα την εκπρόσωπο της Νέας Δημοκρατίας, Φάνη Πάλλη - Πετραλιά.
Με το ξεκίνημα της προβολής, ο ίδιος ο Χρήστος Ρούσσος κατέθεσε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ζητώντας τη διακοπή της με το σκεπτικό των σεναριακών αυθαιρεσιών, καθώς στην πραγματικότητα ο ίδιος ουδέποτε μεταμφιέστηκε σε τραβεστί, αντίθετα έφτασε ως το έγκλημα αρνούμενος να δεχθεί τις σε βάρος του ασφυκτικές πιέσεις. Επιπλέον, ο σκηνοθέτης παρουσίασε τα μέλη της οικογένειάς του να φέρονται και να αντιδρούν διαφορετικά απ' ό,τι στην πραγματικότητα.
Ωστόσο ο ίδιος πολλά χρόνια αργότερα παραδέχθηκε ότι παρά την παραποίηση των γεγονότων, η προβολή της ταινίας και η αποδοχή της από τον κόσμο με την παράλληλη μεταστροφή της κοινής γνώμης, που ως τότε ήταν σε βάρος του, τον βοήθησε αποφασιστικά στην προσπάθειά του να διεκδικήσει στη συνέχεια τον μετριασμό της ποινής του. Μιας επεισοδιακής όπως εξελίχθηκε προσπάθειας, που πάντως κατέληξε το 1990 στην απονομή χάριτος από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Οι διακρίσεις στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
Παρά τις διφορούμενες κριτικές του Τύπου, η ταινία γνώρισε πολύ σημαντική εισπρακτική επιτυχία, αγγίζοντας στην πρώτη της προβολή, μόνο στους κινηματογράφους της Αθήνας και του Πειραιά, τα 300 χιλιάδες εισιτήρια (για την ακρίβεια 297.461), αριθμός εξαιρετικά μεγάλος αν ληφθεί υπ' όψιν, τόσο το θέμα της ταινίας, όσο και η συνολική κάμψη που αντιμετώπιζε την εποχή εκείνη ο ελληνικός κινηματογράφος.
Διαγωνίστηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1982 και απέσπασε τα βραβεία καλύτερης ταινίας, σεναρίου και πρώτου ανδρικού ρόλου για τον Μιχάλη Μανιάτη. Διαγωνίστηκε επίσης στο Φεστιβάλ των Καννών το 1983 έχοντας αρνητική αντιμετώπιση από τους θεατές, ενώ πιο αρνητική αντιμετώπιση δέχθηκε με την προβολή της στο Σικάγο, κυρίως από ομοφυλοφιλικές οργανώσεις, οι οποίες δεν δέχθηκαν την ταύτιση ομοφυλόφιλου - δολοφόνου.
Ο Χρήστος Ρούσσος 48 χρόνια μετά το έγκλημα
48 χρόνια μετά το έγκλημα ο Χρήστος Ρούσσος μίλησε για την δολοφονία του συντρόφου του, τις φυλακές στην Κέρκυρα, τον κανιβαλισμό από τις εφημερίδες επειδή ήταν ομοφυλόφιλοι και την στιγμή που είπε στην μητέρα του «σκότωσα τον Ανέστη. Θυμάμαι τη μάνα μου μια τραγική εικόνα, αρχαίας τραγωδίας».
«Μ' αρέσει να ζω ήρεμα, ήσυχα, ασχολούμαι με το γράψιμο, βγαίνω ελάχιστα» είπε για τη ζωή του σήμερα, ο Χρήστος Ρούσσος μιλώντας πριν από μερικές ημέρες στο Mega. «Μπορώ να πω ότι είμαι ευτυχισμένος, είμαι με ένα εξαιρετικό παιδί. Είναι πολύ όμορφο να 'χεις έναν σύντροφο και να ξέρεις ότι κάποιος σε περιμένει στο σπίτι».
Ο Χρήστος Ρούσσος εξήγησε τους λόγους για τους οποίους ξεκίνησε να γράφει και αναφέρθηκε και στην ταινία «Άγγελος» που όπως είπε ο ίδιος τον προσέβαλε.
«Ξεκίνησα να γράφω λόγω της ταινίας που γυρίστηκε για μένα, η ταινία «Άγγελος», αισθάνθηκα ότι προσβάλλομαι, μέσα από την ταινία είχε κάποιες ανακρίβειες που είναι πολύ σοβαρές, πολύ προσβλητικές για μένα. Λέω πρέπει να απαντήσω εγώ, πρέπει να πω εγώ πώς ήταν τα πράγματα» ενώ στη συνέχει άρχισε να αφηγείται πώς έγινε η δολοφονία.
«Μπήκα στο λεωφορείο, κάθομαι, χτυπάει ο Ανέστης το τζάμι απ' έξω μου λέει κατέβα λίγο να σου πω, και το για λίγο έγινε για πάντα» θυμάται ο ο Χρήστος Ρούσσος.
Μιλώντας για τη σχέση τους είπε πως «είχα μια συμπεριφορά από τον Ανέστη που μου άρεσε πολύ, τη φροντίδα, την αγάπη τη στοργή. Ο Ανέστης θέλησε να εκμεταλλευτεί το συναίσθημά μου. Σκέφτηκα να εξαφανιστώ να μην ξέρει κανείς που είμαι ούτε ο Ανέστης ούτε η οικογένειά μου. Το αποφασίζω, να λιποτακτήσω και το βράδυ πήγα στην Καλλιθέα στο διαμέρισμα. Εγώ ήξερα ότι θα είναι το τελευταίο βράδυ με τον Ανέστη.
»Ο Ανέστης συμπεριφέρθηκε πάρα πολύ άσχημα. Πρώτη φορά είδα τον Ανέστη έτσι και εγώ τρελάθηκα. Ήμουν σε μία τέτοια ψυχολογική κατάσταση που δεν μπορεί να καταλάβει κανείς, τι μου είχε δημιουργήσει εμένα. Εκείνη την ώρα ήμουν ένα ηφαίστειο που εξερράγη. Όταν τελείωσε όλο αυτό δεν καταλάβαινα, δεν είχα επίγνωση του τι γίνεται, σαν να μην ήμουν εγώ και έφυγα από το σπίτι και πήγα στον Ασπρόπυργο, στο σπίτι που είχαμε στα στα Νεόκτιστα. Πώς μπήκα στα λεωφορεία, πώς περπάτησαν να φτάσω εκεί... δεν πήγα στο σπίτι, πήγα στο βουνό γιατί το αγαπούσα. Πήγα εκεί και κούρνιασα στη ρίζα ενός μεγάλου πεύκου, τυλίχτηκα με μια σακούλα και μάλλον με πήρε ο ύπνος. Ξύπνησα πριν ξημερώσει όταν ξυπνούσαν τα πουλιά στα δέντρα» είπε ο Χρήστος Ρούσσος.
«Τότε έμεινα να σκεφτώ τι έχει γίνει. Και κατάλαβα τι συμβαίνει, δεν ήταν κάτι που ήθελα να κάνω» είπε για την δολοφονία του συντρόφου του..
«Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν ότι πρέπει να ειδοποιήσω του δικούς του. Θυμάμαι σήκωσε το τηλέφωνο ο πατέρας του και εκείνο που είπα ήταν "ελάτε στην Αθήνα γιατί κάτι συνέβη στον Ανέστη". Ειδοποίησα τη μητέρα μου και εκεί είχαμε ένα άλλο δράμα γιατί η μητέρα μου δεν ήξερε τίποτα και της λέω σκότωσα τον Ανέστη. Θυμάμαι τη μάνα μου μια τραγική εικόνα, αρχαίας τραγωδίας».
Μιλώντας για τις εξελίξεις μετά την ομολογία του ο Χρήστος Ρούσσος είπε πως «Απ' τη στιγμή που παραδόθηκα μόνο έκλαιγα. Τότε ήταν άγρια τα πράγματα και οι εφημερίδας καννιβάλιζαν, "οι ανώμαλοι". Πρώτη ποινή που άκουσα στο ναυτοδικείο ήταν σε θάνατο και μετά έγινε ισόβια. Με πήγαν στην Κέρκυρα στην πιο αυστηρή φυλακή, που την έλεγα Νταχάου, εκεί που βασανίζανε ανελέητα τους κρατούμενους» είπε για την εποχή που ήταν κρατούμενος.
Σε ερώτηση αν επικοινώνησε ποτέ με τους γονείς του Ανέστη είπε ότι «δεν θα άλλαζε κάτι να επικοινωνήσω με την οικογένεια του Ανέστη, Θα ήθελα, αλλά θα τους γύριζα το παιδί πίσω; Όχι».
Ο ίδιος επιμένει να μην απαντά για το αν μετάνιωσε γιατί όπως λέει «τον πόνο τον δικό μου, που ακόμα έχω, κανείς δεν θα τον καταλάβει.
«Πέρυσι τον Αύγουστο επισκέφτηκα το μνήμα του Ανέστη και σπάραξα. Βλέποντας την ηλικία συνειδητοποίησα ότι είμαστε και οι δύο παιδιά 22 εκείνος, 19 εγώ» κατέληξε ο Χρήστος Ρoύσσος.
