Η Κρήτη φημίζεται για το μοναδικό φυσικό τοπίο της, την εύφορη γη της, τη φιλοξενία των ανθρώπων της, αλλά πάνω από όλα για την γενναιότητα και τον ηρωισμό των κατοίκων της. Τα χαρακτηριστικά αυτά του λαού της, εκφράζονται στις μουσικές και τους χορούς της και μέσα από τις παραδόσεις της μεταλαμπαδεύονται στις επόμενες γενιές.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο γνωστός κρητικός πολεμικός χορός πεντοζάλης ή πεντοζάλι, αναφορές για τον οποίο υπήρχαν από τη Μινωική εποχή, όταν ένοπλοι Κουρήτες χόρευαν στα βήματα του χορού της Αρχαίας Πυρρίχου, του Πυρρίχιου, ενός δωρικού πολεμικού χορού που ήταν διαδεδομένος στη Σπάρτη.
Οι παραδόσεις θέλουν το πεντοζάλι να έχει συνδεθεί με πολλούς θρύλους της Κρήτης, με επικρατέστερους τους δυο που ακολουθούν:
-Ο πρώτος θρύλος συνδέεται με την Ελληνική Μυθολογία και μιλάει για τον Δία, που η μητέρα του τον γέννησε και τον έκρυψε στο Δικταίο Άντρο, για να τον σώσει από τον πατέρα του τον Κρόνο, επειδή ήθελε να τον καταπιεί για να μην επαληθευτούν οι χρησμοί ότι θα σκοτωθεί από τον γιό του. Για να μην ακούγεται το κλάμα του μωρού Δία, ώστε να σωθεί από τον Κρόνο, οι αρχαίοι Κουρήτες είχαν καθιερώσει έναν χορό με δυνατά χτυπήματα στο έδαφος, ο οποίος εκτός από πολύ θόρυβο έδειχνε και την γενναιότητά τους να τον υπερασπιστούν. Ο Δίας τελικά σώθηκε και για να δείξει την ευγνωμοσύνη του στους κατοίκους της Κρήτης, τους χάρισε τον Τάλω, ένα μυθικό χάλκινο ανθρωπόμορφο ρομπότ που φυλούσε το νησί (είναι το πρώτο ρομπότ για το οποίο υπάρχουν ανθρώπινες αναφορές παγκοσμίως). Αυτός είναι ο λόγος που η Κρήτη δεν είχε ποτέ τείχη για την προστασία της και όσα αρχαία τείχη σώζονται μέχρι σήμερα είναι Ενετικά, δεν είχαν κατασκευαστεί από τους Κρήτες.
-Ο δεύτερος θρύλος συνδέεται με την Τουρκοκρατία και την απόφαση των Κρητών να απελευθερωθούν από τον τουρκικό ζυγό. Χόρευαν το πεντοζάλι ζωσμένοι με τα όπλα τους και χτυπούσαν δυνατά στο έδαφος για να δείξουν την αποφασιστικότητά τους και την ανδρεία τους. Χαρακτηριστικό στοιχείο του χορού είναι ότι ο πρώτος χορευτής κάνει φιγούρες στον αέρα (ταλίμια), επιδεικνύοντας τη δύναμη και τις ικανότητές του και στη συνέχεια αλλάζει θέση με τους υπόλοιπους χορευτές για να κάνουν και αυτοί το ίδιο. Με το πέρασμα των χρόνων καθιερώθηκε οι χορευτές να φορούν μαύρο μαντήλι με κρόσσια στο κεφάλι, το οποίο συμβολίζει τις θυσίες και τη γενναιότητα του κρητικού λαού.
Ας δούμε ένα video με το θρυλικό πεντοζάλι:
Άλλοι χοροί της Κρήτης είναι ο Χανιώτικος συρτός, ο συρτός, η σούστα και ο καστρινός ή μαλεβιζιώτης:
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο γνωστός κρητικός πολεμικός χορός πεντοζάλης ή πεντοζάλι, αναφορές για τον οποίο υπήρχαν από τη Μινωική εποχή, όταν ένοπλοι Κουρήτες χόρευαν στα βήματα του χορού της Αρχαίας Πυρρίχου, του Πυρρίχιου, ενός δωρικού πολεμικού χορού που ήταν διαδεδομένος στη Σπάρτη.
Οι παραδόσεις θέλουν το πεντοζάλι να έχει συνδεθεί με πολλούς θρύλους της Κρήτης, με επικρατέστερους τους δυο που ακολουθούν:
-Ο πρώτος θρύλος συνδέεται με την Ελληνική Μυθολογία και μιλάει για τον Δία, που η μητέρα του τον γέννησε και τον έκρυψε στο Δικταίο Άντρο, για να τον σώσει από τον πατέρα του τον Κρόνο, επειδή ήθελε να τον καταπιεί για να μην επαληθευτούν οι χρησμοί ότι θα σκοτωθεί από τον γιό του. Για να μην ακούγεται το κλάμα του μωρού Δία, ώστε να σωθεί από τον Κρόνο, οι αρχαίοι Κουρήτες είχαν καθιερώσει έναν χορό με δυνατά χτυπήματα στο έδαφος, ο οποίος εκτός από πολύ θόρυβο έδειχνε και την γενναιότητά τους να τον υπερασπιστούν. Ο Δίας τελικά σώθηκε και για να δείξει την ευγνωμοσύνη του στους κατοίκους της Κρήτης, τους χάρισε τον Τάλω, ένα μυθικό χάλκινο ανθρωπόμορφο ρομπότ που φυλούσε το νησί (είναι το πρώτο ρομπότ για το οποίο υπάρχουν ανθρώπινες αναφορές παγκοσμίως). Αυτός είναι ο λόγος που η Κρήτη δεν είχε ποτέ τείχη για την προστασία της και όσα αρχαία τείχη σώζονται μέχρι σήμερα είναι Ενετικά, δεν είχαν κατασκευαστεί από τους Κρήτες.
-Ο δεύτερος θρύλος συνδέεται με την Τουρκοκρατία και την απόφαση των Κρητών να απελευθερωθούν από τον τουρκικό ζυγό. Χόρευαν το πεντοζάλι ζωσμένοι με τα όπλα τους και χτυπούσαν δυνατά στο έδαφος για να δείξουν την αποφασιστικότητά τους και την ανδρεία τους. Χαρακτηριστικό στοιχείο του χορού είναι ότι ο πρώτος χορευτής κάνει φιγούρες στον αέρα (ταλίμια), επιδεικνύοντας τη δύναμη και τις ικανότητές του και στη συνέχεια αλλάζει θέση με τους υπόλοιπους χορευτές για να κάνουν και αυτοί το ίδιο. Με το πέρασμα των χρόνων καθιερώθηκε οι χορευτές να φορούν μαύρο μαντήλι με κρόσσια στο κεφάλι, το οποίο συμβολίζει τις θυσίες και τη γενναιότητα του κρητικού λαού.
Ας δούμε ένα video με το θρυλικό πεντοζάλι:
Άλλοι χοροί της Κρήτης είναι ο Χανιώτικος συρτός, ο συρτός, η σούστα και ο καστρινός ή μαλεβιζιώτης:
