Στον ίσκιο κάθουνται οι φτωχοί
στον ήλιο οι αρχοντάδες...
Τι καλά το λέει τ’ αηδόνι...»
«Θρακιώτικο παραδοσιακό τραγούδι»
Μπορώ, άραγε, εγώ ο μικρός (όχι ηλικιακά) ο ολίγιστος Δημήτρης Φεργάδης, να σχολιάσω πράξεις και στάση ζωής ενός - μοναδικού στον αιώνα των αιώνων, αμήν -πολίτη ως ο Μανώλης Γλέζος;
«Ασφαλώς και μπορείς». Αυτή θάτανε η άμεση, απόλυτη, αυθόρμητη και από καρδιάς και νοός απάντηση του αμεσοδημοκρατικού πολίτη Μανώλη Γλέζου.
Γι’ αυτό κι εγώ, ως ελάχιστη, τουλάχιστον, οφειλή για την εκδημία του, γράφω το πιο κάτω. Εις Μνήμην – In Memorial.
«Νάφε και μέμνασο απιστείν». (Επίχαρμος, ο Κώος, 6ος αιών. π.Χ. - Νηφάλια να μην ξεχνάς να αμφισβητείς).
Με αυτά τα λόγια άρχιζε πάντα την συζήτησή του με τα παιδιά ο Μανώλης Γλέζος. ‘Οπου εκαλείτο και πρόθυμα παρευρισκόταν σε σχολειά της Ελλάδος, μας θυμίζει ο Γ. Σταματόπουλος στην Εφ. Συν. της 1/4/2020.
Με αυτά τα λόγια (γι’ αυτό το θυμήθηκα) του Επίχαρμου άνοιξε και έκλεισε την κουβέντα που είχα την μεγάλη τιμή να έχω μαζί του πριν...
1986 Προεκλογική Περίοδος Δημοτικών Εκλογών. Αγιοι Ανάργυροι.
Τρεις (καθόλου πρωτότυπο) οι ισχυροί διεκδικητές του Δημαρχιακού Θώκου.
• Η Δημοτική Συνεργασία με επικεφαλής τον Νίκο Ταμπακίδη, που υποστηριζόταν από ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ Εσ.
• Η Δημοτική Ανανέωση, με επικεφαλής τον Σπύρο Αποστόλου, που υποστηριζόταν από το ΚΚΕ και «ανησυχούντες» δημοκρατικούς πολίτες του τόπου.
• Και τρίτος ο υποστηριζόμενος από την Ν.Δ. συνδυασμός με επικεφαλής τον Θεόφιλο Πελεκάνο.
Προεκλογικός Σεπτέμβρης του 1986. Επιτελικός οργασμός. Όλοι σε αναζήτηση ευρύτερων συνεργασιών. Που θα διεύρυναν –θεωρία, πίστη και πράξη- την εκλογική τους πελατεία. Πολύφερνη νύφη η ΕΔΑ που τότε συνεργαζότανε, χαλαρά, με το ΠΑΣΟΚ. Όμως, όμως...
Ο συντάκτης του παρόντος, Γραμματέας του Συνδυασμού της «Δημοτικής Ανανέωσης» επιλέχθηκε –εκών, άκων- να βρει άκρη συμφωνίας στήριξης του Συνδυασμού από την ΕΔΑ. (Με την καταλυτική βοήθεια του γεννημένου στο ίδιο κρεβάτι, -μου το επανεπιβεβαίωσε πρόσφατα- πρωτοξάδελφου του Μανώλη Γλέζου, καλού μου φίλου, Απεραθίτη, Δημήτρη Παπαδάκη – Γρατσία).
Πρόεδρος της ΕΔΑ ο Μανώλης Γλέζος. Στους Αγίους Αναργύρους το Ναξιώτικο -Απεραθήτικο- στοιχείο ήταν και είναι εξαιρετικά πολυπληθές.
Έτσι η συνεργασία αυτή κρινότανε -αμφοτεροβαρώς- υπεραναγκαία.
Τον Μανώλη τον Γλέζο τον γνώριζα από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου. Ως Έφορός του και καθ’ ύλην αρμόδιος εκδηλώσεων είχα οργανώσει –αρχές δεκαετίας του ογδόντα- δύο εξαιρετικά επιτυχημένες διαλέξεις – εκδηλώσεις του, με θέμα την (δεύτερη) μεγάλη αγάπη του. Αυτήν για τα πετρώματα, κύρια των κυκλαδώνησων.
Συναντηθήκαμε στα κεντρικά γραφεία της ΕΔΑ [Ακαδημίας 62 (;)], δίπλα στον κινηματογράφο ΕΛΛΗ, απέναντι Λυρικής) μετά από πολλές τηλεφωνικές, σχετικές με το θέμα μας, συζητήσεις. Με θυμήθηκε, με δέχθηκε φιλικά, μαζί με δύο συνεργάτες του αυτοδιοικητικούς, σε ένα γραφείο - χώρο πολύ λιτό και γεμάτο με προεκλογικό υλικό. Ητανε, τότε, που ο Μανώλης Γλέζος, εγκατέλειπε βουλευτιλίκια και πρωτεύουσα και κατέβαινε υποψήφιος κοινοτάρχης «στ’ Απεράθου». Στο χωριό του, στην Απείρανθο Νάξου. Για να εφαρμόσει αυτό που στη ζωή του οραματιζόταν. Την άμεση Δημοκρατία.
Και καμάρωνε δυό και τρις που με τα όνειρά του –καιρός- θα «έχτιζε» τη νεφελοκοκκυγία του. Στην ανεμόεσσα Απείραθο.
Ομολογώ πως πέρασα πολύ δύσκολα εκείνο το απόγευμα στα γραφεία της ΕΔΑ... Μάθημα, όμως, της ζωής μεγάλο. Και να σε γοητεύει, το πιο πολύ, η πολυμέρεια των γνώσεών του.
«Νάφε και μέμνασο απιστείν».
Με το μειλίχιο, ευφραντικό και «μαιευτικό» του λαγαρού του λόγου αποπροσανατολιζόσουνα εύκολα έτσι που, εύκολα, να νομίζεις πως όλα θα έβαιναν καλώς, όπως δηλαδή, συμβαίνει με το νερό στ’ αυλάκι. Αμ, δε... αμ, δε.
Δύσκολος, απαιτητικός, εμμονικός, κρυπτικά υποψιασμένος επανερχότανε δύο και τρεις φορές στο ίδιο θέμα. Λίγα έλεγα, πολλά άκουγα...
Τελικά πείστηκε. Εξάλλου τα ίδια αμεσοδημοκρατικά θέλαμε κι εμείς για τον Δήμο μας. Το κλίμα έγινε, αύθις, ευφρόσυνο και ο Μανώλης Γλέζος, ως Πρόεδρος της ΕΔΑ έδωσε χωρίς επιφυλάξεις την στήριξή του στους Αγίους Αναργύρους στην «Δημοτική Ανανέωση». Που υποστηριζότανε από το ΚΚΕ. Και ήταν μία ακόμα υπέρβαση αυτό. Πολύ σημαντική στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο και πολιτική συγκυρία. Πολύ περισσότερο όταν σκεφτείς πως η ΕΔΑ, τότε, συνεργαζότανε με το ΠΑΣΟΚ, έστω και χαλαρά.
Δείγμα τρανό και επαναλαμβανόμενο της φιλοσοφίας που κουβάλαγε μέσα του ο αιώνια ατίθασος έφηβος, ο επαναστάτης, ο αντισυμβατικός comandante (και εξ αυτού πιθανώς, ευκολομετακινούμενος πολιτικά – κρινόμενος, πάντα, ανάλογα και συχνά αυστηρά), Μανώλης Γλέζος.
Ο τελευταίος πραγματικά αληθινός, ζείδωρος, παρτιζάνος της Ευρώπης. Και πιθανώς όχι μόνο. Που «γεμίζει» τώρα, πληθωρικά, τα Αετώματα των Ναών. Μιας Ελλάδας που ξεχώριζε. Μιας Ελλάδας που τον ξεχώρισε. Ο «Ελληνας Κούρος» από την Νάξο.
(Ο Γραμματέας τότε της ΕΔΑ, Θόδωρος Κατριβάνος, αργότερα υπερνομάρχης Αττικής, με άλλη απόφαση στήριξε στους Αγίους Αναργύρους τον υποστηριζόμενο από το ΠΑΣΟΚ συνδυασμό. Δείγμα κι αυτό των καιρών. Που λέγαμε...).
Αυτός ήτανε, για μένα τον ελάχιστο, ο Μανώλης Γλέζος. Και στα μικρά και στα μεγάλα. Με μερτικό στο κόστος. Μια αστραπή που χάραζε δρόμους. Που έδινε φως στο έρεβος, μια ρωγμή «στο καταπέτασμα». Εστω για το αιώνιο λίγο καλό. Και ήταν στο χέρι σου και στην καρδιά σου αν εσύ θα πήγαινες τούτη «τη βαλίτσα λίγο πιο κάτω». Για το αιώνιο λίγο καλό...
«Νάφε και μέμνασο απιστείν», Δημήτρη...
Και ας είναι αυτή η φράση μπούσουλας και παρακαταθήκη για όλους εμάς.
Hasta la victoria siempre, comandante Manolis…
στον ήλιο οι αρχοντάδες...
Τι καλά το λέει τ’ αηδόνι...»
«Θρακιώτικο παραδοσιακό τραγούδι»
Μπορώ, άραγε, εγώ ο μικρός (όχι ηλικιακά) ο ολίγιστος Δημήτρης Φεργάδης, να σχολιάσω πράξεις και στάση ζωής ενός - μοναδικού στον αιώνα των αιώνων, αμήν -πολίτη ως ο Μανώλης Γλέζος;
«Ασφαλώς και μπορείς». Αυτή θάτανε η άμεση, απόλυτη, αυθόρμητη και από καρδιάς και νοός απάντηση του αμεσοδημοκρατικού πολίτη Μανώλη Γλέζου.
Γι’ αυτό κι εγώ, ως ελάχιστη, τουλάχιστον, οφειλή για την εκδημία του, γράφω το πιο κάτω. Εις Μνήμην – In Memorial.
«Νάφε και μέμνασο απιστείν». (Επίχαρμος, ο Κώος, 6ος αιών. π.Χ. - Νηφάλια να μην ξεχνάς να αμφισβητείς).
Με αυτά τα λόγια άρχιζε πάντα την συζήτησή του με τα παιδιά ο Μανώλης Γλέζος. ‘Οπου εκαλείτο και πρόθυμα παρευρισκόταν σε σχολειά της Ελλάδος, μας θυμίζει ο Γ. Σταματόπουλος στην Εφ. Συν. της 1/4/2020.
Με αυτά τα λόγια (γι’ αυτό το θυμήθηκα) του Επίχαρμου άνοιξε και έκλεισε την κουβέντα που είχα την μεγάλη τιμή να έχω μαζί του πριν...
1986 Προεκλογική Περίοδος Δημοτικών Εκλογών. Αγιοι Ανάργυροι.
Τρεις (καθόλου πρωτότυπο) οι ισχυροί διεκδικητές του Δημαρχιακού Θώκου.
• Η Δημοτική Συνεργασία με επικεφαλής τον Νίκο Ταμπακίδη, που υποστηριζόταν από ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ Εσ.
• Η Δημοτική Ανανέωση, με επικεφαλής τον Σπύρο Αποστόλου, που υποστηριζόταν από το ΚΚΕ και «ανησυχούντες» δημοκρατικούς πολίτες του τόπου.
• Και τρίτος ο υποστηριζόμενος από την Ν.Δ. συνδυασμός με επικεφαλής τον Θεόφιλο Πελεκάνο.
Προεκλογικός Σεπτέμβρης του 1986. Επιτελικός οργασμός. Όλοι σε αναζήτηση ευρύτερων συνεργασιών. Που θα διεύρυναν –θεωρία, πίστη και πράξη- την εκλογική τους πελατεία. Πολύφερνη νύφη η ΕΔΑ που τότε συνεργαζότανε, χαλαρά, με το ΠΑΣΟΚ. Όμως, όμως...
Ο συντάκτης του παρόντος, Γραμματέας του Συνδυασμού της «Δημοτικής Ανανέωσης» επιλέχθηκε –εκών, άκων- να βρει άκρη συμφωνίας στήριξης του Συνδυασμού από την ΕΔΑ. (Με την καταλυτική βοήθεια του γεννημένου στο ίδιο κρεβάτι, -μου το επανεπιβεβαίωσε πρόσφατα- πρωτοξάδελφου του Μανώλη Γλέζου, καλού μου φίλου, Απεραθίτη, Δημήτρη Παπαδάκη – Γρατσία).
Πρόεδρος της ΕΔΑ ο Μανώλης Γλέζος. Στους Αγίους Αναργύρους το Ναξιώτικο -Απεραθήτικο- στοιχείο ήταν και είναι εξαιρετικά πολυπληθές.
Έτσι η συνεργασία αυτή κρινότανε -αμφοτεροβαρώς- υπεραναγκαία.
Τον Μανώλη τον Γλέζο τον γνώριζα από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου. Ως Έφορός του και καθ’ ύλην αρμόδιος εκδηλώσεων είχα οργανώσει –αρχές δεκαετίας του ογδόντα- δύο εξαιρετικά επιτυχημένες διαλέξεις – εκδηλώσεις του, με θέμα την (δεύτερη) μεγάλη αγάπη του. Αυτήν για τα πετρώματα, κύρια των κυκλαδώνησων.
Συναντηθήκαμε στα κεντρικά γραφεία της ΕΔΑ [Ακαδημίας 62 (;)], δίπλα στον κινηματογράφο ΕΛΛΗ, απέναντι Λυρικής) μετά από πολλές τηλεφωνικές, σχετικές με το θέμα μας, συζητήσεις. Με θυμήθηκε, με δέχθηκε φιλικά, μαζί με δύο συνεργάτες του αυτοδιοικητικούς, σε ένα γραφείο - χώρο πολύ λιτό και γεμάτο με προεκλογικό υλικό. Ητανε, τότε, που ο Μανώλης Γλέζος, εγκατέλειπε βουλευτιλίκια και πρωτεύουσα και κατέβαινε υποψήφιος κοινοτάρχης «στ’ Απεράθου». Στο χωριό του, στην Απείρανθο Νάξου. Για να εφαρμόσει αυτό που στη ζωή του οραματιζόταν. Την άμεση Δημοκρατία.
Και καμάρωνε δυό και τρις που με τα όνειρά του –καιρός- θα «έχτιζε» τη νεφελοκοκκυγία του. Στην ανεμόεσσα Απείραθο.
Ομολογώ πως πέρασα πολύ δύσκολα εκείνο το απόγευμα στα γραφεία της ΕΔΑ... Μάθημα, όμως, της ζωής μεγάλο. Και να σε γοητεύει, το πιο πολύ, η πολυμέρεια των γνώσεών του.
«Νάφε και μέμνασο απιστείν».
Με το μειλίχιο, ευφραντικό και «μαιευτικό» του λαγαρού του λόγου αποπροσανατολιζόσουνα εύκολα έτσι που, εύκολα, να νομίζεις πως όλα θα έβαιναν καλώς, όπως δηλαδή, συμβαίνει με το νερό στ’ αυλάκι. Αμ, δε... αμ, δε.
Δύσκολος, απαιτητικός, εμμονικός, κρυπτικά υποψιασμένος επανερχότανε δύο και τρεις φορές στο ίδιο θέμα. Λίγα έλεγα, πολλά άκουγα...
Τελικά πείστηκε. Εξάλλου τα ίδια αμεσοδημοκρατικά θέλαμε κι εμείς για τον Δήμο μας. Το κλίμα έγινε, αύθις, ευφρόσυνο και ο Μανώλης Γλέζος, ως Πρόεδρος της ΕΔΑ έδωσε χωρίς επιφυλάξεις την στήριξή του στους Αγίους Αναργύρους στην «Δημοτική Ανανέωση». Που υποστηριζότανε από το ΚΚΕ. Και ήταν μία ακόμα υπέρβαση αυτό. Πολύ σημαντική στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο και πολιτική συγκυρία. Πολύ περισσότερο όταν σκεφτείς πως η ΕΔΑ, τότε, συνεργαζότανε με το ΠΑΣΟΚ, έστω και χαλαρά.
Δείγμα τρανό και επαναλαμβανόμενο της φιλοσοφίας που κουβάλαγε μέσα του ο αιώνια ατίθασος έφηβος, ο επαναστάτης, ο αντισυμβατικός comandante (και εξ αυτού πιθανώς, ευκολομετακινούμενος πολιτικά – κρινόμενος, πάντα, ανάλογα και συχνά αυστηρά), Μανώλης Γλέζος.
Ο τελευταίος πραγματικά αληθινός, ζείδωρος, παρτιζάνος της Ευρώπης. Και πιθανώς όχι μόνο. Που «γεμίζει» τώρα, πληθωρικά, τα Αετώματα των Ναών. Μιας Ελλάδας που ξεχώριζε. Μιας Ελλάδας που τον ξεχώρισε. Ο «Ελληνας Κούρος» από την Νάξο.
(Ο Γραμματέας τότε της ΕΔΑ, Θόδωρος Κατριβάνος, αργότερα υπερνομάρχης Αττικής, με άλλη απόφαση στήριξε στους Αγίους Αναργύρους τον υποστηριζόμενο από το ΠΑΣΟΚ συνδυασμό. Δείγμα κι αυτό των καιρών. Που λέγαμε...).
Αυτός ήτανε, για μένα τον ελάχιστο, ο Μανώλης Γλέζος. Και στα μικρά και στα μεγάλα. Με μερτικό στο κόστος. Μια αστραπή που χάραζε δρόμους. Που έδινε φως στο έρεβος, μια ρωγμή «στο καταπέτασμα». Εστω για το αιώνιο λίγο καλό. Και ήταν στο χέρι σου και στην καρδιά σου αν εσύ θα πήγαινες τούτη «τη βαλίτσα λίγο πιο κάτω». Για το αιώνιο λίγο καλό...
«Νάφε και μέμνασο απιστείν», Δημήτρη...
Και ας είναι αυτή η φράση μπούσουλας και παρακαταθήκη για όλους εμάς.
Hasta la victoria siempre, comandante Manolis…
* Ο Δημήτρης Φεργάδης είναι Συνταξιούχος, Ιστορικό στέλεχος της Βιομηχανίας της ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑΣ σε ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ και MINOS – EMI.
Συγγραφέας του βιβλίου «Με αφορμή την ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ. Η Βιομηχανία της δισκογραφίας στην Ελλάδα κατά τον 20 ο αιώνα». Εκδόσεις ΚΨΜ
