Πάνε πέντε χρόνια από τότε που ο αγαπημένος ερμηνευτής Αλκίνοος Ιωαννίδης, συναντήθηκε με τη δημοσιοράφο Χρύσα Λύκου στη Ρεματιά στο Χαλάνδρι, έναν μήνα της Άνοιξης. Εκεί, ανάμεσα σε παιδιά που έκαναν κοπάνα από το σχολείο, πουλιάς και πεταλούδες, μίλησαν για τα πιο σοβαρά με τον πιο τρυφερό τρόπο.
Η κουβέντα ξεκίνησε με την ευθύνη του καλλιτέχνη και τελείωσε με την ευθύνη όλων μας, απέναντι στους εαυτούς μας.
«Η πρώτη φορά που ένιωσα την ευθύνη, ήταν όταν με πήρε τηλέφωνο μια δασκάλα και μου είπε ότι μια μαθήτρια της βρίσκεται σε κώμα και επαναλαμβάνει εμμονικά κάποιους στίχους από ένα τραγούδι μου.
Και πήγα και την είδα. Ένιωσα πολύ περίεργα σκεπτόμενος ότι ένας άνθρωπος μπορεί να φύγει από τη ζωή με κάποιους δικούς μου στίχους στα χείλη. Ένιωσα ότι υπάρχει τεράστια ευθύνη σε αυτό που κάνω. Και για πρώτη φορά ένιωσα το βάρος, ότι για να φτάσεις να εκδόσεις κάτι πρέπει οπωσδήποτε να είναι αριστούργημα.
Μετά, κατάλαβα ότι κανείς δεν έχει την υποχρέωση να φτιάχνει αριστουργήματα. Ο καλλιτέχνης, έχει την υποχρέωση να κάνει το καλύτερο που μπορεί και να βάζει σε αυτό ό,τι έχει και δεν έχει, ό,τι είναι και δεν είναι».
«Νομίζω ότι είναι αστείο να σκέφτεται κανείς διαχρονικά. Ακόμη κι αν καταφέρει κάποιος το έργο του να επιβιώσει και να αναφέρεται το όνομα του για δέκα χιλιάδες χρόνια. Τι είναι δέκα χιλιάδες χρόνια; Ακολουθούν τρισεκατομμύρια έτη. Ό, τι μπορείς το δίνεις και το ζεις τώρα. Αλλά, όλοι οι άνθρωποι θέλουν να καλύπτουν την ανάγκη τους θέτοντας κάποια τοτέμ. Θες να γίνεις τοτέμ; Δεν νομίζω ότι κάποιος πραγματικά το θέλει».
«Ζούμε σε έναν κόσμο ανταγωνιστικό. Τα παιδιά δυστυχώς το ζούνε από πολύ νωρίς μέσα στο σχολείο, με τους βαθμούς που παίρνουν και τα διαγωνίσματα. Τους διαγωνισμούς όλων των τύπων. Στις τηλεοράσεις, στα τηλεπαιχνίδια όπου διαγωνίζονται οι άνθρωποι και ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον. Κατασπαράζουν δημόσια ο ένας τον άλλον. Είναι μια ένδειξη της ανεπάρκειας της εποχής μας. Δίνεται μικρότερη σημασία στη συνεργασία και ασχολούνται όλοι με την προσωπική του άνοδο. Με τυραννάει αυτή η σκέψη, κυρίως όσων αφορά τα παιδιά μου.
Ξεχνάμε ότι ο γονιός ο ίδιος είναι παιδαγωγός, είναι πολύ δύσκολος ρόλος αυτός. Με έναν φίνο τρόπο πρέπει να δώσεις κάποιες πληροφορίες στα παιδιά και να δεις αν τα ενδιαφέρει ή όχι, σεβόμενος τη δική τους αισθητική και επιλογή».
«Η ελευθερία είναι μια σχετική έννοια. Κερδίζεται κάθε μέρα, θέλει έναν συνεχή αγώνα, μια συνεχή προσπάθεια και θυσία. Τη θυσία την κάνεις και την ευχαριστιέσαι. Όταν κάνεις υποχωρήσεις, εκεί τα πράγματα είναι επικίνδυνα. Η υποχώρηση είναι ένα ελατήριο που τραβιέται συνεχώς προς τα πίσω και μια μέρα θα εξφεντονιστεί μπροστά και θα τα διαλύσει όλα».
«Δεν μπορείς να αγωνιστείς χωρίς να ξέρεις τι θες να κάνεις με αυτό για το οποίο αγωνίζεσαι. Έχω φίλους που θέλουν να γκρεμίσουν το σύστημα. Κι εγώ. Το πρώτο όμως πράγμα που πρέπει να απασχολεί κάποιον, είναι το τι θέλει να χτίσει στη θέση του. Το όνειρο προηγείται του αγώνα και της προσπάθειας που κάνεις. Σημασία έχει ότι είσαι σε έναν δρόμο. Μέσα από αλλεπάλληλες αποτυχίες η ανθρωπότητα προχωρά. Σέβομαι πάρα πολύ την αποτυχία. Και την προσωπική και τη συλλογική. Η συλλογική είναι χειρότερη. Εκεί καταντά το όνειρο σου να είναι να χρωστάς λιγότερα χρήματα στην τράπεζα».
«Σίγουρα υπάρχουν μεγάλες ευθύνες της ελληνοκυπριακής πλευράς, για ό,τι συνέβη το 1974, όπως υπάρχουν μεγάλες ευθύνες από την ελληνική πλευρά. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι ένα τεράστιο κράτος, εισέβαλε σε ένα μικρό νησί. Είναι κάτι που δεν μπορείς να το συνηθίσεις, αν έχεις γεννηθεί και μεγαλώσει εκεί. Αν θα βρεθεί λύση ή όχι έχει να κάνει σίγουρα με γεωπολιτικά συμφέροντα. Πάντα είχε να κάνει στην Κύπρο. Ποτέ δεν ήταν εύκολα, ελάχιστα χρόνια έχει μείνει ελεύθερη».
«Δεν πιστεύω ότι η ασχήμια, παλεύεται με ασχήμια, παλεύεται με ομορφιά. Δυσκολεύομαι όταν βλέπω καλούς σκοπούς, να προσπαθούν οι άνθρωποι να τους υπηρετήσουν με άσχημα μέσα. Καταλαβαίνω ότι με φωτιά και με μαχαίρι, πάντα ο κόσμος προχωρεί, απ’ την άλλη ο ίδιος δεν μπορώ να το κάνω. Πιστεύω μέσα μου ότι η αισθητική είναι ηθική, δεν μπορώ να δεχθώ αντιαισθητικά μέσα στον αγώνα για έναν πιο ηθικό κόσμο».
«Δεν μπορείς να είσαι περήφανος για κάτι που φτιάχνεις, μπορείς να είσαι περήφανος γι΄ αυτό, μπορείς να το αγαπάς πάρα πολύ. Όπως δεν μπορείς να είσαι περήφανος για την καταγωγή σου, με την έννοια ότι δεν πάλεψες γι’ αυτήν. Έτυχε να γεννηθείς εδώ. Μπορείς όμως να αγαπάς τον τόπο σου, χωρίς να μισείς τους άλλους τόπους. Η περηφάνια είναι περίεργη παγίδα, μας οδηγεί σε αδιέξοδα πολλές φορές. Οι μεγαλύτερες ταπεινώσεις, ήρθαν από την πολλή περηφάνια. Απ’ την πολλή αγάπη και την πολλή χαρά και την πολλή θυσία δεν πιστεύω ότι προέκυψαν τόσες πολλές και τόσες μεγάλες τραγωδίες».
Δείτε τη συνέντευξη του Αλκίνοου Ιωαννίδου στη Χρύσα Λύκου
Η κουβέντα ξεκίνησε με την ευθύνη του καλλιτέχνη και τελείωσε με την ευθύνη όλων μας, απέναντι στους εαυτούς μας.
Το βάρος του να φτιάχνεις αριστουργήματα
«Η πρώτη φορά που ένιωσα την ευθύνη, ήταν όταν με πήρε τηλέφωνο μια δασκάλα και μου είπε ότι μια μαθήτρια της βρίσκεται σε κώμα και επαναλαμβάνει εμμονικά κάποιους στίχους από ένα τραγούδι μου.
Και πήγα και την είδα. Ένιωσα πολύ περίεργα σκεπτόμενος ότι ένας άνθρωπος μπορεί να φύγει από τη ζωή με κάποιους δικούς μου στίχους στα χείλη. Ένιωσα ότι υπάρχει τεράστια ευθύνη σε αυτό που κάνω. Και για πρώτη φορά ένιωσα το βάρος, ότι για να φτάσεις να εκδόσεις κάτι πρέπει οπωσδήποτε να είναι αριστούργημα.
Μετά, κατάλαβα ότι κανείς δεν έχει την υποχρέωση να φτιάχνει αριστουργήματα. Ο καλλιτέχνης, έχει την υποχρέωση να κάνει το καλύτερο που μπορεί και να βάζει σε αυτό ό,τι έχει και δεν έχει, ό,τι είναι και δεν είναι».
«Νομίζω ότι είναι αστείο να σκέφτεται κανείς διαχρονικά. Ακόμη κι αν καταφέρει κάποιος το έργο του να επιβιώσει και να αναφέρεται το όνομα του για δέκα χιλιάδες χρόνια. Τι είναι δέκα χιλιάδες χρόνια; Ακολουθούν τρισεκατομμύρια έτη. Ό, τι μπορείς το δίνεις και το ζεις τώρα. Αλλά, όλοι οι άνθρωποι θέλουν να καλύπτουν την ανάγκη τους θέτοντας κάποια τοτέμ. Θες να γίνεις τοτέμ; Δεν νομίζω ότι κάποιος πραγματικά το θέλει».
Ανταγωνισμός και αλληλοσπαραγμός
«Ζούμε σε έναν κόσμο ανταγωνιστικό. Τα παιδιά δυστυχώς το ζούνε από πολύ νωρίς μέσα στο σχολείο, με τους βαθμούς που παίρνουν και τα διαγωνίσματα. Τους διαγωνισμούς όλων των τύπων. Στις τηλεοράσεις, στα τηλεπαιχνίδια όπου διαγωνίζονται οι άνθρωποι και ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον. Κατασπαράζουν δημόσια ο ένας τον άλλον. Είναι μια ένδειξη της ανεπάρκειας της εποχής μας. Δίνεται μικρότερη σημασία στη συνεργασία και ασχολούνται όλοι με την προσωπική του άνοδο. Με τυραννάει αυτή η σκέψη, κυρίως όσων αφορά τα παιδιά μου.
Ξεχνάμε ότι ο γονιός ο ίδιος είναι παιδαγωγός, είναι πολύ δύσκολος ρόλος αυτός. Με έναν φίνο τρόπο πρέπει να δώσεις κάποιες πληροφορίες στα παιδιά και να δεις αν τα ενδιαφέρει ή όχι, σεβόμενος τη δική τους αισθητική και επιλογή».
Ο αγώνας για ελευθερία
«Η ελευθερία είναι μια σχετική έννοια. Κερδίζεται κάθε μέρα, θέλει έναν συνεχή αγώνα, μια συνεχή προσπάθεια και θυσία. Τη θυσία την κάνεις και την ευχαριστιέσαι. Όταν κάνεις υποχωρήσεις, εκεί τα πράγματα είναι επικίνδυνα. Η υποχώρηση είναι ένα ελατήριο που τραβιέται συνεχώς προς τα πίσω και μια μέρα θα εξφεντονιστεί μπροστά και θα τα διαλύσει όλα».
«Δεν μπορείς να αγωνιστείς χωρίς να ξέρεις τι θες να κάνεις με αυτό για το οποίο αγωνίζεσαι. Έχω φίλους που θέλουν να γκρεμίσουν το σύστημα. Κι εγώ. Το πρώτο όμως πράγμα που πρέπει να απασχολεί κάποιον, είναι το τι θέλει να χτίσει στη θέση του. Το όνειρο προηγείται του αγώνα και της προσπάθειας που κάνεις. Σημασία έχει ότι είσαι σε έναν δρόμο. Μέσα από αλλεπάλληλες αποτυχίες η ανθρωπότητα προχωρά. Σέβομαι πάρα πολύ την αποτυχία. Και την προσωπική και τη συλλογική. Η συλλογική είναι χειρότερη. Εκεί καταντά το όνειρο σου να είναι να χρωστάς λιγότερα χρήματα στην τράπεζα».
Η Κύπρος
«Σίγουρα υπάρχουν μεγάλες ευθύνες της ελληνοκυπριακής πλευράς, για ό,τι συνέβη το 1974, όπως υπάρχουν μεγάλες ευθύνες από την ελληνική πλευρά. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι ένα τεράστιο κράτος, εισέβαλε σε ένα μικρό νησί. Είναι κάτι που δεν μπορείς να το συνηθίσεις, αν έχεις γεννηθεί και μεγαλώσει εκεί. Αν θα βρεθεί λύση ή όχι έχει να κάνει σίγουρα με γεωπολιτικά συμφέροντα. Πάντα είχε να κάνει στην Κύπρο. Ποτέ δεν ήταν εύκολα, ελάχιστα χρόνια έχει μείνει ελεύθερη».
Η αισθητική είναι ηθική
«Δεν πιστεύω ότι η ασχήμια, παλεύεται με ασχήμια, παλεύεται με ομορφιά. Δυσκολεύομαι όταν βλέπω καλούς σκοπούς, να προσπαθούν οι άνθρωποι να τους υπηρετήσουν με άσχημα μέσα. Καταλαβαίνω ότι με φωτιά και με μαχαίρι, πάντα ο κόσμος προχωρεί, απ’ την άλλη ο ίδιος δεν μπορώ να το κάνω. Πιστεύω μέσα μου ότι η αισθητική είναι ηθική, δεν μπορώ να δεχθώ αντιαισθητικά μέσα στον αγώνα για έναν πιο ηθικό κόσμο».
«Δεν μπορείς να είσαι περήφανος για κάτι που φτιάχνεις, μπορείς να είσαι περήφανος γι΄ αυτό, μπορείς να το αγαπάς πάρα πολύ. Όπως δεν μπορείς να είσαι περήφανος για την καταγωγή σου, με την έννοια ότι δεν πάλεψες γι’ αυτήν. Έτυχε να γεννηθείς εδώ. Μπορείς όμως να αγαπάς τον τόπο σου, χωρίς να μισείς τους άλλους τόπους. Η περηφάνια είναι περίεργη παγίδα, μας οδηγεί σε αδιέξοδα πολλές φορές. Οι μεγαλύτερες ταπεινώσεις, ήρθαν από την πολλή περηφάνια. Απ’ την πολλή αγάπη και την πολλή χαρά και την πολλή θυσία δεν πιστεύω ότι προέκυψαν τόσες πολλές και τόσες μεγάλες τραγωδίες».
Δείτε τη συνέντευξη του Αλκίνοου Ιωαννίδου στη Χρύσα Λύκου
