Ο νέος δίσκος της Χάρις Αλεξίου από την μία είναι κάτι που συνηθίζεται πολύ τα τελευταία χρόνια καθώς περιλαμβάνει κάποια τραγούδια από το τόσο πλούσιο ρεπερτόριο της σε σημερινά remakes. Από την άλλη όμως είναι πολύ διαφορετικός από άλλους ανάλογους και αιτία για αυτό είναι το ποια είναι και πώς λειτουργεί πάντα η κορυφαία ερμηνεύτρια.
Δίσκοι που συγκεντρώνουν γνωστά και σημαντικά τραγούδια ενός/μίας ερμηνευτή/ιας κατά κανόνα ακολουθούν δύο μεθόδους. Η πρώτη που είναι και πιο συνηθισμένη είναι μια σειρά από ντουέτα με νεότερους/ες ερμηνευτές/ιες, τις πιο πολλές φορές με τις φωνές τους απλά να προστίθενται στις αυθεντικές ηχογραφήσεις. Η δεύτερη είναι νέοι/ες μουσικές να κάνουν δραστικές παρεμβάσεις στην δομή, ακόμα και στην ερμηνεία των τραγουδιών. Σε αυτή την περίπτωση όμως η συμμετοχή του/της πρώτου/ης «διδάξαντα» «άξασας» ήταν να επιλέξει ποιοι/ες θα ήταν οι συμμετέχοντες/ουσες.
Αυτό οφείλεται στο ότι οι περισσότεροι/ες, όσο γνωστοίές και καταξιωμένοι/ες και αν είναι, έχουν έλεγχο της διαδρομής τους μέχρι κάποιου σημείου, την επιλογή με ποιους/ες θα συνεργαστούν σε όλα τα επίπεδα. Η Χάρις Αλεξίου ανήκει στην μειονότητα εκείνων που προοδευτικά είχαν όλο και περισσότερο έλεγχο του έργου τους και από μια στιγμή και μετά απόλυτα (ενδεικτική η ίδρυση της δικής της δισκογραφικής εταιρείας Estia Recodings από την οποία έκτοτε κυκλοφορούν οι εργασίες της, έστω σε σύμπραξη με μιαν άλλη, μεγαλύτερη εταιρεία). Αυτός είναι και ο παράγοντας που διαμόρφωσε και νοηματοδότησε αυτό το έργο περισσότερο ίσως από οποιονδήποτε άλλον.
Με τον ίδιο τρόπο αντιμετώπισε και την συγκεκριμένη εργασία. Δεν συγκέντρωσε πολλούς/ές για να κάνουν ντουέτα μαζί της αλλά επικεντρώθηκε στην μορφή των τραγουδιών αναθέτοντας σε δύο νέους σε ηλικία παραγωγούς, τον Ερμή Γεραγίδη (Ermis) και τον Ισίδωρο Κιλούδη, άλλως πως Issy Beats, να τους δώσουν μια σαφώς ηλεκτρονική, σε κάποιες περιπτώσεις και πιο ρυθμική διάσταση.
Ακόμα πιο έντονο κα σημαντικό όμως είναι το «άγγιγμα» της στην επιλογή των τραγουδιών. Αντίθετα με ό,τι θα περιμέναμε δηλαδή δεν εστίασε στα τόσα θαυμάσια λαϊκά τραγούδια της που την έκαναν τόσο αγαπητή, την «Χαρούλα των Ελλήνων». Από αυτά υπάρχουν λίγα (και επιλεγμένα για πολύ συγκεκριμένους λόγους) ενώ το κύριο αντικείμενο του «Reworks» είναι η δεύτερη μεγάλη φάση της διαδρομής της, καταφανώς πιο λόγια από την πρώτη και με την ίδια να υπογράφει κάποιες φορές τα τραγούδια που ερμήνευε.
Η Χάρις Αλεξίου είχε την τόλμη να πάρει μιαν απόφαση που ελάχιστοι/ες αλλοι/ες έχουν πάρει, να σταματήσει να τραγουδά όταν κατάλαβε ότι η φωνή της δεν ανταποκρινόταν πλέον στις απαιτήσεις που ή ίδια είχε από αυτήν και μάλιστα να ανακοινώσει δημόσια την απόφαση της (όσο οδυνηρή και αν ήταν και εξακολουθεί να είναι για εκείνη). Την ίδια τόλμη επέδειξε και στην επιλογή των δέκα τραγουδιών του «Reworks».
Ετσι από τα αμιγώς λαϊκά τραγούδια της υπάρχουν μόνο δύο, τα «Μία είναι η ουσία» και «Ψυχές και σώματα» και έχω την αίσθηση ότι ο κύριος λόγος για την επιλογή τους είναι το στιχουργικό περιεχόμενο τους και το πόσο την αγγίζει προσωπικά.
Από τις συνεργασίες της με τον Θάνο Μικρούτσικο δεν επέλεξε το πλέον προφανές και επιτυχημένο, το «Η Αγάπη είναι ζάλη», ούτε καν το «Ελένη» με την τόσο εντυπωσιακή ερμηνεία της αλλά το σύνθετο και αρκετά «δύσκολο», ειδικά όσον αφορά στους στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, «Μια πίστα από φώσφορο».
Τα περισσότερα από τα υπόλοιπα τραγούδια είναι δικές της δημιουργίες. Πρώτα το στοχαστικό «Ο άνθρωπος του κάβου», το «Εσύ με ξέρεις πιο πολύ» με τον Χρήστο Μάστορα να διαδέχεται επάξια τον Φίλιππο Πλιάτσικα που συμμετείχε στην πρώτη εκτέλεση με μια συγκρατημένη και αρκετά διαφορετική από αυτήν που έχει στα τραγούδια των Melisses ερμηνεία, όπως αρμόζει σε ένα πραγματικό ντουέτο.
Θα ξεχώριζα όμως το «Το τανγκό της Νεφέλης» στο οποίο το ηλεκτρονικό ηχητικό υπόβαθρο ταιριάζει πάρα πολύ στην ούτως ή άλλως υπέροχη διασκευή της ερμηνεύτριας στο «Tango To Evora» της Loreena McKennitt και, ακόμα περισσότερο, το «Πανσέληνος». Κατά τη γνώμη μου το πιο προσωπικό τραγούδι που έγραψε ποτέ για το οποίο έκανε μια ακόμα τολμηρή επιλογή, μιας ερμηνεύτριας και τραγουδοποιού που δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο διαφορετική από την ίδια, της Kid Moxie. Αποδείχθηκε κάτι πολύ περισσότερο και από σωστή καθώς η Kid Moxie δεν έκανε απλά ντουέτο μαζί της αλλά στην κυριολεξία έγινε η φωνή του παιδιού που έχει κρατήσει μέσα της η Χάρις Αλεξίου, το «κοριτσάκι» το οποίο ήταν ωσεί παρών στην αυθεντική εκτέλεση του τραγουδιού και τώρα συνυπάρχει με τον ενήλικο εαυτό του.
Πολύ μικρή παρέμβαση έχει γίνει στο «Μες στα δυο της μάτια» καθώς αυτό το τραγούδι των O.P.A ήταν ηλεκτρονικό ήδη στην πρώτη εκτέλεση του αφού αυτό ήταν το ύφος του διδύμου. Ηταν μια από τις πιο τολμηρές συνεργασίες της Χάρις Αλεξίου, πολύ περισσότερο αν το καλοσκεφτούμε από αυτήν με τους Φατμέ στο «Πες το κι έγινε» (το οποίο για εμένα ορθά έμεινε εκτός του «Reworks» καθώς ο ήχος μιας αληθινής μπάντας όπως ήταν τότε οι Φατμέ δεν επιδέχεται πολλές παρεμβάσεις).
Απομένουν δύο ανέκδοτα μέχρι τώρα τραγούδια που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο «Reworks». Το πρώτο είναι το «Άσπρο φεγγάρι», μια σύνθεση του δεξιοτέχνη του ούτι Θωμά Κωνσταντίνου που είναι ίσως ό,τι πιο κοντά στην παραδοσιακή μουσική μας έχει κάνει ποτέ η ερμηνεύτρια.
Το δεύτερο όμως είναι μια πολύ διαφορετική, μοναδική σχεδόν περίπτωση. Το «Φύγε», μια κοινή σύνθεση αρκετών δημιουργών, ανάμεσα τους και της ίδιας, είναι μια ακόμα τολμηρή στο έπακρο και μάλιστα πολλαπλά κίνηση της Χάρις Αλεξίου, Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιεί σε τραγούδι την δεύτερη και μόνη πια ιδιότητα της, αυτήν της ηθοποιού, μη τραγουδώντας αλλά ουσιαστικά απαγγέλοντας και συνάδοντας έτσι με τον σημαντικότερο ίσως της νεότερης γενεάς των Ελλήνων rappers (όχι όμως trapper!) ο οποίος συμπράττει μαζί της, δηλαδή τον ΛΕΞ.
Το «Φύγε», με την παρουσία του ΛΕΞ και το αποφασιστικά κα καθοριστικά σημερινό, τόσο μουσικό όσο και στιχουργικό, ύφος του συνοψίζει πολύ καλά το πνεύμα κα την διάθεση που διέπουν το «Reworks». Είναι μια συνειδητή και συγκροτημένη προσπάθεια της Χάρις Αλεξίου, με όλη την προσοχή και την φροντίδα που πάντα την διακρίνουν, να φέρει στο παρόν εκείνα τα τραγούδια της από το τέλος του εικοστού αιώνα που ήταν τα πλέον ανανεωτικά και σύγχρονα για τότε, κάποιες φορές ίσως και λίγο πιο μπροστά από την εποχή τους. Το επέτυχε και με το παραπάνω.
Δίσκοι που συγκεντρώνουν γνωστά και σημαντικά τραγούδια ενός/μίας ερμηνευτή/ιας κατά κανόνα ακολουθούν δύο μεθόδους. Η πρώτη που είναι και πιο συνηθισμένη είναι μια σειρά από ντουέτα με νεότερους/ες ερμηνευτές/ιες, τις πιο πολλές φορές με τις φωνές τους απλά να προστίθενται στις αυθεντικές ηχογραφήσεις. Η δεύτερη είναι νέοι/ες μουσικές να κάνουν δραστικές παρεμβάσεις στην δομή, ακόμα και στην ερμηνεία των τραγουδιών. Σε αυτή την περίπτωση όμως η συμμετοχή του/της πρώτου/ης «διδάξαντα» «άξασας» ήταν να επιλέξει ποιοι/ες θα ήταν οι συμμετέχοντες/ουσες.
Αυτό οφείλεται στο ότι οι περισσότεροι/ες, όσο γνωστοίές και καταξιωμένοι/ες και αν είναι, έχουν έλεγχο της διαδρομής τους μέχρι κάποιου σημείου, την επιλογή με ποιους/ες θα συνεργαστούν σε όλα τα επίπεδα. Η Χάρις Αλεξίου ανήκει στην μειονότητα εκείνων που προοδευτικά είχαν όλο και περισσότερο έλεγχο του έργου τους και από μια στιγμή και μετά απόλυτα (ενδεικτική η ίδρυση της δικής της δισκογραφικής εταιρείας Estia Recodings από την οποία έκτοτε κυκλοφορούν οι εργασίες της, έστω σε σύμπραξη με μιαν άλλη, μεγαλύτερη εταιρεία). Αυτός είναι και ο παράγοντας που διαμόρφωσε και νοηματοδότησε αυτό το έργο περισσότερο ίσως από οποιονδήποτε άλλον.
Με τον ίδιο τρόπο αντιμετώπισε και την συγκεκριμένη εργασία. Δεν συγκέντρωσε πολλούς/ές για να κάνουν ντουέτα μαζί της αλλά επικεντρώθηκε στην μορφή των τραγουδιών αναθέτοντας σε δύο νέους σε ηλικία παραγωγούς, τον Ερμή Γεραγίδη (Ermis) και τον Ισίδωρο Κιλούδη, άλλως πως Issy Beats, να τους δώσουν μια σαφώς ηλεκτρονική, σε κάποιες περιπτώσεις και πιο ρυθμική διάσταση.
Ακόμα πιο έντονο κα σημαντικό όμως είναι το «άγγιγμα» της στην επιλογή των τραγουδιών. Αντίθετα με ό,τι θα περιμέναμε δηλαδή δεν εστίασε στα τόσα θαυμάσια λαϊκά τραγούδια της που την έκαναν τόσο αγαπητή, την «Χαρούλα των Ελλήνων». Από αυτά υπάρχουν λίγα (και επιλεγμένα για πολύ συγκεκριμένους λόγους) ενώ το κύριο αντικείμενο του «Reworks» είναι η δεύτερη μεγάλη φάση της διαδρομής της, καταφανώς πιο λόγια από την πρώτη και με την ίδια να υπογράφει κάποιες φορές τα τραγούδια που ερμήνευε.
Η Χάρις Αλεξίου είχε την τόλμη να πάρει μιαν απόφαση που ελάχιστοι/ες αλλοι/ες έχουν πάρει, να σταματήσει να τραγουδά όταν κατάλαβε ότι η φωνή της δεν ανταποκρινόταν πλέον στις απαιτήσεις που ή ίδια είχε από αυτήν και μάλιστα να ανακοινώσει δημόσια την απόφαση της (όσο οδυνηρή και αν ήταν και εξακολουθεί να είναι για εκείνη). Την ίδια τόλμη επέδειξε και στην επιλογή των δέκα τραγουδιών του «Reworks».
Ετσι από τα αμιγώς λαϊκά τραγούδια της υπάρχουν μόνο δύο, τα «Μία είναι η ουσία» και «Ψυχές και σώματα» και έχω την αίσθηση ότι ο κύριος λόγος για την επιλογή τους είναι το στιχουργικό περιεχόμενο τους και το πόσο την αγγίζει προσωπικά.
Από τις συνεργασίες της με τον Θάνο Μικρούτσικο δεν επέλεξε το πλέον προφανές και επιτυχημένο, το «Η Αγάπη είναι ζάλη», ούτε καν το «Ελένη» με την τόσο εντυπωσιακή ερμηνεία της αλλά το σύνθετο και αρκετά «δύσκολο», ειδικά όσον αφορά στους στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, «Μια πίστα από φώσφορο».
Τα περισσότερα από τα υπόλοιπα τραγούδια είναι δικές της δημιουργίες. Πρώτα το στοχαστικό «Ο άνθρωπος του κάβου», το «Εσύ με ξέρεις πιο πολύ» με τον Χρήστο Μάστορα να διαδέχεται επάξια τον Φίλιππο Πλιάτσικα που συμμετείχε στην πρώτη εκτέλεση με μια συγκρατημένη και αρκετά διαφορετική από αυτήν που έχει στα τραγούδια των Melisses ερμηνεία, όπως αρμόζει σε ένα πραγματικό ντουέτο.
Θα ξεχώριζα όμως το «Το τανγκό της Νεφέλης» στο οποίο το ηλεκτρονικό ηχητικό υπόβαθρο ταιριάζει πάρα πολύ στην ούτως ή άλλως υπέροχη διασκευή της ερμηνεύτριας στο «Tango To Evora» της Loreena McKennitt και, ακόμα περισσότερο, το «Πανσέληνος». Κατά τη γνώμη μου το πιο προσωπικό τραγούδι που έγραψε ποτέ για το οποίο έκανε μια ακόμα τολμηρή επιλογή, μιας ερμηνεύτριας και τραγουδοποιού που δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο διαφορετική από την ίδια, της Kid Moxie. Αποδείχθηκε κάτι πολύ περισσότερο και από σωστή καθώς η Kid Moxie δεν έκανε απλά ντουέτο μαζί της αλλά στην κυριολεξία έγινε η φωνή του παιδιού που έχει κρατήσει μέσα της η Χάρις Αλεξίου, το «κοριτσάκι» το οποίο ήταν ωσεί παρών στην αυθεντική εκτέλεση του τραγουδιού και τώρα συνυπάρχει με τον ενήλικο εαυτό του.
Πολύ μικρή παρέμβαση έχει γίνει στο «Μες στα δυο της μάτια» καθώς αυτό το τραγούδι των O.P.A ήταν ηλεκτρονικό ήδη στην πρώτη εκτέλεση του αφού αυτό ήταν το ύφος του διδύμου. Ηταν μια από τις πιο τολμηρές συνεργασίες της Χάρις Αλεξίου, πολύ περισσότερο αν το καλοσκεφτούμε από αυτήν με τους Φατμέ στο «Πες το κι έγινε» (το οποίο για εμένα ορθά έμεινε εκτός του «Reworks» καθώς ο ήχος μιας αληθινής μπάντας όπως ήταν τότε οι Φατμέ δεν επιδέχεται πολλές παρεμβάσεις).
Απομένουν δύο ανέκδοτα μέχρι τώρα τραγούδια που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο «Reworks». Το πρώτο είναι το «Άσπρο φεγγάρι», μια σύνθεση του δεξιοτέχνη του ούτι Θωμά Κωνσταντίνου που είναι ίσως ό,τι πιο κοντά στην παραδοσιακή μουσική μας έχει κάνει ποτέ η ερμηνεύτρια.
Το δεύτερο όμως είναι μια πολύ διαφορετική, μοναδική σχεδόν περίπτωση. Το «Φύγε», μια κοινή σύνθεση αρκετών δημιουργών, ανάμεσα τους και της ίδιας, είναι μια ακόμα τολμηρή στο έπακρο και μάλιστα πολλαπλά κίνηση της Χάρις Αλεξίου, Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιεί σε τραγούδι την δεύτερη και μόνη πια ιδιότητα της, αυτήν της ηθοποιού, μη τραγουδώντας αλλά ουσιαστικά απαγγέλοντας και συνάδοντας έτσι με τον σημαντικότερο ίσως της νεότερης γενεάς των Ελλήνων rappers (όχι όμως trapper!) ο οποίος συμπράττει μαζί της, δηλαδή τον ΛΕΞ.
Το «Φύγε», με την παρουσία του ΛΕΞ και το αποφασιστικά κα καθοριστικά σημερινό, τόσο μουσικό όσο και στιχουργικό, ύφος του συνοψίζει πολύ καλά το πνεύμα κα την διάθεση που διέπουν το «Reworks». Είναι μια συνειδητή και συγκροτημένη προσπάθεια της Χάρις Αλεξίου, με όλη την προσοχή και την φροντίδα που πάντα την διακρίνουν, να φέρει στο παρόν εκείνα τα τραγούδια της από το τέλος του εικοστού αιώνα που ήταν τα πλέον ανανεωτικά και σύγχρονα για τότε, κάποιες φορές ίσως και λίγο πιο μπροστά από την εποχή τους. Το επέτυχε και με το παραπάνω.
