Εκείνη την περίοδο φεύγει για μια μικρή περιοδεία στη Χαλκιδική. Στο χωριό Άγιος Μάμας που διαμένει, ακούει μια ιστορία από ένα μόρτη -όπως τον αποκαλεί- από την Καβάλα, η οποία αναφέρεται σε μια «λιτανεία» που έκανε ο «μόρτης» μέσα σε μια εκκλησία. Γυρνώντας στη Θεσσαλονίκη στα τέλη Δεκεμβρίου του ’42 με αρχές Ιανουαρίου του ’43 και χωρίς να έχει εξακριβώσει αν η ιστορία ήταν πραγματική ή όχι - άλλωστε δεν είχε και τόση σημασία αυτό - γράφει τα λόγια του τραγουδιού «Η λιτανεία του μόρτη» και τη μελωδία στο ρυθμό του χασάπικου. Έπειτα από λίγο καιρό αλλάζει τον τίτλο του τραγουδιού σε «Η λιτανεία του μάγκα» και το καλοκαίρι του ’44 ξαναγράφει τη μουσική του τραγουδιού, αυτή τη φορά σε ζεϊμπέκικο ρυθμό. Δυστυχώς μετά το τέλος του πολέμου δεν προλαβαίνει να ηχογραφήσει το τραγούδι, αφού πολύ γρήγορα επιβάλλεται η λογοκρισία στα χασικλίδικα κι έτσι παραμένει ακυκλοφόρητο.
Στην πρώτη μελωδία στο ρυθμό του χασάπικου, ο Βασίλης Τσιτσάνης βάζει άλλα λόγια και στις 22 Αυγούστου του 1950 ηχογραφεί στην Columbia το «Τη μοίρα μου την είδα και την ξέρω» με τον Πρόδρομο Τσαουσάκη. Ο δίσκος 78 στροφών από την άλλη πλευρά έχει το «Βαριά χτυπούν τα σήμαντρα και πάλι με τον Τσαουσάκη.
Πολλά χρόνια αργότερα, το 1975, ο Απόστολος Νικολαΐδης ηχογραφεί το τραγούδι στην Αμερική, με τροποποιημένους στίχους και το εντάσσει στο δίσκο του «Ο αρχάγγελος». Όπως μας είπε η Μαρία Νικολαίδου, κόρη του αείμνηστου λαϊκού βάρδου, τα λόγια πολλών απαγορευμένων ρεμπέτικων τραγουδιών (ή "χασικλίδικων") μεταδίδονταν κυρίως από στόμα σε στόμα τις δεκαετίες του '60 και του '70. Ο πατέρας της (βρισκόμενος στο εξωτερικό) δεν είχε τρόπο να γνωρίζει εκείνην την εποχή, όλους τους πρωτότυπους στίχους του συγκεκριμένου τραγουδιού, καθώς και πολλών άλλων,ώστε να τους αλλάξει. Έτσι οι ηχογραφήσεις των τραγουδιών αυτών, αναπόφευκτα συμπεριλάμβαναν και κάποιες ακούσιες "τροποποιήσεις", οι οποίες σε αρκετά μεγάλο βαθμό ήταν αποτέλεσμα της προφορικής μετάδοσης στίχων, μελωδιών, ρυθμών κλπ.
Η αρχική εκδοχή με τα κανονικά του λόγια, ηχογραφείται από τον ίδιο τον Τσιτσάνη το 1983 για το δίσκο του «Λιτανεία», που κυκλοφορεί από την μικρή εταιρεία «Τζίνα». Χάριν ομοιοκαταληξίας προφανώς, τόσο ο Νικολαΐδης όσο και ο συνθέτης, αλλάζουν τον «Άγιο Μάμα» και τον κάνουν «Άγιο Παύλο».
Το 2000 στη συλλογή τραγουδιών «Ασεβή τροπάρια» που κυκλοφορεί από την εταιρεία Virgin με επιμέλεια του Κώστα Χατζηδουλή, συμπεριλαμβάνεται η πρώτη εκδοχή του τραγουδιού, με τα χασικλίδικα λόγια στο ρυθμό του χασάπικου, σε μια σύγχρονη εκτέλεση με τον Μιχάλη Δημητριάδη. (Ηχογράφηση φωνής 1998, ορχήστρας 1994). Στον ίδιο δίσκο το τραγούδι υπάρχει και στην μορφή του ζεϊμπέκικου, αυτή τη φορά τραγουδισμένο από τον Γιώργο Νταλάρα.
Σε ένα υστερόγραφο από τις σημειώσεις του ρακοσυλλέκτη Χατζηδουλή, μέσα από την εξαιρετική αυτή έκδοση, διαβάζουμε πως:
Στις αρχές του 1980 μ.Χ. λόγω μιας τηλεοπτικής εκπομπής-αφιέρωμα στον Τσιτσάνη που επρόκειτο να παιχτεί (και παίχτηκε) στην ΕΡΤ, συναντήθηκαν ο Βασίλης κι ο Γιώργος (Νταλάρας) και έκαμαν εξαντλητικές πρόβες των τραγουδιών που θα έλεγαν μαζί. Τότε δούλεψαν για αρκετή ώρα (το λέμε τώρα για πρώτη φορά) και την «Λιτανεία του μάγκα» που ηχογραφήθηκε αλλά, τελικά, ΔΕΝ προβλήθηκε στην εκπομπή. Δεν ήταν κι εύκολο, ε; Οι πρόβες και το τελικό ηχογράφημα του συγκεκριμένου τραγουδιού (όπου παίζουν και τραγουδούν Τσιτσάνης και Νταλάρας) ανακαλύφθηκε πρόσφατα στο αρχείο του γράφοντος ρακοσυλλέκτου που ήταν εκεί τότε και τα κατέγραψε. (Κι ο Γιώργος τα ζητάει αλλά ο ρακοσυλλέκτης λέει ΟΧΙ!)
Ρακοσυλλέκτης
Πηγές:
1) Αφήγηση του Βασίλη Τσιτσάνη στον Κώστα Χατζηδουλή το 1983 (Από το βιβλίο-cd «Ασεβή τροπάρια» - Virgin 2000)
2) Διονύσης Μανιάτης «Βασίλης Τσιτσάνης - Ο ατελείωτος» (Πιτσιλός 1994)
