Το πολυσήμαντο και πολυεπίπεδο δέκατο album της PJ Harvey «I Inside The Old Year Dying» είναι σημαδιακό για εκείνη και όχι φυσικά επειδή είναι το πρώτο στη σειρά που έχει διψήφιο αριθμό.
H Βρετανίδα Polly Jean Harvey όπως είναι το πλήρες όνομα της γεννήθηκε σε μια πολύ μουσικόφιλη οικογένεια και έτσι δεν είναι παράξενο ότι και η ίδια αγάπησε την μουσική από πολύ μικρή και έμαθε να παίζει κιθάρα, μετά σαξόφωνο και εντέλει άρχισε να γράφει τραγούδια και να τα ερμηνεύει.
Μετά την συμμετοχή της σε ένα εφηβικό συγκρότημα μας συστήθηκε – ως PJ Harvey πλέον – με το πρώτο προσωπικό album της «Dry» το 1992. Ένα άκρως εντυπωσιακό ντεμπούτο, από τα καλύτερα της δεκαετίας του ’90, που συνδύαζε με ευρηματικότατο τρόπο την παράδοση κυρίως των Αμερικανών αλλά και των Αγγλων τραγουδοποιών με ένα προσωπικό στο έπακρο συνθετικό, ενορχηστρωτικό (ένα αρχετυπικό τρίο κιθάρας – μπάσου – ντραμς) και ιδίως ερμηνευτικό ύφος, αρκούντως επηρεασμένο από το πρώιμο αλλά και το όψιμο punk.
Με τον τρίτο και τον τέταρτο δίσκο της καταξιώθηκε και σε ένα ευρύτερο ακροατήριο. Από το 1996 μέχρι το 1997 είχε μια σύντομη αλλά πολύ έντονη ερωτική σχέση με τον Nick Cave που επηρέασε πολύ εκείνον σαν άνθρωπο και εκείνη ως δημιουργό. Η σχέση αυτή ξεκίνησε όταν ο Cave την προσκάλεσε να συμμετάσχει στον δίσκο του «Murder Ballads» κάνοντας ντουέτο μαζί του στο «Stagger Lee», μια ιδιότυπη διασκευή του ενός παραδοσιακού αμερικανικού folk τραγουδιού.
Η διαδρομή της ήταν σταθερή και όλο πιο σοβαρή κάνοντας την να κερδίζει όλο και περισσότερο την εκτίμηση και τον σεβασμό κριτικών και κοινού μέχρι που φάνηκε να σταματά στο «The Hope Six Demolition Project» το 2016. Επρεπε να περάσουν επτά ολόκληρα χρόνια για να κυκλοφορήσει εφέτος η επόμενη εργασία της, το «I Inside The Old Year Dying».
Σημείο εκκίνησης του «I Inside The Old Year Dying» ήταν το επικό ποίημα «Orlam» που έγραψε και εξέδωσε η P J Harvey και στη συνέχεια αποφάσισε να δώσει μια υπό μιαν έννοια μουσική εκδοχή του. Η υλοποίηση και όχι απλά ηχογράφηση του δίσκου ήταν διαφορετική από εκείνη όλων των προηγούμενων της. Είχε σχέδια περισσότερο παρά ολοκληρωμένες συνθέσεις πάνω στα οποία αυτοσχεδίασαν οι βασικοί συνεργάτες της και η ίδια.
Το «I Inside The Old Year Dying» χαρακτηρίζεται πολύ περισσότερο από τον ηχητικό σχεδιασμό (sound design) παρά από οποιοδήποτε ενορχηστρωτικό πλαίσιο. Υπόβαθρο και περίγραμμα του είναι τα πάρα πολλά δείγματα (samples) φυσικών ήχων και γενικότερα του περιβάλλοντος πάνω στα οποία χτίστηκε με πολλή προσοχή ένα οικοδόμημα από πολλά όργανα με επιστέγασμα την ερμηνεία της.
Το εκτελεστικό μέρος έχουν αναλάβει κατά κύριο λόγο πρώτος ο στενότερος και σταθερός συνεργάτης της, ο John Parish, κατά βάση ντράμερ ο οποίος όμως παίζει πλέον και κιθάρες, μπάσο, keyboards, ακόμα και τρομπόνι και συνεισφέρει φωνητικά. Δεύτερος είναι ο σπουδαίος και εξαιρετικά έμπειρος ηχολήπτης Flood που παίζει synthesizers και χειρίζεται και προγραμματίζει μια πληθώρα ηχητικών εφέ ενώ ένας ακόμα μουσικός ήταν υπεύθυνος μαζί με τον προηγούμενο για τα samples και παίζει keyboards. Η δημιουργός παίζει όλων των ειδών τις ηλεκτρικές και ακουστικές κιθάρες, μπάσο, ακουστικό και ηλεκτρικό πιάνο, synthesizers και μπάσο κλαρινέτο.
Αυτό το αμάλγαμα φυσικών ήχων, ποικίλων χροιών μουσικών οργάνων και ηλεκτρονικών κάποιες στιγμές φτάνει σε οργιαστικό ντελίριο ή ακόμα και πολύ σύντομες εκρήξεις αλλά κατά το μεγαλύτερο μέρος της διάρκειας του album η ένταση είναι ελεγχόμενη, συγκρατημένη και «υπόγεια». Εξαρχής η ερμηνεία της P J Harvey θύμιζε πολύ πληγωμένο θηρίο και δεν έχει πάψει να το κάνει. Με την ωρίμανση όμως που επέφερε το πέρασμα του χρόνου έχει γίνει πολύ πιο ευάλωτη, κάποιες στιγμές ακόμα και ευαίσθητη.
Όπως και το ποίημα «Orlam» της PJ Harvey από το οποίο προήλθε το «I Inside The Old Year Dying» βρίθει αναφορών στην Βίβλο με τους ανάλογους συμβολισμούς καταδεικνύοντας έτσι για άλλη μια φορά την επίδραση που έχει δεχθεί από τον Nick Cave. Υπάρχουν επίσης πολλές αναφορές στον Ουίλιαμ Σέξπιρ ενώ όπως έχει αφήσει να εννοηθεί η ίδια η ερμηνευτική τεχνοτροπία των Βρετανών θεατρικών ηθοποιών Colin Morgan και Ben Whishaw ήταν μια επιρροή της τόσο για το ποίημα όσο και για τον δίσκο και έτσι δεν είναι παράδοξο ότι συμμετέχουν απαγγέλοντας σε αρκετά σημεία του δεύτερου..
Η ίδια η PJ Harvey έχει περιγράψει το «I Inside The Old Year Dying» ως «ένα ταξίδι προς τα έσω, προς ένα ιδεατό τόπο λύτρωσης για εμένα στον οποίο προσκαλώ και άλλους και άλλες. Ενας δίσκος φτιαγμένος για αυτήν ακριβώς την εποχή…». Εχει επαναλάβει πολλές φορές ότι αντίθετα με ότι πιστεύουν πάρα πολλοί/ές τα τραγούδια της δεν είναι αυτοβιογραφικά, «αν ήμουν τόσο απελπισμένη όσο φαίνεται στα περισσότερα τραγούδια μου θα ήμουν νεκρή εδώ και πάρα πολύ καιρό»!
Εχει πει επίσης ότι θα ήθελε να έχει παιδιά αλλά «μόνον αν είχα παντρευτεί, αν είχα βρει τον άντρα που θα μπορούσα να περάσω μαζί του την υπόλοιπη ζωή μου και να μεγαλώσουμε από κοινού τα παιδιά μας». Προφανώς αυτό δεν συνέβη και έτσι διαθέτει απλόχερα την αγάπη που έχει για τα παιδιά στους τέσσερις ανιψιούς που έχει από τον αδελφό της.
Είναι όμως αυτός ο μοναδικός λόγος που δεν απέκτησε παιδιά; Μήπως ένας επιπλέων και πολύ σοβαρότερος είναι ότι μέσα της υπάρχει ακόμα ένα παιδί με πολλά τραύματα που δαπάνησε όλη την μετέπειτα ζωή της προσπαθώντας με τα τραγούδια της να τα επουλώσει;
Στο φινάλε του τελευταίου τραγουδιού του δίσκου, του αινιγματικά τιτλοφορημένου «A Noiseless Noise», λέει σχεδόν στοργικά στον αμφίφυλο κεντρικό χαρακτήρα που είναι το alter ego της «πήγαινε τώρα σπίτι αγάπη μου, άφησε την περιπλάνηση σου,,,». Η ίδια όμως, όπως και κάθε σημαντικός/ή δημιουργός, πιθανότατα δεν θα ακολουθήσει ποτέ αυτή την προτροπή στον εαυτό της. Αυτό όμως ταυτόχρονα σημαίνει ότι τα τραύματα έχουν πια σχεδόν επουλωθεί…
Εχοντας συμπληρώσει πριν λίγες εβδομάδες τα πενήντα τέσσερα χρόνια της η PJ Harvey καταθέτει με το «I Inside The Old Year Dying» ένα album εκκωφαντικής ωριμότητας και ώριμης γαλήνης. Αναμφίβολα ένας από τους καλύτερους rock - με την ευρύτατη έννοια του όρου - δίσκους του 2023.
H Βρετανίδα Polly Jean Harvey όπως είναι το πλήρες όνομα της γεννήθηκε σε μια πολύ μουσικόφιλη οικογένεια και έτσι δεν είναι παράξενο ότι και η ίδια αγάπησε την μουσική από πολύ μικρή και έμαθε να παίζει κιθάρα, μετά σαξόφωνο και εντέλει άρχισε να γράφει τραγούδια και να τα ερμηνεύει.
Μετά την συμμετοχή της σε ένα εφηβικό συγκρότημα μας συστήθηκε – ως PJ Harvey πλέον – με το πρώτο προσωπικό album της «Dry» το 1992. Ένα άκρως εντυπωσιακό ντεμπούτο, από τα καλύτερα της δεκαετίας του ’90, που συνδύαζε με ευρηματικότατο τρόπο την παράδοση κυρίως των Αμερικανών αλλά και των Αγγλων τραγουδοποιών με ένα προσωπικό στο έπακρο συνθετικό, ενορχηστρωτικό (ένα αρχετυπικό τρίο κιθάρας – μπάσου – ντραμς) και ιδίως ερμηνευτικό ύφος, αρκούντως επηρεασμένο από το πρώιμο αλλά και το όψιμο punk.
Με τον τρίτο και τον τέταρτο δίσκο της καταξιώθηκε και σε ένα ευρύτερο ακροατήριο. Από το 1996 μέχρι το 1997 είχε μια σύντομη αλλά πολύ έντονη ερωτική σχέση με τον Nick Cave που επηρέασε πολύ εκείνον σαν άνθρωπο και εκείνη ως δημιουργό. Η σχέση αυτή ξεκίνησε όταν ο Cave την προσκάλεσε να συμμετάσχει στον δίσκο του «Murder Ballads» κάνοντας ντουέτο μαζί του στο «Stagger Lee», μια ιδιότυπη διασκευή του ενός παραδοσιακού αμερικανικού folk τραγουδιού.
Η διαδρομή της ήταν σταθερή και όλο πιο σοβαρή κάνοντας την να κερδίζει όλο και περισσότερο την εκτίμηση και τον σεβασμό κριτικών και κοινού μέχρι που φάνηκε να σταματά στο «The Hope Six Demolition Project» το 2016. Επρεπε να περάσουν επτά ολόκληρα χρόνια για να κυκλοφορήσει εφέτος η επόμενη εργασία της, το «I Inside The Old Year Dying».
Σημείο εκκίνησης του «I Inside The Old Year Dying» ήταν το επικό ποίημα «Orlam» που έγραψε και εξέδωσε η P J Harvey και στη συνέχεια αποφάσισε να δώσει μια υπό μιαν έννοια μουσική εκδοχή του. Η υλοποίηση και όχι απλά ηχογράφηση του δίσκου ήταν διαφορετική από εκείνη όλων των προηγούμενων της. Είχε σχέδια περισσότερο παρά ολοκληρωμένες συνθέσεις πάνω στα οποία αυτοσχεδίασαν οι βασικοί συνεργάτες της και η ίδια.
Το «I Inside The Old Year Dying» χαρακτηρίζεται πολύ περισσότερο από τον ηχητικό σχεδιασμό (sound design) παρά από οποιοδήποτε ενορχηστρωτικό πλαίσιο. Υπόβαθρο και περίγραμμα του είναι τα πάρα πολλά δείγματα (samples) φυσικών ήχων και γενικότερα του περιβάλλοντος πάνω στα οποία χτίστηκε με πολλή προσοχή ένα οικοδόμημα από πολλά όργανα με επιστέγασμα την ερμηνεία της.
Το εκτελεστικό μέρος έχουν αναλάβει κατά κύριο λόγο πρώτος ο στενότερος και σταθερός συνεργάτης της, ο John Parish, κατά βάση ντράμερ ο οποίος όμως παίζει πλέον και κιθάρες, μπάσο, keyboards, ακόμα και τρομπόνι και συνεισφέρει φωνητικά. Δεύτερος είναι ο σπουδαίος και εξαιρετικά έμπειρος ηχολήπτης Flood που παίζει synthesizers και χειρίζεται και προγραμματίζει μια πληθώρα ηχητικών εφέ ενώ ένας ακόμα μουσικός ήταν υπεύθυνος μαζί με τον προηγούμενο για τα samples και παίζει keyboards. Η δημιουργός παίζει όλων των ειδών τις ηλεκτρικές και ακουστικές κιθάρες, μπάσο, ακουστικό και ηλεκτρικό πιάνο, synthesizers και μπάσο κλαρινέτο.
Αυτό το αμάλγαμα φυσικών ήχων, ποικίλων χροιών μουσικών οργάνων και ηλεκτρονικών κάποιες στιγμές φτάνει σε οργιαστικό ντελίριο ή ακόμα και πολύ σύντομες εκρήξεις αλλά κατά το μεγαλύτερο μέρος της διάρκειας του album η ένταση είναι ελεγχόμενη, συγκρατημένη και «υπόγεια». Εξαρχής η ερμηνεία της P J Harvey θύμιζε πολύ πληγωμένο θηρίο και δεν έχει πάψει να το κάνει. Με την ωρίμανση όμως που επέφερε το πέρασμα του χρόνου έχει γίνει πολύ πιο ευάλωτη, κάποιες στιγμές ακόμα και ευαίσθητη.
Όπως και το ποίημα «Orlam» της PJ Harvey από το οποίο προήλθε το «I Inside The Old Year Dying» βρίθει αναφορών στην Βίβλο με τους ανάλογους συμβολισμούς καταδεικνύοντας έτσι για άλλη μια φορά την επίδραση που έχει δεχθεί από τον Nick Cave. Υπάρχουν επίσης πολλές αναφορές στον Ουίλιαμ Σέξπιρ ενώ όπως έχει αφήσει να εννοηθεί η ίδια η ερμηνευτική τεχνοτροπία των Βρετανών θεατρικών ηθοποιών Colin Morgan και Ben Whishaw ήταν μια επιρροή της τόσο για το ποίημα όσο και για τον δίσκο και έτσι δεν είναι παράδοξο ότι συμμετέχουν απαγγέλοντας σε αρκετά σημεία του δεύτερου..
Η ίδια η PJ Harvey έχει περιγράψει το «I Inside The Old Year Dying» ως «ένα ταξίδι προς τα έσω, προς ένα ιδεατό τόπο λύτρωσης για εμένα στον οποίο προσκαλώ και άλλους και άλλες. Ενας δίσκος φτιαγμένος για αυτήν ακριβώς την εποχή…». Εχει επαναλάβει πολλές φορές ότι αντίθετα με ότι πιστεύουν πάρα πολλοί/ές τα τραγούδια της δεν είναι αυτοβιογραφικά, «αν ήμουν τόσο απελπισμένη όσο φαίνεται στα περισσότερα τραγούδια μου θα ήμουν νεκρή εδώ και πάρα πολύ καιρό»!
Εχει πει επίσης ότι θα ήθελε να έχει παιδιά αλλά «μόνον αν είχα παντρευτεί, αν είχα βρει τον άντρα που θα μπορούσα να περάσω μαζί του την υπόλοιπη ζωή μου και να μεγαλώσουμε από κοινού τα παιδιά μας». Προφανώς αυτό δεν συνέβη και έτσι διαθέτει απλόχερα την αγάπη που έχει για τα παιδιά στους τέσσερις ανιψιούς που έχει από τον αδελφό της.
Είναι όμως αυτός ο μοναδικός λόγος που δεν απέκτησε παιδιά; Μήπως ένας επιπλέων και πολύ σοβαρότερος είναι ότι μέσα της υπάρχει ακόμα ένα παιδί με πολλά τραύματα που δαπάνησε όλη την μετέπειτα ζωή της προσπαθώντας με τα τραγούδια της να τα επουλώσει;
Στο φινάλε του τελευταίου τραγουδιού του δίσκου, του αινιγματικά τιτλοφορημένου «A Noiseless Noise», λέει σχεδόν στοργικά στον αμφίφυλο κεντρικό χαρακτήρα που είναι το alter ego της «πήγαινε τώρα σπίτι αγάπη μου, άφησε την περιπλάνηση σου,,,». Η ίδια όμως, όπως και κάθε σημαντικός/ή δημιουργός, πιθανότατα δεν θα ακολουθήσει ποτέ αυτή την προτροπή στον εαυτό της. Αυτό όμως ταυτόχρονα σημαίνει ότι τα τραύματα έχουν πια σχεδόν επουλωθεί…
Εχοντας συμπληρώσει πριν λίγες εβδομάδες τα πενήντα τέσσερα χρόνια της η PJ Harvey καταθέτει με το «I Inside The Old Year Dying» ένα album εκκωφαντικής ωριμότητας και ώριμης γαλήνης. Αναμφίβολα ένας από τους καλύτερους rock - με την ευρύτατη έννοια του όρου - δίσκους του 2023.
