Το 2010 κυκλοφόρησε ένα ενδιαφέρον βιβλίο, αφιερωμένο στα επαγγέλματα των πλανοδίων γυρολόγων, που χάθηκαν στο πέρασμα των χρόνων.
Τίτλος του «Οι γυρολόγοι» και συγγραφέας του ο Κώστας Παπασπήλιος, ο οποίος στην εισαγωγή σημειώνει μεταξύ άλλων: «… Σήμερα, λίγα χρόνια μετά την είσοδο στον εικοστό πρώτο αιώνα, τα πλανόδια επαγγέλματα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Κάποιοι τελευταίοι Καστανάδες, Τυροπιτάδες, Σαλεπιτζήδες και Κουλουρτζήδες συνήθως έχουν στέκια, με τη μορφή ενοικίου. Οι παλιότεροι που πρόλαβαν να γνωρίσουν τους γραφικούς γυρολόγους, όλο και κάτι έχουν να θυμηθούν από τις όμορφες γραφικές στιγμές τους. Αντιθέτως, οι νεώτεροι μέσα στον πυρετό του καταναλωτισμού, ούτε που μπορούν να φανταστούν τον ρόλο και τη σημασία τους. Σε λίγο καιρό δεν θα υπάρχει κανένας μάρτυρας της ιστορίας τους. Αυτή την αγωνία να μη χαθεί από τις μνήμες η άλλοτε δυναμική και ευαίσθητη παρουσία τους, αποτέλεσε το έναυσμα για τη δημιουργία αυτού του πονήματος. Επειδή η υπάρχουσα βιβλιογραφία δεν κάλυψε αρκετά την έρευνά μου, απευθύνθηκα σε αρκετούς ανθρώπους που έζησαν μ' αυτούς τους γυρολόγους. Η βοήθεια ιδιαίτερα του Θόδωρου Βονιανού, του Μιχάλη Τσαλίκη, του Μάκη Μπένου, του Σάββα Χαρπαντίδη, της Καρίνας Κακκαβά, του Γιάννη Αναστασόπουλου και του Παναγιώτη Χουντή, υπήρξε καθοριστική. Μαζί τους κατέληξα στην περιγραφή τριάντα πέντε γυρολόγων, με τα σύνεργα, την ενδυματολογία και τις ατάκες τους. Κάποιοι άλλοι που δεν συμπεριελήφθησαν όπως ο Κουμαράς, ο Μαστιχάς, ο Παξιμαδάς, η Αυγουλού, ο Σαπουνάς, ο Φραγκοραφτάς, ο Σφάχτης, ο Παλαιστής, ο Καραγκιοζοπαίχτης και ο Ακροβάτης εκρίθη πως είχαν υποδεέστερη δραστηριότητα….»
Ο Κώστας Παπασπήλιος γεννήθηκε στην Αθήνα. Από το 1982 υπηρετεί ανελλιπώς ως αιρετός στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μετά το 1992, για οκτώ χρόνια, παρουσιάζει στην ιδιωτική τηλεόραση πάνω από τριακόσιες εκπομπές, με έμφαση στην οικολογία. Από το 2002, ως παραγωγός, υπογράφει αξιόλογα έργα Ελλήνων συνθετών. Έχει εκδώσει άλλα βιβλία: «Οι συνθέτες της ψυχής μας» (Εμπειρία Εκδοτική, 2008), «Πινακοθήκη γέλιου» (Εμπειρία Εκδοτική, 2002), «Το Πανόραμα της Ελληνικής Μουσικής» (Εμπειρία Εκδοτική, 2004), «Αρχαίων ήχων άρμοσις» (Κέδρος, 2005), «Οι Ωραίοι των Αθηνών» (Ίρις-Φιλιππότης, 2007), «Οι συνθέτες της ψυχής μας» (Εμπειρία Εκδοτική, 2008), «Ο τροβαδούρος Τώνης Μαρούδας» (Άγκυρα, 2009), «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα» (Εμπειρία Εκδοτική, 2009), «Οι γυρολόγοι» (Ίρις-Φιλιππότης, 2010), «Θα ζήσω ελεύθερο πουλί», (Εμπειρία Εκδοτική, 2011). Στο βιβλίο «Οι γυρολόγοι» το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ίρις Φιλιππότης», περιγράφονται 35 χαμένα «πλανόδια» επαγγέλματα, όπως ο πραματευτής, ο μανάβης, ο γαλατάς, ο γιαουρτάς, ο λατερνατζής κ.α. Τα σκίτσα είναι του Βασίλη Βασιλτζίκη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το cd που συνοδεύει το βιβλίο. Τραγουδά ο Μπάμπης Τσέρτος ενώ ο Γιάννης Τσέρτος τον συνοδεύει στο πιάνο, σε πέντε τραγούδια που αναφέρονται στα επαγγέλματα αυτά:
1) Φρόσω μου το πανέρι σου (παραδοσιακό Τροπαίων Αρκαδίας)
2) Το γαϊδουράκι (ο μανάβης) (Μιχάλη Σουγιούλ)
3) Τα ψαραδάκια (Στέλιος Χρυσίνης)
4) Ο καλαϊτζάκος (παραδοσιακό Τροπαίων Αρκαδίας)
5) Ο παλιατζής (Ιωάννης Φούσκας - Κώστας Κοφινιώτης)
Υ.Γ: Ευχαριστώ τη φίλη και συνεργάτιδα Χρύσα Σωφρονά.
Τίτλος του «Οι γυρολόγοι» και συγγραφέας του ο Κώστας Παπασπήλιος, ο οποίος στην εισαγωγή σημειώνει μεταξύ άλλων: «… Σήμερα, λίγα χρόνια μετά την είσοδο στον εικοστό πρώτο αιώνα, τα πλανόδια επαγγέλματα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Κάποιοι τελευταίοι Καστανάδες, Τυροπιτάδες, Σαλεπιτζήδες και Κουλουρτζήδες συνήθως έχουν στέκια, με τη μορφή ενοικίου. Οι παλιότεροι που πρόλαβαν να γνωρίσουν τους γραφικούς γυρολόγους, όλο και κάτι έχουν να θυμηθούν από τις όμορφες γραφικές στιγμές τους. Αντιθέτως, οι νεώτεροι μέσα στον πυρετό του καταναλωτισμού, ούτε που μπορούν να φανταστούν τον ρόλο και τη σημασία τους. Σε λίγο καιρό δεν θα υπάρχει κανένας μάρτυρας της ιστορίας τους. Αυτή την αγωνία να μη χαθεί από τις μνήμες η άλλοτε δυναμική και ευαίσθητη παρουσία τους, αποτέλεσε το έναυσμα για τη δημιουργία αυτού του πονήματος. Επειδή η υπάρχουσα βιβλιογραφία δεν κάλυψε αρκετά την έρευνά μου, απευθύνθηκα σε αρκετούς ανθρώπους που έζησαν μ' αυτούς τους γυρολόγους. Η βοήθεια ιδιαίτερα του Θόδωρου Βονιανού, του Μιχάλη Τσαλίκη, του Μάκη Μπένου, του Σάββα Χαρπαντίδη, της Καρίνας Κακκαβά, του Γιάννη Αναστασόπουλου και του Παναγιώτη Χουντή, υπήρξε καθοριστική. Μαζί τους κατέληξα στην περιγραφή τριάντα πέντε γυρολόγων, με τα σύνεργα, την ενδυματολογία και τις ατάκες τους. Κάποιοι άλλοι που δεν συμπεριελήφθησαν όπως ο Κουμαράς, ο Μαστιχάς, ο Παξιμαδάς, η Αυγουλού, ο Σαπουνάς, ο Φραγκοραφτάς, ο Σφάχτης, ο Παλαιστής, ο Καραγκιοζοπαίχτης και ο Ακροβάτης εκρίθη πως είχαν υποδεέστερη δραστηριότητα….»
Ο Κώστας Παπασπήλιος γεννήθηκε στην Αθήνα. Από το 1982 υπηρετεί ανελλιπώς ως αιρετός στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μετά το 1992, για οκτώ χρόνια, παρουσιάζει στην ιδιωτική τηλεόραση πάνω από τριακόσιες εκπομπές, με έμφαση στην οικολογία. Από το 2002, ως παραγωγός, υπογράφει αξιόλογα έργα Ελλήνων συνθετών. Έχει εκδώσει άλλα βιβλία: «Οι συνθέτες της ψυχής μας» (Εμπειρία Εκδοτική, 2008), «Πινακοθήκη γέλιου» (Εμπειρία Εκδοτική, 2002), «Το Πανόραμα της Ελληνικής Μουσικής» (Εμπειρία Εκδοτική, 2004), «Αρχαίων ήχων άρμοσις» (Κέδρος, 2005), «Οι Ωραίοι των Αθηνών» (Ίρις-Φιλιππότης, 2007), «Οι συνθέτες της ψυχής μας» (Εμπειρία Εκδοτική, 2008), «Ο τροβαδούρος Τώνης Μαρούδας» (Άγκυρα, 2009), «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα» (Εμπειρία Εκδοτική, 2009), «Οι γυρολόγοι» (Ίρις-Φιλιππότης, 2010), «Θα ζήσω ελεύθερο πουλί», (Εμπειρία Εκδοτική, 2011). Στο βιβλίο «Οι γυρολόγοι» το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ίρις Φιλιππότης», περιγράφονται 35 χαμένα «πλανόδια» επαγγέλματα, όπως ο πραματευτής, ο μανάβης, ο γαλατάς, ο γιαουρτάς, ο λατερνατζής κ.α. Τα σκίτσα είναι του Βασίλη Βασιλτζίκη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το cd που συνοδεύει το βιβλίο. Τραγουδά ο Μπάμπης Τσέρτος ενώ ο Γιάννης Τσέρτος τον συνοδεύει στο πιάνο, σε πέντε τραγούδια που αναφέρονται στα επαγγέλματα αυτά:
1) Φρόσω μου το πανέρι σου (παραδοσιακό Τροπαίων Αρκαδίας)
2) Το γαϊδουράκι (ο μανάβης) (Μιχάλη Σουγιούλ)
3) Τα ψαραδάκια (Στέλιος Χρυσίνης)
4) Ο καλαϊτζάκος (παραδοσιακό Τροπαίων Αρκαδίας)
5) Ο παλιατζής (Ιωάννης Φούσκας - Κώστας Κοφινιώτης)
Υ.Γ: Ευχαριστώ τη φίλη και συνεργάτιδα Χρύσα Σωφρονά.
