Σταύρο Κουγιουμτζή, οκτώ χρόνια από το θάνατο του οποίου συμπληρώνονται φέτος. Ένα αφιέρωμα το οποίο με τον τρόπο που γυρίστηκε και προβλήθηκε μόνο ερωτηματικά μου δημιούργησε. Και για να γίνω πιο σαφής:
Καταρχήν, θεωρώ πολύ σημαντική την προσφορά της συγκεκριμένης εκπομπής, της οποίας τη φιλοξενία έχω γνωρίσει και ο ίδιος παλαιότερα (εκπομπή με Μουσικό Σχολείο Βόλου και Γιώργο Νταλάρα, που προβλήθηκε στις 7 Μαΐου του 2011). Νομίζω και χωρίς να θεωρηθεί υπερβολικό ή λαϊκίστικο, πως πέρα από τις όποιες αδυναμίες της, η προβολή της το Σαββατόβραδο, αποτελεί λειτούργημα, πολύ περισσότερο στην εποχή της κρίσης που ζούμε. Κι αυτό γιατί εκατοντάδες θεατές έχουν σαν μόνη ψυχαγωγική διέξοδο το «Στην υγειά μας»… Πολλές δε, είναι οι οικογένειες που συγκεντρώνονται για να το παρακολουθήσουν…
Όσον αφορά λοιπόν το αφιέρωμα στο Σταύρο Κουγιουμτζή, απορώ γιατί, ενώ κάθε εβδομάδα, από την Τρίτη -Τετάρτη και μετά, προβάλλονται συχνά διαφημιστικά τρέιλερ, σε αυτή την περίπτωση δεν προβλήθηκε τίποτα. Στο πρόγραμμα της «Ραδιοτηλεόρασης» έγραφε «Στην υγειά μας- Ε», που σήμαινε πως θα προβαλλόταν κάποιο επεισόδιο σε επανάληψη, ενώ στο site της ΕΡΤ, η σχετική ανάρτηση έλεγε πως θα έπαιζε ένα αφιέρωμα στο ρεμπέτικο τραγούδι με τη Μαριώ κλπ. Αυτό βεβαίως είχε σαν αποτέλεσμα, πολύς κόσμος που θα ήθελε να δει την εκπομπή για τον Κουγιουμτζή, εν τέλει να την χάσει…
Το δεύτερο σκέλος των παρατηρήσεων μου, έχει να κάνει με το μουσικό μέρος της εκπομπής. Κι αυτό γιατί σε κάποια σημεία, νόμιζα πως η ορχήστρα έκανε απλώς πρόβα. Το λιγότερο που μπορώ να πω, είναι πως για να ακουστεί αξιοπρεπώς το συγκεκριμένο ρεπερτόριο, χρειάζεται ένα δεύτερο μπουζούκι. Από κει και πέρα, δεν έχω καταλάβει κι αυτό το έχω επισημάνει και σε άλλες περιπτώσεις, γιατί, από τη στιγμή που η εκπομπή ΔΕΝ είναι ζωντανή, όταν γίνεται ένα σοβαρό και ανθρώπινο μουσικό λάθος, δεν ξαναγράφεται το τραγούδι από την αρχή…. Στην εποχή της ηχογράφησης των δίσκων 78 στροφών, οι δισκογραφικές εταιρείες ήταν πολύ αυστηρές με τα λάθη, γιατί το κερί, πάνω στο οποίο έγραφαν οι ορχήστρες, ήταν πολύ ακριβό, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει το κόστος ηχογράφησης. Εδώ δεν έχω καταλάβει γιατί αφήνουν και περνούν τραγικά λάθη… Δεν μπορεί να μπαίνει σε άλλο ακόρντο το μπουζούκι και σε άλλο το μπάσο και αυτό να προβάλλεται έτσι, χωρίς να διορθωθεί. Ίσως να θεωρούν πως ο κόσμος δεν τα πολυκαταλαβαίνει αυτά και δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία… Μέγα λάθος, κατά τη γνώμη μου… Είναι γεγονός, πως τα περισσότερα από τα κομμάτια που προβάλλονται σε αυτή την εκπομπή είναι πασίγνωστα και διαχρονικά. Είναι δυνατά τραγούδια εν ολίγοις και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια για να παρακινήσουν τον ακροατή να σιγοτραγουδήσει. Αυτό δε σημαίνει όμως πως πρέπει να προβάλλονται όπως να’ ναι…. Κι έχω την εντύπωση, πως αυτό επηρέασε και κάποιους τραγουδιστές, που έδειχναν, μάλλον, ανόρεχτοι και κουρασμένοι… Θεωρώ πως είχαν τη δυνατότητα να αποδώσουν πολύ καλύτερα τα τραγούδια. Και οφείλω να εξάρω τις ερμηνείες της Σοφίας Παπάζογλου, ειδικά στο «Βασανάκι, βασανάκι» αλλά και του Ανδρέα Καρακότα. Εξαιρώ εδώ, τη συμβολική και εκθαμβωτική συμμετοχή της Μαρίας Κουγιουμτζή… Που μαζί με την ανανεωμένη, ευγενική, και με ήθος παρουσία της συζύγου του Σταύρου Αιμιλίας, απέδειξαν, για μια ακόμη φορά, πως ο Σταύρος Κουγιουμτζής, εκτός από μοναδικός συνθέτης και στιχουργός, υπήρξε και άριστος οικογενειάρχης… Κι αυτό το επεσήμαναν αρκετοί από τους καλεσμένους.
Νομίζω επίσης, πως καλό θα είναι να αποφεύγονται τα κοντινά πλάνα που δείχνουν τους καλεσμένους να τραγουδούν, όταν εκείνοι δεν ξέρουν τα λόγια…. Δεν «γράφει» και τόσο ωραία…
Κάτι ακόμα που μου έκανε πολύ άσχημη εντύπωση είναι πως στο «Μ’έκοψαν με χώρισαν στα δυο», ένα τραγούδι με τους σκληρούς στίχους του Γιώργου Θέμελη, που στις συναυλίες τους ο Σταύρος Κουγιουμτζής με τον Γιώργο Νταλάρα το αφιέρωναν στη διαιρεμένη Κύπρο, σηκώθηκε μια ομάδα χορευτών και χόρεψε συρτάκι… Λες και πρόκειται για την «Κυρά-Γιώργαινα» ή για το «Σήκω χόρεψε συρτάκι» (δεν αναφέρω υποτιμητικά τα τραγούδια, αλλά άλλο το ένα κι άλλο το άλλο).
Μια ακόμη παρατήρηση έχει να κάνει με τη σύνθεση του τραπεζιού. Κι αυτό είναι κάτι που δεν αφορά μόνο στη συγκεκριμένη εκπομπή αλλά και παλαιότερες. Ίσως αναρωτηθείτε και δικαιολογημένα: «Αφού οι παρατηρήσεις αφορούν και άλλες εκπομπές, γιατί διάλεξες να σχολιάσεις μόνο την εκπομπή για τον Κουγιουμτζή;» Επιτρέψτε μου να έχω μια αδυναμία, «ψύχωση» θα την έλεγα, με την καλή έννοια, όσον αφορά το συγκεκριμένο δημιουργό… Επιτρέψτε μου επίσης να συγκινούμαι όταν ακούω τα τραγούδια του ή όταν ακούω τον ίδιο να μιλά… Γι’ αυτό θέλω να τα ακούω όπως τους αξίζουν…
Νομίζω πως ο Γιάννης Κακουλίδης, που καθόταν στο μέσο του τραπεζιού, δίπλα στο Σπύρο Παπαδόπουλο, ήταν ο τελευταίος από το πάνελ, που είχε να πει κάτι ουσιαστικό, σε σχέση με τον Κουγιουμτζή και το έργο του. Με εξαίρεση τον Δήμαρχο του Πανοράματος, που καθόταν στο τέλος και εκπροσωπούσε μια περιοχή της Θεσσαλονίκης, που επανειλημμένως έχει τιμήσει και συνεχίζει να τιμά το συνθέτη. Όχι πως οι άλλοι καλεσμένοι είπαν κάτι άσχημο, αν και ακούσαμε μέχρι και αδιάφορες αστρολογικές προβλέψεις για το μέλλον!!! Αλλά πέρα του ότι κανείς δεν είχε γνωρίσει το Σταύρο Κουγιουμτζή, αλλά όλοι τον ήξεραν μέσα από τους δίσκους που είχαν στο σπίτι τους, όπως το σύνολο των Ελλήνων δηλαδή, δε νομίζω πως μάθαμε κάτι ουσιώδες σχετικά με το έργο του. Μάθαμε όμως ποια βιβλία εξέδωσαν κάποιοι από τους καλεσμένους και σε ποιο θέατρο δουλεύει ο καθένας. Κι αυτή είναι μια παρατήρηση που τη διάβασα αρκετά στο facebook. Δεν είναι μόνο δική μου διαπίστωση.
Όπως επίσης σχολιάσθηκε αρκετά το ότι δεν προσκλήθηκε ο Γιώργος Νταλάρας… Είναι αλήθεια πως το έργο του Κουγιουμτζή είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη φωνή του Νταλάρα. Και ένα αφιέρωμα στον Κουγιουμτζή, χωρίς τον Νταλάρα, είναι σα να επισκέπτεται κάποιος τη Θεσσαλονίκη και δεν βρίσκει το Λευκό Πύργο… Αυτό δε σημαίνει βεβαίως πως τα τραγούδια του Κουγιουμτζή πρέπει να μείνουν μόνο στις εκτελέσεις του Νταλάρα. Όχι! Δεν είναι λίγες οι φορές άλλωστε που ο ίδιος ο συνθέτης, διάλεγε νέους και πρωτοεμφανιζόμενους ερμηνευτές για να παρουσιάζει τα τραγούδια του. Αλλά και ο Νταλάρας έχει δηλώσει πολλές φορές πως τα τραγούδια του Κουγιουμτζή πρέπει να ξανατραγουδηθούν από νεότερες φωνές. Νομίζω όμως πως θα έπρεπε να προσκληθεί για να συμμετάσχει, έστω συμβολικά, ίσως στο τέλος του προγράμματος, όπως έγινε και στο υποδειγματικό αφιέρωμα της ίδιας εκπομπής στο Σταύρο Κουγιουμτζή το Δεκέμβρη του 2004.
Τότε όμως ήταν εκεί και ο Νικολόπουλος, ο Πολυκανδριώτης, ο Γιώργος Παπαστεφάνου και η Ζωή Κουρούκλη που είπε το πρώτο του τραγούδι… Ήταν εκεί και ο Ευγένιος Σπαθάρης…. Ήταν εκεί και ο Σταύρος…
