Ατλαντικού , βόρεια από το Τρινιντάντ και Τομπάγκο. Σκέφτηκα πως υπάρχουν και τα εξωτικά Χριστούγεννα…
Μαλακώνουν τα ήθη κι όταν ο άνθρωπος μεγαλώνει ξαναφωλιάζει στην παιδική του ηλικία και στις ευτυχισμένες ημέρες της γιορτής, της χαράς, του παιχνιδιού και του παραμυθιού. Στα αμερικάνικα Χριστούγεννα ο Σάντα Κλάους μέχρι που είναι «πιο δημοφιλής» κι απ’ το Χριστό, όχι με τον τρόπο, βέβαια, που κάτι ανάλογο δήλωναν, άλλοτε, οι «ανίεροι» Μπητλς και ο «κυνικός» Τζον Λένον.
Ορθόδοξοι, καθολικοί, προτεστάντες γιορτάζουν μια από τις συμβολικές γιορτές της ανθρωπότητας και μαζί με όλο το δυτικό κόσμο, η εναπομένουσα χριστιανική κοινότητα της Μέσης Ανατολής: Συρία, Λίβανος, Παλαιστίνη (η Μεσοποταμία, η μυθική Ανατολία, η χώρα της Εδέμ, της Βαβυλώνας, των Περσών και των Αράβων). Σε αυτά τα μέρη που γεννήθηκε ο Χριστός, τα νεότερα χρόνια, οι ύμνοι και τα τραγούδια των Χριστουγέννων ηχούν με τη φωνή της μεγάλης Λιβανέζας τραγουδίστριας Φεϊρούζ.
Η δύναμη της γυναικεία φύσης. Η κάθε γυναίκα υποκρύπτει μια, εν δυνάμει, ιερότητα. Απ’ όποια φυλή. Ας πούμε, τ ο Μεξικό έχει κι αυτό τη δική του Παναγία, τη θαυματουργή Μελαχρινή Παρθένα (Virgen Morena) η οποία φανερώθηκε στον φτωχό ινδιάνο Χουάν Ντιέγκο, τον Δεκέμβριο του 1531 και για να τον πιστέψουν, του αποτύπωσε τη μορφή της στην κάπα του, όπως λέει μια από τις πάμπολλες περίεργες ιστορίες της Λατινικής Αμερικής, στην οποία ανάβει τα φώτα του και το μεγαλύτερο πλωτό χριστουγεννιάτικο δέντρο στον κόσμο, στο Ρίο ντε Τζανέιρο, στο οποίο δεσπόζει το γιγαντιαίο άγαλμα του Χριστού που κοιτά την πόλη από την κορυφή του όρους Κορκοβάντο.
Το Ρίο με τον Μαύρο Ορφέα του ( Orfeo Negro ), η Μαύρη Παναγία του Μεξικού και τα Χριστούγεννα της μαύρης μουσικής, της τζαζ και της σόουλ. Στο παλιό ραδιόφωνο η φωνή της Έτα Τζέιμς: «Μέρι Κρίστμας, μπέιμπι»!
«Θα είμαι σπίτι για τα Χριστούγεννα» έλεγε ένα άλλο διάσημο τραγούδι που γράφτηκε το 1943 και τραγουδήθηκε από τον Μπιγκ Κρόσμπι, μένοντας για δεκατρείς εβδομάδες στην πρώτη δεκάδα των αμερικάνικων τσαρτς και φτάνοντας μέχρι την τρίτη θέση. Ένα τραγούδι που αφιερώθηκε στους στρατιώτες του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, με την ευχή να είναι γρήγορα στο σπίτι τους για τα Χριστούγεννα. Το 1957 το τραγούδησαν ο Φράνκ Σινάτρα και ο Έλβις Πρίσλευ, στο χρυσό Κρίστμας άλμπουμ του.
Μαζί με τα αμερικάνικα Χριστούγεννα του δρόμου και του μπλουζ θυμήθηκα και τα τελευταία Χριστούγεννα του, απόκληρου, Τζακ Ο Χάρα, από ένα ποίημα του Ελληνοαμερικανού ποιητή Θεοδόση Άθα, γραμμένο στη Μασαχουσέτη, γύρω στο 1955. Το ποίημα στην αρχική του μορφή αποτελείτο από 7 στίχους και ο Τζάκ λεγόταν Θωμάς, ενώ υπήρχαν και άλλες μικρές διαφορές: το ρεφραίν, καθώς και η λέξη «φρόκαλο» που έκανε ρήμα με το: «ο Τζάκ ο Χάρα, κόκαλο», απουσίαζαν. Το εν κατακλείδι, πάντως, ήταν το ίδιο: «παπάς, νεκροθάφτης, γιατρός, οι λοιποί διαβόλοι κι οι γειτόνοι, παράτησαν το Τζακ Ο Χάρα άθαφτο στο χιόνι». Χριστούγεννα στον Παράδεισο για τον Τζακ, με το μπλουζ του Άθα και του Ζαμπέτα.
Σαν γράμμα και καρτ-ποστάλ παλιών αποχωρισμών, από τα χρόνια που κάθε οικογένεια είχε κάποιο μετανάστη. Αμέτρητα πρόσωπα χαμένα, αγαπημένα, της ιστορίας. Στα ελληνικά σπίτια, κάτι τέτοιες μέρες, η λύπη ήταν ισότιμη τη χαράς: «Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά χτυπάνε οι καμπάνες, σ’ άλλα σπιτάκια χαίρονται και σ’ άλλα κλαίνε οι μάνες» τραγουδούσε «αγιασμένη», με το λυγμό του λαϊκού τραγουδιού, η μεγάλη Γιώτα Λύδια. Και μια ευχητήρια κάρτα από την ξενιτιά: «Μανούλα μου σε θυμάμαι πάντα…».
