Σε μια Ελλάδα που πισωγυρίζει στη φτώχεια, την ανέχεια, τις κοινωνικές ανισότητες και τις έξωθεν πολιτικές παρεμβάσεις των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών, έρχεται και η μεταφορά αρχαίων τραγωδιών σ’ εκείνη την εποχή.
Η αρχή έγινε, την περασμένη εβδομάδα στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, από τον Γιάννη Χουβαρδά που τοποθέτησε τους ήρωες της «Ορέστειας» του Αισχύλου στα χρόνια της Κατοχής, του εμφυλίου και της μετεμφυλιακής Ελλάδας.
Η συνέχεια αναμένεται αυτή την Παρασκευή και το Σάββατο, στον ίδιο χώρο, από τον Στάθη Λιβαθηνό που μεταφέρει την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή στα πέτρινα μετεμφυλιακά χρόνια.
Ο μύθος των Ατρειδών ταξιδεύει, λοιπόν, στο χρόνο και βρίσκεται από τις Αρχαίες Μυκήνες στη σπαρασσόμενη Ελλάδα του ‘40 και του ‘50.Και το ερώτημα εύλογο: υπάρχει λόγος ο Αγαμέμνων να συναντήσει τον... Βελουχιώτη και η Αντιγόνη να υπερασπιστεί τον... Μπελογιάννη;
Για τους σκηνοθέτες, προφανώς και θα υπάρχει λόγος. Το άλλο ερώτημα, όμως,είναι αν αυτός ο λόγος αποσκοπεί, απλώς, στο να προκαλέσει ή πρόκειται για πρωτοποριακή θεατρική τομή. Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια, δεν ήταν λίγες οι παραστάσεις αρχαίου δράματος που μπέρδεψαν την πρωτοπορία με την πρόκληση.
Για την «Ορέστεια», πάντως, οι κριτικοί διαφώνησαν. Οι μισοί την εκθείασαν και οι άλλοι μισοί την έθαψαν.
Νέος... εμφύλιος, καλλιτεχνικός. Για να ταιριάζει και με τη χρονική μεταφορά του μύθου!
Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι ουκ ολίγες φορές «αριστουργήματα» για κριτικούς δεν γοήτευσαν το θεατρικό κοινό, ενώ παραστάσεις που κριτικοί λοιδώρησαν, ο κόσμος τις καταχειροκρότησε.
Εξαρτάται από τους κριτικούς, εξαρτάται και από το κοινό.
Υπάρχουν κάποιοι που για συγκεκριμένους δημιουργούς θα γράψουν διθυράμβους, ακόμα κι αν... ακυρωθεί η παράστασή τους. Όπως υπάρχουν και θεατές που πηγαίνουν να δουν αρχαία τραγωδία, όχι για το έργο (το οποίο, πιθανόν και να αγνοούν...), αλλά για τους τηλεοπτικούς πρωταγωνιστές του.
Έτσι ήταν, έτσι είναι, αν και υπάρχουν ορισμένες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τα χρόνια της ευμάρειας. Τότε, στην Επίδαυρο και στο Ηρώδειο, έσπευδαν πολλοί περισσότεροι νεόπλουτοι, για να δείξουν ότι εκτός από χρήμα, έχουν αγάπη και για την τέχνη. Αν και ακόμα πιο πολύ αγαπούσαν να τους φωτογραφίζουν για να φιγουράρουν στις κοσμικές στήλες εφημερίδων και περιοδικών, ώστε να ικανοποιούν το μόνο που δεν μπορούσαν ν’ αγοράσουν με το χρήμα. Τη ματαιοδοξία τους!
Σήμερα, βέβαια, υπερτερούν οι... νεόπτωχοι, αλλά δεν είναι και λίγοι αυτοί που επιμένουν να επιζητούν τη ρηχή δημοσιότητα, όπως ρηχή πιθανόν να είναι και η ίδια η ζωή τους. Πρόκειται, προφανώς, για συμπολίτες μας που δεν έχουν καταλάβει τι συμβαίνει στη χώρα και δεν θέλουν να δουν πέρα από τον κοινωνικό τους περίγυρο...
Κι εντάξει, αυτοί κάνουν το κομμάτι τους, οι άλλοι γιατί αγοράζουν τα περιοδικά για να τους δουν; Άβυσσος η ψυχή τού ανθρώπου (φτωχού και πλούσιου...).
Και αν στην τέχνη ισορροπούν πρόκληση και πρωτοπορία, στη ζωή η πρόκληση είναι ο κανόνας και η πρωτοπορία η εξαίρεση...
Έτσι συμβαίνει και στη σημερινή Ελλάδα. Προύχοντες κι αφεντικά να προκαλούν, ενώ η μεγάλη μερίδα του πληθυσμού φτωχοποιείται...
Θα έχουμε, βέβαια, για πάντα την τέχνη (παραφράζοντας το «θα έχουμε για πάντα το Παρίσι», που είπε ο Ρικ στην Ίζλα στην αγαπημένη μας «Καζαμπλάνκα»). Αρκεί, αφενός να έχουμε να... φάμε, αφετέρου αν οι καλοί μας σκηνοθέτες στείλουν με διαστημόπλοιο την... Ιφιγένεια να θυσιαστεί στη σελήνη, να μην τη βάλουν και να πει: «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο βήμα για το θέατρο»!
Καλό μας Σαββατοκύριακο, σύντροφοι...
ΥΓ1. Η πρωτοπορία στην τέχνη πάντα ενοχλούσε, επειδή τάραζε τα νερά τού καλλιτεχνικού κατεστημένου. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως ό,τι σαχλαμάρα σκεφθεί κάποιος είναι και τέχνη. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις δύο Έλληνες εικαστικοί με τα καρπούζια τους. Ο ένας τα πέταξε από αγροτικό και κοκκίνισε ο δρόμος, ενώ ο άλλος φωτογραφήθηκε να κάνει... σεξ μ’ ένα καρπούζι!
ΥΓ2. Κρίμα που τα «παλλόμενα πέη» του Γιαν Φαμπρ δεν θα... ανέβουν στην Επίδαυρο. Το θέαμα θα ήταν ταιριαστό με την ελληνική πραγματικότητα, αφού όλοι και μας έχουν γράψει εκεί που δεν πιάνει μελάνι και μας «πηδάνε»!
Η αρχή έγινε, την περασμένη εβδομάδα στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, από τον Γιάννη Χουβαρδά που τοποθέτησε τους ήρωες της «Ορέστειας» του Αισχύλου στα χρόνια της Κατοχής, του εμφυλίου και της μετεμφυλιακής Ελλάδας.
Η συνέχεια αναμένεται αυτή την Παρασκευή και το Σάββατο, στον ίδιο χώρο, από τον Στάθη Λιβαθηνό που μεταφέρει την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή στα πέτρινα μετεμφυλιακά χρόνια.
Ο μύθος των Ατρειδών ταξιδεύει, λοιπόν, στο χρόνο και βρίσκεται από τις Αρχαίες Μυκήνες στη σπαρασσόμενη Ελλάδα του ‘40 και του ‘50.Και το ερώτημα εύλογο: υπάρχει λόγος ο Αγαμέμνων να συναντήσει τον... Βελουχιώτη και η Αντιγόνη να υπερασπιστεί τον... Μπελογιάννη;
Για τους σκηνοθέτες, προφανώς και θα υπάρχει λόγος. Το άλλο ερώτημα, όμως,είναι αν αυτός ο λόγος αποσκοπεί, απλώς, στο να προκαλέσει ή πρόκειται για πρωτοποριακή θεατρική τομή. Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια, δεν ήταν λίγες οι παραστάσεις αρχαίου δράματος που μπέρδεψαν την πρωτοπορία με την πρόκληση.
Για την «Ορέστεια», πάντως, οι κριτικοί διαφώνησαν. Οι μισοί την εκθείασαν και οι άλλοι μισοί την έθαψαν.
Νέος... εμφύλιος, καλλιτεχνικός. Για να ταιριάζει και με τη χρονική μεταφορά του μύθου!
Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι ουκ ολίγες φορές «αριστουργήματα» για κριτικούς δεν γοήτευσαν το θεατρικό κοινό, ενώ παραστάσεις που κριτικοί λοιδώρησαν, ο κόσμος τις καταχειροκρότησε.
Εξαρτάται από τους κριτικούς, εξαρτάται και από το κοινό.
Υπάρχουν κάποιοι που για συγκεκριμένους δημιουργούς θα γράψουν διθυράμβους, ακόμα κι αν... ακυρωθεί η παράστασή τους. Όπως υπάρχουν και θεατές που πηγαίνουν να δουν αρχαία τραγωδία, όχι για το έργο (το οποίο, πιθανόν και να αγνοούν...), αλλά για τους τηλεοπτικούς πρωταγωνιστές του.
Έτσι ήταν, έτσι είναι, αν και υπάρχουν ορισμένες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τα χρόνια της ευμάρειας. Τότε, στην Επίδαυρο και στο Ηρώδειο, έσπευδαν πολλοί περισσότεροι νεόπλουτοι, για να δείξουν ότι εκτός από χρήμα, έχουν αγάπη και για την τέχνη. Αν και ακόμα πιο πολύ αγαπούσαν να τους φωτογραφίζουν για να φιγουράρουν στις κοσμικές στήλες εφημερίδων και περιοδικών, ώστε να ικανοποιούν το μόνο που δεν μπορούσαν ν’ αγοράσουν με το χρήμα. Τη ματαιοδοξία τους!
Σήμερα, βέβαια, υπερτερούν οι... νεόπτωχοι, αλλά δεν είναι και λίγοι αυτοί που επιμένουν να επιζητούν τη ρηχή δημοσιότητα, όπως ρηχή πιθανόν να είναι και η ίδια η ζωή τους. Πρόκειται, προφανώς, για συμπολίτες μας που δεν έχουν καταλάβει τι συμβαίνει στη χώρα και δεν θέλουν να δουν πέρα από τον κοινωνικό τους περίγυρο...
Κι εντάξει, αυτοί κάνουν το κομμάτι τους, οι άλλοι γιατί αγοράζουν τα περιοδικά για να τους δουν; Άβυσσος η ψυχή τού ανθρώπου (φτωχού και πλούσιου...).
Και αν στην τέχνη ισορροπούν πρόκληση και πρωτοπορία, στη ζωή η πρόκληση είναι ο κανόνας και η πρωτοπορία η εξαίρεση...
Έτσι συμβαίνει και στη σημερινή Ελλάδα. Προύχοντες κι αφεντικά να προκαλούν, ενώ η μεγάλη μερίδα του πληθυσμού φτωχοποιείται...
Θα έχουμε, βέβαια, για πάντα την τέχνη (παραφράζοντας το «θα έχουμε για πάντα το Παρίσι», που είπε ο Ρικ στην Ίζλα στην αγαπημένη μας «Καζαμπλάνκα»). Αρκεί, αφενός να έχουμε να... φάμε, αφετέρου αν οι καλοί μας σκηνοθέτες στείλουν με διαστημόπλοιο την... Ιφιγένεια να θυσιαστεί στη σελήνη, να μην τη βάλουν και να πει: «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο βήμα για το θέατρο»!
Καλό μας Σαββατοκύριακο, σύντροφοι...
ΥΓ1. Η πρωτοπορία στην τέχνη πάντα ενοχλούσε, επειδή τάραζε τα νερά τού καλλιτεχνικού κατεστημένου. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως ό,τι σαχλαμάρα σκεφθεί κάποιος είναι και τέχνη. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις δύο Έλληνες εικαστικοί με τα καρπούζια τους. Ο ένας τα πέταξε από αγροτικό και κοκκίνισε ο δρόμος, ενώ ο άλλος φωτογραφήθηκε να κάνει... σεξ μ’ ένα καρπούζι!
ΥΓ2. Κρίμα που τα «παλλόμενα πέη» του Γιαν Φαμπρ δεν θα... ανέβουν στην Επίδαυρο. Το θέαμα θα ήταν ταιριαστό με την ελληνική πραγματικότητα, αφού όλοι και μας έχουν γράψει εκεί που δεν πιάνει μελάνι και μας «πηδάνε»!
