«Σε περίμενα και δεν ήρθες…»
Το 1980 εκδόθηκε από την Columbia ένας δίσκος 33 στροφών με τα οκτώ τούρκικα τραγούδια που ηχογράφησε ο Στέλιος Καζαντζίδης το 1960 και το 1962 και κυκλοφόρησαν τότε σε δίσκους 78 και 45 στροφών από την Columbia. Ο δίσκος είχε τίτλο «Τα τραγούδια της Ανατολής» και περιλάμβανε επίσης δυο σόλο του Γιώργου Μητσάκη, με επιρροές από τη μουσική παράδοση της Μικράς Ασίας κι άλλα τέσσερα παραδοσιακά, τούρκικα τραγούδια, που ηχογραφήθηκαν την ίδια, περίπου, εποχή με τον Θόδωρο Ντερμιτζόγλου και την Λένα Σταμπουλή.
Τα έξι πρώτα τραγούδια ηχογραφήθηκαν με μεγάλη ορχήστρα στις 12 Ιουλίου 1960, τέσσερις μήνες μετά το πρώτο ταξίδι του Καζαντζίδη με τη Μαρινέλλα στην Πόλη για εμφανίσεις. Την ορχήστρα της ηχογράφησης αποτέλεσαν μουσικοί όπως ο Γιώργος Κόρος, ο Βασίλης Σαλέας, ο Βασίλης Καραπατάκης, ο Γιάννης Δέδες, ο Βαγγέλης Μεθυμάκης, ο Βαγγέλης Σκουρτανιώτης, ο Γιάννης Λειβαδίτης και ο Θόδωρος Δερβενιώτης.
Τα δυο τελευταία ηχογραφήθηκαν τον Μάρτη του 1962 στην Πόλη, κατά τη διάρκεια της δεύτερης επίσκεψης του Καζαντζίδη, με τη συμμετοχή Τούρκων μουσικών, ανάμεσα στους οποίους ήταν και σπουδαίος Σουκρί Μπέη με το κλαρίνο του.
Το 1991 τα οκτώ τούρκικα μαζί με τα οκτώ δημοτικά τραγούδια του Καζαντζίδη συμπεριλήφθηκαν σε ένα δίσκο με τίτλο «Εξ Ανατολών προς δυσμάς», ενώ το 2008 το cd κυκλοφόρησε σε μια αξιοζήλευτη έκδοση στην Τουρκία, από την τουρκική εταιρεία AJS Müzik με τίτλο «Ta tragoudia tis Anatolis - Anadolu Sarkilari»,
Οι παιδικές μου μνήμες ανατρέχουν σε ένα απόγευμα, κάπου στα 1980-81, λίγο μετά την έκδοση του δίσκου, όταν, μαζί με τον πατέρα μου, ο οποίος είχε γράψει τα τούρκικα του Καζαντζίδη σε μια κόκκινη, εξηντάρα κασέτα (που στην άλλη πλευρά είχε τα δημοτικά του Καζαντζίδη), πήραμε ένα φορητό κασετόφωνο Silver και πήγαμε στον παππού μου τον Θανάση (πατέρα του πατέρα μου), ο οποίος γεννήθηκε στα τέλη της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα και έζησε στην Κίο της Μικράς Ασίας κι αφού πολέμησε και τραυματίστηκε το ‘22 στη μάχη του Σαγγάριου, τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς, κατέφθασε πρόσφυγας στο «Άγιο» Καραμπουρνάκι, όπου έζησε μέχρι τα βαθιά γεράματα.
Θυμάμαι πως ο παππούς άκουγε προσεκτικά, σχεδόν κατανυκτικά τα τραγούδια και με πολλή συγκίνηση μετέφραζε τους περισσότερους από τους στίχους. Από τότε «καρφώθηκε» στη μνήμη μου εκείνο το «σε περίμενα και δεν ήρθες», στο «Bekledim de gelmedin», ένα τραγούδι, που μετά από χιλιάδες ακροάσεις, με συγκινεί πάντα, όποτε το ακούω…
Έκανα αυτό το μικρό ταξίδι στο χρόνο, γιατί λίγο πριν τα Χριστούγεννα ήρθε στα χέρια μου το εξαιρετικό βιβλίο του φίλου Παναγιώτη Χατζηαντώνογλου, με την ελεύθερη λογοτεχνική μετάφραση από τα τουρκικά στα ελληνικά των οκτώ «τραγουδιών της Ανατολής» του Στέλιου Καζαντζίδη, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Λιοτρόπια».
Στο βιβλίο περιλαμβάνονται κείμενα του Χατζηαντώνογλου για την ιστορία των τραγουδιών, ένα κείμενο του Δημήτρη Μανιάτη για τις επισκέψεις του Καζαντζίδη στην Πόλη, οι τούρκικοι και οι μεταφρασμένοι στίχοι των οκτώ τραγουδιών, οι ετικέτες των δίσκων, φωτογραφικό παράρτημα από τα ταξίδια και τις εμφανίσεις του λαϊκού βάρδου στην Πόλη, τα εξώφυλλα των εκδόσεων με τα τούρκικα τραγούδια, καθώς και μουσική καταγραφή σε παρτιτούρες από τον Λεωνίδα Στούμπο. Ο σχεδιασμός και η επιμέλεια του βιβλίου έγιναν από τον Άρη Κοντογιάννη.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Παναγιώτης Χατζηαντώνογλου ασχολήθηκε με τον Στέλιο Καζαντζίδη. Το 2009 ο Αιγαλιώτης (με καταγωγή από τη Μικρά Ασία) εκπαιδευτικός, συγγραφέας και μελετητής του λαϊκού και παραδοσιακού τραγουδιού παρουσίασε το βιβλίο «Η δισκογραφία των τραγουδιών του Στέλιου Καζαντζίδη», μια από τις σημαντικότερες έρευνες που εκδόθηκαν για τον Καζαντζίδη, ενώ το 2019 κυκλοφόρησε από την ίδια σειρά το βιβλίο του «Τα Ποντιακά τραγούδια του Στέλιου Καζαντζίδη», σε ελεύθερη λογοτεχνική απόδοση από την ποντιακή διάλεκτο.
Το 1980 εκδόθηκε από την Columbia ένας δίσκος 33 στροφών με τα οκτώ τούρκικα τραγούδια που ηχογράφησε ο Στέλιος Καζαντζίδης το 1960 και το 1962 και κυκλοφόρησαν τότε σε δίσκους 78 και 45 στροφών από την Columbia. Ο δίσκος είχε τίτλο «Τα τραγούδια της Ανατολής» και περιλάμβανε επίσης δυο σόλο του Γιώργου Μητσάκη, με επιρροές από τη μουσική παράδοση της Μικράς Ασίας κι άλλα τέσσερα παραδοσιακά, τούρκικα τραγούδια, που ηχογραφήθηκαν την ίδια, περίπου, εποχή με τον Θόδωρο Ντερμιτζόγλου και την Λένα Σταμπουλή.
Τα έξι πρώτα τραγούδια ηχογραφήθηκαν με μεγάλη ορχήστρα στις 12 Ιουλίου 1960, τέσσερις μήνες μετά το πρώτο ταξίδι του Καζαντζίδη με τη Μαρινέλλα στην Πόλη για εμφανίσεις. Την ορχήστρα της ηχογράφησης αποτέλεσαν μουσικοί όπως ο Γιώργος Κόρος, ο Βασίλης Σαλέας, ο Βασίλης Καραπατάκης, ο Γιάννης Δέδες, ο Βαγγέλης Μεθυμάκης, ο Βαγγέλης Σκουρτανιώτης, ο Γιάννης Λειβαδίτης και ο Θόδωρος Δερβενιώτης.
Τα δυο τελευταία ηχογραφήθηκαν τον Μάρτη του 1962 στην Πόλη, κατά τη διάρκεια της δεύτερης επίσκεψης του Καζαντζίδη, με τη συμμετοχή Τούρκων μουσικών, ανάμεσα στους οποίους ήταν και σπουδαίος Σουκρί Μπέη με το κλαρίνο του.
Το 1991 τα οκτώ τούρκικα μαζί με τα οκτώ δημοτικά τραγούδια του Καζαντζίδη συμπεριλήφθηκαν σε ένα δίσκο με τίτλο «Εξ Ανατολών προς δυσμάς», ενώ το 2008 το cd κυκλοφόρησε σε μια αξιοζήλευτη έκδοση στην Τουρκία, από την τουρκική εταιρεία AJS Müzik με τίτλο «Ta tragoudia tis Anatolis - Anadolu Sarkilari»,
Οι παιδικές μου μνήμες ανατρέχουν σε ένα απόγευμα, κάπου στα 1980-81, λίγο μετά την έκδοση του δίσκου, όταν, μαζί με τον πατέρα μου, ο οποίος είχε γράψει τα τούρκικα του Καζαντζίδη σε μια κόκκινη, εξηντάρα κασέτα (που στην άλλη πλευρά είχε τα δημοτικά του Καζαντζίδη), πήραμε ένα φορητό κασετόφωνο Silver και πήγαμε στον παππού μου τον Θανάση (πατέρα του πατέρα μου), ο οποίος γεννήθηκε στα τέλη της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα και έζησε στην Κίο της Μικράς Ασίας κι αφού πολέμησε και τραυματίστηκε το ‘22 στη μάχη του Σαγγάριου, τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς, κατέφθασε πρόσφυγας στο «Άγιο» Καραμπουρνάκι, όπου έζησε μέχρι τα βαθιά γεράματα.
Θυμάμαι πως ο παππούς άκουγε προσεκτικά, σχεδόν κατανυκτικά τα τραγούδια και με πολλή συγκίνηση μετέφραζε τους περισσότερους από τους στίχους. Από τότε «καρφώθηκε» στη μνήμη μου εκείνο το «σε περίμενα και δεν ήρθες», στο «Bekledim de gelmedin», ένα τραγούδι, που μετά από χιλιάδες ακροάσεις, με συγκινεί πάντα, όποτε το ακούω…
Έκανα αυτό το μικρό ταξίδι στο χρόνο, γιατί λίγο πριν τα Χριστούγεννα ήρθε στα χέρια μου το εξαιρετικό βιβλίο του φίλου Παναγιώτη Χατζηαντώνογλου, με την ελεύθερη λογοτεχνική μετάφραση από τα τουρκικά στα ελληνικά των οκτώ «τραγουδιών της Ανατολής» του Στέλιου Καζαντζίδη, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Λιοτρόπια».
Στο βιβλίο περιλαμβάνονται κείμενα του Χατζηαντώνογλου για την ιστορία των τραγουδιών, ένα κείμενο του Δημήτρη Μανιάτη για τις επισκέψεις του Καζαντζίδη στην Πόλη, οι τούρκικοι και οι μεταφρασμένοι στίχοι των οκτώ τραγουδιών, οι ετικέτες των δίσκων, φωτογραφικό παράρτημα από τα ταξίδια και τις εμφανίσεις του λαϊκού βάρδου στην Πόλη, τα εξώφυλλα των εκδόσεων με τα τούρκικα τραγούδια, καθώς και μουσική καταγραφή σε παρτιτούρες από τον Λεωνίδα Στούμπο. Ο σχεδιασμός και η επιμέλεια του βιβλίου έγιναν από τον Άρη Κοντογιάννη.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Παναγιώτης Χατζηαντώνογλου ασχολήθηκε με τον Στέλιο Καζαντζίδη. Το 2009 ο Αιγαλιώτης (με καταγωγή από τη Μικρά Ασία) εκπαιδευτικός, συγγραφέας και μελετητής του λαϊκού και παραδοσιακού τραγουδιού παρουσίασε το βιβλίο «Η δισκογραφία των τραγουδιών του Στέλιου Καζαντζίδη», μια από τις σημαντικότερες έρευνες που εκδόθηκαν για τον Καζαντζίδη, ενώ το 2019 κυκλοφόρησε από την ίδια σειρά το βιβλίο του «Τα Ποντιακά τραγούδια του Στέλιου Καζαντζίδη», σε ελεύθερη λογοτεχνική απόδοση από την ποντιακή διάλεκτο.
