Σαν σήμερα…
Στις 7 Ιουλίου του 1936 γεννήθηκε στα Ανώγεια της Κρήτης ο Νίκος Ξυλούρης. Έφυγε νεότατος από τη ζωή, στις 8 Φεβρουαρίου του 1980…
Το «Σάλπισμα», οι πρόβες και τα ανέκδοτα
Στις αρχές του 1978 ο νέος συνθέτης Λουκάς Θάνος μπήκε στο studio για να ηχογραφήσει μια σειρά από δέκα μελοποιημένα ποιήματα των Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Άρη Αλεξάνδρου και Δημήτρη Θάνου από τον συνθέτη Λουκά Θάνο, με ερμηνευτή τον Νίκο Ξυλούρη. Παρόλο που ηχογραφήθηκε, το «Σάλπισμα» δεν κυκλοφόρησε το Πάσχα του ’78, όπως είχε προγραμματισθεί, αλλά τον Μάρτη του 1980, όταν ο Νίκος Ξυλούρης είχε φύγει από τη ζωή.
Το περασμένο καλοκαίρι το Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι «Αεράκης – Σείστρον» σε συνεργασία με τον Δήμο Ανωγείων Κρήτης, με αφορμή τη συμπλήρωση σαράντα ένα χρόνων από το «φευγιό» του Νίκου Ξυλούρη, προχώρησαν στην έκδοση ενός cd – ντοκουμέντου, με τρία ανέκδοτα τραγούδια του Λουκά Θάνου, σε ποίηση Κωστή Παλαμά, Κώστα Βάρναλη και Γιάννη Ρίτσου, με ερμηνευτή τον Ξυλούρη, πέντε ντοκουμέντα από τις πρόβες για την ηχογράφηση των τραγουδιών του «Σαλπίσματος», καθώς και την πρώτη ραδιοφωνική ανακοίνωση για την κυκλοφορία του δίσκου, από τη διαφημιστική εκπομπή της Columbia, με τη φωνή του Γιώργου Λεφεντάριου.
Τα τραγούδια του cd
1) Σήκω γλυκέ μου (Γιάννης Ρίτσος)
2) Εμείς οι εργάτες (Κωστής Παλαμάς)
3) Στους Μπελογιάννηδες (Κώστας Βάρναλης)
4) Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου (Κώστας Βάρναλης)
5) Κι αν έσβησε σαν ίσκιος (Κώστας Καρυωτάκης)
6) Το άγαλμα της Ελευθερίας που φωτίζει τον κόσμο (Κώστας Καρυωτάκης)
7) Την καρδιά σου (Λουκάς Θάνος)
8) Τις νύχτες (Άρης Αλεξάνδρου)
9) Πρώτη μετάδοση – 15/02/1980
Στο «Σήκω γλυκέ μου» έπαιξαν οι Στέλιος Βαμβακάρης (μπουζούκι), Τάκης Χαρίτος (πιάνο), Μάνος Αβαράκης (πνευστά), Νίκος Καραχάλιος (ακουστική κιθάρα), Βαγγέλης Παπαγγελίδης (μπάσο), Δημήτρης Παπαγγελίδης (κλασική κιθάρα) και Νίκος Τουλιάτος (κρουστά). Στα υπόλοιπα έπαιξε πιάνο και κιθάρα ο Λουκάς Θάνος. Η σύνθεση του εξωφύλλου είναι της Όλγας Θάνου.
Δεν νομίζω πως χρειάζεται να γράψω κάτι περισσότερο, για ένα υλικό που έχει πάρει τη θέση του στην ιστορία. Έχω γράψει κι άλλες φορές, πως είμαι ιδιαίτερα ευτυχής, καλλιτέχνες και εταιρείες ανοίγουν τα συρτάρια τους και προχωρούν σε τέτοιες εκδόσεις με αρχειακό υλικό, όπως ήταν και η κυκλοφορία από την ίδια εταιρεία, ενός διπλού cd με τη ζωντανή ηχογράφηση του Νίκου Ξυλούρη στο κέντρο «Αρετούσα» στο Ηράκλειο της Κρήτης, μαζί με την Άννα Βίσση και την Κατερίνα Σκορδαλάκη, το καλοκαίρι του ’78.
Βέβαια, η διαδικασία της κυκλοφορίας ενός τέτοιου δίσκου, πολύ περισσότερο όταν δεν γίνεται από μια «μεγάλη» εταιρεία, νομίζω πως υστερεί στη διαφήμιση και την προώθησή του. Εντελώς τυχαία, πληροφορήθηκα από κάποιο φίλο για αυτή την κυκλοφορία. Εκ των υστέρων και μετά την αγορά του cd, διαπίστωσα πως υπήρχαν κάποιες σκόρπιες και λίγες, σε σχέση με την ιστορική σημασία του υλικού, καταχωρήσεις στο διαδίκτυο…
Ένα «γράμμα» από τον Λουκά Θάνο
Στο ένθετο του cd ο Λουκάς Θάνος ακούει τις ηχογραφήσεις, θυμάται και «συνομιλεί» με τον Νίκο Ξυλούρη:
Ακούω τον Νίκο στις ανέκδοτες αυτές ηχογραφήσεις μας. Η ίδια έκπληξη, η ίδια αποκάλυψη όπως τότε πριν σαράντα χρόνια που τον πρωτοάκουσα στα Ριζίτικα. Τότε δεν ήξερα γιατί ήθελα μόνο τον Ξυλούρη να τραγουδήσει τα τραγούδια μου. Τώρα ακόμα δεν ξέρω, μόνο νιώθω όπως τότε μια ιερή τελετουργία να διαπερνά από άκρη σ’ άκρη το κορμί μου. Το απώτερο παρελθόν και το μέλλον του Απόλλωνα που χορεύουν τον Διόνυσο του παρόντος μου στους ήχους της ανυπότακτης Κρήτης με τη γλώσσα την Ελληνική… αυτή νομίζω την μεγάλη εντολή μου παραδίδει ο αρχαγγελικός φίλος μου.
Είπα φίλος μου…πόσο τυχερός λοιπόν άνθρωπος είμαι…
Έγραφα τραγούδια από μικρός.
Δεν ήθελα κανέναν να μου τα τραγουδήσει. Άκουσα τα Ριζίτικα.
Η πρώτη μεγάλη μουσική αποκάλυψη για μένα. Ένας κόσμος απλώθηκε, άνοιξε με ελευθέρωσε ο ήχος. «Μόνο αυτή τη φωνή θέλω για τα τραγούδια μου πατέρα», είπα… «Πού να τον βρούμε τον Ξυλούρη παιδί μου», μου απάντησε σαστισμένα ο πατέρας μου… κι όμως τον βρήκαμε. Ήρθε στο σπίτι μας. Κάθησε στη πολυθρόνα, σταύρωσε τα πόδια ρούφηξε καυτό ελληνικό καφέ και μετά τσιγάρο ηδονικά. Του έμαθα την «Μπαλάντα του κυρ Μέντιου» και τους «Πόνους της Παναγιάς» την ίδια εκείνη πρώτη μέρα μας. «Θα τον κάνουμε αυτόν το δίσκο Λουκά» θυμάμαι είπε…
Έχουν περάσει χρόνια, κάθομαι στην ίδια πολυθρόνα και γράφω κάτι σαν μιαν ανάμνηση κάποιου άλλου, σαν να μην ήμουν εγώ αυτός με τον Νίκο, αλλά ένα μικρό παιδί που αψηφούσε και το θάνατο ακόμα.
Εγώ, αυτός, με τον Ξυλούρη, κάτι σαν όνειρο στον ύπνο κάποιου άλλου όχι δικό μου. Με τον Νίκο Ξυλούρη εγώ, σκέψου, να τραγουδάμε μαζί στα σκαλοπάτια της ουτοπίας για την χίμαιρα του κόσμου τα ποιήματα της Ελλάδας του Παλαμά, του Βάρναλη, του Καρυωτάκη, του Αλεξάνδρου…
Πριν λίγο καιρό του έστειλα ένα γράμμα νομίζω.
Προς Νίκο Ξυλούρη, Α’ νεκροταφείο Ελλάδας:
«…τι να κάνουμε Νίκο μου, πού πήγε τόσο αίμα, πού πάμε, τι είναι μάχη;»
του έγραψα.
Χτες και ενώ άκουγα τις ανέκδοτες αυτές στιγμές μας, πήρα τελικά
το γράμμα του:
«…σώπα Λουκά, οι πολεμιστές ποτέ δε ρωτάνε».
Με μέγιστη τιμή
Λουκάς Θάνος
Στη λίστα μπορείτε να ακούσετε όλα τα τραγούδια.
Στις 7 Ιουλίου του 1936 γεννήθηκε στα Ανώγεια της Κρήτης ο Νίκος Ξυλούρης. Έφυγε νεότατος από τη ζωή, στις 8 Φεβρουαρίου του 1980…
Το «Σάλπισμα», οι πρόβες και τα ανέκδοτα
Στις αρχές του 1978 ο νέος συνθέτης Λουκάς Θάνος μπήκε στο studio για να ηχογραφήσει μια σειρά από δέκα μελοποιημένα ποιήματα των Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Άρη Αλεξάνδρου και Δημήτρη Θάνου από τον συνθέτη Λουκά Θάνο, με ερμηνευτή τον Νίκο Ξυλούρη. Παρόλο που ηχογραφήθηκε, το «Σάλπισμα» δεν κυκλοφόρησε το Πάσχα του ’78, όπως είχε προγραμματισθεί, αλλά τον Μάρτη του 1980, όταν ο Νίκος Ξυλούρης είχε φύγει από τη ζωή.
Το περασμένο καλοκαίρι το Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι «Αεράκης – Σείστρον» σε συνεργασία με τον Δήμο Ανωγείων Κρήτης, με αφορμή τη συμπλήρωση σαράντα ένα χρόνων από το «φευγιό» του Νίκου Ξυλούρη, προχώρησαν στην έκδοση ενός cd – ντοκουμέντου, με τρία ανέκδοτα τραγούδια του Λουκά Θάνου, σε ποίηση Κωστή Παλαμά, Κώστα Βάρναλη και Γιάννη Ρίτσου, με ερμηνευτή τον Ξυλούρη, πέντε ντοκουμέντα από τις πρόβες για την ηχογράφηση των τραγουδιών του «Σαλπίσματος», καθώς και την πρώτη ραδιοφωνική ανακοίνωση για την κυκλοφορία του δίσκου, από τη διαφημιστική εκπομπή της Columbia, με τη φωνή του Γιώργου Λεφεντάριου.
Τα τραγούδια του cd
1) Σήκω γλυκέ μου (Γιάννης Ρίτσος)
2) Εμείς οι εργάτες (Κωστής Παλαμάς)
3) Στους Μπελογιάννηδες (Κώστας Βάρναλης)
4) Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου (Κώστας Βάρναλης)
5) Κι αν έσβησε σαν ίσκιος (Κώστας Καρυωτάκης)
6) Το άγαλμα της Ελευθερίας που φωτίζει τον κόσμο (Κώστας Καρυωτάκης)
7) Την καρδιά σου (Λουκάς Θάνος)
8) Τις νύχτες (Άρης Αλεξάνδρου)
9) Πρώτη μετάδοση – 15/02/1980
Στο «Σήκω γλυκέ μου» έπαιξαν οι Στέλιος Βαμβακάρης (μπουζούκι), Τάκης Χαρίτος (πιάνο), Μάνος Αβαράκης (πνευστά), Νίκος Καραχάλιος (ακουστική κιθάρα), Βαγγέλης Παπαγγελίδης (μπάσο), Δημήτρης Παπαγγελίδης (κλασική κιθάρα) και Νίκος Τουλιάτος (κρουστά). Στα υπόλοιπα έπαιξε πιάνο και κιθάρα ο Λουκάς Θάνος. Η σύνθεση του εξωφύλλου είναι της Όλγας Θάνου.
Δεν νομίζω πως χρειάζεται να γράψω κάτι περισσότερο, για ένα υλικό που έχει πάρει τη θέση του στην ιστορία. Έχω γράψει κι άλλες φορές, πως είμαι ιδιαίτερα ευτυχής, καλλιτέχνες και εταιρείες ανοίγουν τα συρτάρια τους και προχωρούν σε τέτοιες εκδόσεις με αρχειακό υλικό, όπως ήταν και η κυκλοφορία από την ίδια εταιρεία, ενός διπλού cd με τη ζωντανή ηχογράφηση του Νίκου Ξυλούρη στο κέντρο «Αρετούσα» στο Ηράκλειο της Κρήτης, μαζί με την Άννα Βίσση και την Κατερίνα Σκορδαλάκη, το καλοκαίρι του ’78.
Βέβαια, η διαδικασία της κυκλοφορίας ενός τέτοιου δίσκου, πολύ περισσότερο όταν δεν γίνεται από μια «μεγάλη» εταιρεία, νομίζω πως υστερεί στη διαφήμιση και την προώθησή του. Εντελώς τυχαία, πληροφορήθηκα από κάποιο φίλο για αυτή την κυκλοφορία. Εκ των υστέρων και μετά την αγορά του cd, διαπίστωσα πως υπήρχαν κάποιες σκόρπιες και λίγες, σε σχέση με την ιστορική σημασία του υλικού, καταχωρήσεις στο διαδίκτυο…
Ένα «γράμμα» από τον Λουκά Θάνο
Στο ένθετο του cd ο Λουκάς Θάνος ακούει τις ηχογραφήσεις, θυμάται και «συνομιλεί» με τον Νίκο Ξυλούρη:
Ακούω τον Νίκο στις ανέκδοτες αυτές ηχογραφήσεις μας. Η ίδια έκπληξη, η ίδια αποκάλυψη όπως τότε πριν σαράντα χρόνια που τον πρωτοάκουσα στα Ριζίτικα. Τότε δεν ήξερα γιατί ήθελα μόνο τον Ξυλούρη να τραγουδήσει τα τραγούδια μου. Τώρα ακόμα δεν ξέρω, μόνο νιώθω όπως τότε μια ιερή τελετουργία να διαπερνά από άκρη σ’ άκρη το κορμί μου. Το απώτερο παρελθόν και το μέλλον του Απόλλωνα που χορεύουν τον Διόνυσο του παρόντος μου στους ήχους της ανυπότακτης Κρήτης με τη γλώσσα την Ελληνική… αυτή νομίζω την μεγάλη εντολή μου παραδίδει ο αρχαγγελικός φίλος μου.
Είπα φίλος μου…πόσο τυχερός λοιπόν άνθρωπος είμαι…
Έγραφα τραγούδια από μικρός.
Δεν ήθελα κανέναν να μου τα τραγουδήσει. Άκουσα τα Ριζίτικα.
Η πρώτη μεγάλη μουσική αποκάλυψη για μένα. Ένας κόσμος απλώθηκε, άνοιξε με ελευθέρωσε ο ήχος. «Μόνο αυτή τη φωνή θέλω για τα τραγούδια μου πατέρα», είπα… «Πού να τον βρούμε τον Ξυλούρη παιδί μου», μου απάντησε σαστισμένα ο πατέρας μου… κι όμως τον βρήκαμε. Ήρθε στο σπίτι μας. Κάθησε στη πολυθρόνα, σταύρωσε τα πόδια ρούφηξε καυτό ελληνικό καφέ και μετά τσιγάρο ηδονικά. Του έμαθα την «Μπαλάντα του κυρ Μέντιου» και τους «Πόνους της Παναγιάς» την ίδια εκείνη πρώτη μέρα μας. «Θα τον κάνουμε αυτόν το δίσκο Λουκά» θυμάμαι είπε…
Έχουν περάσει χρόνια, κάθομαι στην ίδια πολυθρόνα και γράφω κάτι σαν μιαν ανάμνηση κάποιου άλλου, σαν να μην ήμουν εγώ αυτός με τον Νίκο, αλλά ένα μικρό παιδί που αψηφούσε και το θάνατο ακόμα.
Εγώ, αυτός, με τον Ξυλούρη, κάτι σαν όνειρο στον ύπνο κάποιου άλλου όχι δικό μου. Με τον Νίκο Ξυλούρη εγώ, σκέψου, να τραγουδάμε μαζί στα σκαλοπάτια της ουτοπίας για την χίμαιρα του κόσμου τα ποιήματα της Ελλάδας του Παλαμά, του Βάρναλη, του Καρυωτάκη, του Αλεξάνδρου…
Πριν λίγο καιρό του έστειλα ένα γράμμα νομίζω.
Προς Νίκο Ξυλούρη, Α’ νεκροταφείο Ελλάδας:
«…τι να κάνουμε Νίκο μου, πού πήγε τόσο αίμα, πού πάμε, τι είναι μάχη;»
του έγραψα.
Χτες και ενώ άκουγα τις ανέκδοτες αυτές στιγμές μας, πήρα τελικά
το γράμμα του:
«…σώπα Λουκά, οι πολεμιστές ποτέ δε ρωτάνε».
Με μέγιστη τιμή
Λουκάς Θάνος
Στη λίστα μπορείτε να ακούσετε όλα τα τραγούδια.
