*Με στοιχεία από τα βιβλία του Κώστα Μπαλαχούτη (Μεγάλοι Δημιουργοί, Άπονες Εξουσίες) - Απαγορεύεται η αναδημοσίευση δίχως την άδεια των εκδοτών.
Καίριος, γόνιμος, εύστοχος, απολαυστικός.
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, στις 18 Μαρτίου 1939.
Θα πραγματοποιήσει μαθήματα θεωρία της μουσικής και βιολιού στο Ωδείο της Ιεράπετρας και θα συνεχίσει τις σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών. Παράλληλα «περνάει» στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στον τομέα κοινωνικών και φιλοσοφικών σπουδών.
Εμφανίζεται στις αρχές του ‘60 γράφοντας μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Μπήκε στο “θεοδωρακικό” κλίμα και στην ιστορική συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη τον Μάρτη του 1961 στο “Κεντρικόν” - με την ορχήστρα ποικίλης μουσικής της ΕΙΡ και ερμηνευτές τους Καζαντζίδη - Μαρινέλλα, Λίντα, Μπιθικώτση, σολίστ στο μπουζούκι τον Χιώτη και τον Χατζιδάκι να συνοδεύει στο πιάνο- παρουσίασε το πρώτο του τραγούδι, “Η Βάγια” σε στίχους Νίκου Γκάτσου, με ερμηνευτή τον Τέρυ Χρυσό. Το τραγούδι είχε δισκογραφηθεί ένα χρόνο νωρίτερα στην Lyra με τον Γιάννη Βασιλούνη.
Το 1963 με τη μουσική που υπογράφει για την ταινία του Νίκου Κούνδουρου, “Μικρές Αφροδίτες”, κερδίζει το βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης .
Η επιτυχία της ταινίας και του soundtrack κάνει το συνθέτη γνωστό παγκοσμίως, και ο Μαρκόπουλος χαιρετίζεται για το ταλέντο του απ’ άκρη σ’ άκρη στον κόσμο, από τα Βαλκάνια και την Ευρώπη, μέχρι την Αμερική και την Ιαπωνία.
Συνέχισε να γράφει μουσική για χοροδράματα, ταινίες (“Επιχείρηση Απόλλων” με το γνωστό “Ζαβαρακατρανέμια”, “Νο mister Johnson-12 Λαϊκά σχήματα”, “Ψαρόγιαννος”, “΄Ενας ντελικανής”, “Το κορίτσι με το κορδελάκι”, “Οι Αδίστακτοι”κ.α.) από όπου ξεπροβάλλουν και όμορφα τραγούδια. Σολίστες στο μπουζούκι στα ενδιαφέροντα έργα του είναι κυρίως οι Γιώργος Ζαμπέτας και Χάρης Λεμονόπουλος.
Με ενορχηστρώσεις του, κυκλοφορούν από την Philips, δεύτερες εκτελέσεις των τραγουδιών του Θεοδωράκη με τους Γιάννη Βογιατζή, Κώστα Χατζή κ.α.
Στην δισκογραφία συνεχίζει να κάνει την εμφάνισή του με συνθέσεις που προκαλούν αίσθηση : “Πέρα από την θάλασσα” σε στίχους Ερρίκου Θαλασσινού με τον Γιώργο Ζωγράφο σε πρώτη εκτέλεση και στην συνέχεια με την Βίκυ Μοσχολιού, “Τα παλικάρια” σε στίχους ΄Ακου Δασκαλόπουλου με την Δούκισσα και σε δεύτερη εκτέλεση με την Μαρινέλλα, “Γκρεμισμένα σπίτια” σε στίχους Νότη Περγιάλη με τον Κώστα Χατζή καθώς και πιό λαϊκές στιγμές με τους Τζανετή και Πουλόπουλο.
Το 1967 ταξιδεύει στο Λονδίνο όπου συμπληρώνει τις γνώσεις και τον μουσικό του οπλισμό. Απομακρύνεται από την κλασική δομή της λαϊκής ορχήστρας (δύο μπουζούκια, ένα πιάνο) και στρέφεται σε ένα παραδοσιακό αλλά και πρωτοποριακό συνάμα ενορχηστρωτικό ύφος, όπου πρωταγωνιστούν το λαούτο, η λύρα και το σαντούρι (μόνιμοι συνεργάτες του οι Τάσος Διακογιώργος και Αριστείδης Μόσχος), μπολιάζοντας το λαϊκό τραγούδι με φολκλορικά στοιχεία.
Το 1969 “Ο ΄Ηλιος ο πρώτος” σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη με τους Σταύρο Πασπαράκη και Μαρία Δημητριάδη, θα αποσυρθεί από τα δισκοπωλεία, λίγο μετά την κυκλοφορία του, γιατί θεωρείται ως “αντικαθεστωτικός”, για να βγει λίγο αργότερα χωρίς το επίμαχο τραγούδι, “Τα παιδιά”, που είχε ενοχλήσει.
Το 1970 παρουσιάζει το “Χρονικό” σε στίχους Κ. Χ. Μύρη (ψευδώνυμο του Κώστα Γεωργουσόπουλου), με ερμηνευτές τους Νίκο Ξυλούρη (είναι η πρώτη φορά που ο “Αρχάγγελος” της Κρήτης διαβαίνει το σκαλοπάτια του “έντεχνου” για να ακολουθήσει για μια δεκαετία μια μεγαλειώδη πορεία στο χώρο αυτό μέχρι και την αναπάντεχη φυγή του) και Μ. Δημητριάδη.
Στο “Χρονικό” (“Καφενείον η Ελλάς”, “1944”, “Ο γέρο - δάσκαλος” κ.α.) συνυπάρχουν πρωτότυπα και δημιουργικά το “δημοτικό” με το “λαϊκό”, το σύγχρονο με το παραδοσιακό, δίνοντας το στίγμα του Μαρκόπουλου για ένα νέο μουσικό “κίνημα” του οποίου είναι ο εμπνευστής: “Επιστροφή στις ρίζες”.
Την επόμενη χρονιά βγαίνουν τα “Ριζίτικα”, με διασκευές παλιών κρητικών τραγουδιών με την εκφραστική και βροντερή φωνή του Ξυλούρη να δεσπόζει. Το “Πότε θα κάνει ξαστεριά” γίνεται αντιδικτατορικό σύνθημα.
Το 1972 κυκλοφορεί η “Ιθαγένεια” σε “μαγικούς” παρά την τραγικότητά τους στίχους Κ. Χ. Μύρη (“Γεννήθηκα”, “Χίλια μύρια κύματα μακριά τ’ Αϊβαλί”) στο ίδιο πνεύμα με το “Χρονικό” και ερμηνευτές τους Ξυλούρη και Μέμυ Σπυράτου.
Παράλληλα εκδίδονται το “Διάλειμμα” σε στίχους Μύρη, Ελευθερίου, Σκούρτη, Θαλασσινού και του ίδιου του συνθέτη και “Τα τραγούδια του νέου πατέρα” με τον Μαρκόπουλο και την Ξανθίππη Καραθανάση από όπου ξεχωρίζει το “Την εικόνα σου σεβάστηκα” σε στίχους Μιχάλη Κατσαρού.
Ακολουθεί η μελοποίηση του ποιήματος του Γιώργου Σεφέρη “Ο Στρατής θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους”.
Το 1974 κυκλοφορούν τα άλμπουμ “Θητεία”, “Θεσσαλικός κύκλος” και “Μετανάστες”.
Η “Θητεία” σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου και ερμηνευτές τους Χαράλαμπο Γαργανουράκη, Λάκη Χαλκιά και Τάνια Τσανακλίδου (σε πρώτη εμφάνιση στην δισκογραφία) αποτελεί έναν από τους πιο επιτυχημένους κύκλους τραγουδιών του Μαρκόπουλου (“Τα λόγια και χρόνια”, “Μαλαματένια λόγια” κ.α.). Το όμποε του δεξιοτέχνη Βαγγέλη Χριστόπουλου που εμπλουτίζει την ορχήστρα θα πρωταγωνιστήσει και στις προσεχείς δουλειές του συνθέτη. Ο αγωνιώδης ρόγχος που ακούγεται στο τέλος είναι του λαϊκού συνθέτη Νίκου Καρανικόλα.
Ο “Θεσσαλικός κύκλος” σε στίχους Κώστα Βίρβου είναι μία ευρηματική προσπάθεια να αποδοθεί η κοινωνική πραγματικότητα, τα χαρακτηριστικά επαγγέλματα και η νοοτροπία της αγροτικής υπαίθρου. Τραγουδούν οι Μοσχολιού, Λιζέτα Νικολάου, Παύλος Σιδηρόπουλος, Γαργανουράκης, ο συνθέτης και προλογίζει ο Βασίλης Τσιτσάνης. Την παράσταση “ενορχηστρωτικά” κλέβουν τα πνευστά (τρομπέτες) και το σαντούρι του Αριστείδη Μόσχου ο οποίος συμμετέχει και σαν τραγουδιστής.
Οι “Μετανάστες” σε στίχους Γιώργου Σκούρτη με την Μοσχολιού και τον Χαλκιά περιλαμβάνουν καλά λαϊκά τραγούδια που όπως αποδείχτηκε κέρδισαν τη μάχη με το χρόνο, χαρακτηριστικό του έργου του Μαρκόπουλου: “Μιλώ για τα παιδιά μου”, “Εδώ στην ξένη χώρα”, “Η Φάμπρικα” κ.α.
Από τα “Ανεξάρτητα” με τους Μοσχολιού, Χαλκιά, ξεχωρίζουν “Το Πέραμα” και “Αλεξάνδρεια” σε στίχους του ποιητή Γιώργου Χρονά, “Η Ρόζα η ναζιάρα” του Μιχάλη Φακίνου και “Λένγκω {Ελλάδα}”.
Στο “Αφιέρωμα” με τους Γαργανουράκη, Λ. Νικολάου ακούγεται η “Κρήτη” του συνθέτη.
Το 1976 βγαίνουν οι “Εργάτες”, μάλλον για να ικανοποιήσουν την “πελατεία” - κομματικές νεολαίες. Ο Μαρκόπουλος αστειευόμενος θα δηλώσει : «Κάναμε τους Μετανάστες, τώρα τους Εργάτες, μετά θα κάνουμε και τους Υπάλληλους...».
Συγχρόνως κυκλοφορούν τα ορχηστρικά “Λαϊκά Κεντήματα” και το μπροστάρικο ενορχηστρωτικά “Οροπέδιο” που πειραματίζεται πάνω στις νέες μουσικές τάσεις. Το έργο είναι βασισμένο στο ομώνυμο ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού με συνδετικούς στίχους του συνθέτη.
Ακολουθεί η μελοποίηση των “Ελεύθερων πολιορκημένων” του Διονύσιου Σολωμού με τους Ειρήνη Παπά, Ξυλούρη και Κλωναρίδη.
Το 1978 ο Μαρκόπουλος “ντύνει” μουσικά με το “Ποιός πληρώνει τον βαρκάρη” (“Who pays the ferryman”) την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά του BBC. Η μελωδία αυτή γνώρισε διεθνή επιτυχία. Ψάχνοντας στο έργο του Μαρκόπουλου, η μουσική του “Βαρκάρη” θυμίζει πολύ την εισαγωγή από το 45άρι του συνθέτη “Οι άντρες οι παλιοί” του 1974.
Το 1979 ο Μαρκόπουλος βάζει τα δυνατά του και κάνει έναν πολύ καλό λαϊκό δίσκο με μία “ρωμαλέα” ορχήστρα και ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα και τις Γιούλη Τσίρου και Βασιλική Λαβίνα. Πρόκειται για το “Σεργιάνι στον κόσμο” με το εξώφυλλο του Δημήτρη Μυταρά, από όπου ξεχωρίζουν τα “Παραπονεμένα λόγια” και “Ενας άπονος αέρας” του Ελευθερίου και τα “Η μάνα του Αλέξανδρου” σε στίχους Πάνου Θεοδωρίδη.
Η διαδρομή του συνθέτη στην δεκαετία κλείνει με τις “Ρίζες”, όπου οι Χαλκιάς, Γαργανουράκης, Κλωναρίδης, Χρ. Καρακώστας ερμηνεύουν παραδοσιακά τραγούδια, ενορχηστρωμένα με τον χαρακτηριστικό τρόπο και ήχο του συνθέτη.
Ο Μαρκόπουλος στην δεκαετία του ‘70 είχε μία σπουδαία προσωπική πορεία, που επηρέασε και άλλους μουσικούς “συνοδοιπόρους” που ακολούθησαν τα “χνάρια” του. Κατόρθωσε να περάσει στο κοινό πρωτοποριακές μελωδικές φόρμες, που έντυναν συχνά “δύσκολους” στίχους, με χρήση ετερόκλητων μουσικών οργάνων. Στο μεταπολιτευτικό κλίμα, ήταν ίσως ο μόνος που παράλληλα με τον Θεοδωράκη, διατήρησε την δική του φωνή στηρίζοντας το προοδευτικό τραγούδι. Πραγματοποίησε πετυχημένες συναυλίες σε όλη την χώρα με μία μόνιμη ομάδα συνεργατών του, που αποτελούσαν οι Γαργανουράκης, Χαλκιάς, Λαβίνα, Σιδηρόπουλος κ.α.
Και στην δεκαετία του ‘80 έδωσε το παρών με αξιόλογες καταθέσεις: “Ορίζοντες” με την Λαβίνα, “Βαριά λαϊκά” με τους Μενιδιάτη, Κλωναρίδη, Λύδια, “Του σίδερου και του νερού” σε στίχους Δ. Χριστοδούλου με τους Μοσχολιού και Βασίλη Σκουλά, “Ρεπορτάζ” σε στίχους Αντώνη Ανδρικάκη με τους Νταλάρα, Λιδάκη, Ζερβουδάκη, Καρελά, “Τολμηρή επικοινωνία” με τον Παύλο Σιδηρόπουλο και όχι μόνο.
Πρόκειται για εξαιρετικά έργα με αληθινή φλόγα δημιουργίας και δομημένα με μεγάλη μαστοριά που όμως παρά την αναγνώριση και επιτυχία τους δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν τον μύθο των παλαιότερων εργασιών του.
Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Μαρκόπουλος θα παρουσιάζει σε συναυλίες τα κλασικά του έργα και ορισμένα νεότερα που δεν θα παύσει στιγμή να δημιουργεί αποδεικνύοντας για πολλοστή φορά την ιδιαιτερότητα και την προσωπική του διαδρομή και σφραγίδα που έχει στο ελληνικό τραγούδι και τις μουσικές του κόσμου.
Παρέμεινε ενεργός μέχρι και το τέλος χαρίζοντάς μας τα πολύτιμα δώρα του. Επιλεκτικός, παρά τις αμέτρητες προτάσεις που δεχόταν, όταν τα πονήματά του και οι περιστάσεις το απαιτούσαν, έπαιρνε καίριες και τολμηρές θέσεις σε ότι αφορούσαν την τέχνη και τον τόπο του, τον άνθρωπο και τον πλανήτη.
«Δεν μελοποιώ, δεν μου αρέσει αυτή η λέξη. Επιχειρώ ένα πάντρεμα της μουσικής μου με την ποίηση. Την ίδια ώρα επιθυμώ η μουσική μου να μπορεί να λειτουργεί αυτόνομα, όπως και ο λόγος… όπως και τα δυο αρμονικά μαζί. Είναι ένας γάμος» θα μου δηλώσει σε σύντομο σμίξιμό μας λίγα χρόνια πριν, και θα προσθέσει:
«Σήμερα είμαστε όλοι πολιορκημένοι από την υποτέλεια, από την έλλειψη φαντασίας, από κάποιους που θέλουν να μην ξεχωρίζουμε το ψέμα από την αλήθεια».
*Μοιραία έχουν «παραλειφθεί» στιγμές της πλούσιας και ακριβής σποράς του Γιάννη Μαρκόπουλου
Καίριος, γόνιμος, εύστοχος, απολαυστικός.
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, στις 18 Μαρτίου 1939.
Θα πραγματοποιήσει μαθήματα θεωρία της μουσικής και βιολιού στο Ωδείο της Ιεράπετρας και θα συνεχίσει τις σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών. Παράλληλα «περνάει» στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στον τομέα κοινωνικών και φιλοσοφικών σπουδών.
Εμφανίζεται στις αρχές του ‘60 γράφοντας μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Μπήκε στο “θεοδωρακικό” κλίμα και στην ιστορική συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη τον Μάρτη του 1961 στο “Κεντρικόν” - με την ορχήστρα ποικίλης μουσικής της ΕΙΡ και ερμηνευτές τους Καζαντζίδη - Μαρινέλλα, Λίντα, Μπιθικώτση, σολίστ στο μπουζούκι τον Χιώτη και τον Χατζιδάκι να συνοδεύει στο πιάνο- παρουσίασε το πρώτο του τραγούδι, “Η Βάγια” σε στίχους Νίκου Γκάτσου, με ερμηνευτή τον Τέρυ Χρυσό. Το τραγούδι είχε δισκογραφηθεί ένα χρόνο νωρίτερα στην Lyra με τον Γιάννη Βασιλούνη.
Το 1963 με τη μουσική που υπογράφει για την ταινία του Νίκου Κούνδουρου, “Μικρές Αφροδίτες”, κερδίζει το βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης .
Η επιτυχία της ταινίας και του soundtrack κάνει το συνθέτη γνωστό παγκοσμίως, και ο Μαρκόπουλος χαιρετίζεται για το ταλέντο του απ’ άκρη σ’ άκρη στον κόσμο, από τα Βαλκάνια και την Ευρώπη, μέχρι την Αμερική και την Ιαπωνία.
Συνέχισε να γράφει μουσική για χοροδράματα, ταινίες (“Επιχείρηση Απόλλων” με το γνωστό “Ζαβαρακατρανέμια”, “Νο mister Johnson-12 Λαϊκά σχήματα”, “Ψαρόγιαννος”, “΄Ενας ντελικανής”, “Το κορίτσι με το κορδελάκι”, “Οι Αδίστακτοι”κ.α.) από όπου ξεπροβάλλουν και όμορφα τραγούδια. Σολίστες στο μπουζούκι στα ενδιαφέροντα έργα του είναι κυρίως οι Γιώργος Ζαμπέτας και Χάρης Λεμονόπουλος.
Με ενορχηστρώσεις του, κυκλοφορούν από την Philips, δεύτερες εκτελέσεις των τραγουδιών του Θεοδωράκη με τους Γιάννη Βογιατζή, Κώστα Χατζή κ.α.
Στην δισκογραφία συνεχίζει να κάνει την εμφάνισή του με συνθέσεις που προκαλούν αίσθηση : “Πέρα από την θάλασσα” σε στίχους Ερρίκου Θαλασσινού με τον Γιώργο Ζωγράφο σε πρώτη εκτέλεση και στην συνέχεια με την Βίκυ Μοσχολιού, “Τα παλικάρια” σε στίχους ΄Ακου Δασκαλόπουλου με την Δούκισσα και σε δεύτερη εκτέλεση με την Μαρινέλλα, “Γκρεμισμένα σπίτια” σε στίχους Νότη Περγιάλη με τον Κώστα Χατζή καθώς και πιό λαϊκές στιγμές με τους Τζανετή και Πουλόπουλο.
Το 1967 ταξιδεύει στο Λονδίνο όπου συμπληρώνει τις γνώσεις και τον μουσικό του οπλισμό. Απομακρύνεται από την κλασική δομή της λαϊκής ορχήστρας (δύο μπουζούκια, ένα πιάνο) και στρέφεται σε ένα παραδοσιακό αλλά και πρωτοποριακό συνάμα ενορχηστρωτικό ύφος, όπου πρωταγωνιστούν το λαούτο, η λύρα και το σαντούρι (μόνιμοι συνεργάτες του οι Τάσος Διακογιώργος και Αριστείδης Μόσχος), μπολιάζοντας το λαϊκό τραγούδι με φολκλορικά στοιχεία.
Το 1969 “Ο ΄Ηλιος ο πρώτος” σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη με τους Σταύρο Πασπαράκη και Μαρία Δημητριάδη, θα αποσυρθεί από τα δισκοπωλεία, λίγο μετά την κυκλοφορία του, γιατί θεωρείται ως “αντικαθεστωτικός”, για να βγει λίγο αργότερα χωρίς το επίμαχο τραγούδι, “Τα παιδιά”, που είχε ενοχλήσει.
Το 1970 παρουσιάζει το “Χρονικό” σε στίχους Κ. Χ. Μύρη (ψευδώνυμο του Κώστα Γεωργουσόπουλου), με ερμηνευτές τους Νίκο Ξυλούρη (είναι η πρώτη φορά που ο “Αρχάγγελος” της Κρήτης διαβαίνει το σκαλοπάτια του “έντεχνου” για να ακολουθήσει για μια δεκαετία μια μεγαλειώδη πορεία στο χώρο αυτό μέχρι και την αναπάντεχη φυγή του) και Μ. Δημητριάδη.
Στο “Χρονικό” (“Καφενείον η Ελλάς”, “1944”, “Ο γέρο - δάσκαλος” κ.α.) συνυπάρχουν πρωτότυπα και δημιουργικά το “δημοτικό” με το “λαϊκό”, το σύγχρονο με το παραδοσιακό, δίνοντας το στίγμα του Μαρκόπουλου για ένα νέο μουσικό “κίνημα” του οποίου είναι ο εμπνευστής: “Επιστροφή στις ρίζες”.
Την επόμενη χρονιά βγαίνουν τα “Ριζίτικα”, με διασκευές παλιών κρητικών τραγουδιών με την εκφραστική και βροντερή φωνή του Ξυλούρη να δεσπόζει. Το “Πότε θα κάνει ξαστεριά” γίνεται αντιδικτατορικό σύνθημα.
Το 1972 κυκλοφορεί η “Ιθαγένεια” σε “μαγικούς” παρά την τραγικότητά τους στίχους Κ. Χ. Μύρη (“Γεννήθηκα”, “Χίλια μύρια κύματα μακριά τ’ Αϊβαλί”) στο ίδιο πνεύμα με το “Χρονικό” και ερμηνευτές τους Ξυλούρη και Μέμυ Σπυράτου.
Παράλληλα εκδίδονται το “Διάλειμμα” σε στίχους Μύρη, Ελευθερίου, Σκούρτη, Θαλασσινού και του ίδιου του συνθέτη και “Τα τραγούδια του νέου πατέρα” με τον Μαρκόπουλο και την Ξανθίππη Καραθανάση από όπου ξεχωρίζει το “Την εικόνα σου σεβάστηκα” σε στίχους Μιχάλη Κατσαρού.
Ακολουθεί η μελοποίηση του ποιήματος του Γιώργου Σεφέρη “Ο Στρατής θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους”.
Το 1974 κυκλοφορούν τα άλμπουμ “Θητεία”, “Θεσσαλικός κύκλος” και “Μετανάστες”.
Η “Θητεία” σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου και ερμηνευτές τους Χαράλαμπο Γαργανουράκη, Λάκη Χαλκιά και Τάνια Τσανακλίδου (σε πρώτη εμφάνιση στην δισκογραφία) αποτελεί έναν από τους πιο επιτυχημένους κύκλους τραγουδιών του Μαρκόπουλου (“Τα λόγια και χρόνια”, “Μαλαματένια λόγια” κ.α.). Το όμποε του δεξιοτέχνη Βαγγέλη Χριστόπουλου που εμπλουτίζει την ορχήστρα θα πρωταγωνιστήσει και στις προσεχείς δουλειές του συνθέτη. Ο αγωνιώδης ρόγχος που ακούγεται στο τέλος είναι του λαϊκού συνθέτη Νίκου Καρανικόλα.
Ο “Θεσσαλικός κύκλος” σε στίχους Κώστα Βίρβου είναι μία ευρηματική προσπάθεια να αποδοθεί η κοινωνική πραγματικότητα, τα χαρακτηριστικά επαγγέλματα και η νοοτροπία της αγροτικής υπαίθρου. Τραγουδούν οι Μοσχολιού, Λιζέτα Νικολάου, Παύλος Σιδηρόπουλος, Γαργανουράκης, ο συνθέτης και προλογίζει ο Βασίλης Τσιτσάνης. Την παράσταση “ενορχηστρωτικά” κλέβουν τα πνευστά (τρομπέτες) και το σαντούρι του Αριστείδη Μόσχου ο οποίος συμμετέχει και σαν τραγουδιστής.
Οι “Μετανάστες” σε στίχους Γιώργου Σκούρτη με την Μοσχολιού και τον Χαλκιά περιλαμβάνουν καλά λαϊκά τραγούδια που όπως αποδείχτηκε κέρδισαν τη μάχη με το χρόνο, χαρακτηριστικό του έργου του Μαρκόπουλου: “Μιλώ για τα παιδιά μου”, “Εδώ στην ξένη χώρα”, “Η Φάμπρικα” κ.α.
Από τα “Ανεξάρτητα” με τους Μοσχολιού, Χαλκιά, ξεχωρίζουν “Το Πέραμα” και “Αλεξάνδρεια” σε στίχους του ποιητή Γιώργου Χρονά, “Η Ρόζα η ναζιάρα” του Μιχάλη Φακίνου και “Λένγκω {Ελλάδα}”.
Στο “Αφιέρωμα” με τους Γαργανουράκη, Λ. Νικολάου ακούγεται η “Κρήτη” του συνθέτη.
Το 1976 βγαίνουν οι “Εργάτες”, μάλλον για να ικανοποιήσουν την “πελατεία” - κομματικές νεολαίες. Ο Μαρκόπουλος αστειευόμενος θα δηλώσει : «Κάναμε τους Μετανάστες, τώρα τους Εργάτες, μετά θα κάνουμε και τους Υπάλληλους...».
Συγχρόνως κυκλοφορούν τα ορχηστρικά “Λαϊκά Κεντήματα” και το μπροστάρικο ενορχηστρωτικά “Οροπέδιο” που πειραματίζεται πάνω στις νέες μουσικές τάσεις. Το έργο είναι βασισμένο στο ομώνυμο ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού με συνδετικούς στίχους του συνθέτη.
Ακολουθεί η μελοποίηση των “Ελεύθερων πολιορκημένων” του Διονύσιου Σολωμού με τους Ειρήνη Παπά, Ξυλούρη και Κλωναρίδη.
Το 1978 ο Μαρκόπουλος “ντύνει” μουσικά με το “Ποιός πληρώνει τον βαρκάρη” (“Who pays the ferryman”) την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά του BBC. Η μελωδία αυτή γνώρισε διεθνή επιτυχία. Ψάχνοντας στο έργο του Μαρκόπουλου, η μουσική του “Βαρκάρη” θυμίζει πολύ την εισαγωγή από το 45άρι του συνθέτη “Οι άντρες οι παλιοί” του 1974.
Το 1979 ο Μαρκόπουλος βάζει τα δυνατά του και κάνει έναν πολύ καλό λαϊκό δίσκο με μία “ρωμαλέα” ορχήστρα και ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα και τις Γιούλη Τσίρου και Βασιλική Λαβίνα. Πρόκειται για το “Σεργιάνι στον κόσμο” με το εξώφυλλο του Δημήτρη Μυταρά, από όπου ξεχωρίζουν τα “Παραπονεμένα λόγια” και “Ενας άπονος αέρας” του Ελευθερίου και τα “Η μάνα του Αλέξανδρου” σε στίχους Πάνου Θεοδωρίδη.
Η διαδρομή του συνθέτη στην δεκαετία κλείνει με τις “Ρίζες”, όπου οι Χαλκιάς, Γαργανουράκης, Κλωναρίδης, Χρ. Καρακώστας ερμηνεύουν παραδοσιακά τραγούδια, ενορχηστρωμένα με τον χαρακτηριστικό τρόπο και ήχο του συνθέτη.
Ο Μαρκόπουλος στην δεκαετία του ‘70 είχε μία σπουδαία προσωπική πορεία, που επηρέασε και άλλους μουσικούς “συνοδοιπόρους” που ακολούθησαν τα “χνάρια” του. Κατόρθωσε να περάσει στο κοινό πρωτοποριακές μελωδικές φόρμες, που έντυναν συχνά “δύσκολους” στίχους, με χρήση ετερόκλητων μουσικών οργάνων. Στο μεταπολιτευτικό κλίμα, ήταν ίσως ο μόνος που παράλληλα με τον Θεοδωράκη, διατήρησε την δική του φωνή στηρίζοντας το προοδευτικό τραγούδι. Πραγματοποίησε πετυχημένες συναυλίες σε όλη την χώρα με μία μόνιμη ομάδα συνεργατών του, που αποτελούσαν οι Γαργανουράκης, Χαλκιάς, Λαβίνα, Σιδηρόπουλος κ.α.
Και στην δεκαετία του ‘80 έδωσε το παρών με αξιόλογες καταθέσεις: “Ορίζοντες” με την Λαβίνα, “Βαριά λαϊκά” με τους Μενιδιάτη, Κλωναρίδη, Λύδια, “Του σίδερου και του νερού” σε στίχους Δ. Χριστοδούλου με τους Μοσχολιού και Βασίλη Σκουλά, “Ρεπορτάζ” σε στίχους Αντώνη Ανδρικάκη με τους Νταλάρα, Λιδάκη, Ζερβουδάκη, Καρελά, “Τολμηρή επικοινωνία” με τον Παύλο Σιδηρόπουλο και όχι μόνο.
Πρόκειται για εξαιρετικά έργα με αληθινή φλόγα δημιουργίας και δομημένα με μεγάλη μαστοριά που όμως παρά την αναγνώριση και επιτυχία τους δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν τον μύθο των παλαιότερων εργασιών του.
Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Μαρκόπουλος θα παρουσιάζει σε συναυλίες τα κλασικά του έργα και ορισμένα νεότερα που δεν θα παύσει στιγμή να δημιουργεί αποδεικνύοντας για πολλοστή φορά την ιδιαιτερότητα και την προσωπική του διαδρομή και σφραγίδα που έχει στο ελληνικό τραγούδι και τις μουσικές του κόσμου.
Παρέμεινε ενεργός μέχρι και το τέλος χαρίζοντάς μας τα πολύτιμα δώρα του. Επιλεκτικός, παρά τις αμέτρητες προτάσεις που δεχόταν, όταν τα πονήματά του και οι περιστάσεις το απαιτούσαν, έπαιρνε καίριες και τολμηρές θέσεις σε ότι αφορούσαν την τέχνη και τον τόπο του, τον άνθρωπο και τον πλανήτη.
«Δεν μελοποιώ, δεν μου αρέσει αυτή η λέξη. Επιχειρώ ένα πάντρεμα της μουσικής μου με την ποίηση. Την ίδια ώρα επιθυμώ η μουσική μου να μπορεί να λειτουργεί αυτόνομα, όπως και ο λόγος… όπως και τα δυο αρμονικά μαζί. Είναι ένας γάμος» θα μου δηλώσει σε σύντομο σμίξιμό μας λίγα χρόνια πριν, και θα προσθέσει:
«Σήμερα είμαστε όλοι πολιορκημένοι από την υποτέλεια, από την έλλειψη φαντασίας, από κάποιους που θέλουν να μην ξεχωρίζουμε το ψέμα από την αλήθεια».
*Μοιραία έχουν «παραλειφθεί» στιγμές της πλούσιας και ακριβής σποράς του Γιάννη Μαρκόπουλου
