Μοίρα των ποιητών – χαρά και δυστυχία μαζί-
το δρόμο σου έχω πάρει ͘
είν’ πιο καλά, χίλιες φορές, έτσι κανείς να ζει,
σαν όνειρο μες στην αυγή, σαν ίσκιος στο φεγγάρι.
ΜΗΤΣΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ «΄Ωρες»
Ευχαριστώ τον Χρήστο Ασημακόπουλο για την αποστολή τιμής ένεκεν του ωραίου βιβλίου ΜΗΤΣΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΖΑ που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΟΓΔΟΟ. Είναι αλήθεια ότι ένας τέτοιος τόμος, με συγκεντρωμένη την πρωτότυπη ποιητική (65 ποιήματα), αλλά και την ισοβαρή μεταφραστική ( 59 μεταφράσεις ξένων ποιητών) εργασία του Παπανικολάου, έλειπε από τους αναγνώστες που τον διαβάζουν, από τους συνθέτες που μελοποιούν τους ωραίους στίχους του, και που, με το χρόνο, γίνονται όλο και περισσότεροι.
Μια στιγμή πέρασε μπρος μου
κι ήταν η χαρά του κόσμου,
η χαρά που μας ματώνει
σαν οι πιο μεγάλοι πόνοι.
«Ωραίοι άνθρωποι!» μου ΄λεγε για τον Παπανικολάου και τον Λαπαθιώτη ο ιδιοκτήτης του πάλαι ποτέ λουξ εστιατορίου «Ελληνικόν», στην οδό Δώρου και Σατωβριάνδου, στην Ομόνοια, ο κ. Αϊδίνης, το 1984 που το κοίταζα σαν χώρο για την ταινία που ετοίμαζα. Τους θυμόταν πολλά βράδια εκεί, πριν πάρουν το δρόμο για κάνα ξενυχτάδικο της παλιάς λαχαναγοράς, κάτω στο Γκάζι, ή για τον ξακουστό τεκέ του Μάνθου Γραβαρά στο Μενίδι για να συναντήσουν τα λαϊκά παιδιά, όπως ο Κώστας Γκίκας, που έκαναν παρέα, στη δεκαετία του 30, οι μποέμ ποιητές, τα θρυλικά νυχτοπούλια της προπολεμικής Αθήνας.
Μες στο Μενίδι το χωριό
θα ‘ρθω, βρε μάγκα, να σε βρω
και να πάμε ίσια κάτω
για τον τεκέ του Μάνθο.
΄Ετσι τραγουδούσε τα ολονύχτια ξεφαντώματά τους εκείνης της εποχής, σε στιχούργημά του ο Μήτσος. Σ’ ένα του πεζογράφημα δημοσιευμένο το 1943, εμφανίζει ωστόσο έναν ξενύχτη ήρωά του πιο περίσκεπτο και συνετό :
«Και σιγά-σιγά είχε αρχίσει να ζηλεύει τους νοικοκυρεμένους φίλους του, που άλλοτε τους ειρωνευόταν. Σ’ αυτό είχε συντελέσει ίσως κι ο κόρος απ’ τη ζωή που έκανε ως τότε. Είχε γλεντήσει, είχε χαρεί την ελεύθερη ζωή όσο λίγοι…. Μα τι τ’ όφελος απ’ αυτό; Συχνά, όταν ξυπνούσε έπειτα από ένα ολονύχτιο γλέντι το μεσημέρι και συλλογιζόταν τη νύχτα που είχε περάσει αισθανόταν κάτι σα ναυτία…. Ναι, είχε αηδιάσει πια αυτή τη ζωή. Κι αν την εξακολουθούσε έφταιγε σ’ αυτό η συνήθεια. Δεν ήξερε, εξάλλου, να ζήσει κι αλλιώς. Μόνος καθώς ήταν, χωρίς οικογένεια, χωρίς σπίτι, δεν είχε ένα καταφύγιο για να περνάει τα βράδια του ͘ γιατί η ζωή του ήταν προπάντων νυχτερινή». ( Η καινούργια ζωή).
Αριστερά Γιάννης Παλαμιώτης στο ρόλο του Μήτσου Παπανικολάου,δεξιά Τάκης Μόσχος στο ρόλο του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Σκηνή από την ταινία ''Μετέωρο και Σκιά'' του Τάκη Σπετσιώτη.
Η παρούσα έκδοση, αν και αυτοχαρακτηρίζεται ως ''φιλολογική'' (με χρονολόγιο, βιβλιογραφικές σημειώσεις, ευρετήριο τίτλων, πρώτων στίχων) κι είναι από φιλόλογο με φροντίδα καμωμένη, τον Μιχαήλ Χ. Ρέμπα, δεν περιλαμβάνει εντούτοις τα αξιόλογα κριτικά σημειώματα του Παπανικολάου, πάντα διορατικού και ανοιχτού στον μοντερνισμό και στη ''νέα ευαισθησία'':
«Ποιος όμως μπορεί ν’ αρνηθεί ότι ο Προυστ ήταν ποιητής; Μέσα στο «Αναζητώντας τον χαμένο καιρό» υπάρχουν σελίδες, εκατοντάδες σελίδων, όπου περνάει τέτοιο ποιητικό ρεύμα πίσω απ’ το κείμενο, που συγκλονίζει όσο και τα ποιήματα των πιο μεγάλων ποιητών. ΄Ηταν ένας ποιητής που χρησιμοποίησε για να εκφραστεί ως μέσο τον πεζό λόγο». (Το έργο του Παύλου Νιρβάνα, Α΄ Ο ποιητής, Νέα Εστία τ.270, σ. 382-383, 1938 ).
Τέτοιες σελίδες όπως οι πιο πάνω που είχε γράψει για τον Νιρβάνα, όπου αναφέρει μέσα και το παράδειγμα του Προυστ, λείπουν πολλές. Κατανοητό από μια άποψη, αφού θα βάραιναν, κυρίως για τον ''μη ειδικό αναγνώστη'', τον παρόντα πυκνογραμμένο τόμο των ήδη 304 σελίδων.
Σημαντικά ωστόσο είναι τα 11 αθησαύριστα διηγήματα του Μήτσου Παπανικολάου ( κράμα γραφής ποιητικής και λαϊκού αφηγήματος του Μεσοπολέμου, ως ύφος), δημοσιευμένα, τα πιο πολλά, την τελευταία και τραγική περίοδο της ζωής του (1941-43) στο περιοδικό ''Μπουκέτο'', καθώς παρέχουν πολλές βιογραφικές πληροφορίες για τον ποιητή, αν ο μελετητής κάνει τις απαραίτητες διασταυρώσεις με άλλα κείμενά του.
Στο ζευγάρι του Παναγιώτη και της Κατίνας του διηγήματος ''Φθινοπωρινή βραδιά'' λ.χ. θυμήθηκα τα ονόματα του πατέρα και της μητέρας του Μήτσου, όπως μου τα είχαν δώσει απ' το Δημοτολόγιο της ΄Υδρας, της πατρίδας του, το 1984, όταν γύρευα πληροφορίες για τον ποιητή, πριν το γύρισμα της ταινίας ''Μετέωρο και Σκιά'' : '' Όνομα μητρός Αικατερίνη, όνομα πατρός Παναγιώτης, επάγγελμα ράφτης'' με είχαν πληροφορήσει. Αλλά και σε ό,τι αφορά το ταξίδι της παιδικής του ηλικίας στην Τύνιδα, που αναφέρουν τα ισχνά και λειψά βιογραφικά του, στο ίδιο διήγημα συναντάμε το ταξίδι της Κατίνας μαζί με τον μικρό γιο της στην Αίγυπτο, ακολουθώντας τον χρεωμένο, μέθυσο και χαρτοπαίχτη πατέρα Παναγιώτη που τελικά τους εγκαταλείπει για μια άλλη γυναίκα.
Στο διήγημα ''Ο αποτυχημένος'', ο εκκολαπτόμενος λογοτέχνης ήρωας αναφέρει μια φράση ενός καθηγητή του των ελληνικών για το άτομό του : ‘’ Ή μεγάλος άνθρωπος θα γίνεις ή μεγάλος κακούργος’’, την οποία έχει αναφέρει ξανά ο ποιητής και σε συνέντευξή του στον Γιώργο Περαστικό, στα ''Νεοελληνικά Γράμματα'', ότι του την έλεγε ένας καθηγητής του στο Γυμνάσιο.
Στο διήγημα ''Η καινούργια ζωή'', ο ήρωας σκοτώνεται σε τροχαίο στα σαράντα του- προφητικό αν σκεφτεί κανείς ότι κι ο Παπανικολάου πέθανε στα 1943 από γενική εξάντληση στο Δρομοκαίτειο όπου είχε εισαχθεί γι' αποτοξίνωση απ' την ηρωίνη. ΄Ηταν 45 ετών, σύμφωνα με τα στοιχεία από το Δημόσιο Ψυχιατρείο που έφερε στο φως ο Δημήτρης Υφαντής στη μελέτη του ''Τοξικομανία δι' ηρωίνης''. Γεννημένος μάλλον το 1898, κι όχι το 1900 όπως συνήθως αναφέρεται.
Τέλος, διαβάζοντας τις περιγραφές της παλιάς υδρέϊκης ιστορίας '' Η Παρασκευούλα'' όπως : ‘’…ξαναγύριζε έπειτ’ από δίμηνη απουσία στην ΄Υδρα. Είχε στρίψει πια τον Κάβο-Μαλιά κι ανηφόριζε προς τον αργολικό κόλπο…’’ ή : ‘’.. οι πειρατές, μην τολμώντας να πλησιάσουν την ΄Υδρα, είχαν επιδράμει στο νησάκι Δοκός που βρίσκεται απέναντι κι όπου παραθέριζαν διάφορες οικογένειες…’’, συγκινήθηκα ξανά, όπως όταν τις πρωτοδιάβασα πρωτοδημοσιευμένες στο ''Μπουκέτο'', μια μέρα στη βιβλιοθήκη, στο Καπνεργοστάσιο. ΄Εχω μεγαλώσει, βλέπετε, απέναντι απ' την ΄Υδρα.
Τι τα θέλετε; Πάντα συγκινούν οι στίχοι του Παπανικολάου, είτε βρίσκεσαι έξω στο δρόμο, ή σ’ ένα καφενείο ‘‘ …Έμεινα, τέλος, μόνος μου μες στ’ άδειο καφενείο, - έμεινα όπως δεν έμεινε ποτέ κανένας μόνος’’, στο πλοίο ‘‘…οι ναύτες τραγουδάνε στο καράβι- τραγούδια με φωνή θαλασσινή- κι η επιθυμία ανάβει, ανάβει, ανάβει…’’ σ’ ένα βαγόνι τραίνου ή σ’ ένα αμάξι ‘‘Και τ’ αμάξι, τρέχει, τρέχει,- στην ασφαλτωμένη οδό. – Έξω από τα τζάμια βρέχει- κι ο χειμώνας είν’ εδώ…’’, τέλος, στο σπίτι σου μέσα.
Είναι πεντέμιση το πρωί, γράφω κι ευγνωμονώ το θεό που μπορώ κι ακούω ακόμα την ανάσα της μητέρας μου απέναντι, που ξαναπήρε έναν υπνάκο :
‘‘…Λαχτάρισα την ώρα αυτή μήνες, μέρα τη μέρα,
την κλειστή κάμαρη, τη λάμπα την αγαπημένη.
Ανάλλαγη, σαν είκοσι χρονών, είν’ η μητέρα ͘
τα μάτια της χαμογελούν, το στόμα της σωπαίνει.
΄Ημουν θλιμμένος, άρρωστος, χωρίς χαρά κι ελπίδα,
περιπλανήθηκα στη γη, χρόνια πολλά, πολλά…
Μα απόψε απ’ το ταξίδι μου γύρισα στην πατρίδα
και βρήκα τη μητέρα που χαμογελά…’’
«Εσωτερικό».
Το βιβλίο «Μήτσος Παπανικολάου: Ποιητικά Έργα Και Αθησαύριστα Πεζά - Άπαντα Τα Ευρεθέντα» σε επιμέλεια - φιλολογική ανάλυση - σημειώσεις Μιχάλη Ρέμπα, κυκλοφορεί από το Όγδοο.
Αποκτήστε το ΕΔΩ και σε όλα τα βιβλιοπωλεία
το δρόμο σου έχω πάρει ͘
είν’ πιο καλά, χίλιες φορές, έτσι κανείς να ζει,
σαν όνειρο μες στην αυγή, σαν ίσκιος στο φεγγάρι.
ΜΗΤΣΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ «΄Ωρες»
Ευχαριστώ τον Χρήστο Ασημακόπουλο για την αποστολή τιμής ένεκεν του ωραίου βιβλίου ΜΗΤΣΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΖΑ που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΟΓΔΟΟ. Είναι αλήθεια ότι ένας τέτοιος τόμος, με συγκεντρωμένη την πρωτότυπη ποιητική (65 ποιήματα), αλλά και την ισοβαρή μεταφραστική ( 59 μεταφράσεις ξένων ποιητών) εργασία του Παπανικολάου, έλειπε από τους αναγνώστες που τον διαβάζουν, από τους συνθέτες που μελοποιούν τους ωραίους στίχους του, και που, με το χρόνο, γίνονται όλο και περισσότεροι.
Μια στιγμή πέρασε μπρος μου
κι ήταν η χαρά του κόσμου,
η χαρά που μας ματώνει
σαν οι πιο μεγάλοι πόνοι.
«Ωραίοι άνθρωποι!» μου ΄λεγε για τον Παπανικολάου και τον Λαπαθιώτη ο ιδιοκτήτης του πάλαι ποτέ λουξ εστιατορίου «Ελληνικόν», στην οδό Δώρου και Σατωβριάνδου, στην Ομόνοια, ο κ. Αϊδίνης, το 1984 που το κοίταζα σαν χώρο για την ταινία που ετοίμαζα. Τους θυμόταν πολλά βράδια εκεί, πριν πάρουν το δρόμο για κάνα ξενυχτάδικο της παλιάς λαχαναγοράς, κάτω στο Γκάζι, ή για τον ξακουστό τεκέ του Μάνθου Γραβαρά στο Μενίδι για να συναντήσουν τα λαϊκά παιδιά, όπως ο Κώστας Γκίκας, που έκαναν παρέα, στη δεκαετία του 30, οι μποέμ ποιητές, τα θρυλικά νυχτοπούλια της προπολεμικής Αθήνας.
Μες στο Μενίδι το χωριό
θα ‘ρθω, βρε μάγκα, να σε βρω
και να πάμε ίσια κάτω
για τον τεκέ του Μάνθο.
΄Ετσι τραγουδούσε τα ολονύχτια ξεφαντώματά τους εκείνης της εποχής, σε στιχούργημά του ο Μήτσος. Σ’ ένα του πεζογράφημα δημοσιευμένο το 1943, εμφανίζει ωστόσο έναν ξενύχτη ήρωά του πιο περίσκεπτο και συνετό :
«Και σιγά-σιγά είχε αρχίσει να ζηλεύει τους νοικοκυρεμένους φίλους του, που άλλοτε τους ειρωνευόταν. Σ’ αυτό είχε συντελέσει ίσως κι ο κόρος απ’ τη ζωή που έκανε ως τότε. Είχε γλεντήσει, είχε χαρεί την ελεύθερη ζωή όσο λίγοι…. Μα τι τ’ όφελος απ’ αυτό; Συχνά, όταν ξυπνούσε έπειτα από ένα ολονύχτιο γλέντι το μεσημέρι και συλλογιζόταν τη νύχτα που είχε περάσει αισθανόταν κάτι σα ναυτία…. Ναι, είχε αηδιάσει πια αυτή τη ζωή. Κι αν την εξακολουθούσε έφταιγε σ’ αυτό η συνήθεια. Δεν ήξερε, εξάλλου, να ζήσει κι αλλιώς. Μόνος καθώς ήταν, χωρίς οικογένεια, χωρίς σπίτι, δεν είχε ένα καταφύγιο για να περνάει τα βράδια του ͘ γιατί η ζωή του ήταν προπάντων νυχτερινή». ( Η καινούργια ζωή).
Αριστερά Γιάννης Παλαμιώτης στο ρόλο του Μήτσου Παπανικολάου,δεξιά Τάκης Μόσχος στο ρόλο του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Σκηνή από την ταινία ''Μετέωρο και Σκιά'' του Τάκη Σπετσιώτη.Η παρούσα έκδοση, αν και αυτοχαρακτηρίζεται ως ''φιλολογική'' (με χρονολόγιο, βιβλιογραφικές σημειώσεις, ευρετήριο τίτλων, πρώτων στίχων) κι είναι από φιλόλογο με φροντίδα καμωμένη, τον Μιχαήλ Χ. Ρέμπα, δεν περιλαμβάνει εντούτοις τα αξιόλογα κριτικά σημειώματα του Παπανικολάου, πάντα διορατικού και ανοιχτού στον μοντερνισμό και στη ''νέα ευαισθησία'':
«Ποιος όμως μπορεί ν’ αρνηθεί ότι ο Προυστ ήταν ποιητής; Μέσα στο «Αναζητώντας τον χαμένο καιρό» υπάρχουν σελίδες, εκατοντάδες σελίδων, όπου περνάει τέτοιο ποιητικό ρεύμα πίσω απ’ το κείμενο, που συγκλονίζει όσο και τα ποιήματα των πιο μεγάλων ποιητών. ΄Ηταν ένας ποιητής που χρησιμοποίησε για να εκφραστεί ως μέσο τον πεζό λόγο». (Το έργο του Παύλου Νιρβάνα, Α΄ Ο ποιητής, Νέα Εστία τ.270, σ. 382-383, 1938 ).
Τέτοιες σελίδες όπως οι πιο πάνω που είχε γράψει για τον Νιρβάνα, όπου αναφέρει μέσα και το παράδειγμα του Προυστ, λείπουν πολλές. Κατανοητό από μια άποψη, αφού θα βάραιναν, κυρίως για τον ''μη ειδικό αναγνώστη'', τον παρόντα πυκνογραμμένο τόμο των ήδη 304 σελίδων.
Σημαντικά ωστόσο είναι τα 11 αθησαύριστα διηγήματα του Μήτσου Παπανικολάου ( κράμα γραφής ποιητικής και λαϊκού αφηγήματος του Μεσοπολέμου, ως ύφος), δημοσιευμένα, τα πιο πολλά, την τελευταία και τραγική περίοδο της ζωής του (1941-43) στο περιοδικό ''Μπουκέτο'', καθώς παρέχουν πολλές βιογραφικές πληροφορίες για τον ποιητή, αν ο μελετητής κάνει τις απαραίτητες διασταυρώσεις με άλλα κείμενά του.
Στο ζευγάρι του Παναγιώτη και της Κατίνας του διηγήματος ''Φθινοπωρινή βραδιά'' λ.χ. θυμήθηκα τα ονόματα του πατέρα και της μητέρας του Μήτσου, όπως μου τα είχαν δώσει απ' το Δημοτολόγιο της ΄Υδρας, της πατρίδας του, το 1984, όταν γύρευα πληροφορίες για τον ποιητή, πριν το γύρισμα της ταινίας ''Μετέωρο και Σκιά'' : '' Όνομα μητρός Αικατερίνη, όνομα πατρός Παναγιώτης, επάγγελμα ράφτης'' με είχαν πληροφορήσει. Αλλά και σε ό,τι αφορά το ταξίδι της παιδικής του ηλικίας στην Τύνιδα, που αναφέρουν τα ισχνά και λειψά βιογραφικά του, στο ίδιο διήγημα συναντάμε το ταξίδι της Κατίνας μαζί με τον μικρό γιο της στην Αίγυπτο, ακολουθώντας τον χρεωμένο, μέθυσο και χαρτοπαίχτη πατέρα Παναγιώτη που τελικά τους εγκαταλείπει για μια άλλη γυναίκα.
Στο διήγημα ''Ο αποτυχημένος'', ο εκκολαπτόμενος λογοτέχνης ήρωας αναφέρει μια φράση ενός καθηγητή του των ελληνικών για το άτομό του : ‘’ Ή μεγάλος άνθρωπος θα γίνεις ή μεγάλος κακούργος’’, την οποία έχει αναφέρει ξανά ο ποιητής και σε συνέντευξή του στον Γιώργο Περαστικό, στα ''Νεοελληνικά Γράμματα'', ότι του την έλεγε ένας καθηγητής του στο Γυμνάσιο.
Στο διήγημα ''Η καινούργια ζωή'', ο ήρωας σκοτώνεται σε τροχαίο στα σαράντα του- προφητικό αν σκεφτεί κανείς ότι κι ο Παπανικολάου πέθανε στα 1943 από γενική εξάντληση στο Δρομοκαίτειο όπου είχε εισαχθεί γι' αποτοξίνωση απ' την ηρωίνη. ΄Ηταν 45 ετών, σύμφωνα με τα στοιχεία από το Δημόσιο Ψυχιατρείο που έφερε στο φως ο Δημήτρης Υφαντής στη μελέτη του ''Τοξικομανία δι' ηρωίνης''. Γεννημένος μάλλον το 1898, κι όχι το 1900 όπως συνήθως αναφέρεται.
Τέλος, διαβάζοντας τις περιγραφές της παλιάς υδρέϊκης ιστορίας '' Η Παρασκευούλα'' όπως : ‘’…ξαναγύριζε έπειτ’ από δίμηνη απουσία στην ΄Υδρα. Είχε στρίψει πια τον Κάβο-Μαλιά κι ανηφόριζε προς τον αργολικό κόλπο…’’ ή : ‘’.. οι πειρατές, μην τολμώντας να πλησιάσουν την ΄Υδρα, είχαν επιδράμει στο νησάκι Δοκός που βρίσκεται απέναντι κι όπου παραθέριζαν διάφορες οικογένειες…’’, συγκινήθηκα ξανά, όπως όταν τις πρωτοδιάβασα πρωτοδημοσιευμένες στο ''Μπουκέτο'', μια μέρα στη βιβλιοθήκη, στο Καπνεργοστάσιο. ΄Εχω μεγαλώσει, βλέπετε, απέναντι απ' την ΄Υδρα.
Τι τα θέλετε; Πάντα συγκινούν οι στίχοι του Παπανικολάου, είτε βρίσκεσαι έξω στο δρόμο, ή σ’ ένα καφενείο ‘‘ …Έμεινα, τέλος, μόνος μου μες στ’ άδειο καφενείο, - έμεινα όπως δεν έμεινε ποτέ κανένας μόνος’’, στο πλοίο ‘‘…οι ναύτες τραγουδάνε στο καράβι- τραγούδια με φωνή θαλασσινή- κι η επιθυμία ανάβει, ανάβει, ανάβει…’’ σ’ ένα βαγόνι τραίνου ή σ’ ένα αμάξι ‘‘Και τ’ αμάξι, τρέχει, τρέχει,- στην ασφαλτωμένη οδό. – Έξω από τα τζάμια βρέχει- κι ο χειμώνας είν’ εδώ…’’, τέλος, στο σπίτι σου μέσα.
Είναι πεντέμιση το πρωί, γράφω κι ευγνωμονώ το θεό που μπορώ κι ακούω ακόμα την ανάσα της μητέρας μου απέναντι, που ξαναπήρε έναν υπνάκο :
‘‘…Λαχτάρισα την ώρα αυτή μήνες, μέρα τη μέρα,
την κλειστή κάμαρη, τη λάμπα την αγαπημένη.
Ανάλλαγη, σαν είκοσι χρονών, είν’ η μητέρα ͘
τα μάτια της χαμογελούν, το στόμα της σωπαίνει.
΄Ημουν θλιμμένος, άρρωστος, χωρίς χαρά κι ελπίδα,
περιπλανήθηκα στη γη, χρόνια πολλά, πολλά…
Μα απόψε απ’ το ταξίδι μου γύρισα στην πατρίδα
και βρήκα τη μητέρα που χαμογελά…’’
«Εσωτερικό».
Το βιβλίο «Μήτσος Παπανικολάου: Ποιητικά Έργα Και Αθησαύριστα Πεζά - Άπαντα Τα Ευρεθέντα» σε επιμέλεια - φιλολογική ανάλυση - σημειώσεις Μιχάλη Ρέμπα, κυκλοφορεί από το Όγδοο.
Αποκτήστε το ΕΔΩ και σε όλα τα βιβλιοπωλεία
